Alþýðublaðið - 17.02.1938, Blaðsíða 3

FIMTUDAGINN 17. FEBR. 1938.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Ekki verðhækkun heldnr aukn-
ing nijólkimeyzlnninnr (bænum.
..
Með því væri hagur bænda betur tryggður
og hægt að selja mjólkina viðunandi verði.
----4-.
Eftir Soffíu Ingvarsdóttur
....-4» -
ALÞÝOUBLAÐIÐ
L .STJÓRI:
F. R. VALDEMARSSON
AFQREIÐS L A
ALÞYÐUHÐSINU
(longangnr frá Hverfl8f(StuL
SlMAR: 4900 —4!>BS.
4900: Afgreiðna, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (innlendar fréttir).
4902: Ritstjóri.
&03: Vilhj, S.Vilhjáltnsson(heima)
4904: F. R. Valdemarsson (heima)
4905: Alpýðuprentsmiðjan.
4908: Afgreiðsla.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
fill H. V. sam-
einingneðaklofn
ing Mpýðnflokks
ins ?
—o-
NNÞÁ virQais't vera, ýmsir,
sem e'kki eru búnir að á'tta
sig á því, hvað klofningsstarf-
semi Héðinis Valdimarsisonar pýð-
lir í raun og veru. Meira að segja
ýmsir af jieim, sem eru einlægir
sameiningarmenn, f>. e. vilja sam-
einingu1 aJls verkalýðsins í einn
óskiftan flokk, taka málstað H. V.
af því, að hann sé að beita sér
fyrir sameiningu alþýðunnar í
©in:n floklk.
Það er varia hægt að hugsa sér
ömurlegri hausavíxl á staðreynd-
um hel-dur en hér eiga sér stað.
Sá rnaður, sem í hálft ár hefir
unnið að því leynt og ljóist, að
kljúfa Alþýðufliokkinn og feta
Iþánnig í fótspor svikaranna, sem
stofnuðu Kommúnistaflo'kkinn
1930, hann er jafnv-el af sumurn
lofaður fyrir sameinin,gaTvilja
sinn.
Þ-eir, ,sem Lesið hafa hina skýru
greinargerð Ingimaris Jónssouar í
tveim sið-ustu blöðum Alþýðubl.
unn framk-omu H. V. á síðasta
Alþýðusamibanids-þingi, geta dtieg-
ið sínar ólyktanir uim það, hvern-
ig H. V. g-ekk þar fram í ;sam-
elningarmálinu.
Á Alþýðusambandsþinginu kom
]>að greinilega í ljóis, að svo að
s-egja allir fulltrúarnk vildu sam-
einingu- á sósíaiis-tiskum oig lýð-
ræðisl-eguin grun-dvelli. Á jvess-
úim grundvelli var sam-einingar-
stefn-uiskrá sú, er samþyikt var
á þinginu.
Ef genigið h-efðj verið áð kröf-
úm- kommúnista, hefði floikkur-
inn ekki verið lýðræðisflokkur;
hann h-efði enin frem-ur orðið að
þ-ola innan s-inina vébanda flo'kk
mannia, sem haLdiö h-efði -uppi
vinisamlegiu sambandi við al-
þjóðaisiam-band fcommúnista, þ. e.
hann hefði raunveriilega verið
klofinn eftir sem1 áðiur, ef ekki
állir m-eðlimir hanis hefðú sætt
,siig við að stia-rfa á fcom-múniist-
iisifcúim- grundvelli.
H. V. v,ar reiðubúinm áð ganga
að skilyrðum kommúnista, hainn
var reiðubúin-n tii I>esis að gang-
bist un-dir það, að hinn sam-eiinaði
fLokfcur yrði kommúnistiskur,
SenniLeg-a1 1 því trausti, að h-onum
sjálfum og enigum öðavm yrði
falin f-or-usta hans.
En er jv-etta sönnun á sameiin-
ingarvilja H. V.?
í r,aun iOig v-eru er það aðeins
s-áralítiil hluti verkalýðsins sem
aðhyllist kommúnismann, aðeins
örfáir menn, sem haida að það sé
þjöðiuni tii bLesisun-ar, áð fara eft-
ir fyrirskipunum frá ei-nravðis-
þerrunum í Rússiandi. Allur þorri
verkalý$sins er lýðræðisisinnáiður
óg vantrúaður á alt býltingar-
skraf og ofbeldi.
