Alþýðublaðið - 10.10.1939, Blaðsíða 1

m '€#•
3 f*

Málfuntiaflokkur
Æfing annað kvöld.
ALÞÝÐUBIAÐIÐ
BITSTJéBI: F. B. VALDEMABSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKUBINN
[XX. ÁRGANGUR
ÞRIÐJUDAGUR 10. ÖKT. 1939.
233. TÖLUBLAÐ
wgmamamumwimaim
555S5BH5
iiacHfffvSS-
Rússar draga saman ógrynnl
liðs wið landamæri Finnlands.
MannfJöMinn sðng finnska þjóðsonginn þegar
Paasakívi fér af stað f rá Helsingfors í morgun

Kallio Finníandsforsteti á skrifstofu sinni.
Strfðstrygglng togarasjo-
manna veríur 15 pfis. kr.
Togaraf lotínn fer á veiðar pegar
samnlngum við yfirmenn er lokið
O amkomulag milli full-
*^ trúa sjómannafélaganna
í Reykjavík, Hafnarfirði og
á Patreksfirði og fulltrúa Fé-
lags íslenzkra botnvörpu-
skipaeigenda var undirrit-
að í dag um hádegi.
Samkvæmt gerðardóminum
var stríðstryggingin 8 þúsund
krónur, en fulltrúar sjómanna
fóru fram á það strax í gær, að
íryggingin yrði hækkuð þrátt
fyrir gerðardóminn, og sam-
þyktu togaraeigendur að trygg-
ingfn skyldi verða 15 þúsund
krónur í samræmi við trygg-
ingu yfirmanna, en hámark
htennar ter 18 þús. kr.
Alþýðublaðið hafði í morgun
tal af Hauki Thors fram-
kvæmdastjóra í Kveldúlfi, og
sagði hann, að allir 'togarar
Kveldúlfs myndu fara á veiðar
undir eins og lokið væri samn-
ingum við yfirmenn skipanna,
en þeir eru enn eftir. Hið sama
sagði framkvæmdastjóri AHi-
ance. Má því búast við að inn-
an fárra daga fari allir togaarar
til veiða og sigli síðan út með
aflann.
Samkomulag sjómanna og
togaraeigenda er svohljóðandi:
„1. gr. Áhættuþóknun reikn-
ast frá því að skip siglir fram
hjá Reykjanesi eða Langanesi
á útleið. Fari skip til útlanda af
svæðinu sunnan nefndra staða,
reiknast áhættuþóknun frá því
skipið leggur af stað. Áhættu-
þóknun reiknast til þess tíma,
er skipið siglir fram hjá nefnd-
um stöðum á uppleið eða byrj-
ar veiðar eða kemur í höfn
sunnan Reykjaness eða Langa-
ness.
Meira en hálfur sólarhring-
ur á áhættusvæðinu reiknast
sem heill, en minni hluti úr
sólarhring sem hálfur.
ínnan þessa svæðis teljast
ekki veiðar byrjaðar, nema því
aðéins að þær séu stundaðar yf-
ir 12 klukkustundir.
Áhættuþóknunin er 250% og
miðast við kr. 232.00 mánaðar-
kaup á togara, sem stundar
veiðar og siglir með aflann, og
kr. 270.00 mánaðarkaup á tog-
ara, sem eingöngu kaupir fisk
eða er leigður til flutninga.
2. gr. Skipverjar þeir, er þetta
samkomulag nær til, eru tryggð
ir fyrir kr. 15.000.00 — fyrir
dauða eða örorku af völdum ó-
friðar eða af ósönnuðum orsök-
um umfram hina lögboðnu rík-
istryggingu.
3. gr. Þeir, sem ekki sigla til
útlanda á togara, sem veiðir,
miðað við 17 manna áhöfn —
(samkv. fyrri samningum), —
skulu halda mánaðarkaupi sínu.
Það skal á valdi skipstjóra, hve
margir sigla, þó ekki færri en
12. Gert er ráð fyrir, að þeir,
er fiskveiðar stunda, sigli til
skiptis.
'4. gr. Skipstjón af völdum
ófriðar telst falla undir ákvæði
41. gr. Sjómannalaganna.
5. gr. Samkomulag þetta
gengur í gildi frá undirskriftar-
degi, og getur hvor aðili sagt
þyí upp með 30 daga íyrir-
vara."
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KHÖFN í morgun.
SENDIHERRA FINNA í Stokkhólmi, Paasakivi, lagði af
stað frá Helsingfors til Moskva í morgun og var mikill
mannfjöLdi viðstaddur brottför hans. Þegar lestin lagði af
:;tað, söng allur mannfjöldinn finnska þjóðsönginn.
