Alþýðublaðið - 18.02.1939, Blaðsíða 1

FÉLAGIÐ BERKLAVÖRN
í Reykjavík
heldnr framhaldsstofnfund
í Kaup.ingssalnum 19.
febr. kl. 2. — Ræðumenn
verða meðal annara: Ófeig-
ur Ófeigsson læknir og
Jónas Þorbergsson útvarps-
stjóri. — Fj'lmennið.
Undirbúningsnefndin.
RÍTSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR
LAUGARDAG 18. FEBR. 1939
40. TÓLUBLAÐ
Sunnudagiiin
10 — 10
Nilverkasýning
i larkaðsskálanum.
Eylands.
Kjarval.
Haf narfjarðadeilan hef -
ur enis ekkl werið leyst.
-------------? ------------
Samvlnna SJftltstæðlsmanna og
kommúnlsta kemnr enn betnr i llós
Verkamennirnir I Hafnarfirði
biða og ern einhuga og samtaka
um andsíoðu gegn ofbeldinu.
CAMKVÆMT tilmælum
^ ríkisstjórnarinnar var
ekki hafin vinna við upp-
skipun úr togaranum Júní í
Hafnarfirði í gær. Togarinn
er fullur af upsa. Kolaskip
kom til bæjarútgerðarinnar
í gærdag og var ekki heldur
unnið við það.
Félagar úr Verkámanna-
félagi Hafnarfjarðar voru
tilbúnir til að hefja vinnu
við bæði þessi skip hvenær
sem kallað hefði verið, en
stjórn bæjarútgerðarinnar
vildi, samkvæmt þessum til-
mælum forsætisráðherra.
Ósvífin árás á
kennara Menta-
skólans.
IGÆR um kl. 1 gerðist sá
fáheyrði atburður hér í
bænum, að Garðar Þorsteins-
son hæstaréttarmálaflutnings-
maður réðst inn í kennarastofu
Menntaskólans og helti sér yfir
einn kennarann, Steingrím Páls-
son íslenzkukennara, með fá-
dæma svívirðingum og hótun-
um um atvinnumissi og ofsókn-
ir, þegar Garðar væri kominn
til valda í landinu.
Ástæðiain van isrút, að í sfcriílegu
profi fyrir nofckriu Siíða|n, hafði
sonur ínefnd's Gapðars hiaft í
frajmimi prófsvik og fengið fyrir
þaið vieriðsMdaiðia áimiminingu frá
kenmairanu'm, Stetogríimi Pálisisyni.
.Miun pltiurinn hajEa skýrt föð-
luir sínuim frá pesslu, og í stajð
piess afð áimininia drengiinn, sinieri
Gaœðar reiði sinini giegn kieninar-
ainuim og paiut mpp í Menitasfcóila.
Voriu ílestir kenwairair1 sfcólans^
stiaiddir á kennaraístofunni, þieg&ir
Gairðiar koim inn. óð hawn pegair
a/ð Steingrími, steitti fraimiain i
haimn hnefainin og viiðhiafði m. a.
þessi ókvæðisoro:
„Þér enuð ó'uppdnegin koimm-
únistiaibuilla ag ofsiækið drenginin,
af þvi aft fa'ðir hainis er Sjálf'-
stiaeðiisimiaiður." „Þér eruo óþokki
og ó&v'ifiinin dóini". „Ég islkail sjá
svo lum, H|5 pér fáii'ð bráðiuim að
kenmai á því eftiirminimliega, beiint
eðiai óheinit."
Grieip þá einn kenniarianina fram
í, en Garðar snéri sér þá aio öil-
um ' kennuriunuim' og hrópa'ðii:
„Þið eriuð fcommúnistaiskríill og
ónienteðir domar."
Það miun ¦óþarfi áð ¦ takia það
fratm, ao Steingrfimiuir Pálsson er
alls ekki komimúnisti og afarviel
láitinn sem fcenpari.
ekki láta byrja á vinnunni.
Kommúnistar héðan úr
Reykjavík söfnuðust til Hafn-
arfjarðar í gær, þegar þeir
gerðu ráð fyrir að vinnan ætti
að hef jast, og dvöldu þeir fram-
undir kvöld þar syðra. Gengu
þeir við og við að uppskipunar-
krana á bryggjunni og steig þar
að jafnaði í stólinn Helgi Sig-
urðsson formaður Hlífar og
flutti æsingaræður. Var nokk-
uð klappað og æpt fyrir honum
af nokkrum hafnfirzkum sjálf-
stæðismönnum og reykvískum
kommúnistum.
