Morgunblaðið - 19.10.1980, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 19. OKTÓBER 1980
25
Birgir ísl. Gunnarsson:
Um fæðingarheimili
Reykjavíkurborgar
Það er með ólíkindum,
hvernig vinstri meirihluti
borgarstjórnar getur klúðr-
að hverju málinu á fætur
öðru. Síðasta málið er Fæð-
ingarheimili Reykjavíkur,
en það hefur verið á dagskrá
borgarráðs að undanförnu
með nokkuð sérstökum
hætti.
F æði ngarhei milið
vinsæl stofnun
Reykjavíkurborg hefur
um 20 ára skeið rekið Fæð-
ingarheimili í húsum, sem
borgin keypti í þessu skyni á
horni Eiríksgötu og Þor-
finnsgötu. Þetta hefur verið
vinsæl stofnun, enda undir
góðri stjórn Huldu Jensdótt-
ur og Guðjóns Guðnasonar,
sem hafa haft ágætu starfs-
liði á að skipa. Undanfarin
ár hafa þeir erfiðleikar
steðjað að Fæðingarheimil-
inu, að fæðingum þar hefur
fækkað eftir tilkomu nýrrar
Fæðingardeildar Landspít-
alans og því hefur stofnunin
ekki haft fulla nýtingu.
Þetta hefur haft það í för
*með sér að nokkur halli
hefur verið á rekstri heimil-
isins, þar eð daggjöld ríkis-
ins, sem greiða eiga rekstr-
arkostnað, miðast við nýtta
legudaga, en ekkert fæst
greitt, ef rúm standa auð.
Hefur ríkið verið ófáanlegt
til að greiða hallann, þótt
eftir væri leitað af hálfu
borgarinnar.
Oft rætt í
borgarstjórn
Þetta vandamál hefur
nokkrum sinnum komið til
umræðu í borgarstjórn.
Fyrir tveimur árum leiddu
umræður til þess, að gert
var samkomulag við Land-
spítalann um að fæðingar-
deildin skyldi senda sæng-
urkonur á Fæðingarheimilið
eftir fæðingu. Það sam-
komulag bar ekki árangur
og ekki hefur úr því orðið,
sem þar var ákveðið.
Þá er þess og að geta, að
einn borgarfulltrúi, Albert
Guðmundsson, hefur borið
fram tillögu um að leggja
Fæðingarheimilið niður og
breyta því í dvalarheimili
fyrir aldraða. Sú tillaga
hefur aldrei hlotið af-
greiðslu.
Samningar um sölu
án heimildar
Allt þetta mál hefur því
verið viðkvæmt og vanda-
samt. Það kom því eins og
þruma úr heiðskíru lofti,
þegar formaður borgarráðs
lagði fram á fundi ráðsins
fyrir skömmu samning, sem
búið var að gera milli borgar
og ríkis um sölu á Fæðingar-
heimilinu til ríkisins. Sam-
ningurinn var undirritaður
af tveimur ráðherrum, fjár-
málaráðherra og heilbrigð-
isráðherra. Allt var klappað
og klárt — borgarráð átti
aðeins eftir að setja sinn
stimpil á samninginn.
Upplýst var í borgarráði
að borgarstjóri vinstri
meirihlutans hafði látið
starfsmenn borgarinnar
ganga til þessara samninga
við ríkið um sölu þessarar
stofnunar án þess að það
væri nokkru sinni rætt í
borgarráði. Borgarráð eða
borgarstjórn höfðu aldrei
tekið neina ákvörðun um
sölu þessarar mikilvægu
fasteignar og viðkvæmu
stofnunar. Slík málsaðferð
er með öllu fordæmalaus í
borgarstjórn og mjög ámæl-
isverð.
Ekkert samráð haft
við starfsfólkið
En það er fleira í meðferð
þessa máls, sem er ámælis-
vert. Gerður er samningur
um sölu stofnunarinnar án
þess að starfsfólkinu hafi
nokkuð verið gert aðvart.
