Alþýðublaðið - 13.03.1939, Síða 2

ALÞYÐUBLAÐIÐ
MAnTJDAG 13. MASZ 1939
UMRÆÐUEFNI
Óhreinir búða- og skrifstofu-
gluggar, vanræksla, sem er
skaðsamleg. Lögtök útsvara
og tekjuskatts, uppboð og
friðhelgi heimila.
ATHUGANIR HANNESAR
Á HORNINU.
*>AÐ A AÐ VEEA keppikcfli
allra verzianaeigenða að halda
búðum sinum og skrifstofum vel
hreinnm. ÞaS skapar traust á
fjrrirtækinu. Ég gékk nýlega um
Pósthússtræti og mig furðaði á þvi
hve margir skrifstofu- og verzlun-
argluggar við þessc götu eru grút-
skítugir, utan frá séð. Að þessu
sinni tel ég enga nauðsyn þess að
nefna nein nöfn, þess á ekki að
þurfa, en ég vii vinsamlega mæl-
ast til þess við skrifstofu og verzl-
anaeigendur við þessa og aðrar
götur í bænum að halda gluggum
sinum hreinum alit af. Það er á-
reiðanlegt að þeir komast fljótt
að raun um það, að það borgar sig
fyrir þá.
„Tilfimngasamur“ skrifaði mér
íyrir nokkru eftirfarandi bréf:
„HÉB á voru landi eru útsvör og
ailskonar skattar orðnir svo háir,
að það er sannarlega þannig kom-
ið, að mörgum er um megn að
greiða þá skilvíslega. Hvað er svo
gert, ef þú ratar í þá raun, að geta
ekkí staðið í skiium við hið opin-
bera? I>að skal ég segja þér: Það
er gert lögtak á eignum þínum!
Þvi er þannig varið: Einn góðan
veðurdag koma laganna menn inn
á heimili þitt, hvernig sem á
stendur hjá þér, og Iáta greipar
sópa um innanstokksmuni og
annaö er þeim finnst fémætt í
eigu þinni. Þeir flytja það á brott
á þinn kostnað auðvitað, reikna
þér bílferðir og annað, er þeim
finnst tilheyra víð slikt tækifæri
og svö eru gripirnir boðnir upp.“
„NÚ HELDUR ÞÚ kannske, að
þar með sé sagan öll, og að þú
sért nú búinn að fá uppreisn fyrir
vanskilin og fullnaðarkvittun fyr-
ir útsvari og sköttum o. þ. 1., og
það er von að þú haldir það. Þvx
er þó ekki þannig varið.“
„Á UPPBOÐINU mæta einir og
aðrir, sem þykir happ í þeim feng
— sem þar er að fá. Þar er boðið
í það, sem eigulegt er, og gripirnir
eru síegnir — hæstbjóðanda! Þessi
herra hæstbjóðandi er maður, sem
kann að sitja um góð tækifæri!
Hann kaupir við tækifærisverði
og selur við tækifærisverði — og
hagnast sjálfsagt vel. Þegar hæst-
bjóðandí hefir borgað uppboðs-
haldara gripina, er reikningurinn
gerður upp við þig. Og útkoman,
jú, hún er vanalega sú, að þú er
jaínskuldugur við hjð opinbera
eftir sem áður, því hæstbjóðandi
þurfti ekki að bjóða hátt Og svo
DAGSINS.
koma nú allskonar liðir til frá-
dráttar, svo sem uppboðsgjald o.
m. m. fl. og það sem þú — og hið
opinbera, færð upp í útsvarið og
skattinn, er sama og ekkert! Þú
mátt því búazt við að „laganna
menn“ heimsæki þig skjótlega á
ný, ef þeir hafa þá skilið nokkuð
eftir við hina fyrri heimsókn —
og þannig má halda áfram unz ekk
ert er eftir, nema rúmfleti til að
sofa í og krúsir til að matselda.
Þú ert snauður eftir, konan þín —
ja, ég ætla ekki að lýsa henni eða
börnunum, það er mér um megn
að skrifa slíka raunalýsingu.“
„HVEB ER SVO ÁRANGUR-
INN af öllum þessum aðförum?
Hann er sá, að rænd heimili, eyði-
lögð heimili, með öllum þeim af-
leiðingum fyrir börnin og hjóna-
lífið, sem því fylgir, er eftir, og
enginn hefir grætt nema herra
hæstbjóðandinn — hræfuglinn! —
Verðmætum, sem hafa kostað eig-
andann strit og sjálfsafneitun eru
eyðilögð og þeim fleygt í óseðj-
andi gin hræfuglanna, sem sitja
um bráðina. Því það eru undar-
legir menn, sem sækja uppboðin,
þar sem lögtaksmunirnir eru
böðnir upp.“
„HVAÐ Á AÐ HALDA lengi
áfram með þessa svívirðingu? —
Hvað á slíkur smánarblettur lengi
að loða við „menninguna á tutt-
ugustu öldinni”, sem svo mikið er
lofuð?”
