Haukur - 01.01.1912, Blaðsíða 12

II A U K U R .
því, að landi þeirra, Scott höfuðsmaður, yrði Amundsen hlut-
skarpari. En af honum bárust engin tíðindi fyr en skip hans,
Terra nova, kom til Nýja Sjálands i. apríl. Hafði hann lagt
af stað frá Hvalvík suður á leið 2. nóv. við 8. mann. 3. jan.
voru þeir komnir á 87. stig 32. mín. suður breiddar, og sendi
hann þá 3 af mönnum sínum til að ná í skip sitt, en hjelt
áfram við 5. mann. I brjefi til skipstjórans kvaðst hann ætla
að verða annan vetur til á heimskautslandinu, til þess að
halda áfram verki sínu og fullkomna það. Af honum er því
engra frjetta von fyr
en eftir miðjan
næsta vetur.
Amundsen er nú
hjá vini sínum og
styrktarmanni,
Norðmanninum
Pedro Christoffersen
í Argentinu, og
skrifar þar ferðasögu
sfna. Með haustinu
ætlar hann að
skreppa til Norður-
álfunnar og halda
fyrirlestra um ferð
sína, en fara svo
aftur til Ameríku,
taka skip sitt,
„Fram“, sem þá á
að verða í San
Francisco, og halda
á því norður á bóg-
inn í Norðurheim-
skautsleiðangur, eins og hann ætlaði sjer upphaflega.
hann við að verða máske 3—4 ár í þeim leiðangri.
Fyrsti maður sem komst gegnum rekísinn alla ieið að
meginlandi Suðurheimskautsins, var Englendingurinn Ross
(1839—'42). Hann nefndi landið Viktoríuland. Hann fann
fyrstur manna ísvegginn mikla, þennan einkennilega „múr“,
sem rís nærri þverbrattur upp frá hafinu, og er víða um 80
metra hár. Hann komst á skipum sínum „Erebus" og
„Terror" á 78. stig og 4. mín. suðl. br. og ákvað legu suð-
læga segulskautsins,
þótt ekki kæmist
hann að því vegna
ísa. Milli rekíssins
og ísveggjarins
mikla er oftast auð-
ur sjór á sumrum.
Fyrsti maðurinn,
sem hafði vetursetu
á Suðurheimskauts-
landinu, var Norð-
maðurinn Borch-
grevinks, 1898. —
Af öðrum suðurför-
um má nefna
Gerlache frá Belgíu
1897. (í för með
honum voru þeir dr.
Cook [norðurfarinn,
sem mest hefir verið
um talað] og Roald
Amundsen). Sömu-
leiðis Svíann Otto
Norclenskjöld, 1902—'3, er komst á sleðum á 66. stig suðl.
breiddar, en missti skip sitt „Antarctic" og var bjargað af
skipinu „Uruguay" frá Argentínu. Einnig fyrri för Scotts
höfuðsmanns (1902); þá fann hann fjallgarðinn mikla. Enn
fremur má nefna tvær ferðir Charcots frá Frakklandi, er
höfðu mikinn vísindalegan árangur. Og síðast en ekki sizt
má nefna Englendinginn Shackleton 1909, er komst alla leið
á 88. stig suðl. br.
Scott hefir nú hesta fyrir sleðum sínum, og er það
einsdæmi. Auk þeirra þriggja, sem áður hafa verið nefndir,
Scotts, Filchners og Mawsons, er og fjórði Ieiðangurinn ný-
lagður af stað í suðurför. Hanu er frá Japan, og var hann
nýlega kominn til
af stað heimleiðis.
Hvalvlkur, þegar Amundsen lagði þaðan
»Titanic« á höfninni í Southampton.
Býst
»Titanic« á höfninni í Cherbourg.
. Titanic -slysið. Blöðin hafa flutt greinilegar fregnir
af þessu mesta slysi, sem nokkurn tíma hefir á sjó orðið.
„Titanic« var mesta skip t heimi, 45,000 smálestir alveg nýtt-
Það var eign White Star gufuskipafielagsins. Þetta var þess
fyrsta og síðasta ferð. Það lagði af stað 10. apríl frá South-
ampton á Englandi, og ætlaði til Ameríku. Þegar verið var
að draga það af stað,
og það tók að hreyfa
skrúfurnar, kom svo
mikill öldugangur á
sjóinn, að gufuskip'
ið „New York“, er
lá þar á höfninni,
slitnaði upp og rak
að „Titanic", svo
að með mestu naum-
indum varð komizf
hjá árekstri. Töldu
skipverjar þetta o-
heillamerki. Fyrri
myndin sýnir þenn-
an atburð. Nóttina
eftir kom skipið við
I Cherburg á Frakk-
landi, og varð það
eina höfnin, sem
það kom nokkurn-
tíma inn á. Þar lá
það eins og upp-
ljómuð álfaborg. Þúsundir ljósa tindruðu frá gluggum þess,
siglum og þilfari. A síðari myndinni lítur það út eins og
Evrópumenn sáu það I síðasta sinn. Ameríkumenn fengu
aldrei að sjá það. — Á skipinu voru alls 2,358 manns, er það
lagði af stað frá Frakklandi. — Sunnudagskvöldið 14. apríl
rakst það á hafísjaka suðausfur af Nýfundnalandi, og reif
hann skipið á hol I sæ niðri alla leið frá stefni og aftur úr,
og sökk það þar að fjórum stundum liðnum. Viðvörun hafðt
skipið fengið með loftskeyti frá öðru skipi, er á undan var,
um það, að hafís
væri þar um slóðtr,
og er formanni
White Star fjelags-
ins, sem var með
skipinu, kennt um,
að skipið hjelt fullr'
ferð, 20 sæmílur á
klukkustund, þrátt
fyrir viðvörunina.
Hann mun hafa
viljað láta skipið
reynast fljótt í föt"
um þessa fyrstu ferð
þess. Þegar í stað
eftir áreksturinn
sendi skipið loft'
skeyti um hann í
allar áttir. Þau skip>
er næst voru, höfðu
þá stöðvað vjelaf
sínar vegna íss og
myrkurs, og fengu
er var all-langt burtu,
.Titanic" átti að vera
því ekki skeytin, en skipið „Carpathia",
fjekk þau, og sneri þegar við tll hjálpar. „_ __
þannig út búin, að hún gæti ekki sokkið, og því treystu bseðt
skipsmenn og farþegar I lengstu lög. En er hún tók að síga>
voru þó bátarnir settir á flot, og menn látnir fara í þá. En
þeir tóku þá ekki nærri helming þess mannfjölda, er á skipti)u
var; og auk þess voru sumir bátarnir látnir fara frá hálftómir-
Alls björguðust á bátum og flekum 705 manns, flest kvenfólk
og börn, en 1653 fórust með skipinu. Lúðrasveitin ljek „Hærra,
minn guð, til þín“, meðan skipið var að sökkva. Þegaf
„Carpathia" kom að og bjargaði þeim sem í bátunum vortt,
var skipið fyrir nokkru sokkið._________________ „
Rilstjóri: STEFÁN RUNÓLFSSON, Reykjavik.
— 23 -
Prentsmiðjan Gutenberg. — 1912.
— 24 -