„Við ræddum við forstöðu-
konu og yfirlækni í marz
1979,“ segir Adda Bára
hróðug og finnst greinilega
nóg að gert. í hverju málinu
á fætur öðru kemur fram, að
engin samráð eru höfð við
starfsfólk borgarinnar um
hin mikilvægu mál. Starfs-
fólk Fæðingarheimilisins
las um það í blöðunum að
búið væri að gera sölusamn-
ing um þessa stofnun og að
framtíð þess í starfi væri
þar með stefnt í hættu.
Fæðingarheimilið
starfi áfram
Þegar ég gerði sérstaka
athugasemd við þetta á
fundi borgarráðs sl. þriðju-
dag, flutti Björgvin Guð-
mundsson tillögu um að
fresta öllu málinu til að
hægt væri að ræða við
starfsfólkið um þessar ráð-
agerðir. Sú tillaga var sam-
þykkt og var það ekki seinna
vænna. Málið er því nú í
biðstöðu eftir þessa for-
klúðruðu málsmeðferð
vinstri meirihlutans.
En hvað er ráðlegast að
gera í þessu máli. Allt bend-
ir til þess að þessi stofnun
megi ekki missa sín sem
fæðingarstofnun. Nýting
hennar er það mikil að
ólíklegt er að Fæðingardeild
Landspítalans geti ein ann-
að fæðingum í Reykjavík.
Fyrst svo er, kemur fyllilega
til greina að reka heimilið
áfram sem sjálfstæða fæð-
ingarstofnun undir stjórn
borgarinnar og með núver-
andi starfsliði. Það atriði
þarf borgarráð nú að kanna
rækilega meðan málið er í
ofangreindri biðstöðu.
mynd.
Glansmynd
Þannig er ástandið orðið í þjóð-
málunum. Ríkisstjórnin ræður
ekki við neitt, en reynir í staðinn
að bregða upp einhverri glans-
mynd til þess að dylja vandræðin,
sem á herja. En allt eru þetta
leiktjöld, einungis framhliðin, sem
ekkert er á bak við. Þess vegna
gera menn lítið með það núna,
þótt einstaka framsóknarráðherra
tali um róttækar ráðstafanir fyrir
1. desember og fjármálaráðherr-
ann nefni áramótin af sama til-
efni. Ríkisstjórn Ólafs Jóhannes-
sonar, sem gafst upp fyrir rúmu
ári, var líka til með að nefna nýjar
dagsetningar hvenær sem var.
Hún gaf upp öndina að síðustu af
uppdráttarsýki. Og mörg sjúk-
dómseinkennin eru óneitanlega lík
hjá þeirri ríkisstjórn, sem nú
situr.
Hver ber
ábyrgðina?
Það er nú komið svo, að kaup-
mátturinn er eitthvað svipaður og
í apríl 1978 eða eftir að hin
umdeildu febrúarlög voru sett.
Verkalýðshreyfingin blés þá til
atlögu gegn ríkisstjórninni og
efndi til útflutningsbanns, sem
skaðaði markaði okkar erlendis og
olli tjóni, sem við súpum enn
seyðið af. Og þetta hefur gerzt
undir stjórn þeirra raanna, sem
unnu kosningasigurinn mikla und-
ir gunnfánanum „samningana í
gildi“. En einn munur er þó á. Ef
stefnu Geirs Hallgrímssonar hefði
verið fylgt áfram, hefði verðbólg-
an líka verið á hraðri niðurleið og
jafnvel orðið svipuð og í helztu
nágrannalöndum okkar um þetta
leyti. Á hinn bóginn hefði líka
verið svigrúm til þess núna að
bæta lifskjörin og vextirnir væru
lægri. Þetta hefði allt verið hægt,
vegna þess að herkostnaður verð-
bólgunnár hefði orðið minni, þjóð-
félagið hefði verið í fastari skorð-
um og rekstrarfjárþörfin að sama
skapi minni bæði hjá fyrirtækjum
og heimilum sem dregið hefði úr
verðbólgunni.
