Morgunblaðið - 02.06.1965, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 2. júní 196*

Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Áskriftargjald kr. 90.00
I lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
ÚTGERÐIN,
ÖFLUGASTA
EINKAFRAMTAKIÐ
Á Sjómannadaginn var þess
■*“■ minnzt að öll lífsafkoma
þjóðarinnar byggist á sjávar-
útvegi. Það var fyrst með
auknum afköstum í fiskveið-
um, sem hagur þjóðarinnar
tók að batna, og æ síðan hafa
lífskjörin fyrst og fremst
byggzt á auðæfum þeim, sem
sjómenn hafa fært á land.
Sjávarútvegurinn er áhættu
samur atvinnurekstur, og
þess vegna hefur útgerð ætíð
gengið misjafnlega og margir
hafa tapað fjármunum á
henni. Engu að síður er það
staðreynd, að einmitt í sjáv-
arútvegi hefur framtak ein-
staklinganna afrekað mestu.
Tilraunir hafa verið gerðar til
samvinnuútgerðar og opin-
bers reksturs útgerðarfyrir-
tækja, en þær hafa ekki gefið
góða raun.
Útgerðin hefur gengið bezt
hjá mönnum, sem barizt hafa
áfram, þeim mönnum sem
sjálfir hafa stundað sjósókn,
byrjað sem hásetar en komizt
til skipstjórnar og nokkurra
efna, og síðan sjálfir hafið út-
gerð. Þeir þekkja þennan
rekstur og vita að þar duga
engin vettlingatök.
Vissulega er það ánægju-
legt að nú þegar fiskiskipa-
flotinn hefur verið endurnýj-
aður hafa hundruð manna
eignazt sín fiskiskip, ýmist
einir eða nokkrir í félagi, og
þótt það sé ekki ætíð sældar-
brauð að standa fyrir útgerð,
munu þessir menn berjast á-
fram fyrir bættum hag fyrir-
tækja sinna og þar með þjóð-
arheildarinnar. Á atorku
þeirra ogdugnaðistarfsmanna
þeirra, sjómannanna, byggist
afkoma þjóðarinnar.
En ljóst ætti þá líka að vera
að hagur útgerðar er háður
verðlagi á erlendum mörkuð-
um og tilkostnaður innan-
lands má ekki hækka svo að
íslenzk útgerð standist ekki
samkeppnina við aðrar fisk-
veiði^’óðir. Þess vegna verð-
ur leita allra ráða til að
ha’ verðbólgunni í skef jum
og forðast verulegar víxl-
hækkanir kaupgjalds og verð
lags. Það er mesta hagsmuna-
mál þjóðarheildarinnar.
SKOÐANIR
FISKIFRÆÐINGA
j útvarpsþætti á Sjómanna-
daginn gerði Jón Jónsson
fiskifræðingur grein fyrir því
að fiskmagn við endur
landsins vseri takmarkað, og
þess vegna gætum við ekki
gert ráð fyrir því að fiskveið-
ar gætu séð þjóðinni fyrir
þörfum hennar, þegar lands-
mönnum hefði fjölgað stór-
lega og krafizt væri batnandi
lífskj ara.
Þetta eru að vísu ekki nein-
ar nýjar upplýsingar, en engu
að síður er tímabært að vekja
á því athygli að okkur er lífs-
nauðsynlegt að auka fjöl-
breytni athafnalífsins og
koma upp öflugum iðnaði, því
að sjávaraflinn er takmark-
aður og þar að auki getur
hann brugðizt meira og
minna eins og sagan sannar,
þótt að vísu sé með nútíma-
tækni hægt að afla meir en
áður var.
En Jón Jónsson gat þess
einnig að fiskifræðingar for-
dæmdu ekki togveiðar á sama
hátt og löggjafarvaldið hefur
gert. Hann færði að því skýr
rök, að veiðar í botnvörpu
þyrftu ekki að vera skaðlegri
en aðrar veiðar. Fiskurinn er
jafn dauður hvort hann er
veiddur í vörpu, net eða línu
sagði hann, og allt tal um
það, að botnvarpan eyðileggi
botngróður, er út í bláinn.