„Ég ER EKKI að mæla van-
skilum bót, sem eingöngu stafa af
þrjózku eða viljaleysi til að standa
í skilum. En ég fullyrði, að megnið
a£ lögt'kunum er gert hjá mönn-
um, sem ekki geta greitt hin háu
gjöld. Ég ætlast heldur ekki til,
að „kóngurinn fái ekki það sem
kóngsins er.” En á þann hátt, sem
það fer fram, fær enginn neitt,
nema hræfuglinn. Hvers vegna má
t. d. ekki hafa þetta svona?:“
„HEIMILIÐ FRIÐHÉLGT! —
líka fyrir lögtaksmönnum. En tak-
ið af kaupinu áður en það er
greitt. eins og gert er i flestum
löndum. Og ef það er ekki hægt,
þá gerið lögtak í kaupi manna ein-
ungis, eða eignum, sem ekki geta
talizt til heimilisins, (verðbréfum
o. þ. I.). Þó má aldrei taka svo
mikið af kaupinu, að það nemi
mánaðarlega meiru en 1/12 upp-
hæð, sem talin er sem persónu-
legur frádráttur við skattaframtal,
því með því að hún er skattfrjáls,
þá ætti heldur ekki að mega taka
hana upp í skattinn eða útsvarið.”
Sníðum dragtir og frakka og
allan kvenfatnað. Lækjargötu
8. Ingibjörg Sigurðardóttir.
BRÉF
Snjó-
drottningin.
Jæja, þá byrjum við! Það var einu sinni tröllkarl, einn
af þeim allra verstu, því að það var Sá gamli sjálfur,
Dag nolckurn, þegar harrn var í essinu sínu, bjó hann til
spegil, sem var þannig, að allt gott og fagurt, sem var
speglað í honum, hvarf, en það sem var ljótt varð enn
þá ljótara.
Fagurt landslag varð ljótt og fagurt fólk varð andstyggilegt. Þetta þótti nú Skolla
fyndið uppátæki hjá sér og skellihló út að eyrum.
Allir, sem gengu í skollaskölann, því að
hann hafði skollaskóla, eða reyndar skolla-
háskóla, sögðu frá því að kraftaverk hefði
skeð. Nú fyrst gæti maður séð, hvemig
heimurinn og mannfólkið liti raunveru-
lega út.
Þeir þutu um með spegilinn og brátt kom
að því, áð ekkert landslag og enginn maður
hafði komizt hjá því áð vera áfskræmdur
í speglinum. Loks vildu þeir fljúga til
himnaríkis, til þess að gera gys að engl-
unum, Lykla-Pétri og guði.
Glæsiiegar hátíða-
sýningar fimleika-
manna úr K. R.
AFÖSTUDAGSKVÖLD. fóru
fram fimm leiksýningar þær,
sem K. R. heldur í sambandi við
40 ára afmæli sitt. Hélt Erlendur
Pétuir&son fejrim. ræ'&u, áóur en
sýninga'mar hófuist. Rajkti hainn
nokkuð sögu fiimilieikanina í K. R.
Hófust sýnmgamar því næst á
þvi, aö stó&amenn úr félagiinU
aýndu skíðaaeikfimi. Skýrði Bene-
diikit Jakobsaon, sem stjómaöi öll-
uiíp sýnmg'un'irm, ham Er hún
ætluö til þes-s að styrkja maaminn,
géra hann þolgóðan og mjúkan,
en alls ekki til þess að sýna haina,
þó að það væri nú gert.
Næs,t sýndi úrválsflokkur karia.
Þá sðng Kariaikór Reykjavikur
nokkur lög við mikla hrifníngu
áhorfenda.
Síðaati li'ðurinn var sýnáng hjá ,
úrválsflokki kvenna, sjem í næsta
mánuði munM fana tfl Datnmerkur
og sýna þar. Tókst sú sýning
prýðilega, bæðl staðæfinga)m,ar
og æfingamar á siáinni.
ALLIANGE hefir fiest kaiup á
nýjurn togara. Togairinn
hefir beitið „Loch Seeforth" í
Hulll, byggðuT 1933, og er því 5
ára. Skipið> er 154 fet á lengd
og 423 smálestir bmtto. Kaup-
verðíð var 18800 steriiingspund.
Va:r skipið feeypt mpð ikoluim og
að öllu altilbúið á veiðar. Það
mun hafa lagt af s(tað hingað í
gaer.
varsdóttir.
