Morgunblaðið - 15.05.1971, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐEÐ, LAUGARDAGUR 15. MAt 1971
17
Suður-Víetnamar
Kambódíu
í vorn
Stórsókn Tris
í
hers-
Þessi djarfa áætlun
aldrei framkvæmd.
var
höfðingja stöðvuð
NORÐUR-víetnamskt herlið
hefur stöðvað stórsókn Suð-
ur-Víetnama í Austur-Kam-
bódíu, gert tvær brynvæddar
herdeildir óvirkar og neytt
suður-víetnamska herliðið á
þessum slóðum til að koma
sér fyrir í varnarstöðu. Þar
með hefur verið bundinn end
ir á sókn suður-víetnamska
herliðsins, sem sótti lengst
48 kílómetra inn í Kambódíu,
og það hefur hörfað til Þjóð-
brautar 7, sem liggur inn í
suðurhluta Suður-Víetnam
rétt handan við landamærin.
Upphaflega var tilgangur
sóknarinnar að reyna að upp
ræta þrjú norður-víetnömsk
herfylki, búðir þeirra og aðal
stöðvar, vistir og hergögn. Nú
hafa bandariski og suður-
víetnamski flugherinn tekið
við þessu hlutverki. En að-
gerðir Suður-Víetnama hafa
haft þau áhrif, að komið hef
ur verið í veg fyrir að 5., 7.
og 9. herfylki Norður-Víet-
nama og Viet Cong væru
send yfir landamærin til 3.
herstjórnarumdæmisins, sem
er sennilega mikilvægasta
svæði Suður-Víetnam. Það
nær yfir 11 héruð umhverfis
höfuðborgina og liggur að
Kambódíu á 372 km -löngu
svæði. Með því að halda þess
ari víglínu hefur suður-víet
namska herliðið afstýrt því,
að Norður-Víetnamar raski
friðunaraðgerðum í sveitahér
uðum í 3. herstjórnarumdæm.
inu og búið í haginn fyrir
brottflutning bandarískra her
sveita.
DAUÐI TRIS
Yfirmaður aðgerðanna
var Do Cao Tri hershöfðingi,
en hann fórst í þyrluslyai að-
eins þremur vikum eftir að
þær hófust í febrúar, og er
dauða hans að miklu leyti
kennt um, að sóknin náði
ekki öllum þeim markmið-
um, sem ákveðið var að
keppa að. Sóknin var fram-
hald á fyrstu stórsókn Suður
Víetnama og Bandaríkja-
manna í maí 1970, en þá tókst
að eyðileggj a mikilvægar
bækistöðvar Norður-Víetnama
og Viet Cong, og mikið magn
af vistum og vopnum var tek
ið herfangi. Tri var almennt
talinn herskáasti herforingi
Suður-Víetnama, og þegar
hann féll frá dró úr sóknar-
þunganum.
Tveir fréttamenn AP-frétta
stofunnar hafa að loknum
ferðalögum til vígstöðvanna
og viðtölum við bandaríska
og suður-víetnamska liðsfor-
ingja, sem vilja ekki láta
nafna sinna getið, birt niður-
stöður af athugunum sínum á
aðgerðunum, sem hafa staðið
í þrjá mánuði, og fer frásögn
þeirra hér á eftir.
Upphaflega var ætlun Tris
sú að gerð yrði hörð sókn um
Chup-gúmmíplantekruna svo
kölluðu, sem er 48 km frá
landamærunum, og síðan yrði
sveigt með leifturhraða í
austur um birgðageymslu-
svæði Norður-Víetnama í
frumskógunum. Herlið Tris
með brynvæddar sveitir í
broddi fylkingar átti síðan að
snúa hratt aftur og gera við
varandi sókn um Chup-plant
ekruna, sem er 75 fermílur
að flatarmáli og sú hin stærsta
í öllu Indó-Kína, en þar ex
talið að 9. herfylki Norður-
Víetnam og Viet Cong hafi
aðalstöðvar sínar.
Tri hafði einnig áformað
leiftursókn áður en þurrka-
tímanum lyki í júní suðaust
ur á bóginn frá Chup-plant-
ekrunni og koma á sambandi
við liðssveitir, sem sæktu úr
suðri.
