Morgunblaðið - 01.07.1952, Blaðsíða 8

s
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 1. júlí 1952.
Berklaveikin hefur cjeís-
að um allar Filippseyfar
En reynf að sfemma sligu fyrir henni
tneð a!þjó$Iegri hjálp
Á FILIPPSEYJUM dóu 28 þús-‘ veikinni eftir fimm ára áætlun
und manns úr berklum árið 1949.1 og hófst sú barátta með því ao
Með öðrum orðum varð . einn röntgen-tæki og bóluefni var sent
maöur sjúkdómnum að bráð til eyjanna og nú hefur árangur-
hverja 18' mínútur allt árið um inn af þvi starfi orðið svo mikill,
kring. Þetta eru alvarlegar töl- að óhætt mun að slá því föstu
ur frá landi, þar sem 1,6 milljón að tekizt hefur að hefta frekari
af 17 milljónum landsmanna þjá- útbreiðslu sjúkdómsins. Barátta
ist af berklaveiki í ýmsum mynd- bessi hófst í septembermánuði í
um. | fyrra. 145 þúsund ungir menn og
Ástæðan fyrir því að sjúkdóm- konur hafa verið barklaprófuð
urinn heíur náð slíkri útbreiðslu og 65 þúsund bólusett. Eins og
er einfaldlega sú, að möguleikar' stendur eru 4000 manns berkla-
til að berjast gegn honum hafa prófaðir á mánuði.
verið mjög litlir. Aðeins 2000 f Ein af helztu ástæðunum fyrir
sjúkrarúm hafa verið til fyrir berklaveikinni á Filippseyjum er
þær þúsundir sjúklinga, sem næringarskortur og því hefur
leggja þurfti inn á sjúkrahúi UNICEF sent börnum á Filipps-
vegna þess hve berklaveikin var eyjum mikið af þurrmjólk síðast-
komin á hátt stig. — Filipps- liðin þrjú ár.
eyingar hafa einungis 7000 lækn- j Auk berklaveiki hefur kyn-
um á að skipa, 6000 hjúkrunar- sjúkdómur frá hitabeltinu, sem
konum og ljósmæður eru aðeins nefnist Yaws, herjað á Filipps-
2000 að tölu. | eyjum og hefur ujn 70% allra
Alþjóða Barnahjálparsjóður barna tekið þá veiki. Með al-
S. Þ. (UNICEF) og Alþjóða þjóðlegri aðstoð er einnig reynt
Heilbrigðismálastofnunin (WHO) að stemma stigu fyrir þessum
hafa nú eir.sett sér að reyna að sjúkdómi. Fram að þessu hafa
ráða bót á þessu slæma ástandi 200 þúsund manns verið skoðað-
í heilbrigðismálum Filippseyja.
Er í ráði að berjast gegn berkla-
Kveðjs írá Halldóri
Jónssyni frá
Winnipeg
HALLDÓR JÓNSSON, "asteigna-
sali frá Wínnipeg, er hefur verið
hér á ferð ásamt syni’ sínum,
Þórarni, hefur beðið Mbi. fyrir
eftirfarandi
kveðju til íslands:
Þegar ég og sonur minn erum
nú að kveðja ísland eftir meir
en mánaðar dvöl hjá frændum
og vinum, langar mig til að ióia
í ljósi í fáum orðum okkar inni-
legasta þakklæti fyrir þá fram-
úrskarandi góðvild og höfðing-
legar viðtökur, er við höfum
mætt á ferðum okkar, hvar sem
við höfum komið, jafnt hjá kunn-
ugum sem ókunnugum.
Það hefur verið kalt vor að
þessu sinni á íslandi, en sá kuldi
hefur sannarlega ekki náð til ís-
lenzkrar gestrisni. Hún hefur
setið í öndvegi, hvar sem við höf-
um komið.
