Morgunblaðið - 28.02.1963, Blaðsíða 8

8
MORCVNBLABIB
Fimmtudagur 28. febrúar 1963
Við verðum að sníða okkur
stakk eftir vexti
Á FUNDI sameinaðs þings í gær
svaraði Ólafur Thors forsætis-
ráffherra fyrirspurn frá Hanni-
bai Valdimarssyni um launakjör
alþingismanna.
ENGAR TILLÖGUR
A ÞESSU ÞINGI
Forsætisráðherrann kvað spurt
í fyrsta lagi: Hvað hyggst ríkis-
stjórnin fyrir um lagfæringu á
launakjörum alþingismanna á
yfirstandandi þingi? Ríkisstjórn-
in hyggst ekki gera neinar til-
lögur um það á þessu þingi, svo
að það liggi alveg skýrt fyrir.
í öðru lagi er spurt: Hvaða upp-
lýsinga hefur skrifstofa Alþingis
aflað sér vegna undirbúnings
málsins um launakjör og fríð-
indi þingmanna í nágrannalond-
unum og gefa þær upplýsingar
um, hvort ástæða er til leiðrétt-
ingar á þingfararkaupi alþingis-
manna?
Um þetta er
það að segja,
a ð skrifstofa
Alþingis hefur
a f 1 a ð upplýs-
inga um laun
þingmannai
n o k k r u m ná-
grannalöndun-
um, þ. á m. í
Danmörku, Nor-
egi, Svíþjóð og Englandi. Uppl.
þessar, sem miðaðar eru við
launin seint á árinu 1960, voru
í aðalatriðum teknar >pp í grein
argerð frumvarps til laga um
þingfararkaup alþingismanna, er
samið var snemma á sl. ári að
tilhlutun þingfararkaupsnefndar
og í samráði við forseta Alþingis.
Frumvarp þetta var til athugun-
ar hjá ríkisstjórninni, þingflokk-
unum og þingfararkaupsnefnd
seint á síðasta þingi. Af flutningi
þess varð, eins og kunnugt er,
ekki, en hins vegar fengu allir
þingmenn aðrir en ráðherrar
nokkrar kjarabætur á því ári. Ég
hygg þess vegna, að flestir eða
»llir alþingismenn kunni skil á
þessu máli, en ég skal þó til
glöggvunar minna á aðeins höf-
uðatriðin varðandi launakjör
þingmanna framangreindra ná-
grannalanda. iuns vegar tel ég
ekki ástæðu til að lesa hér upp
alllanga greinargerð frá skrif-
•tofunni um launakjör þing-1
manna í nágrannalöndunum, en
að sjálfsögðu eiga allir alþingis-
menp aðgang að þeim upplýsing-
um og ef það er talið þingmönn-
um til framdráttar, að menn
birti það, þá sé ég ekkert athuga-
vert við það á nokkurn hátt.
LAUNAKJÖRIN
1 NÁGRANNALÖNDUNUM
Þessi meginatriði eru sem hér
skal greina. >að er um kjör
þingmanna.
Það er í fyrsta lagi Danmörk
Og hér er jafnframt miðað auk
þess, sem áður er greint, við
grein í Nordisk kontakt um
hækkun launa þingmanna þar
seint á árinu 1961,- En í Dan-
mörku fá þeir auk grunnlauna
launaviðbót til greiðslu kostnað-
ar, sem þingmennskan hefur í
för með sér. GrunnJaunin eru
tæpar 2® þús. danskra kr. og
uppbæturnar nema nokkuð mis-
hárri upphæð eftir, hvar þing-
mennirnir eru búsettir, allt frá
4500 og upp í 11000 danskar kr.
í Noregi eru föst laun 26 þús.
norskar kr., en auk þess fá þing-
menn dagpeninga eftir búsetu
líka, sem nema frá 20—45 norsk-
uim kr.
í Svíþjóð eru föst laun tæp-
lega 26 þús. sænskar kr. á ári.
Dvalar kostnaður fyrir þá, sem
búa ekki í Svíþjóð, Stokkhólmi
eða grennd, er ýmist 2300 sænsk
ar kr. eða tæplega 4300 eftir
búsetu.
1 Bretlandi hafa þingmenn í
neðri málstofunni £ 1000-0-0 á
ári og þar að auki £450-0-0
vegna kostnaðar við þing-
mennsku. Þeir í efri deildinni
eða lávarðadeildinni fá hins
vegar 3 pund fyrir hvern' dag,
sem þeir mæta til funda í lá-
varðadeildinni.
