Tíminn - 04.06.1964, Blaðsíða 3

HEIMA 06 HEIMAN
SiálS þiS hvaS hana er aS dreyma? f útlöndum þykjastþeir geta fengiS nokkra hugmynd um, meS mæl-
ingum og línuritum, hvaS gerist í svefni og draumi.
HVERNIG OKKUR DREYMIR
Mikið hefur verið skrifað um
drauma og ekki allir á sama máli.
Kunnar eru um allan heim
kenningar dr. Freuds, og þó
þeMqa flestir hér á landi kenning
ar helzta draumavísindamanns
oikkar, dr. Helga Pjeturss. Einn
þeirra, er ritað hafa heilar bæk-
ur um eðli drauma í seinni tíð
(að slepptum öllum draumaspá-
mönnunum), er maður að nafni
Edwin Diamond, og er bó'k hans
nýkomin út í danskri þýðingu og
mundi nefnast á olckar máii
Draumar Okkar. Þykir hún mörg
um fróðleg og spennandi lestrar-
efni.
Þar segir frá því, að okkur öll
dreymir fimm drauma alls á nóttu
Sá fyrsti byrjar eftir að við höf-
um sofið í klukkutíma og kortér
og varir í h. u.. b. 9 mínútur.
Annar hefst þegár okkur vantar
kortér í þriggja tíma svefn og
stendur yfir í 19 mínútur. Þriðji
draumurinn byrjar fjórurn og hálf
um tíma eftir að við fórum að
sofa og varir hann í 24 mínútur.
Sá fjórði eftir h. u. b. sex tíma
og stendur í 28 mínútur, og fimmti
og síðasti eftir sjö tíma svefn. —
Hann varir þangað til við vöknum.
Beitt hefur verið elektróniskri
aðferð og öðrum til að fá yfirlit
yfir það, sem gerist líffræðilega
í svefni og draumi, og með því
að vekja tilraunadýrin á ýmsum
stigum draumsins hefur tekizt að
„veiða“ drauma, sem ella hefðu
farið forgörðum, því að flest fóik
man í hæsta lagi síðasta draum-
inn, sem það dreymir, þegar það
vaknar að morgni dags.
Það kemur á daginn hjá bókar-
höfundi, að mönnum sé nauðsyn
að dreyma. Þær tilraunir, sem
gerðar voru til að vekja fólik í
miðjum draumi, leiddu í ljós, að
það var ek.ki fyrr sofnað á ný
en það hélt áfram. Og því fyrr
sem það var vakið, þeim mun
oftar leitaðist það við að halda
draumnum áfram. Og eftir að það
hafði oftar verið vakið af draurni,
heila viku í röð, færðust draumar
þeirra allir í aukana á eftir. Þetta
hefur verið skýrt svo, að draum-
ar séu eins konar innri skerping
á heilaberkinum, er sé honum
nauðsyn til að heilinn sljóvgist
síður af hömlum svefnsins.
Til samanburðar við þetta og til
sönnunar nefna menn, að sé mað-
ur í vöku sviptur skynáhrifum,
fær hann eftir nokkurn tíma of-
skynjanir. T. d. maður, sem sett-
ur hefur verið inn í upplýst, hljóð
einangrað og tómt herbergi. Venju
legur maður fer fyrst að hugsa um
atburði dagsins, síðan fara fjar-
lægari endurminningar að skjóta
upp kollinum, og eftir nokkrar
klukkustundir verður vitundin svo
að segja tóm. Þótt maðurinn sé
vakandi, vill hann ekki hugsa eða
setja sér neitt fyrir sjónir. Þegar
þessi tómleiki hefur varað nokkra
stund, taka ofsjónir við í slíkum
mæli, að manninum verður ástand
ið nærri óbærilegt. Svo mörg eru
þau orð — og þau eru fleiri í
bókinni.
Á VÍÐAVANGI
„Pólitískar ofsóknir"?
