Morgunblaðið - 13.12.1970, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. DESEMBER 1970
One plus one
Sympathy f or the Devil
Nk. föstudag og laugardag 18.
og 19. dc-iember mun Kvik-
mjndaklúbtur M.R. sýna í
Gamla Bíói myndina One plus
One/Sympathy for the Devil eft
ir snillinginn Jean-Luc Godard.
Myndin, sem gerð er 1968 hefur
orðið allum'öluð og sýnist sitt
hverjum um ágæti hennar. Sum
ir teija hana snilldarlega úttekt
á göllum neyzluþjóðfélagsins,
en aðrir t-*'ia myndina ruglings-
lega óra án nokkurs eiginlegs
boðskapar. TJm þetta má eflaust
deila en það er vist að oftast
kemur Godt rd mönnum á óvart
með tækni sinni
Við fiettum upp í prógrammi
Kvikmyndaklúbbsins og fundum
þar eftirfe.andi samantekt um
myndina:
„Borgarastéttir skapaði heim-
inn í sinni mynd. Félagar, við
verðum að tortíma þessari
rnynd."
Úr „Brilish Sounds" eftir
Godard. Jean-Luc Godard hefur
í seinustu myndum sínum hafið
baráttú gegn nc-yziuþörfum hins
kapitalíska þjóðfélags. Af ráðn-
um hug skilur hann þannig við
þær, að þær virðast ófullgerðar,
og leggur þannig áherzlu á það,
að listin stendrr i dialektísku
sambandi við lífið. „List" er þó
raunar ekki lengur algilt kenni
heiti að hans dómi. Það meistara
verk, sem Ijýður mönnum upp á
sálarreynslu eða vekur andlega
velmegun, sem ekki er grund-
völluð í pólitískum raunveru-
leika, ber oí mikinn keim af fal
lega umbúinni neyzluvöru.
Áhrif þess eru innhverf, en
stuðla ekki að umræðum né at-
höfnum.
Krítarteikning á rittöflu leys
hr þannig hið fullkomna mál-
verk af hólmi; áhorfandinn
breytist i þátttakanda, sem get-
ur breytt og leiðrétt eða þurrk-
að út það, sem stendur á töfl-
unni; engin fegurð dregur
hann á tálai eða villir fyrir hon
um, heldur stendur hann jafnt
að vigi og leikstjórinn í við-
ræðu þeirra
Kvikmyndin verður þannig
krufning á forsendubum bak við
fjölmiðlana, en ekki framleiðslu
vara, sem sniðin er fyrir þá.
Áhorfandinn á að nota sér
myndína, en ekki myndin áhorf
andann. Á þennan hátt er hinn
teóritíski riffill (kvikmyndin
sem boðskapur) notaður til þess,
sem á yfirborðinu virðist eins
konar harakíri (eyðilegging
kvikmyndai'inna’” sem tjáningar-
forms).
Ein af þeir.i niðurstöðum God
ards, sem æiddu til þess, að
hann hóf slíka „sjálfstortím-
ingu,“ er sú, að ópólitísk mynd
sé ekki til. 1 einni af myndum
sínum skiptir hann myndum í
þrjá flokka: kapitálisku mynd-
ina, þar sem þjóðfélagshug-
myndum er þröngvað upp á mik
inn fjölda áhorfenda, hina end-
ttrskoðunarsinnuðu kvikmynd,
þar sem þulur heldur fram hug-
myndafræðiiega rökréttum skoð
unum, en fúlkar engu að síður
fyrir áhorfe.idur; og hin herskáa
kvikmynd, sem „verður að
kryfja það til mergjar, sem hún
hefur komizt að raun um,“ og
gerir myndflötinn að jafngildi
töflu í kennslustund. „Það sem
er á lífi, er ekki það, sem er
á tjaldinu, heldur það, sem er á
mijli þess og áhorfenda," segir
Godard.
En af þessu leiðir það, að við
sjáum ekki raunveruleikann
heldur skuggaleik á tjaldinu, og
til að láta okkur komast að
raun um þetta, sér Godard um
það, að hver kafli „One plus
One“ er eilítið lífvana, þar eð
persónur hans segja ekkert írá
eigin brjósti. Býltingarsinninn
les úr skáldsögu, sem þegar hef
ur verið rituð; Svörtu hlébarð-
arnir lesa einnig upp, Frankie
Dymon lætur minna sig á setn-
ingar úr eigin ræðum, spurning
ar, sem lagðar eru fyrir Evu
Democray, eru þannig orðaðar,
að hún þarf aðeins að segja já
eða nei, klámbóksalinn les upp
úr Mein Kampf, og The Rolling
Stones, sem flytja lagið „Sym-
phathy for the Devil“, eru sýnd
ir að æfingum, þar sem þeir end
urtaka sömu línuna hvað eftir
annað þannig að lag þeirra fer
að hljóma eins og tilvitnun.