Eins og ég gat um, eru nánari
upplýsingar fyrir hendi um þetta
al-lt saman, en ég hel 1 ekki, að
við þeir einu, sem þetta snertir
nú beint, eigum að eyða tíma
þingsins í að fara að lesa þetta
hér upp. Þetta eru einar 5—6
vélritaðar síður og sannast sagna
þannig, að ég er ekki viss um,
að menn séu neinu bættari, þó
að þeir aðeinS líti á það, en ég
skal tryggja það, að það sé öll-
um til sýnis, sem þess óska.
EKKI EINHLÍTT AÐ MIÐA
VIÐ AÐRAR ÞJÓÖIR
Þá var spurt í seinni hluta
b-liðs fsp., hvort þær upplýsing-
ar, sem fyrir hendi eru, rök-
styðji leiðréttingu á kaupi ís-
lenzkra þingmanna. Það er nátt-
úrlega alveg augljóst, að kaup
íslenzkra þingmanna er mikið
lægra, heldur en annarra þing-
manna. En þó verður sjálfsagt
hér um kaup þessara manna
nokkur ágreiningur, eins og öft
vill verða og ég hygg, að ég án
þess að hafa rannsakað það sér-
staklega, viti með vissu, að ýms-
ir af 'starfsmönnum ríkisins t. d.
eru mikið verr launaðir hér held
ur en í Danmörku. Ég held, að
það sé rétt munað hjá mér, að
í skýrslu, sem ég fékk um þetta
fyrir 1—2 árum, kom fram, að
íslenzkir verkamenn höfðu held-
ur lægri kjör heldur en þeir í
Danmörku. Aftur á móti minnir
mig t. d., að ráðuneytisstjórar
hefðu sem næst 150 þús. kr.
hærra kaup í Danmörku heldur
en hér. Það er þetta sama, sem
við eigum við að etja. Við verð-
um að sníða okkur stakk eftir
okkar vexti. Við erum fátæk
þjóð, sem þurfum margt að gera.
Og ég held, að það sé ekki ein-
hlítt, að okkar menn, sem kom-
ast hér í áríðandi og sumir í
valdamikil störf í þágu þjóðar-
innar miði kaupkröfur sínar við
það, sem menn í svipuðum stöð-
um hjá öðrum þjóðum hafa. Og
ég verð líka að viðurkenna, að
af þeim langa kunnugleika, sem
ég hef átt við þessa menn og
samstarf við marga eins og þing-
bræður mína og ýmsa embættis-
menn ríkisins, þá hefur mér
fundizt það mjög fjarri, að ein-
mitt þeir, sem vandasömustu
störfin vinna, séu skilningslitlir,
einmitt á þetta, að við lifum í
okkar landi, okkar fámenna þjóð
og fátæka verður að borga okk-
ur og við getum ekki gert kröf-
ur, sem eru byggðar eingöngu á
því, hvað aðrar þjóðir geta greitt
sínum valdhöfum og þeim, sem
ábyrgðarstörfum gegna.
HVORT ÞINGMENN
SÉU TILNEYDDIR
Hannibal Valdimarsson (K)
kvað ráðherrann hafa viður-
kennt, að launakjör íslenzkra
alþingismanna væru ekki sam-
bærileg við launakjör erlendra
þingmanna. Hér á íslandi fengju
þeir um 50 þús. kr. á ári en
Danmörku milli 170 og 180 þús.
kr. eða ^im þrefalt hærra kaup.
Sér væri kunnugt um, að þeir
sem sætu á lögþingi Færeyja,
væru betur launaðir en íslenzkir
alþingismenn og stæði lögþingið
þó skemur yfir.
Sagði h a n n ,
að sér hefði
þótt miður að
heyra, að ríkis-
stjórnin teldi
enn ekki ástæðu
til lagfæringar í
þessu efni. —
Launakjör al-
þingismanna
hefðu ekki að-
eins versnað vegna aukinnar dýr-
tíðar heldur og vegna stækkunar
kjördæmanna, sem hefði haft í
för með sér aukinn tilkostnað.
Það hlyti því að koma mjög til
álita, hvort alþingismennirnir
sjálfir kæmu sér ekki saman um
flutning frumvarps, er lagfærði
þeirra kjör.
NIÐURSTAÐA KJARADÓMS
HEFUR MIKIL ÁHRIF
Ólafur Thors forsætisráffherr*
kvað1 sig ekki mikið langa til aff
leika það hlutverk að verja ríkis
stjórnina í þessu máli og deila
á alþingismenn fyrir kröfuhörku
og tala gegn því, að þingmenn
eigi skilið hærra kaup. Hins veg-
ar mundi þetta mál verða látið
kyrtt liggja, er kjaraúómur hef-
ur fjallað um það mál, sem hans
bíður, enda hefði niðurstaða hana
þar mikil áhrif á. Og kvaðst ráð-
herrann halda, að ekki mundi
bæta fyrir málinu. þótt um það
yrði deilt á Alþingi.