Áður en Paasakivi lagði af stað, lét hann þau orð falla
í viðtali, að Rússar hefðu ekkert iátið uppi um tillögur
sinar eða kröfur, en Finnar myndu ekki láta segja sér fyrir
verkurri af neinu erlendu valdi og ekki láta ferþumlung
af hendi af landi sínu. Finnland væri ákveðið i að halda
fast við hlutleysisstefnu Norðurlanda og vísa öllum kröfum,
sem brytu í bág við sjálfstæði þess, a bug.
Talið er að Finnar hafi nú þegar 75 þúsund manns undlr
vopnum, auk varaliðs, sem verið er að kveðja til herþjónustu.
En Rússar eru sagðir hafa dregið saman ógrynni liðs, 300—400
þúsund manns, við austurlandamæri Finnlands.
Það vekur mjög mikla teftir-
tekt, að finnska stjórnin hefir
ekki ísent utanríkismálaráð-
herra sinn til Moskva, eins og
Eistland, Lettland og Lithau-
en hafa gert og þykir það ótví-
rætt benda til þess, að Finnar
hafi ekki í hyggju að láta fara
þannig mteð sig eins og farið
hefir verið imeð smáþjóðirnar
austan við Eystrasalt.
Staða Finnlands ðnnnr
en
öll blöð í Finnlandi ræða þessi
mál nú*af feappi og em öll sam-
móla um pao, ao staða Finnlands
sem Nor&urlandaríkis sé á engan
hátt sambærileg við stöðu Eystra-
saltsríkjanna á landamærum
Sovét-Rússlands. ÞaÖ megi með
nokkrum rétti halda því fram, að
Eystrasaltsrfluin gætu orðið vett-
vangur herna&arlegrar starfsemi,
sem væri Rússum fjamdsamleg,
en pað sé óhugsanlegt með Finn-
land- Ekkert hernaðarveldi mundi
nokkurn thna sj^. sér hag í að
nota Finnland sem inngöngudyr
ÍÞýzknr liðsafnaðnr
við landamaBri
Sviss.
!!
PARÍS í morgun. FÚ.
Allir íbúar þýzkra
þorpa og borga, sem eru
minna en 16 kílómetra frá
hægri bakka Rínarfljóts-
ins, hafa nú verið fluttir í
burtu, og stór þýzkur her
|; er að koma sér fyrir með-
;;' fram Rínarfljóti við landa-
;! mæri Sviss, milli Boden-
|1 vatns og Basel.
;!
Djíðverjar að fljja Eystra-
saltslðndin fvrir Rðssnm?
Fyrirhugað að flytja 100 þús. Pjóðverja
frá Eistlandi, Lettlandi og Lithauen.
. --------------.—j--------
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KHÖFN í morgun.
SAMKVÆMT fyrirskipunum frá Berlín hefir veríð byrja*
að flytja Þjóðverja heim frá Eystrasaltslöndunum, fyrst og
fremst þýzka ríkisborgara, en aðrir Þjóðverjar, sem þar lifa
og eru taldif vera 100 þúsund, fá tveggja sólarhringa frest ttl
þess að ákveða, hvort þeir vilji vera áfram í Eystrasaltstönd-
unum eða flytja heim til Þýzkalands.
FBest þetta fólk hefir mann fram af manni búið í Eysíra-
saltslöndunum, og eru um 60 þúsund Þjóðverjar taldir vera í
Lettlandi, um 18 þúsund í Eistlandi og um 30 þúsund í Lithauen.
Mikil togstreita um at-
kvæði bæjarfnlltrúa.
_------------------^--------------x.—
Hver fær leyfi til að reka Gamla Bíó,
Háskólinn eða Garðar Þorsteinsson.
Ð ETERSEN,
^ Gamla Bíó
éigandi
hefir nú
dvalið hér á landi síðan árið
1905, eða í 34 ár. Nú hefir
hann selt eignir sínar hér —
en þær eru Gamla Bíó, hús
og vélar.
Hann sagði í viðali við Al-
þýðublaðið í morgun: .,Ég hefi
um nokkurt skeið haft í hyggju
að selja Gamla Bíó. Ég geri það
ekki með ljúfu gteði, en skatt-
arnir gera mér ókleift að reka
kvikmyndahúsið áfram."
— Og þér hafSð selt kvik-
myndahúsiB?
„Já, ég hiatfi sált þab Gar&ari
Þorsteinssyni hæstaréttarmála-
færslumanni og Hafliða Halldórs-
syni á Siglufirði."
— En ekki háskólanum?
„Nei, og enginn hefir rætt það
mál við mig fyrr en eftir á."
— Ætlið þér þá að flyrja héð-
an?
„Ég býst við því, en ekki fyrr
en eftír nýár."
Petta mál hefir verið rætt mik-
ið undanfarna daga. Ástæðan er
sú, að Mgbl. flutti á sunnudaginn
fregn um það, aö háskólinn ætl-
aði 'að kaupa Gamla Bíð, ,og
virtíst af fregninni, að þetta mál
Wrk. ái
til Rússlands. I sama streng taka
öll helztu blöð á Norðurl&ndum.