í staðinn fyrir allt þetta hefur
upphlaup þeirra verkalýðsfor-
ingja, sem réðu ferðinni á önd-
verðu ári 1978, að ekki sé talað um
sólstöðusamningana, leitt til óða-
verðbólgu, hinnar mestu í manna
minnum. Óhjákvæmilegt er, að
lífskjörin versni áfram á hæsta
ári eins og einstakir ráðherrar
hafa boðað. Atvinnuöryggið er að
bresta og í mikilvægum fram-
leiðslugreinum hefur ýmist orðið
alvarlegur samdráttur með til-
finnanlegri kjaraskerðingu eins og
hjá bændum, eða umtalsverður
hallarekstur eins og í ýmsum
greinum útflutningsframleiðsl-
unnar. Nýir kjarasamningar
standa fyrir dyrum með svo og svo
miklum krónutöluhækkunum á
laun til þess að halda til jafns við
opinbera starfsmenn, sem ríkis-
stjórnin samdi við fyrir nokkru.
Þó viðurkenna allir, að atvinnu-
vegirnir séu ekki aflögufærir, svo
að um kjarabætur geti ekki orðið
að ræða þegar upp verður staðið.
Það kemur líka fram í ummælum
Ragnars Arnalds fjármálaráð-
herra, að ríkisstjórnin er með það
á prjónunum að kippa því til baka,
sem um semst í þessum kjara-
samningum.
Þannig er nú þessi mynd og ekki
fögur. En hver ber ábyrgðina á
því, hvernig komið er? Verkalýðs-
leiðtogarnir, þeir sem duglegastir
hafa verið að kynda verðbólgubál-
ið, eru alltaf jafnbláeygir, þegar
þeir koma fram á sjónvarps-
skerminum og enginn getur dregið
þá til ábyrgðar, af því að uppbygg-
ing verkalýðshreyfingarinnar hef-
ur reynzt þannig í raun, að
minnihlutinn hefur engan rétt og
enga möguleika á að láta sjónar-
mið sín heyrast.
Og í ríkisstjórninni fer sá mað-
ur með samningamálin, sem í
málgagni sinu, Þjóðviljanum,
hvatti til ólöglegra verkfalla á
vordögum 1978.
Abyrgdar-
tilfinninguna
vantar
Enginn vafi er á því, að það er
beygur í fólki. Það finnur, að
framundan eru óvissutimar, sem
enginn getur spáð í. Og allra sízt
vegna þess stjórnmálaástands,
sem ríkir í landinu. Sennilega gera
fáir sér lengur vonir um, að
ríkisstjórnin geri annað en sitja
svo lengi sem sætt er. Þótt nú sé
talað um efnahagsráðstafanir um
áramót, skiptir það ekki máli. Á
meðan þess verður ekki vart, að
ríkisstjórnin sýni minnsta skiln-
ing á þörfum atvinnuveganna,
hlýtur að halda áfram að síga á
ógæfuhliðina. Við getum ekki til
lengdar lifað um efni fram. Svo
einfalt er það. Varasjóðirnir eru
uppurnir. Og síðustu frestir eru að
líða, áður en til uppgjörsins kem-
ur. Og margt bendir því miður til
þess að þetta uppgjör verði fyrr og
alvarlegra en við viljum trúa eða
þorum að horfast í augu við.
Enginn vafi er á því, að gengi
stjórnmálamanna er ekki síður
fallandi síðustu misserin en krón-
unnar og eru þá verkalýðsleiðtog-
arnir taldir með stjórnmála-
mönnum, sem er sanngjarnt eins
og margir þeirra hafa unnið. Þetta
veldur því, að augu manna beinast
nú að stjórnarandstöðunni.
Ábyrgðartilfinninguna virðist
vanta hjá ráðherrunum, og menn
vilja vita, hver séu úrræði hennar.
Það rekur að því, að öllum, sem
skilja vilja, skiljist, að forsenda
betra mannlífs á íslandi er sú, að
verðbólgudraugurinn verði kveð-
inn niður. Og það verður ekki gert
nema mönnum með drengskap og
ábyrgðartilfinningu í orði og verki
verði sýndur meiri trúnaður á
Alþingi og í ríkisstjórn sem í
öðrum lykilstöðum í þjóðfélaginu.