Alþýðublaðið - 22.02.1939, Side 1

RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR
MmVIKUDAG 22. FEBR. 1939
44. TOLUBLAÐ
lafifirskir verkamenn halda áfram að
strepa inn í Verkamannafélag Hafnarfj.
----»...—
Það er þegar orðið fjölmennara en Hííf.
---------
Einróma krafa að liigleysur hlnna reykvlsku komm
iliiisfa i Mafisarfirðí verði tafarlausf stððvaðar«
VERKAMANNAFÉLAG HAFNARFJARÐAR hélt
framhaldsstofnfund sinn fyrir troðfullu húsi í Bæj-
arþingsalnum í gærkveldi. Var þar mættur sá kjarni hafn-
íirzks verkalýðs, sem ekki lætur ginna sig, hvorki af kom-
múnistum né íhaldsmönnum, til neinna hermdarverka gegn
eigin félagi og samtökum. Þarna sáust verkamenn er í ára-
tugi hafa staðið í fylkingarbrjósti, er barizt hefir verið fyrir
kjarabótum verkamanna í Hafnarfirði, og við hlið þeirra
a;skumenn, sem eru reiðubúnir til að taka upp merki
brautryð j endanna.
Frakker oa Bretar i þaim veginn að
viðurkenna Franco skilyrðislaust?
-—--»--——
Friðarumleitanir í Burgos bera engan árangur
Azana Spánarforseti (í miðjunni) í París. Til vinstri við
hann Pascua, sendiherra spönsku lýðveldisstjórnarinnar þar,
til liægri Giral, einn af ráðherrum Negrinstjórnarinnar.
fráiaðarmaðar loosevelts
aðvarar Ireta 09 Frakka.
„Sífelt undanhald fyrir hótunum ein-*
ræðisríkjanna er engin friðarstefna.u
í upphafi fundrins las formað-
ur félagsins, Þórður Þórðarson,
upp inntökubeiðnir fjölda
verkamanna, og er nú svo kom-
ið, að viku eftir að félagið var
stofnað og deilan hófst, að
Verkamannafélag Hafnarfjarð-
ar er orðið fjölmennara en
Verkamannafélagið Hlíf, og
mun eflaust á næstu dögum
enn auka meðlimatölu sína.
Er lokið hafði verið nauð-
synlegum stofnfundarstörfum
er ekki hafði unnist tími til á
fyrra fundi, hófust umræður
um deiluna við Hlíf og gang
hennar. ,,Hér er ekki deila um
kaup og kjör verkamanna, —
heldur hafa kommúnistar með
aðstoð íhaldsmanna gert hana
pólitíska, og hefir þetta gengið
svo langt, að kommúnistar hafa
sent hingað setulið,“ sagði fram
sögumaður, Kjarta,n Ólafsson.
„en Verkamannafélag Hafnar-
fjarðar hefir í öllu hagað sér
samkvæmt landslögum, og við
höfum á engan hátt framið rang
indi, og munum ekki heldur
þola rangindi." Auk Kjartans
tóku til máls Emil Jónsson,
Guðmundur Gissurarson, Björn
Jóhannesson, Þórður Þórðar-
son og Davíð Kristjánsson, hinn
gamli og þrautreyndi forystu-
maður hafnfirzkrar alþýðu.
Þökkuðu allir ræðumenn
meðlimum Verkamannafélags
Hafnarfjrðar fyrir þá einurð og
festu, er þeir hafa sýnt í
deilunni gegn þessum samein-
1C« ÉLAGSDÓMUR kom sam-
A an kl, 6 í gærkveldi.
Pétur Magnússon málafærslu-
maður Hlífar lagði fram kröfur
sínar, sem voru á þá leið, að
Verkamannafélagið Hlíf yrði
sýknað og til vara að málinu
yrði vísað frá.
Þá fíói" análafærsliumahiurimai
fnam á það, að vtairadómari Sig-
UTjóus Á. Ólafssioniar, Sigurgeir
Sigurjónisision cainid. jur., viki úr
dómininn. Er þa.ð aúðvitaið lrin
jniestia fjaustoða og amm öiðleinis
vena komið fram til sitiu'ðininga
þöim árósium, siem blöð kommún-
uðu óvinum sínum, kommún-
istum og íhaldsmönnum, og
hvöttu til áframhaldandi bar-
áttu þar til yfir lyki.
í Hafnarfirði hafa undanfar-
ið vaðið um götur bæjarins
slagsmálahundar, sendir af
kommúnistum, en íhaldsmenn-
irnir hafa aftur á móti lagt til
vinnukonur sínar til að sjóða
niður og gefa matinn í þetta
mála- og setulið, svo að full-
komin er verkaskiftingin hjá
þessum samherjum. Hafnfirð-
ingar væru einfærir um að
leysa þessa deilu, ef þeir fengju
að ráða málum sínum sjálfir,
án íhlutunar frá Reykvíking-
um.