Hitt væri annað mál, ef al-
þingismenn, sem eru dómarar i
málinu, telja að þeirra sóma eða
þeirra hagsmunum sé misboðið,
þá geta þeir sjálfir flutt frum-
varp og dæmt út frá sinni þörf
annars vegar og hins vegar getu
sinnar þjóðar.
Nýjar leiðir til bættrar sambúð-
ar verkalýös og vinnuveitenda
Úr ræðu Sigurðar Bjarnasonar á Alþingi
Sigurffur Bjarnason hafði í
gær framsögu fyrir áliti allsherj-
arncfndar um tillögu til þings-
ályktunar um hlutdeildar- og arff
skiptifyrirkomulag í atvinnu-
rekstri íslendinga. En hann
flutti þessa tillögu ásamt þeim
Magnúsi Jónssyni og Matthíasi
Á. Mathiesen á s.I. hausti.
f framsögu sinni korr.st Sig-
urffur Bjarnason m.a. að orði á
þessa leiff:
Allsherjarnefnd hefur rætt
þetta mál og er samimála um, að
æskilegt sé að atbugun verði lát-
in fara fram á því, hvort hlut-
deildar- og arðskiptifyrirkoamu-
lag henti í íslenzku afihafnalífi.
Er það skoðuip hennar, að eðli-
legt sé að nefnd sú, sem nú vinn-
ur að atihugun á lengd vinnutíma
og fleiri atrið-
um og úrræð-
um til þess að
bæta samibúð
launiþega og
vinnuveitenda
taki þetta mál
einnig til með-
ferðar. Það er
____ því tillaga alls-
herjarnefndar,
að till. verði vísað til ríkisstjóm-
arinnar í trausti þess, að hún
Lagningu þverbrautar á Vestm.-
eyjaflugvöll lokið á næsta ári
INIý viðhorf I flugsamgöngum víða um land
Á FUNDI sameinaffs þings í gær
svaraffi Ingólfur Jónsson sam-
göngumálaráðherra fyrirspurn
Unnars Stefánssonar um bygg-
ingu þverbrautar á Vestmanna-
eyjaflugvöll.
Sjálfsagt aff ljúka verkinu
á næsta ári
Ráðherrann kvað fyrirspurn-
ina í þrem liðum. í fyrsta lagi:
Hvenær er ráðgert að fullgera
600 m áfanga af þverbraut á
Vestmannaeyjaflugvöll? Á þessu
máli hefur farið fram allræki-
leg athugun og verkfræðingur
flugmálastjórnarinnar, Ólafur
Pálsson, telur möguleika á þvi að
Ijúka verkinu næsta ár, sennilega
fyrri hluta þess.
Þá er spurt að því, hversu mik-
ið þessi hluti þverbrautarinnar
muni kosta. Og svar við því er
samkv. ætlun
Ólafs Pálsson 4,7
millj. kr. þ. e.
það, sem eftir er
að vinna, en var-
ið hefur verið til
þverbrautarinn-
ar 1 millj. kr. og
verður þá heild-
arkostrtaður 5,7
millj.
Þá er einnig spurt að því,
hversu mikið fé sé handbært til
þessara framkvæmda á þessu
, ári. Því er til að svara, að flug-
ráð hefur ekki enn gert tillögu
um það, hvernig því, sem nú er
á fjárlögum skuli varið á þessu
ári. Og meðan endanleg ákvörð-
un hefur ekki verið tekin, er
ekki hægt að segja um það,
hversu mikla fjárhæð Vest-
mannaeyjaflugvöllur fær. En vel
mætti hugsa sér að þoka þessu
verki áfram, án þess að það
væri unnið að öllu leyti fyrir
fjárveitingu á þessa árs fjár-
lögum. Ég tel sjálfsagt að ljúka
verkinu á næsta ári. En með til-
liti til þess,-hve flugmálastjórn-
in hefur í mörg horn að líta við
skiptingu fjárveitinga á fjárlög-
um er sýnt, að ekki verður unnt
að halda stöðugt áfram verkinu
við Vestmannaeyjaflugvöll með
það fyrir augum að ljúka því á
næsta ári nema með því að taka
nokkurt fé að láni í því skyni,
og tel ég það sjálfsagt að gera.
