Alþýðublaðið - 13.10.1939, Blaðsíða 2

FÖSTUDAGUR 13. OKT. 1939.
ALÞÝtHJBLAfHÐ
Orðsending
til kaupenda út um land
Munið, að Alþýðublaðið á að greiðast fyrirfram
ársfjórðungslega. — Sendið greiðslur yðar á
réttum gjalddögum, svo sending blaðsins trufl-
ist ekki vegna greiðslufalls.
Þeir, sem óska, geta fengið blaðverðið krafið
með póstkröfu.
Verkamaður skrifar um:
Ráðafaigar í hltaveltana
LAUGARDAGINN 7. okt. s. 1.
birtist í Alpýðublaöinu
grein um ráðuingu verkiamanna
vi'ð laguingu hitaveitunnar. Grein
pessi endaði á því, að blaðið
væri fúst iil þess að taka greinar
frá verkamönnum um þetta efni.
Ég vil því gripa tækifæriö, sem
Alþýðublaðið gefur okkur verka-
mönnum til þess að segja álit
mitt um þessa margumtöluöu
ráðningu, sem allir virðast for-
dæma, nema ef vera skyldi stjórn
Dagsbrúnar og hennar nánustu
fylgifiskar.
Það er sagt, að verkfræðinga-
firmað Höjgaard & Schults hafi
gert það að skilyrði, er samning-
amir voru geröir við þá, að þeir
fengi að ráða alla verkamennina.
Þetta er ef til vill skiljanlegt
að því er viðkemur þeim hluta
verksins, sem unninn verður í
ákvæðisvinnu af verkfræðinganna
hálfu. Hitt er óskiljanlegt, að
ekki hefði mátt fá þessu breytt
um þann hlutann, sem unninn er
eftir reikningi, 'sem er einmitt
það verk, sem nú er unnið að.
Menn skyldu nú ætla, aö firmað
hefði með þessum skilyrðum
verið að tryggja sér það, að geta
valið úr afkastamestu verka-
mennina. Enda munu Höjgaard
& Schultz hafa fært fram þá
éstæðu fyrir þessu ákvæði samn-
ingsins. En reyndin mun vera sú,
að til þessa hafi ekkert tillit ver-
ið teklð.
Þá hefir firmað sett þann mann
fyrir sig til þess að tala við
okkur verkamenn, sem aldrei get-
ur gefið ákveðin svör, aidrei sagt
já eða nei.
Það er þessi maður, Viggó
Þorsteinsson er mér sagt að hann
heiti, sem okkur verkamönnum
er vísað til, sem þess er mestu
ráði um vinnuveitingu þessa, en
svörin, sem hann gefur, benda
samt si'zt til þess ,að hann sé
maður mikils ráðandi.
En hverjir ráða þá í hitaveit-
una?
Það er spurning, sem enginn
virðist geta svarað, það ganga
um það margar sögur, sumar ef-
laust sannar, aðrar kannske ó-
sannar. En af þeim sögunum, sem
sæmilegar heimildir eru fyrir,
virðist mega ráða það, að hér er
kilíkuskapurinn að verki, hér er
ekki spurt um ástæður eða af-
köst eða nokkuð það, er frá heil-
brigðu, sanngjömu sjónarmiði
virðist máli skipta, heldur: hvaða
kunningja átt þú, eða, hverjum
ertu skyldur?
