Morgunblaðið - 14.06.1950, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 14. júní 1950.
ts O « G V *V M LA9l»
Péíí lsó!fsson skrifar um
" •• -f-l
úðkaup í'igarés
66
í ÞjóðKeikhúsinu
HINN 12. júní mun verða rainn
jsstæður í leiklistarsögu og tón-
listarsögu íslands. Þá var það
sem ópera var í fyrsta sinni
flutt á landi hjer, í hinu nýja
Þjóðleikhúsi. — Óperan var
,.Brúðkaup Figaros“ eftir Moz-
art, en söngvararnir og stjórn-
andinn voru gestir frá konungl.
óperunni í Stokkhólmi. Með
öðrum orðum: Eitt meistara-
verk Mozarts flutt af úrvals-
söngvurum frá einni af merk-
’ustu og bestu óperustofnunum
JSvrópu.
Þjóðleikhússtjóra, Guðlaugi
Kosenkranz, verður ekki full-
Jbakkaður sá þáttur, sem hann
átti í framgangi þessa máls. Og
jfoá á Stokkhólms-óperan ekki
síður þakkir skildar fyrir kom-
iuna og lúnn stórkostlega flutn-
suig á „Brúðkaupi Figaros" —
Hjer hafa góð öfl verið að verki,
|>ví að þessi heimsókn hlýtur að
Siafa blessunarrík áhrif á fram-
4íð tónlistarmálanna hjer og
orfa tónlistarmenn vora og !eik-
ara til nýrra dáða. Skiftir það
oss verulegu máli, að hjer var
glæsilega af stað farið. Þótt vjer
að vísu eigum langt í land til
að jafnast á við slíka stofnun
sem óþeruna í Stokkhólmi, er
Jhjer þó fengin sú fýrirmynd,
sá mælikvarði, er miða vérður
við og keppa að. Hljótum vjer
fyrir tilkomu hinnar sænsku
óperu að setja markið hærra en
ella, leggja oss betur fram í
jþágu li.starinnar og sætta oss í
engu við meðalmennsku, er
vjér freistum sjálfir óperuflutn
sngs í hinu nýja Þjóðleikhúsi.
En að því ber nú að stefna og
það sem allra fyrst.
Jcel Berglund í hlutverki
Fígaros.
Lögðu þá íslendingar ekkert
til málanna við þennan eftir-
minnilega listflutning? Jú! Og
við megum vera stoltir af
frammistöðu þeirra, því að það
er einróma álit allra, sem vit
hafa á, bæði hlustenda, svo og
ekki síst hinna sænsku gesta
vorra, að frammistaða hljóm-
sveitarinnar hafi verið hin
prýðilegasta og um leið ótrú-
lega góð, þegar þess er gætt, að
þetta er í fyrsta sinn, sem hún
tekst á hendur að leika í slíku
verki, sem er í senn hið vanda-
samasta og mjög viðkvæmt í
meðförum.
Um Mozart má Iesa í söng-
skrá Þjóoleikhússins. En raun-
ar mega orð sín lítils þegar lýsa
skal slíku undri sem þessi mað-
ur var. Allir vita, að hann er
ÞEGAR lokið var frumsýningu
aðal-leikararnir kallaðir frám
eiulum. — (Ljósm. Vignir).
einn af mestu meisturum tón-
listarinnar — og þó er ekki
sagan öll, því að leyndardómur j
hinna óviðjafnanlegu gáfna:
hans er og verður oss jafnan
hulin ráðgáta. Þegar vjer dáum |
aðra meistara, hrífur oss mest
andi þeirra, kraftur og kyngi,
en hlustum vjer á Mozart, er
sem allt í einu rofi til í skýj-
um, svo að vjer megum hvíla
augun við bláma himins og
um oss fer unaðsleg sælukand:
Slíkur er Mozart.
„Brúðkaup Figaros“ er ein af
aðdáanlegustu óperum Moz-
arts. Óviðjafnanleg að efni og
formi. Hinir sænsku gestir, úr-
valið úr sænsku óperunni, foutti
verkið af hinni mestu snild.
bæði í leik og söng. Og list
þeirra naut sín til fulls í hinu
nýja Þjóðleikhúsi, þar sem
hljóman öll er með ágætum.