Það er út af fyrir sig skilj-
anlegt, að þeir menn, sem
horfðu á hundruð erlendra
skip.a moka upp aflanum
lengst inni í fjörðum og eyði-
leggja útgerð smábáta, hafi
ímugust á botnvörpunni. Þó
er hún afkastamesta og ódýr-
asta veiðarfærið og augljós
rök mæla með því, að aflað
sé á þann hátt sem hagkvæm-
ast er.
Oft hefur það viljað við
brenna að sjónarmið vísinda-
manna hafa verið virt af vett-
ugi og enn er það svo, að lít-
ið er hlustað á skoðanir fiski-
fræðinga varðandi veiðiað-
ferðir. En til hvers er að hafa
vísindamennina, ef ekki er á
orð þeirra hlustað?
Morgunblaðið telur tíma-
bært að teknar séu upp um-
ræður um það, með hverjum
hætti sé unnt að koma við
auknum togveiðum íslenzkra
skipa hér við land, og er blað-
ið opið til umræðna um það
mál, og væntir þess að kunn-
áttumenn láti til sín heyra.
Jón Jónsson, fiskifræðing-
ur, hefur hafið þessar um-
ræður á sjálfan Sjómanna-
daginn, og Vonandi munu
bæði hann og aðrir ræða
þetta mál, svo að reynt verði
að brjóta það til mergjar.
13 fóstrur brautskráðar úr Fóstruskólanum
Fóstruskólanum var slitið lau^ardaginn 22. maí sl. Skólinn starfaði sL ár í tveim bekkjar-
deildum, eins og undanfarin ár. Voru nemendur alls 37. Brautskráðar voru 13 fóstrur, sem
réttindi hafa til að starfa á barnaheimilum og stjórna þeim. Skólastjóri er frú Valborg Sigurð-
ardóttir.
Myndin hér var tekin við það tækifæri af fóstrunum og skólastjóra skólans. Á myndinni eru,
talið frá vinstri: Guðbjörg G uðmundsdóttir, Rvík, Svala Svavarsdóttir, Rvík, Sigrún Björns-
dóttir, Rvík, Sigrún Gísladóttir, Akranesi, Guðríður Ilelgadóttir, Rvík, Hrafnhildur Sigurð-
ardóttir, Akranesi, Valborg S igurðardóttir, skólastjóri, Anna Hilmarsdóttir, Húnavatnssýslu,
Særún Axelsdóttir, Hafnarfirði, Emelía Jónsdóttir, Rvík, Hjördis Hjaltadóttir, Hveragerði,
Kristín Guðmundsdóttir, Rvík og Gubjörg Þorbjarnardóttir, Grenivík. Á myndina vantar Þor-
björgu Sigurðardóttur frá Hrísey. — Ljósm. Mbl.: Sv. Þ.
Yfir 170 millj.
í heiminum nú
EINS og stendur eru yfir 170
milljón talsímar í heiminum.
Um næstu aldamót er búizt
við, að fjöldi þeirra verði kom
inn upp í 600 milljónir. Jafn-
framt aukast hin alþjóðlegu
talsímaviðskipti svo ört, að
nauðsynlegt verður að koma á
sjálfvirku talsímasambandi
bæði milli landa og heimsálfa.
Eins og stendur er talsíma-
netið þéttast í Bandaríkjun-
um, en þar næst kemur Sví-
þjóð. Kanadamenn eru iðnast-
ir við að tala í síma. íslending-
ar hafa farið fram úr Banda-
ríkjamönnum og eru næstiðn-
astir allra þjóða heims við sím
töl.
Þessar upplýsingar er að
finna í síðasta hefti af tíma-
ritinu „Telecommunication
Journal“, sem, er málgagn
Alþ j óðaf j arskiptasambandsins
(ITU), sem nýverið átti 100
ára afmæli. Miðað er við á-
standið eins og það var 1. janú
ar 1964 — eða fyrir rúmu ári.
í heiminum voru 170 millj.
talsíma (fyrir tíu árum var
talan 90 milljónir). í Banda-
ríkjunum voru 84,4 milljónir,
í Japan 10,6 milljónir, í Bret-
landi 9,3 milljónir. Svíþjóð
var í 9. sæti með 3,2 milljónir
talsíma.
