Tíminn - 19.08.1964, Side 8
BRÉF TIL BLAÐSINS
- ''Qfe > ,
Ég er stúdent og hef numið
þýzku við heimspekideildina nokk-
ur undanfarin ár með vinnu minni.
Hef ég mjög þurft á aðstoð kenn-
f.ra deildarinnar að halda, seim
hafa verið tveir síðan ég hóf nám-
i.i, hver öðrum betri.
Nú hef ég fregnað hjá kollega
mínum, að þriðji maðurinn væri
að taka við þýzkukennslunni og
þykir okkur, sem vorum í góðu
sambandi við kennarann, sem frá
fer það að vonum afleitt. Með nýj
um mönnum koma nýir siðir. Á
það við ekki hvað sízt uim kennslu
t eta þessi mannaskipti haft mjög
óþægilegar afleiðingar fyrir okk-
ur, sem vorum orðin vön fráfar-
andi kennara og kennsluaðferð-
um hans.
Ég hef grennslazt fyrir um
orsakir skiptanna þar sem þetta
kemur mér ekki svo lítið við.
Menn, sem eru málinu kunnugir,
fræddu mig á því, að skiptin hafi
komið fráfarandi kennara engu
uíður á óvart en okkur nemend-
um hans. Hann hafði ekki sagt
lipp starfinu og víst alls ekki hugs
að sér að gera það. Heldur frétti
hann utan að sér, að annar væri
ráðinn til starfans. Undarlegar að-
farir og alls ekki sæmandi æðstu
menntastofnun þjóðarinnar.
Viðbárur forráðamanna heim-
spekideildarinnar kváðu vera, að
nýráðni kennarinn hafi haft þýzku ,
sem aðalfag en hinn sem aukafag.
En munurinn á því er enginn, því
að báðir skrifuðu prófritgerðir
sínar á þýzka tungu. Auk þess er
það almennt vitað, að ýmsir kenn
arar við Háskólann kenna náms-
greinar, sem ekki eru þeirra aðal-
prófsgreinar. Þessi fyrirsláttur
vegna skiptanna hlýtur því að vera
harla léttvægur. Oft er tekið tillit
til reynslu' kennara við ráðningu
þeirra, en sú regla er ekki viðhöfð
í þetta skipti. Fráfarandi kennari
hefur kennt þrjú ár við deildina
við góðan orðstír en hinn er byrj-
andi við Háskólann. Þá hefur mað-
ur lesið í málgagni menntaimála-
táðherra, að kennarar hafi verið
teknir fram yfir aðra vegna lengri
veru þeirra við háskóla og æðri
menntagráðu. En í þetta skipti
er ekki farið eftir því. Eftir hverju
er farið, víð hvað er miðað við
þessi mannaskipti, herra mennta-
málaráðherra?
Teljið þér doktorspróf í þýzku
tekið í þýzkumælandi landi með
ágætum vitnisburði, ekki sambæri-
legt við enskt próf í þýzku, sem
ekki veitir doktorsgráðu?
Einhver var að tala um stjórn-
mál í sambandi við hin þöglu kenn
araskipti. Ekki vil ég trúa því,
herra menntamálaráðherra, að
virðing yðar og umhyggja fyrir
Háskólanum og nemendunum sé
ekki heilli en það, að þér viljið
blanda pólitík eða einhverjum öðr
um annarlegum viðhorfum í þau
mál.
Sem nemanda við Háskólann
finnst mér þetta enál í sambandi
við kennaraskiptin með þvílíkum
óheilindum, að það hljóti að koma
fyrir almenningssjónir, ef vera
mætti til þess að flokkapólitík og
klíkustarfsemi yrði gerð þar utan
gátta.
Háskólastúdent.
ÞÖRFSTOFNUN
Heilsuhæli Náttúrulækningar-
félags íslands í Hveragerði er þörf
stofnun enda stofnsett af dugmikl-
um og framsýnum lækni, Jónasi
heitnum Kristjánssyni. Og flestum
eða engum, sem til þekkja, bland
ast hugur um, að læknisaðgerðir
þær, sem þar eru viðhafðar geta
í mörgum tilfellum linað þján-
ingar margra gigtarsjúklinga og
margir fengið góðan bata.
Að mínu áliti eftir örlitla
reynslu sem gigtarsjúklingur síð-
astliðinn vetur tel ég hæli þetta
ómissandi fyrir allan þann fjölda,
sem kölkun og gigt þjáir. Hvera-
leirinn er áreiðanlega meiri heilsu
lind en flesta grunar og á eftir að
sanna það betur í framtíðinni.
