Haukur - 01.01.1911, Blaðsíða 11

H U A K U R .
■verða æ þverúðarfyllri, siðlausari, hroðyrtari og svakalegri.
Fullorðinsárin halda þeir til á vínsölukránum, sem enginn
fær hjer tölu á komið. Þannig tekur hver úrhraks-ættliður-
inn við af öðrum, og allir þeir, sem fara forgörðum í lífinu,
drykkjuræflar og glæpamenn, lenda hjer á endanum og bæt-
ast við hópinn. Whitechapel er sorpþró Lundúnaborgar. Og
borgin mikla og auðuga, auðugasta borg heimsins, heidur að
sjer höndum og horfir á þetta með mestu rósemi. Hvergi í
heimi sjáum vjer eins íburðarmiklar og hræðilega andstæður,
eins og í Lundúna-
borg. Ef vjer vilj-
urn sjá hinn gegnd-
arlausasta munað,
óhóf, viðhöfn og
skraut, sem nokkur-
staðar á sjer stað á
byggðu bóli, þá för-
um vjer til þess hluta
Lundúnaborgar,sem
nefndur er Westend,
— til halla auðmann-
anna, í leikhúsin,
fjölleikahúsin, og í
nýtízku veitingahall-
irnar. Ef vjer vilj-
um sjá kjarnann úr
nrannlegri framtaks-
semi, iðjusemi og
dugnaði, þá förurn
vjer til þess borgar-
bluta er nefnist City,
•—förum þangað um
miðjan daginn. Þessir tveir borgarhlutar eru rjetthverfan á
Lundúnaborg nú á dögurn; Whitechapel er ranghverfan.
Ef vjer viljum sjá lifandi myndir af mannlegum þrautum,
eymd, volæði og spillingu, þá fáum vjer oss sterkan lurk í
hönd, eða öllu heldur göngustaf úr járni, sem glymur í, þeg-
ar pjakkað er með honum í götuna, og svo förum vjer út í
Whitechapel, inn í öngstrætin mjóu og óþrifalegu, — þar sem
alls konar óaaun leggur í móti oss, — fram hjá rnörg hundr-
uð drykkjukrám, og út frá þeim öllum heyrum vjer blót og
formælingar og allskonar illan munnsöfnuð, óhljóð, org og
vein, eða þá ofsafengin hláturssköll dauða-drukkinna ræfla-
Fyrir utan dyrnar standa konur með börn á handleggnum,
börn við hönd sjer, börn, sem hanga í pilsum þeirra. Mað-
urinn situr inni og drekkur, konan verður að standa úti með
alla krakkana. Lögin mæla svo fyrir, að konurnar rnegi ekki
sitja í drykkjukránum með börn á handleggnum. Mannúð-
logt ákvæði, sem bara er svo vandræðalega auðvellt að fara
í kringum. Þær standa þá bara fyrir utan dyrnar. A vet-
urna er það slæmt; hún verður þá að fá fleiri staupin, heldur
en venjulega, til þess að halda á sjer hita. Börnin gráta, þeim
er sárkalt, þau verða l(ka að fá ofurlítið af brennivini, ofur-
Iítið bragð. Og þegar nóttin skellur á, þá hjúfra þessir aum-
'ngjar sig saman á götuhornum, á tröppum kofanna og í
hinum svonefndu svefnskúrum. I þessu helvlti eru ótal börn
á flækingi, sem eldrei hafa þekkt föður eða rnóður. Þau
stela ögn af kjöti frá slátraranum og bita af brauði frá bak-
aranum. Ef einhver vildi safna skýrslum um allar þær sálir,
sem fara að forgörðum og glatast í Whitechapel, þá myndi
uiðurstaðan, sem hann kæmist að, verða skelfileg. Ekki er
þvf að neita, að það hefir verið gert ákaflega mikið til þess,
að bæta úr neyðinni f Whitechapel. Barnahæli, líknarstofn-
anir og spítalar hafa risið þar upp. Náunganskærleikinn
hefir þar borið hin fegurstu bióm. Líknsamir menn og rnisk-
unnsamar konur hafa gengið út um götur og stræti, tekið
óláns-aumingjana í fang sjer, mettað þá, klætt þá og veitt
Þeim húsaskjói. En það sjer ekki högg á vatni. Hjer væri
verkefni fyrir kvenfrelsis- og atkvæðisrjettar-konur Englands
(SufFragetturnar), sem nú eyða tíma sínum og kröftum í það,
að ráðast á saklausa lögregluþjóna og embættismenn ríkisins.