ÞAÐ hefir verið gamall og
góður siður til sveita, að
flýta klukkunni, þegar sól fór
að hækka á lofti á útlíðandi
vetri. Var það ehikuna gert til
að nota birtuna sem bezt, um
leið og hún kom að morgni, og
spara þaimig ljósmetið. Af
þeim ástæðum mun . slík ný-
breytni hafa verið lögskipúð
allsstaðar á landinu um skeið á
stríðsárunum, áður en raflýsing
komst á í kaupstöðunum. Og
hvað sem öllu öðru leið, þótti
það búhnykkur og drjúgt til
allra verka að taka daginn
snemma — hafa búmanns-
klukku.
Ég fagnaði því, þegar ég sá
því hreift í Alþýðublaðinu hve
mikill ávinningur það væri úti-
lífi fólks hér í Reykjavík og
öðrum kaupstöðum, ef klukk-
unni væri flýtt um tvo tíma.
Mér finnst allt mæla með því,
t. d. hefir veðurfræðingur út-
varpsins lýst yfir því, að sú
breyting væri mjög heppileg
fyrir flugferðir hér á landi. Með
því móti væri snemma morg-
uns búið að vinna úr veðurat-
hugunum hvarvetna að og gætu
flugferðir því hafizt mikið fyr
en ella.
Það segir sig sjálít, að öllu
fólki er vinnur innistörf að
sumrinu til, er ómetanlegt gagn
í því að eiga að afloknu dags-
verki kost á að njóta útivistar
meðan sólar nýtur að einhverju
við. Það fæst í mörgum tilfell-
um aðeins með því að flýta
klukkunni og byrja morguninn
fyr.
í því sambandi má minna á
þann leiða sið okkar Reykvík-
inga, hve seint við göngum til
náða á kvöldin. Kvöldsvefninn
hefir löngum hollur verið og
hafa hin almennu rök fyrir því
sjálfsagt við einhver sannindi
að styðjast. Með þessari breyb
ingu yrði af sjálfu sér lagst til
hvíldar fyr að kvöldinu.
Annars ætlaði ég með þeesum
orðum einkum að sýna þá hlið
þess máls, séfn snýr að okkur
húsmæðrunum. Okkur ætti
ekki hvað sízt að vera það
kappsmál, að koma á þessari
breytingu. Við höfixm ekki síð-
ur þörf fyrir en aðrir að njóta
sem bezt sólar og útiveru, held-
ur einmitt því fremur sem við
berum jafnf ramt ábyrgð á hollri
útivist barna okkar. Allan
morguninn fram að miðdegis-
verði er óslitinn starfstími
okkar. Síðan kemur borðhaldið
og þar á eftir uppþvottur og
annar nauðsynlegur frágangur,
sem aldrei getur tekið minni
Frh. á 3. síðu.
MAÐURINN SEM HVARF
FULTON:. OURSLER; V, i;^
FORSPJALL.
INS OG FLESTIR víðlesnir gáfumenn metur Franklin
D. Roosevelt Bandaríkjaforseti góða leynilögreglu- eða
sakamálasögu mikils. En það er ekki auðhlaupið að því að
velja þær úr, sem geta talizt verulega góðar. Og engum er
það kunnugra én forsetanum.
Fyrir nokkrum árum síðan, meðan Roosevelt var aðeins
landsstjóri í New-York-ríki, minnist ég þess, að við sátum eitt
sinn saman og ræddum þessa bókmenntagrein. Þá sagði for-
setinn:
„Góð leynilögreglusaga er eins konar svar við spumingu
Lowells: „Hvað er jafnsjaldgæft og júnídagur?" — Árlega
eru gefin út mörg hundruð af slíkum sögum, en það er aðeins
örlítill hluti þeirra, sem borgar sig að lesa. — Og jafnvel í
því litla úrvali h'kist hver sagan annarri alltof mikið: Ein-
hver finnur eitthvert lík og því næst finnur leynilögreglu-
maðurinn morðingjann. — Ég á erfitt með að skilja, hvers
vegna allar slíkar sögur þurfa endilega að vera steyptar í
sama mótið.“
í nokkur ár, sem ég kom að jafnaði til forsetans, ræddi
hann oft við mig um þetta efni af miklum áhuga og gjör-
hygli. Við vorum báðir á einu máli um það, að þessi skáld-
sagnagerð ætti mikið til brunns að bera. Við vorum sammála
um, að verulega góðar leynilögreglusögur kölluðu fram það
úppgötvunareðli, sem leyndist meira eða minna í innsta inni
okkar alira og skerpti athugunargáfu okkar að miklum mun.
— Að þær væru eins konar bókmenntaleg gestaþraut og jafn-
framt andleg hvíld.
