Morgunblaðið - 20.03.1980, Síða 21

Morgunblaðið - 20.03.1980, Síða 21
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. MARZ 1980 21 hefur sér stað um hérlenda steinullarverksmiðju síðustu vikur? A undirbúningsstofnfundi Jarðefnaiðnaðar 9. des. 1973, sem sveitarfélögin milli Hvítár og Þjórsár á Suðurlandi standa að, eru þessi mál aftur dregin fram í dagsljósið og flutti ég þar m.a. framsöguræðu og gerði sérstaka grein fyrir fyrri rann- sóknum og hugmyndum um steinullarverksmiðju og öðrum framkomnum hugmyndum um framleiðslukosti basalts. Það var þá þegar, eins og nú, ljóst, að steinullarframleiðsla var mun hagkvæmari en önnur úr basalti og strax var í þessum hópi mikill áhugi fyrir slíkri verksmiðju. Annar undirbúningsfundur var haldinn í maí 1974 og þá með sömu sveitarfélögum, en endanlegi stofnfundur Jarðefna- iðnaðar var síðan haldinn í október 1976 og þá með þátttöku allra sveitarfélaga á Suðurlandi og 140 einstaklinga. A svipuðum tíma verða við- horf til íslenzks iðnaðar nokkuð breytt. í fyrsta lagi kemur um þetta leyti fram hin svonefnda „svarta skýrsla" um ástand fiskistofnanna í kringum landið. í öðru lagi er það orkukreppan í heiminum og í þriðja lagi er tæknilega orðið mögulegt að nota raforku sem orkugjafa sem fram að þeim tíma var ekki unnt, að einnig að mögulegt er að nota basaltsand til fram- leiðslunnar. Með þessum breyttu forsendum er talið mun arðbærara að leggja út í að reisa slíka verksmiðju. Byggt er á forsendum útkomu fyrri rann- sókna á vegum Glits, sem hófust strax árið 1968, þegar þetta er rætt á undirþúnings- stofnfundum Jarðefnaiðnaðar. Nóg komið af „leiktækjum“ — Hver er þín persónulega skoðun á staðsetningu slíkrar verksmiðju? Mér finnst meginþátturinn í þessu, að Sunnlendingar hafa bundist samtökum um að nýta þau hráefni, sem rannsóknir gamlar og nýjar sýna að eru nýtanleg, á sviði steinullar- framleiðslu, jafnhliða rann- sóknum á nýtingu gosefna til iðnaðarframleiðslu og frá byrj- un stefnt að því að tengja öll sveitarfélög á Suðurlandi. Það var gert í ljósi þeirrar stað- reyndar, að innan þessa svæðis eru eldfjöllin Katla og Hekla, sem ótvírætt eru mestir vágestir fyrir þá sem næst þeim búa og má telja, að á umliðnum öldum hafi þau valdið óbætanlegu tjóni. Það er því ekki óeðlilegt að Sunnlendingar vilji reyna að nýta þau til hagsbóta fyrir byggðarlögin. Mér finnst einnig, að íslenzka þjóðin sé búin að byggja of mikið af „leiktækjum“ víðs veg- ar um landið, sem kostað hafa þegna þessa lands ógrynni fjár. Það er ábyrgðarhluti fyrir íslenzk stjórnvöld að ætla að staðsetja þessa verksmiðju ann- ars staðar en þar sem hún er þjóðhagslega arðbær. Suðurland er ekki þéttbýliskjarni og á við sín vandamál að etja í uppbygg- ingu iðnaðar og atvinnu. Það hefur þó þá kosti, að vera í hagkvæmum tengslum við skipaleiðir til erlendra hafna og einnig í nánd við stærsta mark- að landsins, þ.e. höfuðborgar- svæðið. Ég held að við höfum ekki efni á að vera með neina tilraunastarfsemi á þessu sviði,“ sagði Einar í lokin. sína en karlarnir verði hins vegar að leita á önnur mið til tekjuöflun- ar, svo sem með innbrotum, fjár- svikum og eiturlyfjaverzlun. Þessi skýring hefur lítið gildi nema þá helzt við þær aðstæður, er nefndar