Það er auðvelt að benda á
ýmsar þverstæður í gerð mynd-
arinnar. En enginn gerir sér
betur grein fyrir þessu en God-
ard, ef taka skal mark á sum-
um „tilvitnunum" hans, sem
segja menningu og skynsemi að
alféndur byltingarinnar; gerð
kvikmynda til að drepa kvik-
myndina eða intellektúel fanta-
sia, sem jafnframt er beint gegn
slíku hugarflugi, er sjálf vafa-
söm. Reynsla og athuganir eða
herskáir stúdentar hafa e.t.v.
sannfært Godard um það, „að
það er aðeins ein leið til að
verða intellektúal byltingarsinni
og hún er sú að hætta að vera
intellektúal"; en hann var sein
tekinn nemandi í „skóla afmenn
ingarinnar". Anti-klipping hans
er frumleg jafnvel þegar gefið
er í skyn, að frumleiki sé blekk
ing ein, og allt hafi áður verið
sagt. Enda þótt formi myndar-
Náttföt drengja
Stórkostlegt úrvail a«f telpu-
og drengjapeysum.
Kvenpeysur stuttar og síðar.
Danskur nærfatnaður á dömur
og berra.
Mikið úrval af sokáum
og sokkabuxum.
Verzl. DALUR, Framnesvegi 2.
innar virðist ætlað að draga
menn út úr skuggaheimi listar-
innar inn í hrjúfan heim raun-
veruleikans, til að þeir fái dreg
ið eigin ályktanir og séð mögu-
leg sambönd milli ósættanlegra
flata þjóðfé'agsins, bendir God-
ard einnig á það að „þegar skáld
sagan er dauð, verðum við al-
gerlega berskjaldaðir fyrir
tækniþjóðfélaginu."
One plus One er beint gegn
siðmenningunni í þeim skiln-
ingi að sniðganga alveg minnis-
merki fortiðarinnar (Mozart,
gamlar byggingar, tilvitnanir
frá því fyrir þriðja áratug ald-
arinnar), en það að hafna for-
tíðinni gerir myndina jafnframt
lífvana, vígamóður, sem kemur
fram sem afneitun á uppbygg-
ingu, reynist mikilvæg röksemd
fyrir þeim arfi, sem Godard virð
ist hafa visað á bug. Paradoxið
er óleysanlegt og þrátt fyrir all
an húmor sinn virðist myndin
oft unnin í örvæntingu ogsjálfs
pyndingu listamanns, sem vildi
frekar vefa aktívisti og langar
samtímis til að tortíma listinni í
nafni byltingarinnar og skapa
byltingarsinnað þjóðfélag gegn
um list sína.
Herraskór margar gerðir.
Kvervskór gylltir og silfraðir.
Inniskór í mjög miklu úrvali.
Barnaskór.
Kvengúmmístígvél.
Skóv. P. ANDRÉSSONAR,
Framnesvegi 2.
Sjónleikur
í tóminu
í tímans gálgum
Vaxnir úr höndum elds
Ber þá að líta
Um blóðvana fætur
Seytlar myrkur
Úr sundruðum púlsi
Á himninum vagga myrkir
hnettir
Og stálkettirnir hvæsa
Úti á torgum
Magnast formlaus ótti
1 brjóstum standmyndanna
Á stundu sundrungar
fellur festingin
yfir grunlausa jörð
sem væri hún hvítur vængur
Og aldrei aftur
Mun tíminn
Vefa andlit sitt
1 tóm
Þessa auða sviðs.
Höfundur þessa ljóðs, Birgir
Svan, er 19 ára menntaskóla-
nemi. Hann hefur fengizt við
skáldskap töluvert lengi, þó
ljóð eftir hann hafi til þessa að
eins birzt I skólablöðum M.H.
og M.R.
Jónína
Gamall kunningi unga fólks-
ins er nýkominn út. Er sá tíma-
ritið Jónína, en útgáfa þess hef
ur nú legið niðri um hálfs árs
skeið. Nýja blaðið er ákaflega
fagurt á að líta og glæsileg
mynd af Kristinu Waage prýð-
ir forsíðuna.
Efni blaðsins er fjölbreyttara
en áður, að þvi er virðist og er
það vel. Meðal athyglisverðra
greina má nefna eina um kyn-
ferðisfræðslu, skemmtilegt við-
tal birtist við Steingrim Sigurðs
son, listmálara, og hasspartí í
Reykjavík er heimsótt ogmynd
ir úr þvi birtar.
Það er augljóst að neyzla
fíknilyfja fer nú mjög í vöxt
hér á landi. Benda útgefendur
blaðsins á þetta og skora á
stjórnarvöldin að gera nú þegar
ráðstafanir til að hefta út-
breiðslu eiturefnanna. Hafi út-
gefendur þökk fyrir einbeitta
afstöðu sina í þessu mikilvæga
máli.
Til sölu vegnu
brottflutnings
Döosk borðstofubúsgögn úr eik,
sérlega vönduð, Borgundarhólms
klukka, sófasett og sófaborð úr
patesander, Ktið skrifborð, eld-
húsborð og stólar, griWofn,
hrærivél og ísskápar. Upplýsing-
ar í síma 4-20-90.

1 bCnaðarbankinn cr bnnki íólksins
Jan Dawson.
NÆG BÍLASTÆÐI
NÆG BlLASTÆÐ!
ERUM AÐ TAKA UPP