Til þess að benda á það, hvers
virðí sú umsækjendaskráning,
sem fram hefir farið á skrifstofu
hitaveitunnar, er í augum V. Þ.,
skal ég nefna, að laugardaginn 7.
okt. s. 1. kom einn verkamaður
inn á skrifstofuna og bað að
breyta heimilisfangi sínu í
skránni. Svörin voru ónot og
skætingur þess efnis, að þá
varðaði ©kkert um það, hvert
hann væri fluttur eða hvar hann
ætti heima. Þannig er framkoma
þessa hrokafulia manns, sem við
verkamennimir höfum sett okkar
vonir á, fyrst loðin svör, síðan
sikætingur. Annars væri honum ef
tii vill ráðlegast að læra áð
stjórna skapi sínu og venja sig
á kurteislega framkomu gagnvart
verkamönnum, á meðan þeir gera
ekki annað af sér en að leita
eftir einhverju handtaki að gera,
sér og sínum til framdráttar. Þol-
inmæði verkamanna er ef til vill
ekki óþrjiótandi, allra sízt þegar
örbiiigö sverfur að á öllum svið-
um, örbiigð, sem ekki þyrfti að
vera til í þessu landi.
Viþ hitaveituna vinnur fjöldi
einhleypra manna, á sama tima
sem hundmð fjölskyldumanna
ganga atvinnulausir. Þessir lausa-
menn hafa margfalt betri skiln-
yrði til þess að bjarga sér og tii
þess að lifa af lægri tekjum
heldur en þeir, sem hafa fyrir toonu
og börnum að sjá. Einnig vinna
þar menn, sem hafa farið úr
þolanlegri atvinnu í þessa.
Það á að vera einróma krafa
þeirra verkamanna, sem nú
ganga atvinnulausir, að bærinn
taki þessa vinnuráðningu þegar i
stað i sínar hendur, að öllum,
sem byrjaðir eru að vinna, verði
tafarlaust sagt upp. Að bærinn
skifti síöan þessari vinnu á milli
verkamanna líkt og atvinnubóta-
vinnu, með tilliti til framfærslu-
kostnaðar hvers manns, og tekna
s. 1. sumar, Að einhleypir menn
séu alls ekki teknir, á meÖan nóg
er til af atvinnulausum fjöl-
skyldumönnum.
Vonandi em ráðamenn bæjar-
ins ekki svo svíobeygöir, að þeir
geti ekki rétt sig úr kreppunni
og hrundið þessu nauðsynjamáli
fram, og það nú þegar.
Ég er fyllilega sammála Al-
þýðublaðinu um það, að við er-
A-jÞÝÐUBLÁÐIÐ birti
fyrir nokkrum dög
um grein um þetta mál.
Fjölda margir verkamenn
hafa látið í ljós, að þar
hafi sízt verið of fast að
orði kveðið. Grein sú, sem
hér birtist, tekur í sáma
streng. Er Alþýðublaðinu
ljúft að birta þessa grein,
sem og aðrar greinar frá
verkamönnum um málefni
þeirra.
um illa á vegi staddir núna,
reykvíkskir verkamenn, að eiga
ekki verkamannafélag, er sé þess
megnugt að berjast fyrir hags-
munamálum okkar, bæði í þessu
sem um var rætt, sem og fleiri
málum.
Ef til vill má þetta verða til
þess að opna augu alira verka-
manna fyrir þeirri stóru nauðsyn
að standa sameinaðir, að byggja
upp verkalýðsfélagsskapinn hér á
landi, einhuga og samvirkan,
eingöngu með hagsmuni verka-
lýðsins sjálfs fyrir augum, og án
hjálpar ýmissa aðskotadýra úr
öðrum stéttum, sem með rógsiðju
sinni hafa lagt samtök okkar í
iustir.
Að endingu vil ég geta þess,
að ég tel mig Sjálfstæðismann,
en vitanlega rita ég þessar línur
á eigin ábyrgð, «jg því bið ég
Alþýðublaðdð fyrir þessa grein,
að ég hefi gildar ástæðUr til
að ætla, að blöð Sjálftstæðis-
flokksins tækju hana ekki til
birtingar, auk þess er ég gat umi
í upphafi, að Alþýðublaðið bauðst
tii þess að taka greimar um þetta
efni frá verkamönnum.
