Morgunblaðið - 24.01.1973, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKI7DAGUR 24. JANÚAR 1873
Magnús Guðmundsson Mykjunesi:
RABB UM ÁRAMÓT
Mykjunesi á þrettánda.
Þegar litið er til ársins, er nú
nú hefur lokið göngu sinni, er
að sjálfsögðu margs að minnast.
Kemur þá að sjálfsögðu fyrst i
hugann það, sem næst er hendi.
Veturinn frá áramótum var
einn sá mildasti, sem hér hefur
komið um langt árabil. Vorið
var í meðallagi, greri þó snemma
þvi jörð var alklakalaus. Þegar
að því kom að hefja heyskap
fór að ri'gna, síðan rigndi að
undanskildum 10—12 fyrstu
dögumum í ágúst. Bjargaðist þó
geysimikill heyfengur. Þrátt
fyrir það eru hey misjöfn að
gœeðum, bæði úr sér sprottin og
sumt hrakið. Magnið þó mikið i
heild, að viðbættum miklum
fyrningum. Haustveðráttan var
mjög risjótt, úrkorna og storma-
samt. Um veturnætur gerði stór
viðris byl, sem olli nokkru
tjóni á fé. Bæði fé og hross
fennti í kaf og hrakti í skurði
og fórst nokfcuð af þeim sök-
um. Á nokkrum bæjum vantar
mifcið af fé, sem vitað var um
rétt fyrir bylinn. Öllum er svo í
fersku minni fárviðrið, sem
gekk hér yfir að kvöldi hinn 21.
des. og olli víða miklu tjóni á
húsum.
Efeki hefur frétzt að neinn
hafi skrifað neinum til að spyrj
ast fyrir um orsakir þess að hús
fuku, þó það væri sjálfsagt fróð
legt að fá svör við því, ef þau
væri einhvers staðar að fá. Fé
reyndist hér í lakara lagi í
haust og munaði víða einu til
tveimur kg á meðalvigt mið-
að við s.I. ár. Víða var þó
fUeira tvilembt, en ekfci sem
þessu munar. Lambaásetninig-
ur er með mesta móti og fjölg-
ar því sauðfé hér. Aftur á móti
feefekar kúabændum hér jafnt
og þétt og er nú svo komið, að
tæplega heímingur bænda sveit
arinnar er með mjólkurfram-
leiðslu.
Hér voru alilmiklar fram-
kvæmdir á árinu bæði í bygg-
ingum og ræktun. Efeki fæfckar
fólki hér í sveit, þó búskapar-
hættir breytist. Þetta var það,
sem hlaut að koma og efeki verð
ur stöðvað úr þessu. Því fyrir
löngu hefði þurft að gera veru-
legan verðmun á þeirri mj/ik,
sem framleidd er til daglegrar
neyzlu og hinnar, er fer I
vinnslu. Að þvi hefur verið vik-
ið fyrr og verður ekki gert frek
ar að umtalsefni nú.
Um jólin var hér rigning en
snjókoma um áramótin. Nú er
allt marautt og farin að koma
aurbleyta á vegi, en mjög lítill
klaki er í jörð. Ástand vega er
mjög slæmt hér, viðhaldið lítið
og framkvæmt á þeim tíma, sem
er til þess fallinn — i bláskamm
deginu. Væri verkefni fyrir
æðstu menn vegamála í landinu
að kynna sér ástand vega hér,
ef þeir vita ekki nákvæmlega
hvernig það er, því frá sjónar-
miði heimamanna virðist sem
vegaviðhald hér hafi að mestu
verið lagt á hilluna. Virðast þó
opinberir aðilar þurfa að hafa
vegi hér til að geta komizt um
þá sinna erinda. Skal ég nefna
eitt dæmi þessu til sönnunar. Á
nýliðnu ári var geysilega þung
umferð um Hagabraut hér í Holt
unum vegna framkvæmda við
Búrfeltelínu II. 1 sambandi við
þetta hefði þurft stóraukið við-
haldsfé til að mæta þessari
auknu umferð á vegi, sem var
mjög veifcur fyrir. Ég fullyrði
að viðhaldið var mjög Mtið og af
hendi leyst í desember. Ekfci er
annað að sjá, en að vegurinn
fari meira og minna niður og
að hér verði vegarlaust aftur
eins og var frá örófi alda og
fram undir 1950, þegar vegur-
inn var lagður, en því miður
raunverulega aldrei fullgerður
eða réttara sagt var talinn full
gerður án þess að vera það.