Ef sameiningin hefði orðið á
þeim grumdvelli, sem ko-mmúnist-
ar og H. V. óskuðu eftir, h-efði
það þýtt það, að fjöldi fólks
hefði lorðið viðski-ia við alþýðu-
kamtökin og horfið inn i raðir
and-stæðinga'nna -um ófyrirsjéain-
iegan tírna. Þ-etta var ölluim beztu
mömnum Alþýðufl-akksrns ljóst.
Þeir vissu, að sameiming á siík-
um grumdvdli væri bjarnar-greiði
við verikalýðimn og j>eir settu sig
-af alefli á móti þeirri iauisn, sem
H. V. vildi fallast á, vegna þ-ess
að þeir álitu það skaðlegt fyrir
AlþýðufLakkinn og fyrir allan
verkalýðin-n, að -gengi-ð væri áð
henni. Þeir álitu slika sameindingu
verri -en -enga sameiningu, þar
sem hún hefði hrirnt stórum hóp
alþýðunnar fr-á verkalýðshreyf-
iriguihmi og -ofurselt haina imi'byrð-
is kliku- og m-oldvörpustarfi
kommúni-stia.
H. V. vissi því öfurvel, þ-egar
á Alþýðusambandsþinigiinu, að
„sameiining" á kommiúnisti'Skum
igrundvelli þýddi kLo-finimgu Al-
þýðuflokksins. í stað- þess áð
stamda falst á þeim grundvelli,
semi allur Alþýðuflökkuriimn og
meginþorri kommúinista, að umd-
ainteknum- imokkrum sérkreddu-
möin-num, gátu saimeinaist á, tek-
ur hann upp baráttu fyrir mál-
stað kommúnista, sem hamm veit
að mikill hlu'ti fLokksmanma hams
vill með emgu' mó’ti sætta -sig við.
Ai't sameiningartal H. V. er því
hreiint fals, það er visvitandi til-
raun tii að kljúfa og sundra Al-
þýðufLolíknum, og sameina n-okk-
urm hluta hans kommúnistum á
kommúnis'tisfcum grundvelli.
Það sem um er að ræða fyrir
Aljvýðuflokksmen-n er því, hv-ort
þeir ætla að halda áfram að v-era
AlþýðufLokksmemn, eðia fyigja:
Héðini Valdimarssyni og gerast
k-o-mm-únist-ar, -eðia ganga í þjóm-
ustu kommúnista uim stundansak-
ir, m-eðan þ-eir vilja nota þá til
að kljúfa Alþýðuflokkimm.
m land.
MiR BARST í GÆR með póst-
inum blað eitt, er kaJIar sig
Nýtt land.
Utan á það var stimplað : Tíma-
ritið Nýtt land. Ritstjóri og á-
byrgðarmaður Bj-örn Sigfússon.
Mér -er kunnugt ú|m, að útg-áfu-
stjörn tímaritsins Nýtt lan-d hefir
-ekki tekið neina sameiginl-ega á-
ákvörðun unt út-gáfu þ-essa tölu-
blaðs. Ein-s og kunnugt er, gefa
Jafn aðarmannafélag Reykjavíkur
og S. U. J. út tímariti-ð í samein-
in-gu. En-da þó-tt nokkur hluti
stjórnar Jafnaðarmannafélagsiins
a. m. k. Héðinn Vaidimarsson og
síra Sigfús hatfi nú gengið ftlom-
múnistum opinberlega á hön-d,
liggur ekkert fyrir um það, a'ð
stjórn Jafnaðarmanniatféliagsins
sem heild og því síður stjórn S.
U. J. vilji bera ábyr-gð á s-líkum
skrifum gegn Alþýðuflokknum og
stjórn hans.
Au-k þess hafa ritstjórar tírna-
ritsins hin-gað til verið tveir, en
á ,,-olíubIaðinu“ sten-dur aðeins
riafn Bjarnar Si-gfússtonar; án þ-ess
nokku-ð liggi fyrir u-m það, að
Guðm. Hagalín hafi látið af rit-
stjórn blaðsins.
En það furðulegasta við blað
þetta er, a-ð ritstjórinn Bj-öm Sig-
fússon birtir í þvi dónalega árás-
argrein á forseta Alþýðusam-
banidsinis, Jón Baldvinsson, hinn
mætasta brautrýðjanda og for-
ustumann alþýðusamtakanna á
íslandi.