Einn dag, þegar forsetinn sem oftar kvartaði undan því,
hve skemtisagnahöfundana skorti tilfinnanlega hugmynda-
ílug ,í efnisvali, spurði ég hann, hvort hann hefði sjálfur
aldrei fundið löngun til að skrifa sakamálasögu.
Hann hló við og leit allra snöggvast út líkt og pöróttur
strákur, sem staðinn hefir verið að verki.
„Jú, ef satt skal segja, þá hefi ég oft og mörgum sinnum
haft knýjandi löngun til þess,“ játaði hann. „Ég hefi nú í
fleiri ár haft fullgerða hugmynd að sakamálasögu í höfðinu."
„Því hafið þér þá ekki skrifað hana?“ mátti ég til með að
spyrja. „Þér virðist þó sannarlega hafa haft tíma til alls
mögulegs milli himins og jarðar.“
„Jæja: —- það er nú sama samt. Ég hefi nú ekki haft tíma
til þess. En ég hefi þó haft aðra og veigameiri ástæðu til að
ráðast ekki x það. Ég get ekki fundið ráðninguna á minni
eigin gátu. Og ég hefi þar að auki engan hitt, sem frekar sæi
sér fært að leysa þrautina.“
„Mig langar sannarlega til að heyra þá hugmynd,“ sagði
ég djarflega.
Hann brosti og leit einkennlega til mín.
„Því ekki það,“ sagði hann svo. „Fyrst þér óskið þess, skal
ég láta yður fá hugmyndina í fáum dráttum. Aðal-söguhetja
mín er auðmaður. Hann á eitthvað nálægt 6—7 milljónum
dollara, og þessi auðæfi hans liggja eins og venjulega ýmist
í arðberandi hlutabréfum, skuldabréfum eða fasteignum. Þessi
milljónamæringur minn er maður á bezta aldri, — rúmlega
fertugur og nógu hygginn til þess að vita, að líf hans er í
raun og veru að byrja. En hann er þreyttur og dauðleiður á
umhverfi sínu og hinu tilbreytingarlausa hversdagslífi. Auk
þess þolir hann ekki lengur tómahljóðið í yfirborðsvináttu
kunningja sinna. í klúbbnum hans brosa hinir, svokölluðu
vinir hans til hans og klappa honum á herðarnar,—■ en hann
veit, að hann hefir ekki fyr sriúið við þeim bakinu en þeir
fara að Ieggja á ráð sín á milli til að féfletta hann í viðskift-
um. Og auk alls þessa hefir hann um langan aldur þráð að
koma ákveðinni hugsjón í framkvæmd, dreymt ákveðinn draum
um frið og hvíld. — Með öðrum orðum, hann þráir að hverfá
frá öllu saman, frá sjónum allra inn í gleymskuna. En ólíkt
því sem flestir aðrir, sem þannig hafa hugsað, því hann vill
helzt einnig fá allar sínar eignir með sér.
Jæja, — auðkýfingurinn minn ákveður að hverfa. Hann
hefir tvö ákveðin takmörk fyrir augum með því að hverfa
burt af því leiksviði, þar sem hann um lengri tíma hefir
leikið svo stórt hlutverk og við mikinn orðstír. Hann óskar
þess í fyrsta lagi að finna nýjan heim; -— nýja veröld, þar
sem hann þarf ekki að láta sér leiðast. Hann vill byrja lífið
að nýju. Hann hefir gengið sína núverandi frægðarbraut á
enda og finnur, að þar er ekkert, sem getur gefið honum meira
en hann hefir þegar hlotið. En í öðru lagi — og það hefir
ekki minna að segja — þá óskar hann eftir að gera draum
sinn að veruleika. Hann ætlar sér að gera ákveðnar tilraunir
í einhverri Íítilli borg, þar sem hann undir nýju nafni ekki
þekkist. — Til þess að vinna að og fullgera þessar tilraunir
sínar, — sem munu, ef þær ná þeim árangri, sem til er ætl-
ast, verða til blessunar fyrir allt mannkynið, — til þess þarf
hann að minnsta kosti 5 milljónir dollara. — Draumurinn
hans mun því kosta hann auðæfi og hann finnur jafnfr$imt,
að hann hefir rétt til að njóta lífsins, -— að uppskera það í
þessari nýju tilveru, sem hann hefir sáð í þeirri gömlu. —
Sem sagt, hann ákveður að hverfa, en hann ákveður einnig
að flytja auðæfi sín með sér.
Þessi maður á, eins og ég sagði áðan, auðæfi, er nema 6—7
milljónum dollara. Með því að skilja eftir eina milljón eða
svo hefir hann séð konu sínni eða öðrum væntanlegum erf-