Þó má minna á eitt atriði í
sambandi við vegamál hér, sem
snertir stærra svið. Eins og all-
ir vita, eru hafnar óg í undir-
búningi stórvirkjunarfram-
kvæmdir við Sigöldu og viðar á
Tunguársvæðinu. Nú þegar er
orðin búseta manna allt árið
inn við Sigöldu og viðar. Sá er
þó galli á gjöf Njarðar að það
vantar smá vegarspotta til að
tengja þetta svæði við vegakerf
ið í Rangárvallasýslu. En Sig-
alda og virkjunarsvæðið tiiheyr
ix Rangárþingi. En það vantar
að ýta upp vegi frá Galtalæk
og að stíflunni fyrir Búrfells-
virkjun í Þjórsá. Vegadengdin,
sem hér um ræðir, er á milli 15
og 20 km og landið mjög auðvelt
til vegagerðar. Vegurinn sem nú
er á þessari leið er nánaist niður
skorinn troðningur og er lokuð, ef
nokkrar fjúkflugur falla úr
lofti. Nú er þessi leið mikið not
uð í sambandi við virkjunar-
framfcvæmdirnar og verður að
sjálfsögðu í vaxandi mæli. Nú
er það ósk og von Rangæinga,
að þessir hluta Rangárþings
verði þegiar á þessu ári tengdir
saman með varanlegum vegi.
Vafalaust mun stjórn vegamál-
arma taka þennan vegarspotta í
sína áætlun á yfirstandandi ári.
Ég veit, að Rangæingar standa
sem einn maður að óskinni um
að þessu máli verði hraðað.
Fátt er um fólk á bæjum,
óviða nema tvær fullorðnar
manneskjur í heimiM og heldur
dauft yfir félagslifi sökum fá-
mennis. Það gengur svona ailt
sinn vanagang eins og sagt er,
messað á stórhátiðum, þvi kirfcj
ur eigum við þrjár hér í rúm-
lega þrjú hundruð manna sveit.
Allt eru það timtourkirkjur
komnar vel til aldurs, en eiga
hver fyrir sig sina meðhalds-
menn eins og gengur.
Og nú er eitt ár enn runnið í
t'íimans haf, margt skilur það eft
ir i minningunni ctf ýmsu tagi.
Það verður ekki annað sagt en
búskapur gangi fremur vel og
er nú að jafna sig eftir nýlið-
inn harðæriskafla. Að öðru leyti
var atvinna mjög mikil m.a. í
sambandi við áðumefnda Búr-
feMslinu Hvað hið nýja ár
kann að bera i skauti er að
sjálfsögðu óráðin gáta. Margt
bendir þó til, að við ýmsa erfið
leika verði að glíma svo sem
stórhækkað verð á áburði og
fleira i sambandi við þær efna-
hagsráðstafanir, sem nú hafa
verið gerðar.