'Setjum svo, að þær gætu komið í framkvæmd miskunnar-
Vetki, sem hefði það í för með sjer, að hægt yrði að nefna
nafnið Whitechapel án hryllings, þá væri gaman að sjá þann
ntann, er dirfðist að neita þeim um atkvæðisrjett. Það er
mikill munur á fátæklingum yfirleitt, og svo er það einnig í
Whitechapel. Þar eru til breiðar og vel hirtar götur, með
snotrum og jafnvel skrautlegum húsum. Gyðingarnir eru
„heldri stjettin" í Whitechapel. Þeir sitja um menn eins og
blóðsugur eða kongulær um bráð sína, og nttrla saman. Fyrri
hluta hvers sunnudags er stór kaupstefna haldin í öllum
þeim götum, sem liggja að High Street, og eru það eflaust
merkilegustu kaupstefnur í heimi. Stolnir munir, sem safnað
er saman frá öllum hlutum Englands, eru hjer hafðir á
boðstólum og seldir
hverjum sem hafa
vill, og Gyðingarnir
stinga peningunum
í vasa sinn. Vjer
skulum ekki bera á
oss neina þá muni,
sem nokkurs virði
eru, ef vjer viljum
koma á kaupstefnur
þessar. Það verður
hverjum að list sem
hann leikur, og íbú-
arnir í Whitechapel
eru ákaflega útfarnir
í alls konar þjófnaði.
Það er einkennilega
marglitt þjóðlíf, sem
birtist oss þarna á
þessum dögum. Þar
er voðalegur hávaði,
blót og ragn, óp og
. óhljóð, háværar .
samræður margra þúsunda manna, skellihlátur og alls konar
glaumur og gleði, — þv! að þeir eiga ósköp auðvelt með að
hlæja, þessir vesalingar. Meira að segja, þeir fá ef til vill
meiri gleði út úr auma og fátæklega lífinu sínu, heldur en
nokkur af hinum tállituðu hertogafrúm í Westend. •— Annars
hefir framtakssamt ferðamannafjelag eitt nýlega gert sjer
Whitechapel að ágætum tekjustofni. Það ljær ferðamönnun-
um vagna og reynda ferðamenn fyrir góða borgun. »Gerið
svo vel, herrar mínir; ef þjer viljið sjá svívirðing Lundúna-
borgar, þá stígið upp í vagninn!« Og ferðamennirnir bruna
af stað í þægilegum vagni, en — hið reglulega Whitechapel
fá þeír auðvitað ekki að sjá.
Hafnargerð i Reykjavík. Fyrir nokkrum árum,
1906, var hr. Gabriel Smith, hafnarstjóri I Kristjaníu, fenginn
til þess að rannsaka hafnarstæði í Reykjavík og gera tillögur
og áætlanir um endurbætur á höfninni. Nú er það skrið
komið á það mál, að hafnarnefnd Reykjavíkur hefir gert til-
lögur Smiths að sínum, og lagt þær fyrir bæjarstjórnina á-
samt áliti sínu og frumvarpi til laga um hafnarbryggju í
Reykjavík. Aðalliðir áætlunarinnar eru þessir:
1. Skjólgarður ofan á grandann milli lajids og Örfiriseyjar,
700 metra langur............................kr. 257,000
2. Skjólgarður frá Örfirisey í austur-suðaustur,
484 metrar....................................— 630,000
3. Skjólgarður frá Batteríinu til norðvesturs,
265 metrar....................................— 315,000
4. Dýpkun frá innsiglingaropinu inn að haf-
skipabryggjunni...............................— 206,000
5. Hafnarbryggja..................................— 128,000
6. Báta- og smáskipauppsátur vestan ti! í höfn-
inni .........................................— 45t°°°
7. Báta- og smáskipabryggja.......................— 21,000
Samtals kr. 1,602,000
Lagt er til, að bærinn kosti hafnargerðina að hálfu leyti,
en landssjóður að hálfu, og að verkinu skuli lokið á átta
árum.
Svefnskiír í Whitecbapel.
09 —
— 70 —