Alþýðublaðið - 21.01.1939, Blaðsíða 1

AIÞÝÐ
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞYÐUFLOKKURINN
kx. Abgangub
LAUGARDAG 21. JAN. 1939
17. TÖLUBLAÐ
^mfmmmfm
90 króna skattaaukning á
hverja 5 manna fjölskyldu.
Fjárhagsáætlun bæjarins markar sðmn
síefnn ©g fylgt hefIr verið i bæjarstjórn.
__—_.——*__——__
Engar nýjar framkvæmdir9 aukið fá*
tækraframfœri og hækkun skattanna.
FJÁRHAGSÁÆTLUN bæjarins var, eins og skýrt var
frá í blaðinu í gær, afgreidd í fyrri nótt. Mátti heita
að frumvarpið, eins og það lá fyrir frá meirihlutanum,
væri samþykt, en þó voru nokkrar leiðréttingar gerðar á
frv. með því að samþyktar voru nokkrar tillögur frá Al-
þýðuflokknum.
Alþýðuflokksfulltrúarnir báru fram margar breyting-
artillögur við frumvarpið, og voru þær allar miðaðar við
það, að framkvæmdum bæjarins á árinu yrði þannig hag-
að, að þær gæfu von um aukna vinnu og þar með mink-
andi fátækraframfæri, minkandi þörf fyrir atvinnubóta-
vinnu og þar með bætta fjárhagslega afkomu bæjarins.
hann á að bærinn greiddi að-
eins í húsaleigu fyrir styrkþeg-
ana alt að 500- þús. kr. Hann
Iagði áherzlu á það, að tillögur
Alþýðuflokksins um vinnu fyr-
ir styrkþega þá, sem unnið
geta, væru samþyktar, og enn
fremur að atvinnan væri aukin
alment í bænum.
Var og samþykt tillaga Al-
þýðuf 1. um ., að kjósa nefnd í
bæjarstjórninni til að rannsaka
hvernig þessum málum verði
betur komið fyrir með tilliti til
styrkþeganna og bæjarins
sjálfs.
í sambandi við framfærslu-
málin benti St. J. St. á það, að
það væri ekki jafnmikil goðgá
og Sjálfstæðismenn hefðu talið,
að bærinn réðist í byggingu
heppilegra íbúðarhúsa, er hann
léti þeim í té, sem hann yrði að
sjá fyrir húsnæði,
Hann rakti það ítarlega, að í
bæjarstjórn væri í raun og veru
um tvær stefnur að ræða,
stefnu Sjálfstæðisflokksins,
sem ekki vildi aðhafast neitt í
framkvæmdum og teldi varleg-
ast að ráðast ekki í neitt á erf-
iðum tímum, en afleiðing þess-
arar stefnu birtist nú í sífelt
auknu fátækraframfæri og sí-
aukinni þörf fyrir lánsfé til
framkvæmda, sem eru óarð-
bærar, og hækkandi útsvörum
og sköttum á bæjarbúa- — Og
svo hins vegar stefna Alþýðu-
flokksins, sem vill auka fram-
kvæmdir með byggingum, út-
gerð og stuðningi við útgerðina,
svo að atvinna fólksins aukist,
byrðar bæjarfélagsins af fá-
tækraframfæri léttist, þörfin
fyrir atvinnubótavinnu minki
<¦£- og skattarnir þar með lækki.
"Q- Alþýðuflokkurinn er líka
eini flokkurinn, sem leggur á-
herzlu á það að þessu sinni, að
útsvörin verði ekki hækkuð frá
því, sem er. Hann telur þau
þegar vera orðin svo há, að þar
yerði varla komist lengra, og þá
sérstaklega þegar tekið er tillit
til þess, að þeim er varið til
þess, sem enga von gefur um
betri lífsafkomu almennings og
bættan fjárhag bæjarins. Eftir
að hafa rætt ítarlega um hinar
En því miður tókst ekki að
skapa slíka fjárhagsáætlun.
Þáð, sem bæjarbúar eiga þvi
von á, er: Hækkun útsvaranna
um ált að 400 þús. kr., hækk-
un lóða- og húsaskatts, er nem-
ur um 270 þúsund krónum, eða
sém svarar um 90 kr- skatt-
hækkun á hyerja 5 manna fjöl-
skyldu í bænum. Og þó er gert
ráð fyrir því, að á árinu verði
tekið lán til ýmsra fram-
kvæmda og enn fremur 100
þús. kr. til atvinubóta.
Stefán Jóh. Stefánsson flutti
langa og ítarlega ræðu um fjár-
hagsáætlunina, f járhag bæjar-
ins o'g atvinnuástandið í bæn-
um.
Hann dvaldi fyrst við fram-
færslumálin og í hvaða horf
þau væru komin og taldi að við
svo búið mætti ekki standa,
heldur yrði að taka þau fast-
ari tökum. í því sambandi benti
MÞtDUBlADIÐ
f*i'
Neðanmálsgreinin í dag.
