Morgunblaðið - 22.10.1981, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. OKTÓBER 1981
37
Páll Hallbjörnsson taldi sig
mikinn gæfumann, og það held ég
líka að hann hafi sannarlega ver-
ið. Kemur þar margt til. Hann átti
góðan uppruna og hafði úr for-
eldrahúsum ágætt vegarnesti til
virkrar lífsbaráttu. Honum lánað-
ist í flestu mjög vel öll athafna-
semi á þeim vettvangi sem hann
starfaði um dagana. Hann bar
gæfu til að umgangast þann
mannlega félagsskap sem hann
áleit mannbætandi og var af eigin
raun dómbærastur um að hafði
þroskandi áhrif á hann. Honum
auðnaðist að koma í framkvæmd
flestu því sem hann hafði dreymt
um á vonglöðustu æskuárum sín-
um — jafnvel meiru en sem því
nam. Hann eignaðist stóran og
mannvænlegan barnahóp, og naut
góðrar heilsu og starfsþreks langt
fram á síðasta æviár. Ástríkis
sinna nánustu naut hann til
dauðadags.
En þá má heldur ekki, að lokum,
gleyma því, sem ég veit að hann
taldi með réttu mestu gæfu sína á
lífsleiðinni: Hann átti góða konu.
Sólveig Jóhannsdóttir frá
Ljárskógum, sú fallega, vel gefna
og prúða kona í öllu dagfari, hún
var honum slík heilladís og styrk
stoð um ævina, að í rauninni er
ekki hægt að hugleiða ævi Páls án
hennar. Svo samhent voru þau, og
slíkur heillavættur var hún Páli
sem eiginkona og móðir barnanna,
að hversu sem Páls er að góðu get-
ið, þá skyldi Sólveigu ekki gleymt.
Hún átti stærri þátt en nokkur
annar mannlegur máttur í öllu
því, sem Páli farnaðist vel um
dagana. Sólveig er nú látin fyrir
fáum árum.
Þegar gamall maður hverfur af
jarðvistarsviði er ástæðulaust að
hryggjast. Ég hefði að vísu óskað
þess, að Páll frændi minn hefði
lifað sem lengst og við góða heilsu,
því að hann var mér eins og það
lífrænasta samband við gengna
tíð sem hugsazt gat, og við ætt
mína, og reyndar að mörgu leyti
við samtímann. En sjálfum var
Páli dauðinn sízt af öllu óttalegur.
Hann var vel undir hann búinn.
Þess vegna hefur allt farið vel.
Eftir er aðeins þakklæti mitt.
Við leiðarlok minnist ég Páls
frænda míns fyrir ótal margt gott
auðsýnt mér fyrr og síðar, en það
sem ég þakka honum mest og
finnst reyndar hafi verið ríkast í
fari hans, það var barnsleg ein-
lægni, velvilji og hjartahlýja.
Slíks manns er gott að minnast.
Klías Mar
„Þar sem góðir menn fara, eru
guðs vegir.“
Engum kom á óvart lát Páls
móðurbróður míns, öll vissum við
sem vorum náskyld honum um
hans veikindi frá í sumar, en samt
er það nú svo, að þegar maðurinn
með ljáinn hefur gengið hjá, þá
finnum við fyrir miklum tómleika,
við söknum vinar í stað.
Páll frændi var vissulega vinur
okkar allra frændsystkinanna og
fylgdist vel með okkar hag. Oft
kom ég á þeirra yndislega heimili
á Leifsgötunni, Sólveigar heitinn-
ar og Páls frænda, og ég man mín
fyrstu ár í Reykjavík að mér
fannst alltaf svo gott að hitta þau.
Alltaf þótti sjálfsagt að fá þau í
fermingarveislur og fjölskyldu-
fagnað, eins og reyndar öll móður-
systkinin.
Nú eru aðeins eftir þrjár systur
af þessum stóra gjörvulega syst-
kinahóp, börnum Sigrúnar Sigurð-
ardóttur og Hallbjörns E.
Oddssonar, sem byggðu sitt bú að
Bakka í Tálknafirði.
Páll frændi og Sólveig áttu
vissulega gæfusöm ár saman og
börn þeirra eru einstaklega elsku-
legar manneskjur, frændrækin og
hlý.
Eg veit að aðrir munu skrifa um
ætt og uppruna Páls frænda, mín
orð eru fátækleg kveðja með þökk-
um fyrir liðnar stundir frá mér og
börnum mínum og ég veit ég mæli
einnig fyrir hönd systkina minna
og þeirra fjölskyldna.