Aðalhlutverkin voru sungin
af Hjördis Schymberg (Sus-
anna), Helgu Görlin (greifa-
frúin), báðar tindrandi sópran-
ar, Sigurd Björling (Almaviva
greifi). Folke Jonson (Bartholo
læknir) þáðir framúrskarandi
söngmenn, Gösta Björling (Ba-
silia söngkennari) lyriskur ten-
ór, Benna Lemon-Brundin
(Cherubin) framúrskarandi
mezzosopran. En síðast en ekki
síst ber að nefna fToel Berglund
(Figaro) forstjóra sænsku óper-
unnar og víðfrægan barytón-
söngvara. Önnur hlutverk voru
sungin af Göta Allard, Bertel
Alstergárd, Simon Edvardsori,
Sylvan Beré og Helena Ceder-
stam, sem öll voru prýðileg,
hvert í sínu hlutverki. Yndis-
legt danspar, Marinana Orlando
og Gunnar Rondin sýndi list
sína í þriðja þætti. Þá aðstoðuðu
söngvarar úr kór sænsku óper-
unnar við sýninguna. Var heild-
arsvipurinn yfir allri sýning-
unni ágætur og leikurinn eðli-
legur og óþvingaður, þótt á
nýju leiksviði væri, og andi
Mozarts sveif yndislega yfir öll-
um söngnum.
Leiksviðsstjórnina höfðu þeir
"með höndum: Yngvi Thorkels-
son og Eric Löwen-Aberg. Leik
tjöld og búningar voru gerð eft-
ir teikningum Sven-Erik Ska-
wonius. Ljósameistarar voru:
Hallgrímur Bachmann og Hans
Nilsson. Sviðsetningin er eftir
Issay Dobrowen, dansinn sam-
inn af Julian Algo.
En enn er eins mannsins ó-
getið, en það er sjálfur. maestro
I Kurt. Bendix, hljómsveitarstjór-
j inn. Hann hefur dvalist njer
, vikutíma til að þjálfa og undir-
búa sinfóníuhljómsveitina. Ro-
, bert Abi anan* íiafói þo þcgar
á „Brúðkaupi Figaros“ voru
og hylltir ákaflega af áhorf-
byrjað æfingar, áður en Bendix
kom, og undirbúið komu bans.
Kurt Bendix er framúrskar-
andi óperudirigent, smekkleg-
Sigurður Grímsson:
ur og nákvæmur út í ystu æsar.
Áhrif þau, sem þessi snjalli tón-
listarmaður hefur haft á sin-
fóníuhljómsveitina eru geysi-
■mikil, enda ljek hún með prýði
undir stjórn hans. Var eftir-
tektarvert, hversu samtökin
voru örugg eftir ekki lengri æf-
ingartíma, þegar þess er gætt
að hjer er um mjög vandasamt
hlutverk að ræða, sem sje að
fylgja öllum smátilbrigðum sem
kunna að verða hjá söngvur-
unum.
í lok sýningarinnar tö’uðu
þeir Vilhj. Þ. Gíslason og Guð-
luagur Rosenkranz til hinna
sænsku listamanna og þökkuðu
þeim komuna og hinn stórkost-
lega listflutning þeirra. Undir-
tektir áheyrenda voru miklar
og hjartanlegar og minnist jeg
ekki að hafa heyrt hjer annað
eins lófatak fyr.
Koma hinnar konunglegu
sænsku óperu til íslands mun
lengi minnst sem stórviðburðar
í menningarsögu vorri.
P. í.
yrðum þess umkomnir að sýna
hjer í Þjóðleikhúsinu óperu —
og þá ef til vill íslenska óperu
— með íslenskum listamönnum.
eingöngu. Það er vitað að við
eigum marga góða söngmenn
og söngkonur, — og væri nú
ekki gaman að kanna það lið
til þess að sjá hvar við erum
á vegi stödd í þessu efni?
Að endingu vil jeg þakka
leikhússtjóranum, Guðlaugi
Rosenkranz, fyrir að hafa feng-
ið þessa ágætu, sænsku lista-
menn til að koma hingað og
hafi þeir sjálfir margfalda þökk'
fjurir komuna.
Sigurður Grímsson.
ALLT bendir til þess að Þjóð- fyrrakvöld og var Þjóðleikhúsið
leikhúsið okkar eigi eftir að þjettskipað áhorfendum — og
verða’ ein vinsælasta og áhrifa- áheyrendum er tóku leiknum
mesta menningarstofnun þjóð- með feikna. fögnuði. Var sýning
arinnar. — Allur almenningur þessi einstæður, sögulegur við-
í landinu hefur af heilum hug burður þar eð þetta er í fyrsta
fagnað því að þetta veglega hús sinn er ópera er sýnd á íslensku
er nú risið af grunni og eru leiksviði. Og auk þess var flutn
miklar og glæstar vonir bundn- ingur listamannanna á þessu
ar við starfsemi þess í fram-
tíðinni. — Hlutverk *Þjóðleik-
hússins er tvíþætt: að halda við
þjóðlegri menningu á landi hjer
og efla liana og kynna okkur
hið besta í menningu erlendra
öndvegisþjóða. Þetta hlutverk
Þjóðleikhússins er forráðamönn
um þess vissulega ljóst eins og
val þeirra á vígsluleikritunum
ber vott um og ekki síst það, að
þeir hafa nú boðið hingað til
gestaleiks Konunglegu óper-
unni í Stokkhólmi, sem talin
er með fremstu óperum Evrópu.
