Alþýðublaðið - 05.10.1939, Page 1

ALÞTÐUBLAÐIÐ
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR
FIMMTUDAGUR 5. OKT. 1939.
229. TÖLUBLAÐ

Sænsfc skip fá nú kerskipa-
fylpd í sænskri landhelgi.
-----»---
Sérstök leið fyrir hlutlaus skip aila
leið frá Stokkhólmi tii Stavanger?
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. Kaupmannahöfn í morgun.
UPPIVAÐSLA þýzkra herskipa og flugvéla í sænskri
landhelgi og hernám margra hlutlausra skipa þar,
hefir nú leitt til þess, að sænska stjórnin hefir ákveðið, að
láta herskip sín fylgja sænskum skipum meðan þau eru
í sænskri landhelgi.
Jafnframt hefir komið fram tillaga um það í Svíþjóð, að sér-
stök siglingaleið verði afmörkuð fyrir hlutlaus skip alla leið frá
Stokkhólmi til Stavanger í Noregi og verði hún auðkennd með
Ijósbaujum. Talið er, að það myndi kosta urn þrjá fjórðu milljón
sænskra króna.
RtarWitörn
vísi að Tyrklnm
enBistleoðfinpm
Þeir óttast banda-
lag Tyrkja og Breta
Saradjoglu, utanríkismálaráð-
herra Tyrkja, sem nú dvelur
í Moskva.
RÓM í morgun. FÚ.
IMOSKVAFREGN er
sagt, að Rússland hafi
lagt fyrir Tyrkland samning
um gagnkvæma aðstoð til að
vernda öryggi Svartaliafsins.
Utanríkismálaráðh. Tyrkja,
Sarajoglu er enn í Moskva og
Frh. á 4. síðu.
í tilefni af þeirri ákvörðun
sænsku stjórnarinnar, að láta
herskip sín fylgja sænskum
skipum í sænskri landhelgi,
hafa brezk blöð gert samanburð
á herskipaflota Svía og Þjóð-
verja og komizt að þeirri nið-
urstöðu, að Svíar þurfi ekkert
að óttast þýzka flotann. Benda
þau á það í því samb., að Svíar
eigi átta bryndreka, en 'Þjóð-
verjar ekki nema fimm, og tvö
flugvélamóðurskip, en Þjóð-
verjar engin nema í smíðum.
Af minni herskipum eiga Sví-
ar enn fremur fjögur beitiskip
og sextán tundurspilla.
Hernám hlntlausra sfcipa
heldnr áfram.
' KALUNDBORG í gærkv- FO.
Þýzkur kafbátur hefir tekið
sænska eimskipið „Themis“, sem
var á ferð frá Stokkhólmi til
Skien með kornfarm. Skipið vai'
tekið undan Borgundarhólmi. —
Sænskur tundurspillir reyndi að
(koma í veig fyrir töku skipsins,
en foringi hins þýzka herskips
sýndi honum fram á, að þetta
væri á alþjó'öasigiingaleið, og
væri þýðingarlaust að veita mót-
spymu.
Enn einu sænsku skipi hefir
verið sökkt. Það var þýzkur kaf-
bátur, sem sökkti því.
Skipið var á leið frá Finnlandi
íil Delaware í Bandaríkjunum
með trjáhvoðu.
Seinasta skipið, sem Þjóðverjar
hafa hertekið, er eistlenzka skipið
Frh. á 4. síðu.
Bifraið eknr yfir hðfuð á
tveggja ára gðmln baral.

ALVARLEGT bifreiðarslys
varð í gærkveldi kl. 6x/2
rétt fyrir framan Sunnuhvol.
Barn varð fyrir bifreið og stór-
slasaðist.
Bifreiðin nr. 607, fólksbifreið,
var að flytja drukkinn mann.
Itogar toomið var að Sunnuhvoli
nam bifreiðarstjórinn staðar við
grindurnar fyrir framan húsið-
Vildi drukkni maðurinn ekki
fara þar út, en vildi láta aka með
sig lengra. Ætlaði þá bílstjórinn
ftð faara bílinn til um einn meter
eða svo, til þess að dyrnar á
bílnum kæmu á móts við hliðið
á grindunum framan við húsið.