JÓNAS JÓNSSON
KA.RL ÍSFELD bleJðialmEiiðlur
rí'tiar nieðianimálsgretaiina í
Alþýðlubfaðio í dag um Merka
slaimitiðanmemn eftir Jóniais Jóns-
son. Eims og kiuwntogt er, hefir
SamJbiand lulngjqa Fxaimísóiklnap-
triaininia ákvpöiið lalð gefa út rit-
geiiðir Jónasair Jóinissioniair, og et
eitt IbSmdið, „Mierkix siaimtilðiaav
«j(|niii", píegar toomiið M.
ýmsu tillögur Alþýðuflokksins
og fjárhagsáætlunina sagði St.
J. St. að það væri nú ekki úr
vegi, að þeir, sem mest töluðu
um samstarf, sýndu það nú í
verkinu með því að samþykkja
tillögur Alþýðuflokksins, sem
allar miðuðust við betri úr-
lausnir á vandamálum bæjar-
ins. Hingað til hefði það ekki
komið fytír, og hefði gætt
meira ehiræðis hjá meirihlut-
anum en dæmi væru til og
stefnubreyting væri því miður
ekki fyrirsjáanleg.
Soffía Ingvarsdóttir flutti til-
lögu um 6 þús. kr- fjárveitingu
til sumardvalar fyrir fátækar,
heilsulitlar mæður, og mælti
hún fyrir þeirri tillögu og um
f járhagsáætlunin, þau atriði, er
varða konur og börn, skólamál-
in og þá sérstaklega húsmæðra-
og starfsstúlknaskóla og fjár-
veitingu til byggingar Gagn-
fræðaskóla Reykjavíkur. Hún
talaði um þá stórkostlegu nauð-
syn, sem á því væri að komið
væri upp húsmæðra- og starfs-
stúlknaskóla og benti í því sam-
bandi á hversu mikið fé færi
um hendur húsmæðranna og að
hagur bæjarfélagsins væri mik-
ið undir því kominn, að vel
væri farið með það fé. Hér
væru til skólar fyrir allar
(Frh. á 4. síðu.)
Dr. Schacht varia
ir ævlDtýramonnain nazismans.
* ------------
Hann vildi stððva Qársokkið en fiðring heimtaði meira fi
Dr. Hjalmar Schacht.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins
KHÖFN í morgun.
T'ILKYNNINGIN tim
"¦" það, að Dr. Hjalmar
Schácht hafi verið sviftur
stöðu sinni sem aðalbanka-
stjóri þýzka ríkisbankans
hefir bæði í Þýzkalandi og
úti um heim komið mönnum
algerlega á óvart, og vekur
hvarvetna gífurlega eftir-
tekt.
Með því að Dr. Walther
Funk, núverandi atvinnu-
óg viðskiftamálráðherra
Þýzkalands, sem tók við því
embætti af Dr. ^chacht fyrir
rúmu ári síðan, hefir nú
einnig verið falin ýfirstjórn
ríkisbankans, hefir Dr.
Schacht orðið að víkja til
fulls fyrir ævintýramönnum
1516 menn greiddn atkvæði
við Dagsbrtnarkosninguna.
¦......—.—4-----------;------------
Dæntafátt framferði kommúiiista
og ofbeldi í kosningabaráttunni.
IT OSNINGABARÁTT-
"• UNNI í Dagsbrún var
lokið í gærkveldi kl. 10. Þá
var kjörstaðnum lokað. I
gær greiddu atkvæði 446 fé-
lagar, en alls neyttu atkvæð-
isréttar síns 1516 menn, og
er það á 3. hundrað fleiri en
nokkru sinni áður.
Kosnimgoibtaráittiain var af öltan
flokkuin íiekin öims og vienjiuteg
koswinga'biaráittta, .pema hvia'5 kbm-
nninis'tiar höfðiu/ ólika a'ðstöBiu en
ainidatæbiingair ptórra. Piát nieJt^-
tóðlu ia!ð 'láta. plá hiafa aögaing aö
kjörsferá féiiagisinis, tieittiuiðiu pieim
luim laÖ fá alð yifia nviort imienn
voflu á 'kjörsfcrá'; þeír 16klu nnenn
ínin. í félagíð., mie!ðain á koslninigiu.
stóð, höfðlu dæmíaffáain áróðiur á
kjörsta^ og eöfniuiðm' t. d. liíii
siniu vfö kjörsitaí&inn si'ödegis í
gœr, (eftlr aíð ótttai hafði jaípið
þá, ier peir stálu hina miklu kjör-
sökn, til etö reyna að tefja fyrír
'kosningiuinni.
Á kj'örefcránwi voíu ttm 1780
fél'agar, og hafa pví aB eins 264
félagiar lekfci neytt aitkvæðáisinétt-
ar sfnis.
ihöldisimenn lögðlu geysitega' á-
herzllu á kosntogiaiiniair, og fen|giu
verkiamenm hjá bæjairfyrktækjium
skiliaboð frá foretjóitum peirra
um að kj&sa; pó grunar marga,
aíi yásts hinitíi aff íhaldiniu bafi
kosið ine'ð kom.mánistium eininig
nú-
Um úrslit kosninganaia er ekki
hægt að siegja neiitt fyrirfnam, en
kommúniist'ar höfðw I'.angbezta'
áðst&Sluna til áð viinna vegna
þess ofbeldfo og tíæmafáiu að-
ferðar, siem p&x beiitto.