Eitt held ég að íslenzk stjóm
vö4d verði að fara að gera sér
ljóst, en það er að hin skefja-
lausa skattheimta af bifreiða-
eign landsmanna er komin út í
hreinar öfgar. Við getum ekki
komizt af án bílsins. Hann þjón-
ar svo stóru hlutverki í þjóð-
félaginu, að mér þykir ótrúlegt,
að nokkur láti sér til hugar
koma að af þeirri braut verði
snúið. I fyrsta lagi eru bílar svo
dýrir í innkaupi vegna toMa að
hér eru i gangi mjög margir bíl
ar, sem í raun og veru eru al-
ónýtir fyrir löngu. Harðast kem
ur þetta niður á unglingum, sem
margir hverjir verða að kaupa
bíla sem vegna aldurs og örygg-
is ættu að vera komnir eitthvað
afsíðis. Otkoman er svo sú, að
ár eftir ár fara svo til allar
vinnutekjur þessara unglinga
til að halda þessum görmum
gangandi með einhverjum
ráðum. Svo þegar kemur að
þvi að stofna heimili þá vantar
kannski aMt til alls af þessum
sökum. Nú svo má nefna þunga
skattinn, gúmmígjald, o.fl. Allt
er þetta til að magna dýrtíðina
og ýta jafnvel undir ýmisa
óæskilega hluti. Ég er sannfærð
ur ixm, að af þessari braut
verður að snúa og þvf fyrr því
betra.
Já, árið er liðið í aldanna
skaut með gleði og sorg, sigra
og ósigra og nýtt ár gengið í
garð. Skanvmdegið hefur að
þessu sinni verið óvenju sólar-
lítið en það vitum við þó, að scá
in hefur hækkað á lofti aftur
og i þá átt að vekja aftur til
lif-s ýmislegt, er í dvala hefur
lagzt í myrkri skammdegisins.
Ýmsir vinir og samstarfs-
menn hafa horfið sjónum á ár-
inu og haldið yfir landamærin
miklu. Við óskum þeim farar-
heilla og ástvinum þeirra eru
sendar samúðarkveðjur.
Að svo mæítu óska ég ölhiTn
þeim, sem þessar línur lesa, árs
og friðar.
Kópavogur
býður aðstoð
BÆiIARSTJÓRN Kópavogskaup
staöar geröi á fundi siinim síð-
(legis í gav eftirfarandi sam-
þykkt:
„Vegna hiinnia válegu atburða,
sem átt hafa sér stað í Vest-
roasninaeyjum, vottar bæjarstjórn
Kópavog.skau ps t a ðar bæjiar-
stjóirn Vestimaimnaeyja og öðrum
íbúuim _yjanma saimúð sína og
býður íram alla þá aðsitioð, sem
K ópavogska u psta öur og sitoínan
ir hans geta í té látið."
— Heimsókn
í skólana
Framhald af bls. 15
an voru allir gestir farnir.
Skólastjórinn Jón Árnason
og yfirkennarinn Ragnar
Guðimundsson, sögðu að þang
að hefðu komið um 480
manns frá þvi snemma um
morguninn. Greiðlega gekk
að gefa fólki að borða, nem-
endur þustu að til að bjóða
fram aðstoð, Rauða kross
konur og konur úr Kvenfé-
lagi Árbæjarsóknar voru
von bráðar komnar á vett-
vang. Megnið af Vestmanna-
eyingum, sem fór í Árbæjar-
skóla í fyrstu lotu, mun haf-
ast við hjá ættingjum sínum.
— Fólkið var róiegt og
æðrulaust, sagði Jón. — Al-
mannavarnir óskuðu eftir
ákveðnum skólum til afnota
og fræðsiustjóri hringdi um
nóttina og þá var alllt sett í
•ang til að undirbúa móttök-
urnar.
— Eitt skemmtilegf atvik
geiðist, segir Ragnar. — Fjór
ir strákar í einum ellefu ára
bekknum komu hingað í
morgun með pakka. Þeir
höfðu fengið að kaupa
ávexti fyrir sparipeningana
sina og vildu gefa það gest-
unum frá Vestmannaeyjum.
Þetta sýnir fagran hugsunar
hátt og við höfum fundið, að
gestir okkar hafa metið það
að verðieikum.
— Eins og ég sagði lögðu
allir okkur lið, segir skóia-
stjóri.