Annars flæktust reykvísku
kommúnistarnir um göturnar í
Hafnarfirði sér til afþreyingar
í aðgerðaleysinu.
Fundahöld í gær.
Bæði Dagsbrún og Hlíf boð-
uðu til funda í gær. Var Dags-
brúnarfundurinn haldinn í
Nýja Bíó kl. 6 og mættu þar
tiltölulega fáir menn. Helztu
sprautur kommúnista æstu upp
liöið og skoruðu á menn að
mæta kl. 6% í morgun í skrif-
stofum kommúnista í Hafnar-
stræti og láta skrá sig þar í
slagsmálaliðj sem senda skyldi
til Hafnarfjarðar ef vinna yrði
hafin þar. Gerðar voru tilraunir
til að safna þessum undirskrift-
um á fundinum, en gengu frem-
ur illa. Alþýðuflokksmenn voru
fáir mættir, en Þórður Gíslason
og Sigurbjörn Maríusson tóku
til máls og andmæltu tillögum
kommúnista, en báru í þess stað
fram tillögu um að Dagsbrún
skifti sér af atvinnukúguninni,
sem fram fer hér í Reykjavík,
og var sú tillaga drepin með því
að vísa henni til stjórnarinnar-
í morgun munu undirskriftirn-
ar ekki hafa gengið betur, þvi
að þegar verkamenn komu í
Verkamannaskýlið var lagt fast
að þeim að ganga í slagsmála-
liðið, en þeir neituðu hver af
öðrum.
Fundurinn í Hlíf var einnig
fámennur, mættu þar um 120
manns og af þeim verulegur
hluti reykvískir kpmmúnistar.
Virðist af Morgunbíaðinu að sá
fundur hafi verið haldinn til að
gera tilraun til að gera upp-
hlaup kommúnista og íhaldsins
löglegt samkvæmt vinnulög-
gjöfinni. Er nokkuð seint til
þess stofnað, þar sem tveir sól-
arKringar voru þá liðnir frá því
að þessi klíka lagði atvinnu-
reksturinn í bann, og það er
hinn mesti misskilningur, að
hægt sé eftir á að löggilda brot
á vinnulöggjöfinni með allsherj
aratkvæðagreiðslu- Það, sem í
því tilliti hefir gerst, er að
kommúnistar og sjálfstæðis-
menn í sameiningu hafa þver-
brotið öll ákvæði vinnulöggjaf-
arinnar, sem um þessi atriði
fjalla. Auk þess er hér
um að ræða uppreisnar-
tilraun í þjóðfélaginu, —
sem kommúnistar og Sjálfstæð-
ismenn standa að. Verknað, sem
ekki heyrir undir neina löggjöf
Gerfiaíkvæða-
reiðslan í Hllf.
IDAG fer fram atkvæða
greiðsla í Hlíf undir
því yfirskini, að deilu
þeirri, sem nú er í Hafnar-
firði, verði komið undir á-
kvæði vinnulöggjafarinn-
ar. Þjóðviljinn hvetur þá
menn, sem hafa sagt sig úr
Hlíf, til að taka þátt í þess-
ari atkvæðagreiðslu. En
það hafa þeir ákveðið að
gera ekki. Þeir hafa engar
skyldur við Hlíf og njóta
þar engra réttinda- Þeir
munu fylkja sér um sitt
eigið félag, Verkamanna-
félag Hafnarfjarðar, og á-
kvarðanir þes«. : j?
aðra en hegningarlögin. Það er
ékki deilt um kaup og kjör í
þessari deilu. Verkamannafélag
Hafnarfjarðar starfar á full-
komlega löglegum grundvelli
og hefir gert samninga við
fjögur stór atvinnufyrirtæki í
Hafnarfirði.
Að tvö verkalýðsfélög séu
starfandi á sama stað, er al-
gengt hér á landi- Má þar t. d.
benda á Akureyri, þar sem tvö
verkamannafélög hafa starfað
um mörg ár, án þess að til
slíks ofbeldis væri stofnað, sem
hér er um að ræða, sama var á
Siglufirði um skeið.