„Alþýðuflokkurinn hefir hing
að til verið á móti ríkislög-
reglu,“ sagði einn ræðumanna,
„vegna þess að flokkurinn hefir
álitið hana óþarfa, en þegar öfl
kommúnista og íhaldsmanna
sameinast í yfirtroðslu sinni á
landslögum, þá er brýn nauðsyn
á að efla ríkisvaldið svo að það
geti haldið uppi lögum og reglu
í landinu."
Að umræðunum loknum var
borin upp og samþykkt af öll-
um fundarmönnum eftirfarandi
tillaga:
„Fundur haldinn í Verka-
mannafélagi Hafnarfjarðar 21.
fehrúar 1939 samþykkir að
standa fast saman í yfirstand-
andi deilu, þar til yfir lýkur.
, í öðru lagi skorar fundurinn
(Frh. á 4. síðu.)
iista og íhaídsmainima hafa hiafið á
dómimn. Þá gat imálafærsiliumaö-
urinn þiesls, að hanin myndi ef til
vill þurfa að lieiða vitnli í imiáliinu.
Öómlurinii kom sarnan kl. 2 í
dag. Ef vitujalieiðsla vterður, hefst
málfluitniinigur þiegar að henni
lokinini og miuu standa fnaim á
kvölid-
Dómurinin mun þogar í mjpphiafi
í idag úrskurða um þa;ð, hvort
Sigurgeir Sigurjón'sson skuli
víkja.
Vitnalieið'slan verðiur fyrir liok-
uðunr dynulm.
Viðskifti BÚSS'
iands od Ítalín
anbin nm 150*1«!
NÝKOMIN erlend blöð
skýra frá því, að
Sovét-Rússland og ítalía
hafi nú gert með sér nýjan
verzlunarsamning um að
auka vörukaup sín hvort
hjá öðru úr 400 milljónum
líra upp í 1000 milljónir
(um 230 milljónir króna) á
ári.
Viðskiftin eiga að byggj
ast á vöruskiftum. Sovét-
Rússland kaupir iðnaðar-
vörur frá Ítalíu, en selur
þangað olíu, kol, málma,
timbur, rúg og hveiti.
Hvernig sögðu nú kom
múnistaflokkarnir í hinu
sameiginlega ávarpi sínu,
sem nýlega birtist í Þjóð-
viljanum? Jú, þar stóð:
„Engin kol, ekkert stál,
enga olíu til svikaranna
við heimsfriðinn.“
I-------------------------♦
Norskn samninga-
mennirnir komn í
morgnn.
Pjrrsti samfllngafnndar'
inn verðnr i dag.
"jkÆ’ EÐ LYRU í morgun koanu
■*■*•*• hingað norsku samuinga'
mermimir Johanneaen verzlunar-
riáð, formaður norsíku niefnidarinn-
a:r, Andiersen-Ry.sst stórþingsmað'
Ur, Pnebenisen diei'idarstjóri i ut-
an'ríkismálanáðiuneytinu og Kjöies
deildarstjóri í norska „Kjötoent-
ra!en“. Eru þeir kominir hingað
til að hal-da áfhaim saimniingurm
þieim, sem frestað var fyrir ára-
móíiin.
Vilhjál-mUr Fiinsen viðiskifta-
fulltrúi frá Osló tók á móti hin-
um norsku gestum á skipisfjöl kl.
>1 í morguin fyrir h.önd ríkislstjórtn-
arinnar. Að tilhlutun forsiætiisráð-
b.er.a hecir vDskiflafu!ltrúian vie”-
ið látinin dvielja hér liengur en
ætlast var til í þieim tilgangi, að
hiamn gæti verið ísleuzku isaimn-
ingam.öninunum til aðstoðar sean
ráðunautur.
Fyrir hö-nd okkar mæta við
samningana Haraldur GuðimUTds-
son, Jón Ánnason, Richard Thors
og Stefán Þorvarðanaon.
Munu siamningamenni nniir halda
fyristia fund sinin þogar i dag.
Lym
kom k|Íj- 7 í unorjgian frá Bergen.
K.HÖFN í gærkveldi. FÚ.
ittman öldungaráðsmaður
í Bandaríkjunum, sem
einnig er forseti utanríkismála-
nefndar deildarinnar, flutti í
gærkvöldi útvarpsræðu, sem
endurvarpað var um Ban,da-
ríkin, og skoraði fast á
þjóðina, að styðja utanríkis-
málastefnu Roosevelts. Með þvi
væri verið að veita lýðræðis-
ríkjunum öflugastan stuðning í
baráttu þeirra gegn einræði og
kúgun.