Alþýðublaðið gerir mikið
veður út af því á forsíðu sinni
í gæir, að Ragnar Guðleifsson,
éinn af framámönn- rn krata
í Keflavík, var eklci endurkos-
'mn- í stjórn Kauipfélags Suður
nesja á síðasta aðalfundi félags
ins. Segir Alþýðub'laðið, að
Ragnar hafi verið „hrakinn’"
úr stjórn kaupfélagsins. Af
þessum skrifum er Ijóst, að
lsratar eru almennt farnir að
ætla sér meiri hlut en öðrum
mönmum, þrátt fyrir þá stað-
reynd, sem þei.r virðast lengi
ætla að loka augunum fyirir,
ag tiltrú þeirra hjá almeoó-
ingi fer rénandi með degi hverj
um. Stjórnarkosningar í kaup-
félögum eru lýðræðislegar. Þar
hafa allir félagsmenn jafnan
rétt til áhirifa á það hverjir fari
með torsvar fyrir félaginu. Afl
atkvæða sker úr. Eftir ákveðn
um reglum félagslaga skulu
menn ganga úr stjórn eftiir ti'l
tekinn árafjölda. Ragnar Guð-
'leifsson átti að gamga úr
stjórninn'i. á síðasta aðalfundi
kaupfélagsins. Hann var ekki
endurkjörinn. Meirililuti fundar
manria kaus ánnaiv mann til
setu í stjórninni. Og Alþýðu-
blaðið ætlar af göflunum að
ganga af því að sá, sem kos-
inn var, er Framsóknannaður!
Ekki ætlar Tíminii að faira að
skipta sér af því hvernig félags
menn Kaupfélags Suðurnesja
skipa málum sínum, en hins
vegar furðar Tímann síður en
svo á því, að Framsóknarmenn
sku'li veljast til forystu í kaup
félögum landsins — og reyndar
furðai eingan á því, nema Al-
þýðublaðið Alþýðublaðið ætti
að iesa „vinsemdarskrif“ sín
um samvinnuhreyfinguna áður
en það ritar fleiri slíka pistla
um „pólitískar ofsóknir“.
Mannshjartað þofir í hæsta
!agi vikuferð um geiminn
Það getur orðið lengri bið á því
en áður var áætlað að senda
mönnuð geimför til tunglsins eða
annarra hnatta. Eftir síðustu líf
fræðilegu upplýsingum að dæma,
er heilsu geimfara í löngum geim
ferðum slík hætta búin vegna
þyngdarleysisins úti í geimnum,
einkum að því er snertir blóðrás-
ina, að allt bendir til þess, að
mannshjartað þoli í hæsta lagi
einnar viku geimferð. Þessi tíð-
indi voru gerð heyrinkunn í vik-
unni sem leið á þingi alþjóða-
geimrannsóknastofnunarinnar —
COSPAR, sem haldið var í Flór-
ens á Ítalíu.
Einna mesta athygli vöktu á
þingi þessu frásagnir vísincis.-
manna frá Sovétríkjunum, eink-
um það sem Vassily V. Parin
prófessor í sjúkdómafræði hafði
fram að færa. Þetta er í fyrsta
sinn sem/ komið hefur verið á
framfæri frá Sovétríkjunum ýtai
legum skýrslum um rann-
sóknir þeirra til umræðu á al-
þjóðaþingi. Það vakti furðu þing-
fulltrúa frá öðrum löndum, er
prófessor Parin sagði um rann-
sóknir sínar á heilsu Valentinu
Teresjkovu og annara sovétgeim-
fara eftir flugið. Var prófessorinn
mun svartsýnni í ályktunum sín-
um eftir þær rannsóknir en banda
rískir læknavísindamenn, sem um
heilsu geimfara hafa fjallað. Par-
in fullyrti, að jafnvel svokallaðar
styttri geimferðir muni hafa í
för með sér róttækar líffræðileg-
ar breytingar. Enda þótt sovét-
geimfarar væru enn við beztu
heilsu, að því virtist í fljótu bragði
væri sýnt, að breytingar ættu eftir
að gerast á taugakerfinu og efna-
skiptingu líkamans.