HIKANDI
EFTIRMAÐUR
Tveimur vikum eftir að
aðgerðirnar hófust sendi Tri
þyrlulið inn í bæinn Chilong
32 km suður af Kratie. Frá
þsssu hefur áldrei verið skýrt
áður, en þetta er það lengsta
, sem Suður-Víetnamar hafa
sótt inn í Kambódíu. Tri
hafði talað um að sækja alla
leið til Kratie til þess að
rjúfa syðstu hluta Ho Chi
Minh-slóðans, samtímis því
sem aðrar suður-víetnamskar
sveitir gerðu samhliða sókn
inn í Laos gegn nyrðri hlut-
um slóðans.
í þess stað sneri Tri árásar
liði sínu suður á bóginn til
þess að sameinast tveimur ár
ásarliðum, sem sóttu norður
eftir frá Þjóðbraut 7. Liðs-
sveitirnar áttu að sameinast
á miðri leið og sækja austur
af Dambe til einnar helztu
birgðalTöðvar og bílamiðstöðv
ar kommúnista, sem hafði
aldrei áður orðið fyrir árás
um.
Seint í febrúar fóru árásar
liðin þrjú að mæta harðri
mótspyrnu, og sóknin atöðv-
aðist. 24. febrúar var Tri á
leið til Vígstöðvanna til þess
Tri hershöfðingi
að reyna að koma hersveit-
um sínum á hreyfingu. Þyrla
hans steyptist til jarðar
skömmu eftir flugtak frá
Framhald á bls. 19
^%%%%%%%%%%%%%%%Ht%%%%%%%%%%%%%%%%%%&
Borgarmál
eftir Birgi Isl. Gunnarsson
Athafnasvæðið í Kambódíu
Til skamms tíma hefur útþensla borg-
arinnar verið á samfelldu svæði vestan
Elliðaáa. Hverfi tók við af hverfl og
ekki glögg skil á milli, þótt greina
megi nokikuð aildur borgarhverfanna
eftir bygigingarlagi hvers tíma. En í
heild myndar svæðið vestan Elliðaáa
samfellda borgarbyg-gð án glöggra hverf
ismarka.
Á þessu varð veruleg breyting, þegar
byggðin færðist austur fyrir Elliðaár.
Með Árbæjarhverfi og Breiðholtshverfi
mynduðust afimörkuð byggðasvæði, sem
landfræðilega mynda sjálfstæða heild
hvort um sig. Stærðarmunur verður
reyndar verulegur á þessum hverfum,
þegar þau verða fullbyggð, en í Árbæj
ar og Seláshverfi er gert ráð fyrir um
6.000 manna bygigð, og í Breiðholts
hverfi um 23.000 manna byggð.
Við skipulagningu og uppbyggingu
þessara hverfa þarf þvi að hafa i huga
sérstöðu þeirra. Fjarlægðin frá öðrum
borgarhverfum gerir það að verkum, að
þau verða að vera sjálfum sér nóg um
margs konar þjónustu í ríkara mæli en
nauðsyn krefur í öðrum borgarhverf-
um.
Stærð Breiðholtshverfis mun þó í
framtiðinni kalla á mun f jölþættari þjón
ustu en unnt er að koma við í Árbæjar-
hverfi, þótt í hinu síðarnefnda verði að
sjálfsögðu að koma fyrir mun fleiri
þjónustuþáttum eftir því sem íbúum
fjölgar þar.
Á s.l. vetri samþykkti borgarráð sam-
kvæmt tillögu Jóneisar B. Jónssonar,
fræðslustjóra, að skipa samstarfsnefnd
ýmissa borgarstofinana, sem gerði ti'llög-
ur um samræmingu á skipulagi og fram
kvæmd við margvLslegar þjónustustofn
anir, sem borgin þarf að hafa frum-
kvæði að í Breiðholtshverfi. Tilgangur
nefndarinnar er að leitast við að tengja
nánar en fyrr hefur verið gert ýmsax
stofnanir t.d. skóla, bókasöfn, barna-
heimili, tómstundaheimili, iþróttaað
stöðu, leiksvæði og elliheimiii. „Hefur
það í för með sér sparnað í stofnkostn-
aði, en fyrst og fremst aukið hagræði i
rekstri, en jafnframt aukna þjónustu,"
eins og segir í tillögu fræðslustjóra.