Tilraunir ríkisstjórnarinnar.
Ríkisstjórnin var í allan gær-
dag að athuga þessi mál og leit-
ast við að leiða þau far-
sællega til lykta. Blaðinu er
ekki kunnugt um árangur
þeirra tilrauna, en þeim mun
haldið áfram enn í dag. Á með-
an verður ekki hafist handa um
vinnu í Hafnarfirði. Væntan-
lega verður ríkisstjórninni það
fullljóst af undirtektum verka-
manna í Hafnarfirði, að þeir
vænta þess að þeir eigi þess
styrks að vænta frá ríkisvald-
inu, að þeir fái að vinna í friði
fyrir aðkomnum ofbeldismönn-
um. Þeir hafa í öllu sýnt, að
þeir vilja viröa lög og rétt í
landinu og stofna ekki til
neins þess, sem röskun veldur.
En verði á þá ráðist og þeir
neyddir til að verja hendur sín-
ar, munu þeir taka á móti, eins
og máttur þeirra leyfir, og sam-
tök þau, sem þeir eru meðlimir
í veita þeim þann styrk, er þau
megna.
Það má með nokkrum rétti
segja, að alþýðusamtökin hafi
fyr meir beitt hörðum tökum í
vinnudeilum og þá ef til vill
stundum gengið lengra en góðu
hófi gegndi. En þá var engin
vinnulöggjöf til hér í landinu,
engar viðteknar né viðurkend-
ar reglur í þessum málum. Nú
er öðru máli að gegna, og nú
sýnir það sig, að það eru ekki
Alþýðuflokksmenn, sem brjóta
þá löggjöf, heldur Sjálfstæðis-
menn, sem allra manna harðast
hafa heimtað slíka löggjöf. Nú
¦ ¦ '. '.":..¦:'.¦. ¦/ -^%m^01:M0<^. '

:''¦¦¦ W:'-":'¦-'¦¦ W:ÍVv":'íy.?r^^ '^^<
v .¦:' fíWWt
s^Rí Wm
' ¦ : '" '' - ^^^HHj
:: *,:iiHill :i-í>:i;'"" • ...:¦-.' ''fl'W!'
Matvælaúthlutun á götu í Barcelona eftir hertöku borgarinnar. Fólkið réttir fram hend-
urnar eftir einhverju til þess að stilla sultinn eftir að her Francos hafði haldið borginni í
hungurkví vikum saman.
tiiboð í
Azana býðst til að leggja niður vðld.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins, KHÖFN. í morgun. t
O TERKUR orðrómur gengur um það, að franska stjórn-
^ in sé nú, eftir samkomulagi við brezku stjórnina, að
reyna að fá Franco til þess að leggja fram friðartilboð, sem
fari svo nærri þeim friðarskilyrðum, sem Dr. Negrin hefir
sett fram, að hann geti gengið að því.
Talið er, að franska stjórnin leggi aðaláherzlu á það,
að friðartilboðið hafi inni að halda loforð um að fylgismenn
lýðveldisstjórnarinnar verði ekki látnir sæta neinum hefnd-
um og fulla tryggingu fyrir því, að Spánn verði framvegis
með öllu óháður erlendum ríkjum.
Það er fyrst og fremst þetta, sem talið er búa á bak við hina
nýju sendiför franska senatsfulltrúans, Berard, til Burgos á Spáni,
en hann fór af stað þangað frá París í gærkveldi,
Það er talið fullvíst að ftalía og Þýzkaland geri alt, sem þau
geta til þess að afstýra því, að samkomulag náist milli Frakka og
Breta annars vegar og Franco hins vegar um slíkt friðartiiboð.
Samtímis þessum nýju frið-
arumleitunum Frakká og Breta
á Spáni, hefir forseti spánska
lýðveldisins, Azana, sem enn er
eru það þeir. sem taka hön'dum
saman við kommúnistana til
þess að brjóta vinnulöggjöfina,
Afstaða Sjálfstæðismanna.