Ók bílstjórinn nú hægt af stað,
en fanm um leið, að eitthvað
varð undir hægra framhjóli bíls-
ins- Fór hann þá út úr bílnum
og gáði undir hann. iLá barn
undir bílwum aftan við framhjól-
ið hægra megin og virtist hjól-
ið hafa farið yfir háls þess eða
höfuð.
Kom toona þarna aö í sama
Frh. á 4. tíÖu.
Þannig lítur Pólland út eftir árásina: Járnbrautarstöðin í Tarnowitz í rústum.
Hitler birtir Mðartilboð sitt
Fronsku koiani-
únistarsir vilia
frið við fiitler!
RÓM í morgun. FÚ.
DALADIER forsætis-
ráðherra Frakka
hefir átt tal við Herriot,
forseta fulltrúadeildarinn-
ar í franska þinginu, við-
víkjandi þeirri málaleitun
þingmanna kommúnista,
að þingið verði kallað
saman til að ræða friðar-
tilboð Hitlers.
í hálfopinberri franskri
tilkynningu segir, að
framkoma kommúnista
muni verða þess valdandi,
að þingið muni koma sam-
an og svifta þá réttindum
til þingsetu.
í rikísþinginu á laugardag.
------— -
Mussolini neitaði að flytja það við bandamenn.
---»...
Sjómaanatleilan:
Úrslitatilrannir til
sðtta í dag.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KHÖFN í morgun.
ÞAÐ er nú orðið víst, að Hitler hefir engan milligöngu-
mann getað fjengið til þess að flýtja friðartilboð sitt
við bandamenií. Mussolini hefir neitað því, þrátt fyrir all-
ar fregnir, sem áður hafa borizt um hið gagnstæða. Hin
opinbera fréttastofa í Rómaborg tilkynnti í gær, að ítalska
stjórnin myndi ekki að svo stöddu reyna neina málamiðlun.
Verður Hitler því að flytja friðartillögur sínar sjálf-
ur, og er talið víst, að hann muni gera það í ræðu fyrir
þýzka ríkisþinginu, sem kallað hefir verið saman til fund-
ar um hádegi á laugardaginn.
Bretar og Frakkar hlnsta
ekkí ð nelnar Möartillðgar
frá Hitler, segir Lord Halifax
--------<:------
LONDON í morgun. FÚ.
Lord Halifax utanrikismála-
ráðherra Breta gaf yfirlýsingu
í lávarðadeildinni í gær, svip-
aðs efnis og yfirlýsing Cham-
berlains forsætisráðherra í
neðri málstofunni og henni til
áherzlu.
Lord Halifax sagði, að Bret-
land og Frakkland myndu ekki
hlusta á neinar friðartillögur,
sem bryti í bág við þá stefnu,
sem tekin hefði verið af ríkis-
stjórnum heggja landanna, er
þær lögðu út í styrjöld. Bretar
og Frakkar hefði ekki tekið
þetta skref til þess að afla sér
landa eða neinna launa, heldur
til þess að frelsið mætti þrífast
undir vernd laganna með öll-
um þjóðum, — til þess að hver
þjóðin um sig gæti verið frjáls
að því að skapa sína framtíð,
óttalaus við ágengni og ofbeldi.
Það hefði verið gefið í
skyn, að þýzka stjórnin myndi
leggja fram friðartillögur
nokkrar — og tekið fram, að
ef Bretland og Frakkland féll-
ist ekki á þær, yrði þessi lönd
að skoðast ábyrg fyrir fram-
haldi styrjaldarinnar, sagði
Lord Halifax, og bætti við:
„Ég hygg, að það hafi ekki
komið fyrir áður í sögu heims-
ins, að það sé eins ljóst og nú,
að ábyrgðin af að hleypa af
sta,ð Evrópustyrjöld, hvjlir á
herðum eins manns.“
Lord Halifax endurtók það,
sem Chamberlain hafði sagt, að
hvorki Bretar né Frakkar
myndi láta hótanir nokkur á-
hrif á sig hafa, og hann bætti
því við, að ef loforð kæmi í
stað hótana, þá væri það ekki
fullnægjandi, ef loforðin kæmi
frá þeirri stjórn, sem nú fer
með völd í Þýzkalandi.
