Morgunblaðið - 22.10.1981, Blaðsíða 16

X 6 MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. OKTÓBER 1981
SEPTEIVBEBPAGAB í SÝRLANPI
Texti: Jóhanna Kristjónsdóttir
Sprengdu húsin í Quneitra.
För til Quneitra - dánu borgar
innar við landamæri fsraels
„í dat? förum við til Quneitra,"
sat?ði Hamati, þejíar þeir Kelal
komu einn morguninn að saekja
mi(í. Quneitra er kölluð „dána
bortíin". Hún er við landamæri
Syrlands o« ísraels, eilítill hluti
hennar mun litíttja undir ísrael.
Fjarlætjðin frá Damaskus er
svona sjötíu kílómetrar og áður en
við löftðum að stað hafði Hamati
aflað nauðsynleftra leyfa, en þettar
kemur um 30 km suðvestur af
höfuðborttinni, telst maður fara
inn á hernaðarsvæði og er mjöK
stranKt eftirlit með umferð um
það.
Við förum um hrjóstruKt land í
byrjun, en síðan fer að K*ta Króð-
urs ok við keyrum í KeKöum lítil
þorp. Hamati seRÍr mér að á þess-
um slóðum sé mikil Kr®nmetis-
rækt, einkum tómata ok aKÚrku.
Kindur eru á beit ok er þetta þö
áreiðanleKa þeim ekkert KÓsen-
land. Síðan er brunað yfir hraun-
fláka. Einhvern tíma í fyrndinni
hefur Hermon-fjall Kosið. Fjalla-
toppana ber við himin ok það vek-
ur með manni sérstakan hroll að
yita að á einum tindi er varðstöð
Israela ok hinum næsta Sýrlend-
inKa.
Af öllu má marka, að við erum
að komast á hersvæði, hér fer
hvKKÓin að strjálast, ok hvarvetna
eru brynvaKnar ok skriðdrekar
SýrlendinKa ok hermenn Kráir
fyrir járnum. Quneitra lÍKKur í
skeifulaKa slakka ok rétt fyrir
ofan hræið af henni er aðalvarstöð
Israela á þessum slóðum ok í hæð-
inni fyrir neðan stöðina eru þeir
að rækta, þó svo að hér Keti dreKÍð
til tíðinda hvenær sem er hafa
þeir samt brotið land, það blasa
við akrar ok Króðursælar vinjar.
í jaðri borKarinnar er eftir-
litsstöð SýrlendinKa, síðan tekur
við stöð Sameinuðu þjóðanna ok
loks ísraelska eftirlitsstöðin. Um
þessar stöðvar fara enKÍr nema
hermenn frá Sameinuðu þjóðun-
um.
í Quneitra bjuKKu áður um sjö-
tíu þúsund manns, þetta var aðal
staðurinn í héraðinu, velmeRun
var töluverð ok flest húsin einbýl-
ishús. I Yom Kippur-stríðinu var
harizt heiftarleKa um borKÍna ok
lyktaði með því að íbúarnir flýðu
ok búa nú flestir í þorpunum í
Krenndinni eða inni í Damaskus.
Sautján manns urðu um kyrrt ok
þjónuðu ísraelsku herrunum, þeg-
- til minnis
um mannlega
grimmd...
ar þeir höfðu tekið borKÍna. Þar
sem framvinda stríðsins var sú,
eftir að Bandaríkjamenn tóku að
senda vopn ok herKöKn til ísraela í
stórum stíl, að þeir hófu mikla
framsókn á þessum slóðum. Þeir
voru komnir framhjá Quneitra or
stefndu í áttina til Damaskus, það
benti allt til þess að ekki væri
nema tímaspursmál hvenær Dam-
askus félli í hendur ísraela. Sam-
einuðu þjóðirnar skárust síðan í
leikinn, samkomuIaK varð um að
semja og ísraelum var gert að
hverfa með lið sitt á braut. Brezk-
ur sjónvarpsmaður hafði tveimur
vikum áður komið til Quneitra frá
Israel ok af mynd hans að dæma
stóðu þá hús öll uppi, en sum vit-
anle^a illa farin eftir bardaKana.
Þó var borKÍn ekki verr leikin er
svo, að menn töldu auðsætt að íbú-
arnir K*tu flutt á ný til heim-
kynna sinna. En þegar Sýrlend-
ingar komu til borgarinnar blasti
við óhugnarleK sjón: húsin höfðu
verið sprengd í loft upp, hvert ein-
asta hús eða svona allt að því. Við
hliðina á rústunum eru tötralegar
leifar af trjá og blómagörðum. En
umfram allt eru það húsin — þau
liggja eins og skrímsli fram á
lappir sér, þessi hús verða aldrei
endurreist framar. Sýlendingar
staðhæfa, að Israelar hafi ekki
látið þetta duga, heldur rænt og
ruplað úr húsum, kirkjum, bæna-
húsum og spítölum áður en þeir
hurfu frá borginni og Hamati seg-
ir að þeir hafi rænt helgigripum
úr kirkjum og sprengt upp grafir
og stolið djásnum af líkum og
jafnvel brotið gull úr tönnum náa.
Þetta vakti á sínum tíma mikið
uppnám í Sýrlandi. ísraelar héldu
því fram, að borgin hefði eyðzt í
bardögum, og harðneituðu ásök-
unum Sýrlendinga um að hafa
notað sprengjuefni á húsin. Ég hef
að vísu takmarkað vit á því hvern-
ig borg lítur út eftir loftárásir, en
eftir ummerkjum finnst mér ekki
ástæða til að draga í efa frásögn
Sýrlendinga. Og eitt er víst, að
ísraelar hafa altént aldrei reynt
að koma skuldinni á Sýrlendinga.
Þarna er að mestu kyrrt nú, en
herir ísraela og Sýrlendinga hafa
skipzt á skotum og það er skrítin
tilfinning að paufast upp á efstu
hæð sjúkrahússins, sem er nánast
eina húsið sem stendur uppi og
þegar ég lít út um einn gluggann
sé ég beint í byssukjaft ísraelska
varðmannsins uppi á hæðinni í
svona 30 metra fjarlægð í mesta
lagi.
Hamati segir mér, að Sýrlend-
ingar sækist eftir því að útlend-
ingar fari til Quneitra, vegna þess
að þessi sprengda borg „er til
minnis um árásarstefnu ísraela".
Hann segir að það sé full þörf á að
sýna fólki, hvað hér gerðist.
Við göngum um götur í þessari
borg og ég horfði með viðbjóði á
þessa steinsteypuhrúgur. Fyrir fá-
einum árum þreifst hér venjulegt
mannlíf — kannski óttablandið,
því að viðsjár voru hér löngum. En
samt mannlíf, þar sem menn og
konur gengu að störfum sínum,
börn skokkuðu í skóla og litlir asn-
ar stóðu heimspekilega kyrrir í
húsagörðum og biðu eftir byrðum
sínum. Ég get ekki gert mér í hug-
Adam Moussa við líkan af borginni.
Innan úr sjúkrahúsinu, sem er