Vatnsböðin hafa þegar fengið full-
, komna viðurkenningu, og þarf
ekki að minna á þau.
Þar sem þessi greinarstúfur var
ekki ætlaður eingöngu sem hól
eða auglýsing fyrir starfssemina,
þá ætla ég aðeins að drepa f stuttu
máli á það, sem mér af minni
stuttu veru á hælinu fannst ábóta-
vant, en skiptir þó miklu máli,
en það er fæðið (maturinn). Á
öllum sjúkrahúsum og hælum á
landinu er sérstaklega vandað til
fæðisins enda víst hvergi hall-
enælt. Fjölbreyttur og næringa-
efnaríkur matur er lífsnauðsyn öll-
um sjúkum, ef bati á að nást. Eru
þó undantekningar með maga-
sjúklinga eða aðra slika, sem ekki
þola nema sérstakan mat.
Á hæli NLFÍ í Hveragerði er
eingöngu borinn fram matur, sem
enatreiddur er eftir kokkabók N.
L.F.f. aðalréttir kartöflur í tveim
— þrem réttanna og kál í 3—4
réttanna, sumt soðið og sumt hrátt
Aldrei sást þjóðarréttir íslendinga
fiskur eða kjöt, sem þjóðin hefur
þó lifað á til þessa dags. Sjálf
hefi ég sem kominn er yfir miðj
an aldur, borðað mikið kjöt og
fisk og hef aldrei fundið til í maga
eða legið legu á sjúkrahúsi. Hins
vil ég geta, að ég hef alltaf borðað
lítið grænmeti og alls ekki ósoðið.
Þar af leiðandi féll mér alls ekki
fæðið á hælinu i Hveragerði, því
Framhald á síðu 13.
TIL VOPNA
Skjóti skopgeirum Aldnir öryrkjar
skeleggjuðum arði rændir
þeir, sem háð er hent, rói og nöldri níð
að því illþýði þeim til skammar,
eigingirni. er skemmta sér
skatt sem skapar þjóð fyrir annarra fé.
Höggvi harðeggjum Landstjórn lasti
heiftar sinnar, á líðandi tíð
hver er brýnast kann, sérhvert heilbrigt höfuð:
að þeim ómennum, táratíma
eigin gjöldum þann er Toroddsen
aðra á sem steypa. fer með fjárráð lands.
Sigurður Jónsson frá Brún.
GEEWT PRÓFESORSSTflfiFI
vœ SAMA SKÚLA i 35 ÁR
íslenzkukennnari á vegum Þjóð
ræknisfélagsins, fór á milli is-
lenzkra heimila sem farand-
kennari. Sumarið eftir vann ég
erfiðisvinnu, aðallega bygginga
vinnu, til að safna nokkru fé í
því augnamiði að hefja háskóla
nám næsta haust. Þá settist ég
í Comellháskóla í íþöku og var
þar við nám veturna 1922—26,
en þá lauk ég þar MA-prófi,
Meistararitgerð mín nefndist
„Byron and Byronism iri. Ice-
landic Literature" og færði ég
þar rök að því, að kvæðið Far-
aldur eftir Gísla Brynjólfsson
væri stæling á kvæðinu Childe
Harold's Pilgrimage eftir Byr-
on. Síðan sneri ég mér að því
að skrifa doktorsritgerð, lauk
því og varði hana líka við Cor-
nell. Hún fjallaði um séra Jón
skáld Þorláksson á Bægisá og
þýðingar hans á kvæða bálkun-
um Tilraun um manninn eftir
Alexander Pope og Paradísar-
missi eftir Milton.
— Og síðan hófstu háskóla-
kennslu?
— Já, um haustið 1926 varð
ég prófessor í íslenzkum bók-
menntum við St. Olavs College
í Northfield í Minnesotaríki
og næsta vetur á eftir við
Thiel's College í Greenfield í
Pennsylvanfurfki. En síðan hefst
starfsferill minn haustið 1929
við ríkisháskólann í Grand
Forks, og þar hef ég verið siðan
prófessor í Norðurlandamáhim
og bókmenntum, lengi forseti
þeirrar deildar og síðustu tfu
árin forseti erlendu tungumála
deildanna. Siður er að menn
láti af því starfi er þeir verða
65 ára, en ég gegndi því til 66
ára aldurs. Kennslu mega menn
halda áfram til sjötugs, og von-
ast ég til að halda heilsu til
að gera það. Vararæðismaður
íslands í Grand Forks var ég í
mörg ár og síðari árin ræðis-
maður.
— Hefur ekki skólinn vaxið
mikið síðan þú hófst þar starf?