í Bandarikjunum voru 44,26
talsímar á hverja 100 íbúa, í
Svíþjóð 42,25, á Nýja-Sjá-
landi 35, í Kanada 34,89 og í
Sviss 33,95. Árið 1963 talaði
hver íbúi að jafnaði 597,7
sinnum í síma. Næst kom ís-
land með 574,9 árleg símtöl á
hvern íbúa, en Bandaríkin
voru í þriðja sæti með 570
símtöl á íbúa.
Hringja í 9 til Asíu
Vegna hinna miklu tækni-
framfara á undanförnum ár-
talsímar
um er nú unnt að hrinda í
framkvæmd þeim áætlunum
um sjálfvirkt eða hálf-sjálf-
virkt talsímanet fyrir allan
hnöttinn, sem verður nú æ
meir aðkallandi. Innan ITU er
búið að ganga frá áætlun um
símanúmer fyrir hinar ýmsu
álfur og svæði. Norður-Amer-
íka hefur svæðisnúmerið 1,
Afríka 2, Ev.rópa 3, og 4, S-
Ameríka 5, Kyrrahafssvæðið
sunnanvert 7, Kyrrahafssvæð-
ið norðanvert 8 og meginland
Asíu 9.
Hvert land hefur sitt lykil-
númer, og er fyrsta talan í því
svæðisnúmerið. — Sá sem ||
hringja vill til aðalstöðva
Alþjóðafjarskiptasambandsins
í Sviss á fyrst að hringja í
númerið sem gefur samband
við útlönd í heimalandi hans
(tvær eða þrjár tölur), síðan
númerið 41 (svæði og land),
þar næst 022 (númerið fyrir
Genf) og loks 347000 (sem er
símanúmer ITU). Þegar mest
er, verða menn að nota 14 til
15 tölustafi á símakringlunni.
Rússar vilja ákveöa
greiðslur sínar
S.þ. New York, 25. maí (NTB)
SOVÉTRÍKIN hótuðu í gær að
taka aftur tilboð sitt um frjáls
framlög til Sameinuðu þjóðanna,
ef þau fengju ekki sjálf að á-
kveða upphæð framlaganma og
til hvers þeim verði varið. Banda
rikin og Bretland hafa krafizt
þess, að framlög nú verði að
nægja til þess að lækka skuld
Sovétríkjanna við Sameinuðu
þjóðirnar í sambandi við friðar-
gæzlu samtakanna í Kongó og í
löndunum fyrir botni Miðjarðar-
hafs, að því marki, að liún verði
minna en. tveir þriðju hlutar af
þvi, sem Sovétríkjunum ber að
greiða, sem meðlim í Sameinuðu
þjóðunum.
Samkvæmt sáttmála Samein-
uðu þjóðanna er unnt að svipta
ríki innan samtakanna atkvæðis
rétti á Allsherjarþinginu ef það
skuldar meira en tvo þriðju þess,
sem því ber að greiða.
Deilan um skuldir Sovétríkj-
anna við Sameinuðu þjóðirnar,
olli því, að öll starfsemi síðasta
Allsherjarþings var lömuð.
Það var Nikolaj Federenko,
fulltrúi Sovétríkjanna hjá Sam-
einuðu þjóðunum, sem lýsti
þessu yfir í gær. I ræðu sinni
sagði Federenko, að allar full-
yrðingar um, að Sovétríkin skuld.
uðu Sameinuðu þjóðunum fé,
væru rangar, sökum þess að að-
gerðir samtakanna við friðar-
gæzlu í löndunum fyrir botni
Miðjarðarhafs Og í Kongó, væru
ólöglegar og yrði kostnaður
vegna þeirra að greiðast af þeim
löndum, sem ábyrgð bæru á deil-
unum á þessum stöðum.
Vesturveldin halda því fram,
að Sovétríkin skuldi Sameinuðu
þjóðunum 65 millj. dollara vegna
friðargæzlunnar og að þau verði
að greiða að minnsta kosti 25
millj. dollara af þessari fjárhæð,
til þess að missa ekki atkvæðis-
rétt á Allsherjarþinginu samkv,
ákvæðum samtakanna.
Kaupmannahöfn, 31. maí.
• Berlingske Tidende segir
í dag, að Peer Gregaard, for-
stjóri „Ny Teater“ í Kaup-
mannahöfn muni taka við em-
bætti leikhússtjóra við Kon-
unglega leikhúsið af Henning
Brönsted, sem lætur af því
starfi 1. júlí 1966.