En nær er mér að halda, að
allmargir stéttarbræður mínir í
Sjálfstæðisflokknum muni vel
geta léð þessum orðum míuum
stuðning sinn.
J. A.
Knattspyrnukeppnínni
milli Háskólanema og Mennta-
skólanema í gær lauk meö sigri
Menntaskólanema 4:0.
Snorri Sigfússon
skóLastjóri á Akureyri flytur í
(kvöld erindi í útvarpið um spari-
isjóðsstarfsemi í barnaskólum.
Auglýsið í Alþýðublaðinu!
Erkibiskupinn fór burtu í voidu skapi, en veslings Lísa vissi, að hún var saklaus og
hélt áfram starfi sínu.
Svanimir.
Erkibiskupinn kom til þess að vera hjá henni síðustu
stundina. Hann hafði lofað konunginum því, en hún hristi
höfuðið og lét í ljós, að hún vildi, að hann færi. Því að
hún vildi ljúka starfi sínu á þessari nóttu.
Litlu mýsnar hlupu um gólfið, þær drógu netlurnar að fótum hennar, svo að þær gætu
hjálpað henni svolítið, og þrösturinn settist á gluggakarminn og söng fyrir hana alla
nóttina, svo að hún misti ekki kjarkinn.
Rúgmjöl
Sítrónur,
Saltfiskur,
Harðfiskur,
Riklingur,
Smjör,
Ostar,
Egg.
BREKKA
Símar 1678 og 2148.
rjarnarbúðm. — Sími 3570.
Glímufélagið Ármann
‘hefir fengið leyfi til að halda
hlutaveltu næstkomandi sunnu-
dag. Félagsfólk er önnum kafið
við að undirbúa hlutaveltuna, og
er lagt allt kapp á að hafa þar
góða muni og nytsama, eins og
að undanfömu.
(HjA&yBg NQRDHOFF og JAMES NOEMAN HALL:
Uppreisnin á Bonnty.
93« Karl Ísfeíd íslenskaði.
Þér verðið að sanna framburð yðar um samtal ykkar Christi-
ans. Sá eini, sem ég gat hugsað mér, að hefði snefil af samúð
með föngunum, var Sir George Montague, skipstjóri á Hector.
Nöfn okkar voru lesin upp, og við stóðum fyrir framan
dómarana, meðan ákæran á hendur okkur var lesin upp. Þetta
plagg var mjög langt, og þar var skýrt frá ferðalagi Bountys,
frá því það lagði af stað frá Englandi, og þangað til uppreisn-
armenn tóku skipið. Því næst var lesin upp hin eiðfesta skýrsla
Blighs. frásögn hans af uppreisninni. Skjal þetta var sérstak-
lega þýðingarmikið, einkum fyrir mig. Skýrslan hljóðaði
þannig:
— Ég leyfi mér auðmjúklegast að leggja fyrir flotamála-
ráðuneytið skýrslu um það, er herskip Hans Hátignar, Bounty,
undir minni stjórn, var tekið af mér þann 28. apríl 1789 á
eftirfarandi hátt:
Rétt fyrir sólaruppkomu komu Fletcher Christian, sem var
næstæðsti maður á skipinu og stóð á verði um þetta leyti,
Charles Churchill, liðþjálfi, Thomas Burkitt, háseti, og John
Mills, önnur skytta, inn í klefa minn, tóku mig sofandi og
bundu hendur mínar á bak aftur með sterku reipi. Þeir otuðu
að mér sverðum og byssustingjum og hótuðu mér dauða, ef
ég gerði minnsta hávaða. Samt sem áður kallaði ég hátt á
hjálp, en allir yfirmenn mínir, að undanteknum þeim, sem
tóku þátt í uppreisninni, höfðu verið teknir fastir.
Því næst var ég leiddur upp á þilfar í skyrtunni einni sam-
an, færður að einu mastrinu, og þar voru vopnaðir menn
settir til þess að gæta mín. Meðan á þessu stóð, létu upp-
reisnarmenn í ljós ánægju sína yfir því, að ég hefði verið
tekinn fastur.