Að vísu mun-u fáir taka mark á
því, sem þ-esisi tunigutalari fl-eipr-
ar u-m Jón Bal-dvinsson, -en þáð er
full ástæða fyrir útgáfustjórn
bláðsins að athuga hvort hún vill
bera ábyrgð á slíku níði- um for-
seta Alþýðu-samban-dsinis og hvort
hún ætlar áð láta halda áfram að
misnota tíniaritið til áróðurs fyrir
kommúnista og ktofningsmenn-
ina, sem þá styðja.
J. Bl.
"0 YRIR bæjarstjómarkosning-
arnar impnabl Morgtunblað-
|ð lafllur og aftur á því> aJö
mjóliairverð hér í bænum ættí að
hækkia. Það vissi ;að slík verð-
hækkun myndi skapa almenna ó-
ánægju í bænum, því gættí bláð-
ið þessi,að laiuma því inn hjáles-
icndium, að stjómarflokkarinir ættu
sqkima.
Miorgunblaðið vissi þó vel, að
í. -alt síðast liðið su-mar voru áð
kom-a' frarn kröfur um verð-
hækkun mjólkur í R-eykjavik frá
þess eigin stuðningsmönnum, í-
haldsbúaliiði á Kjalarnesi og í
MosfelLssveit, méð hinu Loflega
léorpúlfsstáðafj-ósi í broddi fylk-
ingar.
Þess ber áð geta hér, að krafan
um mjólkurveiiðhækkun héðan úr
nágr-enni Reykjavíkur kemur úr
höxlðustu átt, því mjólkurfram-
1-eiðendur á þessu svæði hafa
fengjð n-okkru hærra fyrir hveirn
líter en bændur lengra frá.
Þó bændur í sveitum Suður-
l-ands fái nú -mun hærra fyrir
sína mjó-lk en í tfð MjóLkurfélags
Reykjavikur, skal -engjnn diómur
á þáð lagður, að þeir hafi ekki
fulLa- þörf fyrir verðhækkun, en-da
vill Alþýðuflokkurinn síst rýra
hag alm-ennra bænda. En hiann
getur -ekki f-allist á þá Leið, að
hagur bændanna sé bezt tryggð-
ur, með beinni v-erðhækkun við
n-eybend-ur í Reykjavik.
Þáð -er alkunna, að mjólk sem
notúð -e;r til vinslu i mjólkurbú-
unurn til iskyr- og -osta-gerðar,
v-erður ákaflega verðlítil saman-
bori-ð við neyzlumjólkina. Nú fá
bændux jafnt fyrir sín-a mjólk, —
hvori .semi hún fer til vinnslu
eða neyzlu. Sá v-erðmunur, isem
er á mj-ólkurútsöluver&i hér í bæ
og því, sem Samsalan greiðir
bændunum, gengxir mestallur til
áð bæta upp hallann á vinn-slu-
mjólkinni.
Fyr|r bændiur væri það því
meira viröi en fárra aura verð-
hækkun, ef hægt væri að auka
mjólfcumðyzlu hér í bæ, t. d. um
þriðjung.
Sá hagnáður mun-di renna beint
'ti-l þeirra, því dreifingarkostn-aði
ihér í bæ er svo vel fyrir komið,
að hann tekur aðeins tæpa Jþrjá
aura af lít-er. Megum við í því
sambandi minnast þeiria tíma, er
flöskúkiostniáðu-r -einn í tíð Mjólk-
urfélags Reykjavíkur var reikn-
|a-ður á 6 aura á hvern líter.
Fulltrúi Alþýðuflokksin's í
mjólkurverðlag'snefnd, Guðm. R.
Odds&on, b-eitti sér að sjálfsögðu
fyrir þeirri skynsamlegu og rétt-
mætu ráðstöfun, að fyrst af öllu
væri reynt að auka mjólkurneyz]-
u-na í Reykjavik að mun, þá
þyrfti aldrei nein hækkun að
k-oma til greina, síðar ineir ein-
miitt hið g:agnstæð:a — lækkun.