— Jú, mikil ósköp. Stúdenta
fjöldinn er nú kominn yfir
5 þús. og kennarar háskólans
hátt á þriðja hundrað, og er
það þreföld fjölgun síðan ég
kom að skólanum.
Háskólinn var stofnaður fyr-
ir rúmum 80 árum, og deild
Norðurlandamála og bók-
mennta hefur þar síð-
an árið 1891. Fjöldi íslendinga
hafa stundað þar. nám og út-
skrifazt með heiðri og sóma og
margir orðið frægir menn síð-
ar. Þar stundaði Vilhjálmur
Stefánsson nám um tíma og
varð löngu sfðar gerður heið-
ursdoktor skólans. Og af öðr
um frægum íslenzkum lærdóms
mönnum, sem þar luku námi,
má nefna þrjá, sem síðar urðu
allir hæstaréttardómarar í
Norður Dakota. Sveinbjörn John
son, Guðmund Grímsson og
Niels G. Johnson. Þar lærði
Iíka sína lögfræði hinn frægi
lögfræðingur Barði Skúlason í
Portland í Oregonríki. Og
marga fleiri mætti telja, sem
gert hafa skóla sínum og ís-
lenzku þjóðerni mikinn sóma.
Dr. Richard Beck prófessor. Myndin er tekin á skrifstofu hans í
Grand Forks.
— Gekkst þú fyrst í skóla
hér í Reykjavík?
— Nei, ég gekk fyrst í gagn-
fræðaskólann á Akureyri og
brautskráðist þaðan gagnfræð
ingur, settist síðan ; 4. bekk
Menntaskólans í Reykjavík.
— Var þáð ekki hinn frægi
4. bekkur, sem Tómas skáld
segir svo um í kvæði: „Eg
minnist sextán skálda í fjóra
bekk"?
— Jú, sá er bekkurlnn sami
Þar fengust býsna margir við
að setja saman kvæði, margii
kallaðir, en fáir útvaldir.
f þessum fræga bekk voru
t.d., auk Tómasar, nokkrir, sém
héldu talsvert áfram að þjóna
skáldgyðjunni. svo sem Sigurð
ur skáld Einarsson í Holti, Sig-
þeir voru miklu fleiri, víst allt
að því sextán, svo sem séra
Gunnar Árnason í Kópavogi og
Sveinbjörn Sigurjónsson skóla
stjóri, svo nokkrir séu nefnd-
ir. En þennan vetur sat sá í
6. bekk. skólans, sem átti eftir
að verða þjóðskáld, Davíð heit
inn Stefánsson frá Fagraskógi
Eftir þennan vetur okkar 4.
bekkjarbræðra tókum við okk-
ur nokkrir til næsta vetur og
lásum tvo bekki og lukum
dúdentsprófi vorið 1920.
— Hófst þú háskólanám um
haustið?
— Þá fór ég með móður
cninni, Vigfúsínu Vigfúsdóttur.
vestur um haf, og var með
henni í Winnipeg í Kanada
næsta vetur. Þar gerðist ég
Dr Richard Beck, prófessor í Norðurlandamálum og
bókmenntum við ríkisháskólann í Grand Forks í Norður-
Dakota, átti í vor merkisafmæli við þá stofnun, því þá
voru liðin 35 ár síðan hann tók við prófessorsstöðu við
skólann, og ekki er hann af baki dottinn, byrjar 36.
starfsár sitt við skólann í haust.
Hann hefur verið á ferð hér í sumar með Margréti
konu sinni, og hafa þau notað tímann vel til að ferðast
víða um landið og heimsækja frændur og vini, dr- Ric-
hard heimsækir alltaf átthagana á Austurlandi, þar sem
hann ólst upp og fékk sína fyrstu menntun áður en hann
gekk í menntaskóla, og var móðurbróðir hans, Sigurður
Vigfússon, hans aðalkennari undir skóla. Margrét er fædd
og uppalin vestan hafs, en margt á frændfólk austur í
Mýrdal. Einnig fóru þau hjón til Færeyja í þessari ferð
sinni austur um haf.
Pegar ég hitti dr. Richard
fyrir helgina og hann sagði
mér af starfsafmæli sínu í vor,
fór ég að spyrja hann um eitt
og annað frá náms og starfs-
ferli, sem hann sagði mér und-
an og ofan af.
urður Grímsson skáld og lög-
fræðingur, Jóhann skáld Jóns-
son frá Ólafsvík, sem lézt fyr-
ir aldur fram úti í Þýzkalandi,
Sigurður Z. ívarsson skáld
(Siggi zeta), sem einnig er dá-
inn fyrir mörgum árum, og
8
TlMINN, miSvtlcudagínn W. ágúsf 1964