Þetta er sjötta ferðin mín til
íslands á þeim 54 árum, sem ég
hef verið búsettur í Ameríku,
en á þessum árum, síðan ég var
hér síðast, hefur að mínu áliti
engin þjóð eða þjóðarbot með
álíka fólksfjölda sýnt aðrar eins
framfarir, hvar sem á er litið á
jafn stuttu tímabili, og það enda
þótt aðrar þjóðir njóti miklum
mun hagstæðari aðstöðu til fram-
fara.
Vil ég aðeins nefna örfá atriði
máli mínu til sönnunar, svo sem
utgerð land.smanna og skipastól,
auknar byggingar, bæði til sjávar
og sveita og víðtæka nýrækt á
túnum og engjum, hínar stór-
felldu vegabætur, stórfram-
kvæmkvæmdir í iðnaði, rafvirkj-
anir, notkun hins heita vatns og
r.rargí niargt fleira, sem upp
rnætti telja og gæti virzt ofvaxið
svo "ámennri þjóð.
En samfara þessum grettistök-
uni finnst mér samúð og höfð-
ingsskapur haía farið vaxandi
itíí-5 þjóðinni, og getur verið, að
einmitt þess vegna hafi störfun-
um miðítð svo vel áfram, þyí
..kærltikurinn er .mestur", eins
og þar stendur. Frá mínu sjón-
arjniði er það bæði íræðandi og
göfgandi íyrír okkur Vestur-ís-
léndinga að koma iil íslands.
Guð blessi land og þjóð!
HaiMór Jónsson.
ir og 15 þúsund manns hafa íeng-
ið lækningu við þessum sjúk-
dómi. UNICEF leggur ríkisstjórn
Filippseyja til birgðir af peni-
eillin } pessu skyni.
Penicillin nefur einnig verið
útvegað til lækninga á sárasótt
og Barnahjálparsjóðurinn hefur
jafnframt útvegað bóluefni við
barnaveiki þannig að hægt hefur
verið að bólusetja um 500 þúsund
börn.
Til þess að stuðla að sem
mestri heilbrigði á Filippseyjum
hafa verið veittir styrkir til
menntunar hjúkrunarkvenna og
Ijósiuæðra og læknar og hjúkr-
unarkonur hafa fengið styrki til
að stunda nám í Bandaríkjunum.
Hin alþjóðlega aðstoð til heil-
brigðismála á Filippseyjum hefur
fram að þcssu numið 1.345.000
dollurum. — (Frá S. Þ.)
- S. í. s.
Franih. af h’s. 2
bandsins í innlendum cg erlendum
bönkum, og- sýndi fram á með töl-
um, að þær væru síður cn sr o óeðli
legai.
Þá ræddi Vilhjálmur ítarlcga
um fræðsl ustarfsemi Sambandsins
sem er margþætt, sem hann
kvaðst hafa hug á að auka enn.
Vilhjálmar Þór endaði ræðu
sína á því að líta yfir farinn veg
og sagði hann, að það hefði verið
mest gæfa samvinnuhreyfingarinn
ai’ að eignast góða og mikla menn
} forustuhlutverk sín.
Aðalfur.durinn hélt áfram i gær
kveldi. Fluttu þeir skýrsiui-, fram-
kvæmdastjóramir Helgi Péturs-
son, Helgi Þorsteinsson og Hariy
Frederikssen. — Fundarstjóri er
Karl Kristjánsson.
Frh. á bfs. 2.
Tihaunastöðvaiinnar á lUykhót-
um, Tilraunastöðvarinnar á .Sáms
stöoum og Tilraunastöðvarinnar á
Skri&uklaustri. Eru þarna greinar
góðar frásagnir um tildrög að
rfcofnttn tilraunastöðvanna og
;aga þeirra síðan. Þá er þar
lákvæmt yfirlit að hvaða tilraun-
im hefur verið unnið á árunum
947—1950, t.d. hvernig kornrækt-
artilraunirnar hafi gengið. Aftast
eru reikntngar. Heftið inniheldur
í stuttu máli allt sem almenning-
ur þarf og vill vita um ræktunar-
tilraunii á landi voru.