Frafckland viil ekfcert
vopnaitlé við ofbeldið.
LONDON í morgun. FÚ.
Daladier, franski forsætis-
ráðherrann og hermálaráð-
herrann, gaf einnig yfirlýsingu
í gær, á fundi utanríkismála-
nefndar fulltrúadeildar þjóð-
þingsins.
Hann kvað frönsku þjóðina
ekki lengur vilja lifa við þau
skilyrði, sem nú væri í álfunni,
hina stöðugu óvissu, og þegar
hver þjóðin af annarri yrði að
beygja sig fyrir ofbeldinu, —
Frakkland vill ekki vopnahlé í
hléi milli þess, sem ofbeldi og
ágengni er höfð í frammi við
minni máttar þjóðir, heldur
varanlegan frið, sem grundvall-
ast á öryggi fyrir allar þjóðir,
svo að þær gæti skapað sína
eigin framtíð í skjóli eigin laga
og alþjóðalaga.
Daladier fór lofsorðum um
Mussolini fyrir viðleitni hans
til þess að koma á friði.
I fregn frá Römaborg í gær
var sagt, að það væri engin á-
stæða til þess að ætla, að Italir
gripi til vopna, nema til þess að
verja sitt eigið land eða hags-
muni ítalstoa ríkisins. Það sem
ítalska stjórnin rniðaði að, væri
að itooma í veg fyrir að styrjöld-
in brieiddist út og kæmist á það
stig, að hún leiddi til algerðs
hruns pg hinna ógurlegustu
hörmunga fyrir allt mannkyn.
Ð ÁÐHERRARNIR Her-
■■■*' mann Jónasson, Stefán
Jóh. Stefánsson og Eysteinn
Jónsson hafa ákveðið að
höfða mál gegn ritstjórum
Þjóðviljans vegna ummæla
blaðsins í gær um, að flestir
eða allir ráðherrarnir hefðu
dregið að sér vörur, hamstr-
að.
Blaðið var mjög skorinort í
þessum áburði sínum í garð
ráðherranna og er ekki nema
sjálfsagt, að ritstjórar blaðsins
séu látnir standa við áburð sinn
SÁTTASEMJARI ríkisins, dr.
Bjöm Þórðarson, boðaði í
dag kl. 2 fulltrúa sjómaninafé-
laganna og útgerðarfélaganna á
sinn fund.
Mun þá hafa verið gerð úrslita-
tilraun til samlkomulags.
Fulltrúar sjóma.nnafé!aganna
munu þó ekki kvika frá þeim
kröfum, sem þeir hafa gert í
niálinu.
Lœknirinn „sippaðf,
svo hðsinin slitnaði.
T GÆR kvað hæstiróttur
upp dóm í málinu Sveinn
Gunnarsson gegn Trolle &
Rothe f.h. National-trygginga-
félagsins.
í maímánuði í fyrra fór
Sveinn Gunnarsson læknir til
Danmerkur. Áður en hann fór
Frh. á 4- síðu.
opinberlega.
Hermann Jónasson forsætis-
ráðherra sagði í viðtali við Al-
þýðublaðið í morgun um þetta
mál:
„Ég hefi ekki skipt mér af
öllum þeim persónulega rógi,
sem dunið hefir á mér úr her-
búðum þessara manna, en ég tel
að hér sé um svo viðkvæmt
mál að ræða fyrir allan almenn-
ing, að ég tel rétt, að gefa rit-
stjórum blaðsins tækifæri til
að sanna fullyrðingar sínar fyr-
Frh. á 4. #íðu.
RltsQórar Þ|óðvll|ans
kær ðlr fyrlr rógburðlnn
----»----—
Forsætisráðherra, félagsmálariðherra og viðskipta-
milariðherra hafa ikveðið miisðkn gegn biaðiiu.