voru, þ.e. í fátækrahverfum og undirheimum stórborganna. Vændi er ekki heldur afbrotaígildi í þeim skilningi, að það dragi úr afbrotalíkum að öðru leyti. Þvert á móti má ætla, að vændi sé afbrotagæft, þ.e. til þess fallið að stuðla að refsiverðri háttsemi eða þá að vændi þrífst í skjóli slíkrar háttsemi. Vændi fylgja ýmsar freistingar, t.d. til fjárkúgunar eða þjófnaðar af viðskiptavinum. Hið rótlausa umhverfi er og til þess fallið að leiða þá, er vændi stunda, út í afbrot, m.a. fyrir kynni af vafasömum aðilum (hilming, fjárkúgun, eiturlyfja- brot, ólögleg áfengissala). Auk þess á þetta fólk á hættu að verða sjálft fyrir alls konar óþægindum og hnjaski, svo sem fjárkúgun, líkamsárásum, ólögmætri nauð- ung og eiturlyfjaneyzlu. Ef refsing liggur við vændi sem slíku, eykst hættan á refsiverðri misnotkun aðstöðu gagnvart þeim, er vændi stunda, t.d. vegna hótana um að kæra brot af því tagi. Því fylgir einnig aukin hætta á út- breiðslu sjúkdóma, þar sem upp- víst gæti orðið um brot við læknisskoðun og almennt heil- brigðiseftirlit. Auk þessara ókosta við refsiábyrgð er það nú almennt viðhorf, að vænlegra sé að bregð- ast við'vændi með félagslegum aðgerðum en refsiábyrgð. Til sömu niðurstöðu leiðir annað mik- ilvægt sjónarmið, sem sé að refsi- reglur séu óverjandi og úrelt skerðing á einkalífi borgaranna, svo framarlega sem hin umdeildu samskipti fari fram af fúsum og frjálsum vilja beggja í einrúmi og í hlut eigi fullorðið fólk. Margar refsireglur varðandi slíkar einka- athafnir manna hafa verið á hröðu undanhaldi hin síðari ár, svo sem um kynvillu, klám og vændi. Sumir telja, að slíkum refsireglum sé aðeins ætlað að viðhalda ákveðínni siðaskoðun og siðgæðiskennd og að slíkur refsi- grundvöllur sé bæði of óljós og tæpast réttlætanlegur í sjálfu sér. Þarna þurfi til að koma skaðlegar afleiðingar fyrir aðra einstaklinga eða þjóðfélagið í heild. En hvenær telst athöfn skaðleg að þessu leyti? Um það álitamál hefur oft staðið styrr. Lokaorð Greinargerð þessiær tekin sam- an að beiðni Morgunblaðsins og er ekki með henni tekin á nokkurn hátt afstaða til þeirra blaðaskrifa, sem birzt hafa að undanförnu um hugsanlegt vændi á íslandi. Nýtt rit með efna- hagstölum á ensku SEÐLABANKINN hefur hafið út- gáfu á nýju ársfjórðungsriti á ensku, Economic statistics og er 1. tölublað þess komið út. Ritið hefur að gcyma margvislegar upplýsingar um isienzk efnahagsmál og auk talnaefnis verður í hverju tölubiaði stutt yfirlitsgrein um einhverja þætti efnahagsmála. Frá árinu 1974 hefur Seðlabankinn gefið út Hagtölur mánaðarins og hefur sú útgáfa reynst gagnleg og bætt úr brýnni þörf fyrir aðgengi- legar upplýsingar um þróun efna- hagsmála. í fréttatilkynningu frá Seðlabankanum segir að margsinnis hafi þó verið á það bent, að nauðsyn- legt væri að bæta upplýsingaþjón- ustu við erlenda aðila, enda berast árlega mikill fjöldi fyrirspurna er- lendis frá til íslenzkra hagstofnana, ekki sízt frá aðilum, sem tíð eða mikil samskipti hafa við íslendinga. Flugbjörgunarsveitarmenn á faraldsfæti: Ætla á skíðum úr Bárðardal um Kverkfjöll og yfir Yatnajökul „ALLT er þegar þrennt er segir máltækið, og því ætlum við að reyna nú, en tvær fyrri tilraunir hafa mistekist vegna slæmra að- stæðna,“ sagði Arngrímur Her- mannsson í samtali við Mbl„ en hann ásamt fimm félögum í Flugbjörgunarsveitinni í Reykjavík eru að leggja land undir fót og hyggjast ganga á skiðum úr Bárðardal í Þingeyjar- sýslu í Kverkfjöll í Vatnajökli og þaðan suður yfir jökulinn. Þeir sem leggja upp í þessa ævintýraferð ásamt Arngrími eru Björn, bróði Arngríms, sem er yngstur 21 árs gamall, Guðjón Halldórsson, Guðlaugur Þórðar- son, Gylfi Gunnarsson og Rúnar Nordquist, sem er áldursforsetinn í ferðinni, 35 ára gamall. Allt eru þetta þaulvanir ferða- og fjalla- menn, hafa allir nema Björn tekið þátt í svona stórri ferð áður, reyndar fleiri en einni. Félagarnir sögðu í samtali við Mbl. að leiðin, sem þeir hyggjast fara væri liðlega 200 km. löng og það tæki þá a.m.k. 8 daga að fara hana ef allt gengi að óskum. Hins vegar mætti fastlega búast við nokkurra daga töf vegna veðurs og aðstæðna og nefndu þeir í því sambandi, að þegar nokkrir þeirra gengu frá Austurlandi vestur um í Borgarfjörð fyrir nokkrum árum hefðu þeir tafist í 10 daga, en ferðin tekið alls 21 dag. Þeir ætla að leggja upp frá Svartárkoti í Bárðardal og fara um Dyngjudal í Kverkfjöll. Úr Sigurðarskála við Kverkfjöll ætla þeir síðan að fara upp í skála Jöklarannsóknafélagsins upp í Kverkjöllum, sem er 1000 metrum ofar. Þaðan verður haldið inn á jökulinn í um 1800 metra hæð. Á þeim punkti verða þeir félagarnir að gera það upp við sig með tilliti til aðstæðna hvort þeir halda beint suður af í Esjufjöll og til byggða, eða hvort þeir halda austur jökulinn að Lambatungu- jökli og þaðan niður Hoffellsdal til byggða, en síðari leiðin er heldur lengri. Undirbúningur undir ferðina hefur staðið yfir í nokkra mánuði og má nefna að þeir félagar komu nokkrum mat fyrir í Sigurðar- skála á síðasta ári til að losna við að bera eins mikið. Hver maður verður eigi að síður með um 45 kíló og verður allur farangur dreginn á til þess gerðum snjóþot- um. Helsta fæðan í ferðinni verð- ur frostþurrkaður matur frá bandarísku fyrirtæki, en hann er bæði léttur og mjög kjarnmikill. Það kom fram hjá þeim félög- um, að það sem þeir óttuðust mest væru snjóalögin í Kverkfjöllum, því ef aðstæður væru slæmar þar tæki það a.m.k. tvær dagleiðir að komast á annan hagstæðan stað til uppgöngu á jökulinn. Þeir sögðust þó vera ákveðnir í að gefast ekki upp fyrr en í fulla efana að þessu sinni. Ljósmynd Mbl. Félagarnir, f.v.: Guðlaugur Þórðarson, Arngrímur Hermannsson, Gyifi Gunnarsson, Björn Hermannsson og Rúnar Nordquist. Á myndina vantar Guðjón Halldórsson, sem er búsettur á Húsavík. Stórverslun í Keflavík til sölu. Til sölu eru þrjár verslanir í Keflavík, allar á besta staö í bænum. 1. Vörumarkaður á jaröhæö og lager í kjallara hvortveggja um 900 ferm: Seld veröur fasteignin, innanstokksmunir, lager, good-will. 2. Hljómplötu- & filmuverslun á jaröhæö. Selt veröur innanstokksmunir, lager, good-will, húsnæöi leigt. leigt. 3. Tísku & snyrtivöruverslun á jaröhæö. Selt veröur innanstokksmunir, lager, good-will, húsnæöi leigt. leigt. Allur rekstur þessi er í fullum gangi og fylgir verslununum bílastæði fyrir 50 bíla, sem er sérfrágengið fyrir þær. Upplýsingar í símum 92-2042 — 2044 — 2012 Keflavík

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.