Hinir sænsku gestir Þjóðleik-
hússins eru nú hingað komnir
undir forustu forstjóra síns, hr.
Joel Berglund. Hafa þeir valið
til sýningar tijer Brúðkaup
Figaros, eina af vinsælustu
óperum Mozarts, „listaskáldsins
góða“ í heimi tónanna. — Fór
frumsýning á óperunni fram í
Ártnennlngar kepps
á Selfossi I frj. íþr.
SÍÐASTL. sunnudag fóru
nokkrir íþróttamenn frá Ár-
manni austur að Selfossi og
kepptu þar við heimamenn. —
Veður var ekki gott, rigningar
kalsi og háði það keppendum.
Guðmundur Lárusson og
Hörður Haraldsson hlupu 100
m. á 10.9 sek., en Matthías Guð-
mundsson, Selfossi, varð þriðji
á 11,2. Kolbeinn Kristinsson
stökk 3,60 m. í stangarstökki.
Ástvaldur Jónsson kastaði
kringlu 40,10 m. Sigfús Sigurðs
son varpaði kúlu 13,98 m. og
Ástvaldur Jónsson 13,11. —
Gísli Guðmundsson, Selfossi,
vann hástökkið á 1,76 m, en
Kolbeinn Kristinsson stökk
1,70 m.
Matthías Guðmundsson vann
langstökk með 6,25 og Jóhann-
es Guðmundsson þrístökk á
12,55.
Keppnin fór fram á nýjum
velli, sem Selfyssingar eru að
koma sjerupp.
GERÐ HEFIR verið kyikmynd
með þessu nafni eftir handriti
Bathen’s ^ skógræktarstjóra,
sem mörgum íslendingum er
að góðu kunnur — hann hefir
tvívegis kömið til Islands. —
( Um þessar mundir er verið að
! sýna myndina í ungmennafje-
lögum í Troms-fylki.
Osloblöðin Ijúka miklu lofs-
orði á myndina og segja hana
beri að sýna um land allt og
einnig erlendis, t. d. meðal
Hjördís Schymberg í hlutverki (Norðmanna í Ameríku, því að
Súsönnu. auk þess sem hún sýni fram-
jþróunina í skógrækt í Noiður-
glæsilega verkí Mozarts með . Koregi, sje hún frábær auglýs-
þeim ágætum að hafm mun1 inS og kynning um land og
seint gleymast þeim sem við-jÞÍ°®* sökum þess hve þar sje
staddir voru. Hjer verður ekki | Hoikið um fagurt landslag og
rætt um einstök atriði sýning- ! iýsingar frá landi miðnæturs-
arinnar eða gerð grein fyrir £°larinnar.
óperunni sjálfri nje höfundi1 . ^essa mynd þarf að fá til
hennar. Það er gert ítarlega
anarsstaðar hjer í blaðinu. Að-
eins vil jeg geta þess að at-
hyglisvert var hversu f jörlega i önnur gróðurlönd
og ljettilega allir leikendur fóru
íslands, því að vafalaust er hún
skrumlaus fræðsla um skóg-
rækt og umhirðu um skóga og
Á. G. E.
með hlutverk sín en þó með
vissum heimsborgaralegum stíl
—- og að hreyfingar þeirra og
allt látbragð á leiksviðinu bar
vott um mikla ,,plastiska“
þjálfun og kunnáttu.
Þegar jeg sat í Þjóðleikhús-
inu og hlustaði á hinn yndis-
Auk hlutverka fjögurra aðal- lega forleik Mozarts að óper-
söngvaranna, vakti mikla at-
hygli hlutverkið Cherubino,
unni, fannst mjer jeg vera kom
inn út í þá stóru veröld og. mjer
sem Benna Lemon-Brumlin fór datt í hug hversu langt þess i
Verða Tjekkamir niSaðir
OSLO, 10. júni. — Ncrski
verkamannaflokkurinn hef-
ur sent Gottwald, forseta
Tjekkóslóvakíu skeyti og
skorað á bnnn í nafni mann-
úðarinnar, að náða tjekk-
nesku stjórnmálmennina
fjóra, scm dæmdir voru til
dauða í síðustu Prag-rjettar-
höldunum.
Ein kona er meðal hinna
mco.
.i Dxoa <j.{j viö Isloadinb1—b cíiii.ioa dæíi.Iu. — Reuter.