Hann deildi nokkuð á stjórn-
ir Frakklands og Bretlands fyr-
ir undansláttarsemi þeirra við
Hitler og Mussolini.
Taldi hann síðan fram það,
sem Þjóðverjar og ítalir hefðu
þegar brotið undir sig og kvað
sameiginlega stefnu ítala,
Þjóðverja og Japana vera það,
að ná á vald sitt yfirráðunum í
Suður-Ameríku, meginhluta
Evrópu og Asíu. Gæti hvert
barn, sem lésið Kefði ,,Mein
Kampf“ eftir Hitler, gert sér í
hugarlund, hvar Hitler myndi
láta staðar numið, ef hann
mætti aldrei neinni mótspyrnu.
Sífellt undanhald fyrir hót-
unum og ofbeldi sagði hann, að
væri engin friðarstefna, eða
minnsta kosti hafnaði hann
slíkri friðarstefnu.
Að lokum lagði hann áherzlu
á, að Bandaríkjamenn væru
hvergi smeykir við framtíðina
og myndu allir sem einn maður
leggja lífið í sölurnar til að
verja frelsi og réttlæti, siðgæði
og trú.
Bandaríkin munu svara
einræðistaerrunnm á
þeirra eigin máli.
LONDON í niorgun. FO.
í Bandaríkjiunum gerðiisit það
ho’zt -söguiiegt í jgær, að Mr. Vin-
cent, se;n ler formaðiur f'.otamála-
riefndiar fu’.lt úade'lda joiniaí1', flutti
ý.arliega ræðu og skoraði á deild-
ina að samþykkja frumvar.'pið um
fjáiframlög til loftflotastöðva.
Hann sagði, að Bainidaríkin
hlytu, úr þvi siem komið væri,
að svara einræðishieiriiunum á
þeirra eigin rnáli, og þau yrðu
Frh. á 4. sföíu.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins
K.HÖFN í morgun.
ÞAÐ er nú búizt við því,
að Frakkland viður-
kenni stjórn Francos á
Spáni skilyrðislaust í lok
þessarar viku, og að Eng-
land muni innan skamms
gera hið sama, enda þótt
engin trygging virðist enn
hafa fengist fyrir því, að
Franco segi skilið við Mus-
solini og Hitler, né heldur
fyrir því, að hann verði við
þeim óskum Frakklands og
Englands að lofa fylgismönn
um lýðveldisstjórnarinnar
fullum griðum að loknum
vopnaviðskiftum.
Franski senatsfulltrúinn Be-
rard, sem búinn er að fara tvær
ferðir til Burgos á Spáni í um-
boði frönsku stjórnarinnar, til
þess að ræða við Franco og ráð-
herra hans, er nú í þriðja sinn
á leið þangað og mun enn eiga
viðtal við Jordana hershöfð-
ingja, utanríkismálaráðherra
Francos, kl. 6 í kvöld. Er búist
við að Berard muni koma aftur
til Parísar á föstudaginn og
franska stjórnin muni eftir það
viðurkenna stjórn Francos
formlega og opinberlega.
Vaxandi vðld fasista i
stiórn Francos.
Ekkert hefir opinberlega ver-
ið látið uppi um árangurinn af
samningaumleitunum Berards
við stjórn Francos í Burgos, en
fregnum frá París ber þó sam-
an um það, að Jordana utan-
ríkisráðherra muni hingað til
engin loforð hafa viljað gefa
um stjórnarstefnu Francos í
framtíðinni, hvorki út á við né
inn á við.
Hins vegar gengur sterkur
orðrómur um að breytingar séu
í aðsigi á stjórn Francos, sem
bendi til alls annars fremur en
þess, að sundur dragi með
Franco og hinum fasistisku ein-
ræðisherrum Ítalíu og Þýzka-
lands fyrst um sinn.
Ef þessi orðrómur hefir við
staðreyndir að styðjast, ætlar
Franco að taka sér titilinn rík-
isleiðtogi, að fordæmi Hitlers,
og gera mág sinn, Sunner, sem
er foringi spanskra fasista (fal-
angistanna), að forsætisráð-
herra sínum. Það er einnig tal-
ið, að í ráði sé að skipa fleiri
ráðherraembætti, sem hingað
til hefir verið farið með af
gömlum konungssinnum, á-
kveðnum fasistum. Meðal
þeirra, sem eiga að víkja úr
stjórn Francos, er sagt að sé
Jordana hershöfðingi, núver-
andi utanríkismálaráðherra,
sem fulltrúi frönsku stjórnar-
innar, Berard, hefir aðallega
rætt við.
Frh. á 4. sföiu. ,
Má9flatningnr fer fram
I iagj fyrir Félagsdómi.
-----------» .