Nefndin hefur þegar byrjað störf og er
gert ráð íyrir að hún ski'li áliti á næsta
hausti, en þörfin fyrir ýmsar þjónustu-
stofnanir vex nú óðum í Breiðholts-
hverfi.
Af þjónustustofnunum, sem nauðsyn-
legt er talið að koma upp í hverfinu, má
nefna eftirfarandi, en hafa ber í huga
að hér er engan veginn um tæmandi
upptalningu að ræða.
Gert er ráð fyrir 4 skólum á skyldu

námsstigi í Breiðholtshverfi. Þar af er
einn i byggingu og annar (Fellaskóli)
nær tilbúinn til útboðs. Talið er að með
þessum fjórum skólum, verði fullnægt
þörfinni fyrir skóla á barna- og ungl-
ingastigi á þessu svæði. Þá hafði verið
fyrirhugað, að þarna yrði staðsettur
menntaskóli, en fræðsluráð hefur sett
fram hugmynd um að reisa þarna til-
raunaskóla, þ.e. alhliða framhaldsskóla,
sem tæki við af skyldunámsstiginu og
sá skóli ætti að geta útskrifað stúdenta,
eða veitt nemendum færi á að Ijúka öðr-
um prófum, sem tekin eru á svipuðu
aldursstigi, t.d. í iðn- eða iðjuigreinum,
tæknigreinum, verzlunarfræðum o.s.frv.
Samkvæmt tillögu borgarfulltrúa Sjálf-
stæðisflokksins, samþykkti borgarstjórn
í ársbyrjun 1970 að vinna að þvi að
koma slíkum skóla á stofn í Reykjavík.
1 heilbrigðismálum þarf að koma upp
sérstakri þjónustu í Breiðholtshverfi.
Heilsuverndarstöðin þarf að stofna úti-
bú frá barnadeild og mæðradeild a.m.k.
og gera þarf sérstakar ráðstafanir til
að koma upp læknamiðstöð í hverfinu.
Hefur heilbrigðismálaráð borgarinnar
nú óskað eftir viðræðum við Sjúkrasam-
lag Reykjavikur og Læknafélag
Reykjavikur um á hvern hátt læknis-
þjónustu verði bezt hagað í framtíðinni
í hverfinu, og munu þær viðræður taka
tii Árbæjarhverfis einnig.
Iþróttaráð hefur rætt þarfir fyrir
íþróttaaðstöðu i Breiðholtshverfi. Þar
er fyrirhugað að reisa iþróttahús, sem
þarf að hafa áhorfendasvæði. Ennfrem-
ur en sundlaug nauðsynleg í hverfinu
og þessi mannvirki þurfa að vera í
tengslum við aðaliþróttasvæðið þar
efra. Að auki er gert ráð fyrir sérstöku
Iþróttasvæði fyrir hverfisfélag.
Æskulýðsráð hefur haft með höndum
athuganir á nauðsynlegu æskulýðs-
starfi. Uppi eru hugmyndir um bygg-
ingu æskulýðsmiðstöðvar auk þess, sem
sköpuð verði aðstaða til æskulýðsstarfs
i skólum hverfisins. Þá þarf að stuðla
að því, að hin frjálsu æskuiýðsfélög,
t.d. skátar og K.F.U.M. fái aðstöðu til
f élagsst arfsemi.
Margar fleiri nauðsynlegar stofnanir
mætti nefna, t.d. á sviði félagsmála, en
á því sviði er þörfin fyrir dagheimili og
leikskóla brýnust.
Þessar stofinanir, sem reisa þarf í ná-
inni framtíð kala á mikið fjármagn,
vafalaust hundruð miHjóna, sem ekki
kemur annars staðar frá en úr vösum
borgarbúa. Það er því mikilvægt að sam
ræmi og gott skipulag sé við uppbygg-
ingu þeirra.