; — Ég hringdi í kaup-
manninn hérna við hliðina.
Hann var óðara kominn á
vettvang með fullan pott af
sjóðandi heitri súpu. Það var
enginn hörguil á að fá vinnu
kraft. Okkur fannst Vest-
mannaeyingarnir bera sig vel.
Þeir voru ftestir ákveðnir í
að reyna að komast heim og
farrnst sjálfsagf að einhverj-
ir fengju að fara og gæta
verðmæta í kaupstaðnum.
Margir telja þó eins líklegt
að svo geti farið að allt
hverfi undir hraun. En það
er eins og enginn vifji hugsa
þá hugsun til enda. Og aDIr
segjast munu halda í vonina.
Ekki hætta á
nýrri sprungu
— segir norskur jarðfræðingur
Þrándheimi, 23. jain. —- NTB
CHR. OFTEDAHL, jarðfræði-
prófessor við Tækniháskóla Nor-
egs hefur lýst eldgosinu í Vest-
mannaeyjum sem mjög venju-
legu islenzku eldgosi. Hann tel-
ur það engri furðu gegna, að
eidgosið skuli verða í eldfjalli,
sem hefur verið sofandi í 7000
ár. ísland sé álitið virkasta eld-
fjailasvæði i heimi og samkv.
reynslu eigi þar sér stað eld-
gos á um það bil 10 ára íresti.
Prófessor Oftedabl lét hafa
það eftir sér, að seninilega mymdá
gosið haldast í skorðum sinum
án þess að veruleg hætta hlytist
af fyrir kaupstaðinin. Litlar lík-
ur væru á því, að nýjar sprumg-
ur mymduðust undir kaupstaðn-
um samhliða gossprungun™ og
hættan lægi hugsanlega helzt í
þvi, að hraimstraumurim
brevtti skyndilega um stefnu.
Miklar eldstorærmgar á Istenctt
stæðu i tengslum við, að iandið
lægi á Mið-Atlantstoafstoryggn-
um svonefnda, sem i rauninmá
væri op á jarðskorpunnd, þar
sem báðar hliðar haifsbotnsims
fjarlægðust hægt hvor aðra.
— Vietnam
Framhald af bls. 1
kynmimg frá Nguyen van Thieu
forseta og var hemri greinilega
ætiað að búa þjóð hans undir
vopnahlé. Þar skoraði hamn m. a.
á þjóðiina að sýna eintoug og
vera á verði gagnvairt kommún-
istum.
Ef kommúnásíar hefðu sam-
þykkt að uiKMrrita saantvkomulag
um vopnahlé, þá væri það að-
eins vegna þess, að inrirásar-
styrjöld þeirra hefði reynzt
árangurslaus og þeir beðið ósig-
ur. — Við skulum ekki værata
þess, að kommúnistar muni
virða samkomulaigið og við skul-
um ekki trúa þvl, að þeir hafi
látið af þeirra viðleitni sdrani að
ná Suður-Víetmam undir yfirráð
sán, sagði í t'ilkyniiingu forsetans.
Stjóm Suður-Víetsiiams bað i
dag um umfangsmikla aðstoð
flughers Bandaríkjamarma til
þess að ná aftur á sitt vald eins
miklum landsvæðum og urant
væri úr höndum Norður-Víet-
maimia og Víetcong, áður em
vopnahlé yrði undirritað.
Jafnframt var hert á öllum
öryggisráðstöfunium i Saigon og
þar fyrirskipað sólarhrimgs út-
göngubann. OHi það þvi, að mik-
m fjöldi fólks tók að hamstra í
verziunum matvæfium og
mynduðust þar stórar biðraðir.
Her Suður-Vietnams hefur ver
ið fyrirskipaið að vera við öllu
viðbúinn, en í honuam er um
ein milljón manns. Hafa öll Veyfi
til hermaraia um orlof verið aft-
urkölluð að smrai.