Tiliaga hans náði ekki fram að
ganga, og er það alveg í sam-
ræmi við friamkomu íhaLdsins fyr
í mjólkursölumálum. Það er nærri
því broslegt, þegar Morgunblaðið
þykist bera mjólkursölumálin fyr-
ir brjó'Sti, vilja auka mjólkur-
neyzluna. Við alþýðukonumar er-
um -ekki gleymnari en það, að
okkur -er ölluim' í fersku minni,
hveriiig íhaldið gékkst fyrir
mjólkurv-erðfalli, þegar Samsalan
tók til starfa, -enda þött hún
iækkaði mjólkina. Svo rnikið þótti
við liggja. að íhaldsfrúrnar sjálfar
trítluðu hús úr húsi og lagði
me&al annars ein þeirra leið tii
mín, til þess að neyna að fá mig
til að draga úr mínum mjólkur-
kaupum. Því miður hefir íhaldið
beitt blaðakosti sinu-m þannig í
mjólkursölumálunum, að þar er
hvorki miðað við hag neytenda
né bænda, h-eldur við það eitt,
að tortryggja þá, er með stjó'm-
arvöld landsins fara.
Mögnleikar á auk-
inni mjólkurneyzlu.
Mjólkin er sú bezta og nauð-
synlega'sta fæðutegund, sem vöi
pr á. Neyzla hennar hefir heLdur
aukist á síðari árum hér í bæ og
er hún nú tæpur hálfur líter á
inann. Ef vel væri, þyrfti hún að
aukast upp í % lítra. Eg hefi trú
á, að það megi kenna fólki að
nota meiri mjólk, alveg eins og
aimenningi hér á landi hefir ver-
ið kennt á allra, síðustu árum
að borða kál og annað grænmeti.
Það -eru til ýmsar Leiðir til þess
að auka mjólkurneyzlu hér í
R-eykjavík. Kaffi er -erlendur, rán-
dýr -og skaðlegur drykkur. Þó er
kaffi drukkið hér alm-ennt alit að
4 sinnum á dag. Það virtist ekki
vera nein fásinna, þó reykvísk
heimili tækju sig saman -og
slepptu t. d. m-orgunkaffinu og
drykkju þ-ess í stað mjólk eða
mjólkurkakó, en það gæti aufcið
mj-ólkumeyzluna að mun.
Þá -er mjög líklegt, að koma
maetti hér á neyzlu á hinni m-erki-
legu -og stórhollu joghurt-mjólk,
-ef hún væri nægilega auglýst, og
v-erðið væri viðráðanl-egt. Þannig
riiætti fleira telja.
Því hefir réttilega v-erið lireift
áður, að einhver áhrifamesta
leiðin til að örva mjó-lkurneyzl-
una hér, væri sú, að setja u-pp
lítil mjóikurveitingahús, eða
mjólkurskála (bar) út um bæinn.
Þar aettú að vera á boðstólum
fyrst og fremst skyr og rjómi,
mjólk og allar mjóikurafurðir. —
Franilelðsla á þessu þyrfti að
vera hreinleg og um Leið einföld
og hagkvæm, svo allt gæti verið
sem næst útsöluverði. Slíkir
mjólkurskálar eru mjikið tiðkaöir
í nærliggjandi löndum. Svíar
hafa teflt þeim mikið fram í bar-
áttu sinni við áfengiö, og hafa
þeir þar sem annarsstaðar gefist
ágætavel. Sumsstaöar eru þessir
skálar styrktir af þvi opinbera
í bæjunum, að minsta kosti í
byrjun. Víða er í sambandi við
þessa skála selt smurf brauð og
ýmsir kaldir og heitir smáréttir.
í þessum mjó 1 k u rveitingah úsum
er lögð áherzia á að framleiða
mjólk og mjólkurafurðir í sem
fjölbreyttustu úrvali. — Aliskonar
berja og ávaxta&afar sarnan viö
mjólk tíðkast mjög mikið og þyk-
ir óm-etanLega holt og gott.
Það er ekki of djúpt í á'rinni
tekið, þó ég siegi, að möguleikar
fyrir aukinni mjólkurneyzlu virð-
ast geta verið töiuvert miklir, ef
val og viturlega væri aö farið.
Það má því teLja óhappaverk, að
skella á mjóLkurv-erðhækkun, án
þes's að rieyna þá leið, s-em jöfn-
um höndum gæti tryggt hag fram
LeiÖienda og neytenda.