Nr. 5 í A-flokki. Þar skrifa Hall
dór Pálsson og Runólfur Sveins-
son uij) „Fitun tláturlamba á rækt
uðu landi“. Segir þar frá tilraun-
um í Gunnarshoiti á Rangárvöll-
ttm og Einholti í A.-Skaftafells-
sýslu. Rannsókr.ir þessar sýna
eamankurð milli lamba, sem voru
látin ganga á venjulega haga með
mæðrum sínum og hins vegar
lamba sem eru snemma tekin frá
mæðrum sínum, cn látin ganga á
ræktaðri jörð. Vaxtarhraði og end
anleg þyngd hinna síðarnefndu
reyndist talsvert meiri. Þetta er
rit, sem bændtir ættu að kynna
sér til hlítar.
annes
Spákonufelli
sjöfugur
Sit þú heill og sigurglaður,
sæll við aftanskinsins glóð,
verkin góðu, verka hraður
vannst þú fyrir land og þjóð.
Sjötíu ára sæmdar maður,
syng þín hollu gamanlióð.
Þín var ósk og þrá að hýsa
þá, sem brutu íleyin sín.
Þú hefur kosið þér að lýsa
þeim, sem nornir glepja sín,
og á gæfuveginn vísa
vörð'dð dyggðum sporin þín.
Þín er prýðin geðið góða,
grandvarleiki dánumanns.
Bezta auðlegð allra þjóða
eru vitni sannleikans.
Það er efni þinna ljóða
þjónustan við málstað hans.
Þig liafa búið viti og vilja
vizkudisir gjafarans.
Ýmsum lánast ei að skilja
innra líf hins dula manns.
Fremur samt þó öðru ylja
orð frá göfuglyndi hans.
Þeir sem starfi öllu unna,
ýta knerri bezt úr vör.
Vel þú jafnan hélzt um hlunna
hörð þótt stundum værú kjör.
Þeim, sem vel að verki kunna,
verður ! ífið ; igurför.
Að þinn vegur meðal manna
míkill verði í lengd og bráð,
og þú njótir ávaxtanna
alls, sem veitti drottins náð,
það er ósk mín—sú hin sanna.
Svo er nafn mitt þar með skráð.
- Afmæli
Fra*hh. af hls. 5
1949j Af 8 böfnum' þeirra hjóna,
er upp komust eru 6 á lífi: Ást-
þór cand. jur. framkv.stj. í'Vest-
mannaeyjum. Karífas verzlunar-
kona í Reykjavík, Friðrik verzl-
unarmaður í Vestmannaeyjum,
Sverrir framkv.stjóri Bíldudal,
Jarþrúður gift stórkaupmanni H.
Lorange og Guðríður g'ift verk-
fræðing B. Christensen, Kaupm,-
höfn. Tveir synir þeirra hjóna
dóu uppkomnir: Guðmundur 1.
stýrimaður í útgerðarfélagi A. P.
Möller, Kaupm.höfn, 1941, og
Matthías byggingarmeistari 1945.
igill daulans
AUbrURBÆJARBÍÓ sýnir þessa.
dagana eina æaiketmda sakamála-
mynd, ad madur sleyldi halda. eft-
ir nafninu og höfuðkempunni sjálf
um Humprey gamla Bogart. En
eftir fyrstu tíu minútumar er á-
stsiöulaust aó ganga lengur að
því gruflandi, að hrollvekjan
hræöilega er dottin niður í hing-
, dregna, leiöigjarna ástarrollu, þar
Báðir áttu eftirlifandi ekkju og’ sem { derfi Idns trygg-
einn ungan son. I lynda r,laka reynw nf Cínstokrt
! staöfestu, en mmni getu, aö koma
Af íramanskráðu yfirliti má hverri konu sinni á fælur annarri
álykta að allt er horfði til "ram-
fara á sviði fiskveiða hefur ávallt
verið áhugamál M., og onginn
hefur starfað meir að því að
vekja athygli að rýmkun land-
helginnar en hann. Að vinna að
aukinni neyzlu fiskmetis hefur
hann einnig gjört. Meðal annars
með því að kasta fram þeirri
skoðun opinberlega 1929, — ci
vakti athygli utanlands og innan.