Sj álístæðismenn í ara ekki
dult með það í blöðum sínum
hvoru megin þeir standa i þess-
ari deilu- Þeir eru í einu og
öllu með kommúnistunum. Þó
er það vitað, að fjöldi manna
innan Sjálfstæðisflokksins og
það meðal helztu forvígismanna
hans hafa hina megnustu óbéit
á því að völd og styrkur kom-
múnistanna séu aukin. Sjálf-
stæðisflokkurinn verður að gera
það- upp við sig, hvort hann ætl-
ar að styðja yfirlýstan ofbeldis-
flokk tií frekari skemdarverka
í þjóðfélaginu eða ekki. Sá
stuðningur, sem hann hefir
hingað til veitt kommúnistum,
hefir eingöngu orðið til að
magna þá og stofna friðnum í
landinu í hættu.
Það trúa því fáir, að Sjálf-
stæðisflokkurinn, sem heild,
gerist meðsekur ofbeldisflokkn-
um í uppreisn hans gegn lög-
um og friði í landinu.
í París og hefir neitað því að
snúa aftur til Spánar fyrst um
sinn, gefið út ávarp til spönsku
þjóðarinnar, þar Jsem hann
býst til þess að leggja niður
völd til þess að greiða fyrir því
að friður komist á í Iandinu, og
hvetur til þess að hefja samn-
inga um vopnahlé og frið hið
allra fyrsta til þess að rétta við
einingu þjóðarinnar.
ST. VÍKINGUR NR. 104. Fundur-
inn n .k. .mániudagskvöilid 20.
febr. hiefst ki, 8 e. h. í minni
sal GooddtiemplarahiúSiSÍnB injéö
inntöku nýrrai félaga. AÖ funidi
loknum kl .9. hefst bollufagn-
afttr meo kaffidrykkju og bollto
áti. Undir boröum faira fram:
ræBiur, upplestur, 10 miamna
kórsöngur og sjónleikurinn —
Hinrik og Pemiella — leikend-
lur hr. Haraldur Björnsson og
'frnl Annai Guöimundsdóttir. Að-
göngumiBar sieldir frá kl. 4 e.
h. á imámuidalg í Goodtieimpla'ra-
hásinu. Minnist þesis aft allur
agóoi af kvöíldiniu nenimur til
styrktairsjóðs stnkunmar. Félag-
«f o? aðii: te.np'a ja* fjöisækiJ.
Æ. t.
1 IM.
NSe'turlæknir er Karl S. Jóns-
son, Sóleyjargö'tiu 13, sfeni 3925.
Næturvörður er í Laiugavegs-
og Ingólfsapóiteki.
ÚTVARPIÐ:
20,15 Leikrit: „Svörtiu augun",
eftir Andrés Þormar (Þóra Borg,
Ingibjörg Stein'sdó'ttir). 20,55
Hijóimplötiur: Lög leikin á fiðlu.
21,10 Karlakórinn „Geysir" áAk-
lureyri syngur frá Akureyri. 21,45
Danzlög. 22,00 Fréttaágrip. 24,00
Dagskrárlok.
Á MORGUN.
Helgidagslæknir er Halldór
Stefánsson, Rániargötu 12, síimi
2234.
Næturvö'rSiui er í Reykjiatvikur-
og Iðiuniniarapóteki.
18,30 Barnatíimi (Bariniakórinn ,Sö'l
skinsdieilldiin"). 19,10 Veð!urfnegn>
ir. 19,20 Hljóniplötur: Klaissíiskir
dainzar. 1940 Auglýsiingar 19,50
Fréttir. 20,15 Erindi: Suðurgainga
Tómasar Sæmunidsisoinar, II. (hr.
Jón biskup Hölgason). 20,40
H'Ijómplötur: Einileikslög. 21,00
Gerið bolludaginn
að alisherjar bolludegi.
Hinn árlegi bolludagur er á
mánudaginn. Þennan dag hafa
Reykvíkingar é.tið geysiósköp
af bollum, krembollum, sveskju
bollum, rúsínubollum, rjóma-
bollum og öðrum slíkum. En nú
vill hin ágæta niðursuðuverk-
smiðja SÍF gera þennan dag að
enn víðtækari bolludegi. Hún
vill að menn reyni hinar nýju
fiskibollur sínar og hefir af því
tilefni gefið út bækling með
uppskriftum að 22 bolluréttum.
Þenna bækling geta húsmæður
fengið ókeypis í búðum, og er
hann hinn merkilegasti.