Það sem sérstaklega rekur á
eftir því að ljúka þessum áfanga
er það, að nú sjáum við mögu-
leika til þess að 600 m löng braut
geti komið Vestmannaeyingum
að fullum notum fyrst um sinn.
Samvinna milli flugfélagsins
og Björns Pálssonar
Áður var talað um að byggja
lengri braut, sem mundi kosta
a. m. k. 20 millj. kr., þar sem
Dakota-vélar gætu örugglega
lent. En nú er Björn Pálsson að
kaupa flugvél til landsins, sem
getur örugglega lent og tekið- sig
upp á 600 m. Með henni er unnt
að leysa samgöngumál Vest-
mannaeyja í bráð. Ég hef rætt
þetta mál við Björn Pálsson og
einnig minnzt á það við forstjóra
Flugfélags íslands og virðist ekk-
ert því til fyrirstöðu, að tekin
verði upp samvinna þa» á milli.
Mundi það geta fjölgað flugdög-
um til Vestmannaeyja um helm-
ing eða meir.
Breytt viffhorf víffa um land
Benti ráðherrann á, að í mörg
horn er að líta. Ýmislegt þarf
t. d. að gera við Akureyrarflug-
völl á þessu ári, einnig við Egils-
staða og Reykjavíkurflugvöll. Á
s.l. ári var hafin flugvallargerð
á Patreksfirði og þá reiknað með
900—1000 m langri braut, en nú
hefur viðhorfið breytzt með til-
komu flugvélar Björns Pálssonar,
svo vel má vera að 600 m nægi
fyrst um sinn. Á Bíldudal er
sjúkraflugvöllur og þarf ekki
mikið þar að gera, til þess að
Björn geti einnig lent þar. Á
Þingeyri er 600 m braut. í Önund-
arfirði liggur vel við að gera flug-
braut á sléttum bökkum og ætti
ekki að hafa mikinn kostnað í
för með sér að bæta svo aðstöð-
una, að Björn geti einnig komið
Framh. á bis. 13.
beini því til fyrrgreindrar nefnd
ar að taka efni hennar til athug-
unar.
Nauffsyn nýrra leiffa
Allsiherjarnefnd fókk umsögn
um tillöguna frá Vinnuveitenda-
sambandi íalands, Vinnumála-
sambandi samvinnufélaganna,
Alþýðusamtoandi íslands, Iðnað-
armálasbofnunni og Félagi ísL
iðnrekenda. Enda þótt skoðanir
þessara aðila væru nokkuð skipt
ar um tillöguna, sumir mæltu
með henni en aðrir töldu hana
ekki tímabæra, kom þó sú „koð-
un fram hjá þeim öllum, að nauð
synlegt sé að freista nýrra leiða
til að sætta vinnu og fjármagn
og koma í veg fyrir árekstra á
vinnumarkaðinum.
Aukin ákvæffisvinna
Af hálfu okkar flm. till. leyfi
ég mér aðeins að láta í ljós ósk
og von um það, að sú milliþinga-
nefnd sem fær hana til athugun-
ar kynni sér þau sjónarmið sem
bezt, er fram koma í henni og
fökstuðningi þeim, sem henni
fylgir. Það er að sjálfsögðu Skoð-
un okkar, að margar fleiri leiðir
en hlutdeildar- og arðskiptifyr-
irkomulag í atvinnurekstri megi
fara til þess að draga úr þeirri
tortryggni, sem rikt hefur og rilc
ir enn milli verkalýðs og vinnu-
veitenda á fslandi. í því sam-
bandi má t.d. nefna aukna á-
kvæðisvúnnu, stofnun almenn-
ingshlutafélaga, samstarfsnefnd
ir launþega og atvinnurekenda,
ýmiss konar vinnuhagræðingu,
sameiginlega hagstofnun laun-
þega og vinnuveitenda, sem fylg-
ist með greiðslugetu atvinnuveg-
anna og tryggi réttmæta hlut-
deild launþega í aukinni fram-
leiðslu.
Hindmn árekstra
Kjarni málsins er að okkar
áliti að ekki megi láta þess ó-
freistað að leggja út á nýjar leið
ir til þess að bæta sambúð verka
lýðs og vinnuveitenda og koma
í veg fyrir þá óheillavænlegu á-
rekstra, sem sífellt eru að verða
milli þessara aðila og kosta þjóð
félagið gífurlegt fjánmagm og
bakar því stórkostlegt tjón. í
nútíma þjóðfélagi megum við
ekki einblína til liðins tíma, úr-
ræða hans og aðferða. Við meg-
um ekki hika við að fara nýjar
leiðir, sem betur kunna að
henta, og samhæfast breyttum
viðhorfum og nýjum tima.