FÍR gengst
fyrir
kvöldvökum
STJÓRN Félags ísL rithöf-
unda hefur ákveðið að gang-
ast fyrir kvöldvökum til
kynningar og skemmtunar
fyrir félagsmenn og gesti
þeirra. Verða þar flutt erindi
nm bókmenntir og önnur
menningarmál og höfnndar
munu lesa upp úr áðtir óbirt-
um ritverkum, auk þess sem
ýmis gamanmál verða uppi
höfð annað veifið.
Nú í þorrabyrjun var
íyrsta kvöldvakan haldin á
Hótel Esju. Gestur rithöfunda
að þessu sinni var dr. Gunnar
Thoroddsen. Fi'Utti hann er-
indi um kveðskap Jóns Thor-
oddsens, en einnig ias Þór-
oddiur Giuðmundsson skáld
frá Sandi frumort ljóð. Kvold
vakain var fjölsótt, segir i til-
kynningu frá FÍR og er þessi
mynd tekin á kvöldvökuinni.
— Johnson
Framhald af bls. 17
forseta, sem sá til þess að
hann var skipaður i flota-
málanefndina. Þegar Banda-
rikjamenn fóru í striðið
1941 ákvað hann fyrstur
þingmanna að gegna herþjón
ustu og varð liðsforingi i fTot
anum, en skömmu siðar skip-
aði forsetinn Johnson og öðr-
um þingmönnum i heraflan-
um að snúa sér aftur að þing
störfum.
Til íslands
Johnson var kjörinn með
aðeins 87 atkvæða meiri-
hlutia í öldungadeildina 1946
og hafði áður gert eina mis-
heppnaða tilraun til að ná
kosningu. Hann varð varaleið
togi demókrata í öldunga-
deildinni 1950 og aðalieiðtogi
1953, þá aðeins 44 ára gam-
all og yngsti þingleiðtogi
demókrata i sögu flokksins.
Hann varð meistari í þvi að
sætta ólík sjónarmið og átiti
mestan þátt i samþýkkt mann
réttindalaganna 1957 og 1960.
Hann keppti að titnefningu
sem forsetaefni demiókrata
1960, en tapaði fyrir Kenn-
edy sem féfck 806 atkvæðd á
iandsfundinum á móti 409 at-
kvæðum Johnsoms. Öilum á
óvart gekk Jotonson að til-
boði Kennedys um að verða
varaforsetaefni. Hann var
virkari í starfi en flestir
fyrri varaforsetar, gerði
grein fyrir stefnu stjórnar-
innar í 400 ræðum og ferð-
aðist sem fulitrúi Kennedys
forseta til 30 landa, meðal
annars til fslands í septemb-
er 1963, skömmu eftir Surts-
eyjargosið. Nokkrum klufeku
stundum eftir að hann lézt
varð svo gosið í Hekmaey.
Johnson bjó á búgarði sín-
um í Texas eftir að hann dró
sig í hlé 1968 en sat ekki auð-
um höndum þótt hann skipti
sér lítið sem ekkert af stjóm-
málum. Hann samdi bófeina
„The Vantage Poimt", stofn-
aði LBJ-safnið sem var opn
að fyrir tveimur árum og
sýndi mikinn áhuga á nátit-
úruvernd og þjóðgörðum.
Hann var ekki viðstaddur
innsetningu Nixons á dögun-
um, en sendi horaum heiMa-
skeyti og var viðstaddur út-
för Harry S. Trumans. John-
son skipti sér ekki af kosn-
ingabaráttunni í haust en
bauð þó George McGovem
til búgarðs síns til að leggja
áherzlu á stuðning sinn við
demókrata. Vinir Jothnsoms
segja að hann hafi nýlega lát
ið svo ummæit að hann ætti
efeki langt eftir ólifað og
mundi ekki lifa þaö að sjá
stofnun tveggja þjóðgarða,
sem hann bar fyrir brjósti,
en annar þeirra verður feaM-
aður LBJ-garðurinn.