Ahvgojur á Norðnr-
Á Norðurlöndum hafa menn
vaxandi áhyggjur út af örlög-
um Finnlands. Blöðin eru- sam-
mála um að afdrif þess varði
Norðurlöndin öll. „Morgen-
posten" , í, Oslo segir meðal
annars á þá leið, að örfáar míl-
ur af finnsku landi sé það eina,
sem skilji Norður-Noreg frá
Rússlandi, og falli Finnland, þá
sé Rússland orðið nágranni
Noregs.
í sænskum blöðum verður
vart við miklar áhyggjur út af
því, hvaða kröfur Rússar kunni
að gera viðvíkjandi Álands-
eyjunum. ,.Hufvudsbladet" í
Helsingfors lætur í ljós þá von,
að flugufregnir sem gangi um
fyrirætlanir Rússlands kunni
að vera orðum auknar, og að
Finnland verði ekki kúgað til
þess að afsala sér neinu, sem
skerði öryggi þess og sjálf-
stæði.
Utanríkismálaráðherra Finn-
lands hefir skorað á blaðamenn
á Norðurlöndum að birta ekki
flugufregnir eða lauslegan orð-
róm um þessi héettulegu mál.
Það er búizt við því, að mik-
ill hluti þessa fólks verði flutt-
ur til Þýzkalands og er því
haldið fram í Berlín, að það
eigi að setjast að í þeim héruð-
um á Póllandi, sem Þjóðverjar
hafa nú lagt undir sig og gera
þau þar með að þýzkum lönd-
um.
En grunur leikur á, að fólkið
sé flutt burtu af því að Rússar
eru nú raunverulega að taka
völdin í þessum löndum og
senda her inn í þau. í gær-
kveldi komu fyrstu hersveitir
Rússa inn í Eistland um 25 þús-
und að tólu, og eiga þær að
vera þar sem setulið samkvæmt
nauðungarsamningi þeim, sem
Eistland varð að gera við Rúss-
land.
Talið er víst, að samkomulag
hafi verið gert um það fyrirfram
af Hitler og Stalin, að flytj*
Þjióðverja og fðlk af þýzkura
ættum burt úr þessum lðndum.
Sovétstjérnin lofar ffrlð-
artillSonr Hitlers.
LONDON í moirgun. FÖ.
Hið opinbera málgagn rúss-
nesku stjðrnaTÍnnar segir, «8
ræða Hitlers sé ágætur grunícl-
völlur undir friðarsamninga, en
að ástæðan fyrir þvi, að Bretar
og Fnakkar vilji ekki senrja frið,
sé sú, að þeir séu hræddir um
að missa hin voldugu nýlendu-
rlki sfn.
Blaoið bætir því við, að ekki sé
hægt að endurreisa Pélland á
sama grundvelli og það hafi ver-
i&, og sié þess vegna engiíi á-
stæða fyrir vesturveldin að halda
stríðfnu áfram.
Tvð nf mmí voru sett
á sunduielstarainétliiiia
Métið heldur áfram f dag.
UNDMEISTARAMöT Islands
hðfst I fyWrald.\kI. 2 I Sund-
hðllinni. I mótlnu taka þátt 75
manns frá 5 félögum. Er keppt
í nær ðllum tegundum sanáa og
fyrir a!Ia aldursflokka.
í fyrrad. var kepptí5 greinum:
100 m. frjáls aðferð, karla, 200
m. bringusund, karla, 25 m. fr.
aðferð, telpna innan 12 ára, 50
m. bringusttnd drengja innan 14
ára og loks 4x50 m. boðsumdi:
Helztu úrslit urðu:
100 m. frjáls aðferð, karla.
Meistari: Jónas Halldórsson, Ægi
1:03,7 mfii. nýtt ísl? met. 2. Logi
Einarsson, Ægi 1:04,9 mín. 3.
Hðr&ur Sigurjónsson, Ægi 1K)6,9
min. 4, Guðbrandur Þarkelsson,
K. R. 1:07,0 mín. Jónas áttí sjálf-
ur fyrra metið, 1:03,8 min. Hann
Byndti í ri&li með Herði, og voru
þedr jafnir, er sundið var hálfnab,
en eftir það kom munurinniljós.
200 m. brfngiusund, karla. Meist
ari: Ingi Sveinsson, Ægi 3:02,3
mín. 2. Sigur&ur Jónsson, K. R.
3:04,1 min. 3. Sigurjén Guðjóns-
son, Armiann 3:11,0 mín. 4. Ingi
Sigur&sson, K. R. 3:13,7 min. Met
Inga Sveinssonar er 3:00,9. Keppn
in var afar hörð milli Inga Sveihs
og Sigur&ar. Sigur&ur, Sigurjón
^í Ingi hinn eru allir afar efni-
legir sundmenn. f>eir hafa lítt
keppt á&ur og Sigurður er alv^
nýfundin srjarna.
frh. á «. ma.