Ég krafðist þess af Christian að fá að vita, hvers vegna
ég hefði verið tekinn fastur, en ég fékk ekki annað svar en
þetta: — Haldið kjafti, annars verðið þér drepinn þegar í
stað. Hann hélt í endann á reipinu, sem ég var bundinn með,
hristi byssustinginn fyrir framan andlitið á mér og hótaði því
að reka mig í gegn. Samt sem áður gerði ég það, sem ég gat,
til þess að koma þessum þorpurum í skilning um skyldu þeirra,
en það varð árangursiaust.
Bátsmanninum var skipað að setja skipsbátinn á flot. En á
meðan gættu mín varðmenn undir stjórn Christians. Því næst
var þeim yfirmönnum og hásetum, sem ekki tóku þátt í upp-
reisninni, skipað að fara íJ bátinn. Þegar því var lokið, sagði
herra Christian: — Herra Bligh, menn yðar eru komnir í
bátinn, og þér verðið að fara með þeim. Varðmennirnir drógu
mig eftir þilfarinu og ógnuðu mér með byssustingjum. Þegar
ég reyndi að spyrna móti, sagði einn af uppreisnarmönnun-
um: — Fjandinn hirði hann, þorparann þann arna, skjótið af
honum höfuðið. Loks var ég settur með valdi í bátinn og þar
voru fyrir 18 menn.
Meðan báturinn lá við skipshliðina, söfnuðu bátsmaðurinn,
timburmeistarinn og nokkrir aðrir saman ýmsum nytsamleg-
um hlutum og létu í bátinn. Eftir nokkurt þóf fengum við
kompás, en engin vopn og ekkert kort. Báturinn var 23 fðt
milli stafna og þrjár árar voru á borð. Vistir höfðum við sem
hér segir: 100 lítrar af vatni, 30 pund af svínakjöti. 6 flösk-
ur af rommi og sex flöskur af brennivíni.
Báturinn var svo hlaðinn, að við héldum, að við næðum
aldrei landi, og sumir sjóræningjanna gerðu gys að okkur.
Ég bað um vopn, en þeirri bón minni var svarað með skömm-
um og svívirðingum. Samt sem áður var kastað fjórum sverð-
um ofan í bátinn. Þannig útbúnir lögðum við af stað til Ta-
foa, sem var um þrjátíu mílufjórðunga frá skipinu. Vð kom-
umst til eyjarinnar klukkan 7 um kvöldið, en ströndin var
brött og vogskorin, og við komumst ekki á land fyrr en dag-
inn eftir.
Meðan við vorum að leita að vatni. á eynni, réðust villi-
mennirnir á okkur og það var með naumindum, að við kom-
umst lífs af. Þó var einn okkar, John Norton, drepinn, þeg-
ar hann reyndi að ná aftur akkeri bátsins, sem villimenn-
irnir höfðu náð.
Þegar við höfðum ráðið ráðum okkar, báðu skipsmenn
mínir mig um, að flytja sig heim. Ég sagði þeim, að við þyrft-
um engrar hjálpar að vænta, fyrr en við kæmum til Timor,
sem var í 3600 mílufjórðunga fjarlægð. Menn mínir tjáðu
sig allir fúsa til að lifa á 1 únsu af brauði á dag á mann og
einu glasi af vatni. Ég bað þá að gleyma. ekki þessu loforði,
hvað sem fyrir kæmi, og stefndi því næst til Nýja-Hollands
yfir ókannað haf. Við vorum 18 manns í litlum báti og höfð-
um ekkert sjókort. Ég varð að reyna 'að átta mig á sól og
stjörnum.
Er við höfðum þolað alls konar ógnir, komum við auga á
Timor 12. júní. Að morgni þess 15., fyrir birtingu, vörpuð-