Að lokum vil ég leyfa mér
í nafni alþýðuhúsmæ&ra í Reykja
vík, að sfcora á mjóJkurverðlags-
nefnd að hverfa að ráði Alþýöu-
flokksins að afnema hina nýju
vei’ðhækkun, en reyna að auka
mjólkurneyzluna að inun. í því
sambandi væri og æskilegt, ef í-
haldið, sein nú læzt hafa áhuga
fyrir mjólkursöluimálunum, hætti
símum fyrii Jaumuáróðri gegn
mjólk-u-rneyzlu í Reykjavík, -en
(beitti í þ-ess stað bla&ak-osti sin-
-um í ailvöru til þess að hv-etja
fólk til meiri mjólkurneyzlu.
Soffía Ingvars dóttL".
Ég undirrhaður Lóga Og gref
öll óþarfa dýr, síðan Tunga
hætti. Næst í síma 2751. Guð-
mundur Guðmundsson, Rauðar-ár-
stig 13 F.
Bök unardíopar
Afengisverzlunár rikisins
eru búnir til úr réttum
efnuin og með réttum
aðferðum.
Áfengisve/zlunar ríkisins
eru hin ódýrustu, sem
fást, en þó mjög góð
Einkasala er á þessum
vörum.
Verzlanir snúi sér því til
Afengisverzlun ríkisins,
Reykjavík.
8
Frægur pólskur fiðln-
snillingor, Ernst
Drucker, heimsækir
ísiand.
ERNST DRUCKER
í fyrradag m-eð E.s. Brúar-
foss kom frá Höfn einn hirtna
glæsilegustu yn-gri fiðluleikara ú
veguin Tónlistarf-élajgsins.
Fréttaritari blaðsins fór strax
í gænnorgun á fund hans á Hótel
B-org.
„Þér hafið fengið slærnt v-eður
hr. Drucker, en þér lítið þó út
eins og þér væruö að koma úr
stuttri bílferð."
„Já, ég er hraustur, h-efi gl-eymt
öllu öðru en hinu dásaml-ega út-
sýni I gær í Vestmannaeyjum.
Annars verð ég að viðurkenna,
að ég hefi varia bragðað miat í 7
daga og bíð með dálítilli óþreyju
eftir h.ressingu. En sein s-aigt, ég
-er alfrískur -og hlakka til a-ð
kynnast íslendingum — alveg
sé rstaklega stúlkunu-m, sem mér
er sagt, aö séu laglegar og
skemtil-egar.“
„Hvernig atvikaðisit það, að þér
eruð lúngað kominn?“
„Eftir þvi, sem formaður Tón-
listarfélagsins skýrð-i mér frá er
hann í haust heimsótti mig til
Chemnitz, hafði félagið snúið sér
til kennara m-ins, prófessors Bram
ELdernig í Köln og beðið hann að
benda á ungan fiðlusnilling, sem
hann vil-di gefa sin meðmæli, og
mun hann hafa bent á mig, og
nú er ég hér kominn."
„Hvað viljið þér svo leyfa
okkur að segja um sijálfan yð-
ur?“
Drueker réttir fréttaritaranum!
bunka af ritdómum; undir þeim
standa ekki lélegri n-öfn en próf-
essor H. Abendroth, hinn h-eims-
frægi hljómsveitarstjóri, Paui
Griimmer, frægasti oelloleikari
Þjóðverja -og þektasti núlifandi
fi'ðlukennara heimsin's, pröfessor
Bram-Oldernig í KöJn, sem er
kennari Druckers, og eins og
kunnugt er einnig k-ennari fræg-
asta fiðluleikara heimsirrs, Adolf
Busch. Blaðadómarnir eru allir á
einn veg. Eftir þei-m að dæma, er
Drucker mjög glæsiLegur fiðlu-
snillingur.
„Hvenær fá sv-o bæjarbúar að
heyra til yðar hér?“
„Ég held hér opinberan hljóni-
Leik 24. þ. m. og spila þá meðal
annars Mendelsiohn konzertinn,
en fyi’st (22.) mun ég spila með
aðstoð Árna Kri&tjánssonar og H.
Adelstein, k-ennara við Tó-nJist-
arskólann, fyrir styrktarm-eðilimi
félagsins. Þar leikum við meða!
annars hið stórfenglega Trio eftir
Tschaykowsky er tóniskáLdið
samdi til minningar urn Rubin-
stein.“
Ullarprjónatuskur alls konar
keyptar gegn peningagreiðslu
út í hönd, e*n l'remur kopar og
aluminium. Vesturgötu 22, sími
3565.
Utbreiðið Alþýðublaðið!