— að neyzla fiskmetis væri orsök
til þess, að hin norræni kvnstofn
stæði xramar öðrum kynflokkum
hvað snertir líkamlegan og and
legan þroska (sbr. Skýrslu yíú
síld og síldarverzlun, 192), og
Havets Rigdomme, 2. úígáí:
1940)-.
M. er heiðursfélagi í Slvsa-
varnafélagi Islands svo og í Fiski
félaginu.
Heiðursmerki Dannebrogs-
manna hlaut hann 1908 og var
sæmdur riddarakrossi fálkforð-
unnar 1935 og Stórriddarakrossi
sömu orðu 1949.
M. N.
Yyrkjum boðið til Engiands
LONDON. — Brezka stjórnin
hefur boðið heim forsætisráð-
herra Tyrkja. Þeir munu koma
,il ^ondon 7. úií.
fyrir kattamef á kurleislegan, eu
sérdeilis ímyndumn snauöan háttr
með eilraðri mjólk.
En meðan Hurnprey blandar
mjólkina með annarri hendinni,
heldur hann fram hjá konum sín-
um með hrnni, og hin snjalla skýr
ing þess er, að hann verður að
sselcja innblástur málverka sinna.
til einriar lconunnar af annarri,
ella getur hann elcki málað líeta-
verk!
■Það keniur einkar glöpgt í Ijós
í þcssari kvikmynd, hve Holly-
irood er sorglega ósýnt um að
gcfa persónum tsinum og atriðum
staðarlegan Llss og rétt andrúms-
loft. Myndin gciisi í Skotlandi,
en Húiandubóndinn gseti jafn vel
ves ið innbo’rinn kindahirðir austan
frá Pcrsiu cflir úilitinu og tals-
hxttiirtnn ao dærna.
Eh þó að þetta megi „Engli
dau.da.ns“ Lil foráttu finna eru þo
síðusiu atrjðin stórsnjöll. —
Bogart likist þar Boris Karloff
einkennilega mikió í grimmd sinni
og morðxúi og leikur ehlci siður
vel hryllingskai l og geggjaðan
mann.
En því miður, — endirinn er
góð iippbóí, sem kemur of seint.
X.
BF.ZT AÐ ACGLÍSA
I MOnGUKGLWESU
Dodge-biSreið
móclei 1940 í góðu standi, ÓSKAST KEYPTUR.
Nánari upplýsingar gefur
Bílaiðjan H.F. Skúlagöxu 84.
Biii'eiðcfiverkstæði
í íullum gangi iil sölu
Bifreiðaverkstæoi'ð DVERGUR á Selfossi, ásamt
verkfærum og varahlutabirgðum er lil sölu, ef við-
unandi tilboð fæst.
Tilboðum sé skilað fyrir 10. júlí n.k. til
Snorra Árnasonar, lögfr., Selfossi, sem veitir allar
nánari upplýsingar.
Markús:
'VCTtp,
AT 31
’J v.V.AT '£
Cftir Ed Ðoié
: __ .NNINC TO l
.. t Z* -AAYOY
í jOKNN y
1) — Var dr. Shedley cihn á byrja rneð, en ég sneri heim á
þessu ferðalagi? 1 undan honum.
2) — Ég var með honum til að 3) Klukkutíma síðar.
— Jæja. þakka yður
hjálpina. Verið bér ræiir.
fyrir
4) — Nú, ekki sem verst. Von-
andi fer cð greiðast úr ílækj-
unni,