Tiatoáing »tkvæ'ða hófstt i dag
(Frh. á 4. síðu.)
nazistaf lokksiiis, sem haf a
lengi verið óánægðir með
fjármálastjórn hans og ekki
þótzt hafa nægilegt svigrúm
til þess að semja fjármála-
og atvinnulíf landsins að
fyrirætlunum sínum.
Dr. Schacht var, um leið
og hann var leystur frá emb-
ætti sem ríkisbankastjóri,
skipaður ráðherra án sér-
stakrar stjórnardeildar og
því var lýst yfir, að honum
myndi í framtíöinni verða
falin ýms trúnaðarstörf. En
það er litið svo á, að það haf i
aðeins verið gert til þess að
draga úr þeim áhrifum, sém
brottvikning Dr. Schachts
úr yfirstjórn þýzka ríkis-
bankans kynni að hafa er-
lendis.
Það er fullyrt, að það hafi
verið Hermann Göring, hinn
alvaldi yfirumsjónarmaður
allra framkvæmda í sambandi
við fjögra ára áætiun nazista-
stjórnarinnar, sem krafðist
þess, að Dr. Schacht væri vik-
ið frá, og Hitler hafi umyrða-
laust orðið við þeirri kröfu
hans.
Göring vantar fé til þess að
geta framkvæmt fjögra ára á-
ætiunina, en Ðr. Schacht hefir
reynt að hamla upp á móti
eyðslunni, þar sem útgjöldin
eru fyrir löngu vaxin ríkinu yf-
ir hqfuð, og skatta'rnir, sem eru
komnir upp úr öllu valdi, í
þann veginn að sliga þjóðina-
Nýtt gengishruo i atsigl?
Fráför Dr. Schachts hefir
engu síður komið mönnum á
óvart á Þýzkalandi heldur en
úti um heim. Það er fullyrt af
fréttariturum erlendra blaða í
Berlín, að ekki einu sinni öllum
ráðherrunum hafi verið kunn-
ugt um, að slík ráðstöfun væri
í aðsigi.
Á kauphöllinni í Berlín gerði
í gærmorgun mikil óvissa vart
við sig. Hlutahréf byrjuðu að
faila í verði. Á kauphöllinni í
London féll þýzka ríkismarkið
lítið eitt, en náði sér, þegar leið
á daginn.
Það er alls staðar tala'ö um
þann möguleika, að nýtt geng-
ishrun á Þýzklandi sé yfirvof-
andi.
Bréf Hitlers til Dr. hnks
§ö Ðr. Schackts.
.KALUNDBORG í gærkv. FÚ.
Um lieilð og Hitier sfcípaði Dr.
waitier Puink aðaiibankiasirjóra
pýzka rífciiS'banikialnis, skrjfaSi híatom
honium bréf, par sem sagt ©r, ao
pað Wiultverfe ,s©m hanin ætli honi-
um sérsitakíiega, sé aið fccmia á
f&sitlí jafnvægi miilJi latw»>
gmiðalM og. vöaiverBs i 'lanfllmi.
í öðnu lagi, að isfcapia pannif
Iagaðian fjárh^agsilegian gíuíndvðU.
að einkarieksitluriinln sé trygÖiur í
Dr. Walther Funk.
atvinniumáliuim' og höfuðsitóU sá,
er i hon'um tiggur. Og /ioks i
þriðja lagi ai& tryggja þaö, aft
rSkis'bankítm vlmni jaíniaín i öllluttn
f|áíimá!laráðisitöSun,u!m' Sltoluim i
hinlu nánaslta siaimræmi viið mark'
mið 'naziisttnáinis.
HBtlpr sikrifaðii Dr. Sohacht
eknndg bréf tóm leið' og hann
leysiti hann frá stöirBuim. í þvi
bréfi þafekar Hitler honium mjðg
iinwilega fyrir tanttxin Sltörf í þiáfeiu
þjóðar og rjkfai á liítaiiujm
og kemst isvo.aði oroi, að <u&
Dr. Schachtsi miumi uni' allaín ald-
Iuít veröa bundið við fyrsita sike^
hinnar þjóðlegu viiíteáisnar é
pýzkalandi.
Sjónrttnniaféliagar!
P&, sem hlafiö ekki enin \osib
í stjórn féla;gslns, komiíð og
kjÖsiS'. þvi nú er bver sSSastlur.
Skráfsiíofan opln kl. 4—7 si'ðd.
í ráohúsimlu í Májpi^y
verðiuir í dag opnluö norræn
lumferðlairlisitaisýniiing í viöurviist
ýmsrai helzliu listaimajnna og írst-
fræðingai í Sviþjöð.. Nokkör ís«
lendingar eiga listt&Merk á þioss"
airi siýningtu, og skrifar Syd»
Sveniska Dagblatíet luim þá á þá
Jeiö, að þeir verðskluildi fyllilegw
&ci eftir pehn sé tekiö, tb. c '
SáBiin
vw á Akweyri i f(Mk\'»Wt