Alvarlegasta vandamálið, sem
við væri að etja út af líkams-
heilsu geimfaranna væri lágur
blóðþrýstingur, samfara ógleði,
skyndileguim svimaköstum, setn
orðið hefur vart í meira eða minni
mæli hjá öllum geimförum. Ekki
léki noikkur vafi á því, að þetta
sjúkdómseinkenni ætti rót sína
að rekja til þyngdarleysis rúmsins.
Þegar geimfarinn væri kominn í
þetta rúm, kæmi greinilega fram,
að hjartað hefðist minna að við að
dæla blóðinu, og þegar drægi úr
hringfás blóðsins, ylli það rösk-
un um skemmri eða lengri tíma
hjá þeim líífærum, er hjálpa til
við b’ótv-ásioa
Flestir lífeð’isfræðingar eru nú
á einu máli um, að áhrifin á heilsu
geimfara verði þvi meiri. gem
þyngdarleysi þeirra varir lengu
hjartavöðvar veikjast hafist þeir
lítið að um lengri tíma. Og æðarn
ar missa hæfni sína til að flytja
blóðið til heilans svo það rennur
niður í fæturna. Því eru geim-
fararnir svona skrítnir og vank-
Hann er aS máta tunglföt á væntanlegan ferSalang. Hvort sem þessi
Appolio-geimbúningur á eftir að taka breytingum áður én loks rekur að
því, að fært þykir að senda mann tll tunglsins, var þessi búningur taiinn
góður og gildur vestur í Ameríku í vetur. Og innihaldið í hylkiunum átti
rð nægja til að halda lífinu í geimfara á langri ferð.
aðir og eiga til að stingast á höf- I farið hemlar áður en það heldur
uðið eftir að þeir lenda. aftur til jarðar Því m a'ls evki
Þykir vísindamönnunum Dest ' nhmtt 3* æn'a menn í íeng.’i en
benda til þess, að eftir lengn , vikuiangai geimferðir fvrr en
geimferðir í þyngdarleysi, verði! þetta vandasama -g
það hjartanu ofraun, þegar geim ! verið leyst. Framnaia á 13. siðu.
Bráðabirgðalög
Tínrinn hefur ekki aðstöðu til
að dæma um störf Ragnars
Guðleifssonar i stjónn Kaup-
félags Suðurnesja og ætílar
ekki að eyða illum orðum á
hann, en hins vegar telur blað
ið vafasamt að velferð kaup-
félagsins sé í hættu, þótt um-
ræddur Ragnar sitji ekki í
stjórninnL En menn skulu
taka eftir því, að þag er ekki
velferg kaupfélagsins, sem Al-
þýðuölaðinu btrennur fyrir
brjósti í umræddum skrifum
blaðsins, heldur er það vélferð
Ragnars Guðleifssonar og að
manm skilst Alþýðuflokksins á
Suðurnesjum. Blagið virðist
taka beinlínis sem niðurlæg-
ingu fyrir Alþýðuflokkinn á
Suðurnesjum að Ragnar var
ekki endurkjörinm, því hann er
einn af frambjóðendum flokks
ins í kjördæminu og hefur set
ið á þingi sem varaþingmaður
— og þvi sé þetta óþægileg
staðreynd um þverrandi fylgi
flokksins.
Ráðherrar flokksins hafa lok
að augunum fyrir þeirri stað
Ireynd em ef þetta er staðfesting
hennar eins og AlþýðublaSið
helzt virðisf ráða, þá var hún
óþört því að allur almenning
ur vissi það. og þurfti ekkert
ag koma mönnum á óvart hvað
það snerti. En dapurleg er játn
ing Alþýðublaðsins í gær:
„Kaupfclögii gerð að pólitísk
um vígvelli“ — og þá skuli
framámaður krata falla á stað
sem var eitt helzta og öflugasta
Ívígi Alþýðuflokks Jóns Bald-
vinssonar — Kannski vergur
lausn þessara mala sú, að ríkis
Framhalo a 15. siðu
TÍMINN, fimmtudaginn 4. júní 1964
3