Far þú í friði, friður Guðs þig
blessi, hafðu þökk fyrir allt og
allt.
í dag verður afi minn, Páll Hall-
björnsson, kvaddur hinstu kveðju
Er ég læt hugann reika til baka,
man ég margar þær ánægju-
stundir sem ég átti með honum, og
vil þakka fyrir.
Sérstaklega er mér minnisstæð-
ur sá tími þegar ég fékk að fara
með honum og ömmu heitinni að
Sjónarhæð, sumarbústað þeirra
austur í Þrastarskógi. Þar fylgdist
ég með afa þegar hann gróðursetti
fjölda plantna, setti áburð að rót-
um þeirra og hlúði að þeim á allan
hátt. Áhugi hans á trjáræktinni
var geysimikill, og man ég vel hve
leiður hann var, þegar kindur
höfðu komist inn í girðinguna og
eyðilagt fyrir honum tré og blóm.
En aldrei gafst hann upp, heldur
var farið í að gera við girðinguna
og gróðursetja í stað þess sem
skemmdist. Hann naut útiverunn-
ar og fuglalífsins austur í bústað
meir en nokkurs annars. Oft sagði
hann við mig, sjáðu þessa litlu
hríslu, hún á eftir að verða fimm
sinnum stærri en þú ert núna, og
svo hló hann. Eins þegar hann var
einsamall að burðast með stóra
rúllu af girðinganeti upp í sumar-
bústað eða síðar að hefja hlaup í
Bláskógaskokki, þá var afi alltaf
fullur af fjöri og krafti, og þannig
mun ég minnast hans.
Núna seinni ár hef ég verið
þeirrar ánægju aðnjótandi að
fylgjast með honum sem rithöf-
undi við útgáfu bóka sinna og hef
ég getað aðstoðað hann lítilshátt-
ar. Þar kom aftur í ljós þessi mikli
áhugi á öllu sem hann tók sér fyrir
hendur og áræðni sem hann sýndi
við að fara út í þessar fjárfreku
bókaútgáfur. En það var hvergi
hvikað, enda gekk þetta vel. Hef
ég getað lært mikið af honum og
minnist hans með virðingu og
þakklæti, fyrir þær stundir sem
hann gaf mér, um leið og ég kveð
hann.
Páll H. Guðmundsson
Páll Hallbjörnsson, föðurbróðir
minn, verður jarðsunginn í dag,
fimmtudag, frá Hallgrímskirkju í
Reykjavík.
Með Palla frænda er fallið í val-
inn höfuð stórrar ættar. Hann var
yngsti sonur Hallbjörns og Sig-
rúnar, en frá þeim eru komnir á
fimmta hundrað afkomendur.
Minning mín um Palla frænda
nær í barnsminni, þegar hann
kom ásamt Sólu eiginkonu sinni
heim til foreldra minna og þau
gáfu mér súkkulaðimola. Hugar-
mynd mín af Palla í gegnum árin
er á einn og sama veg. Hann lifði
glaðværu fjölskyldulífi með Sólu
og börnunum. Voru þau mjög
samheldin í hvívetna. Hann var
mjög unglegur í útliti fram á dán-
ardag, það gerði brosið hans, sem
hlýjaði öllum, er voru i návist
hans, og ungur í anda var hann
alltaf. Hann var heiðarlegur, sam-
viskusamur og hjálpsamur. Hann
var mjög trúaður og gerði sér far
um að hugga og styðja þá, sem
áttu við veikindi eða erfiðleika að
stríða. Palla frænda var alltaf
notalegt að hitta og spjalla við, því
hann var alltaf glaður og hress,
gæddur kímnigáfu, sem lífgaði
mann upp. Frá bernsku fram und-
ir tvítugt var ég heimagangur hjá
Palla frænda og Sólu, og var alltaf
tekið á móti mér sem eigin syni.
Nú er hann farinn yfir móðuna
miklu. En ég veit, að landtakan
hinum megin hefur verið með
glæsibrag. Þar hefur fremst staðið
hans ástkæra eiginkona, Sóla,
ásamt ættmönnum og vinum, sem
bíða eftir okkur, sem enn höfum
lánaða jarðvist.
Öllum frændum og frænkum
sendi ég mínar innilegustu samúð-
arkveðjur.
Blessuð sé minning hans.
Sigurður Mar
Kvedja
Páll Hallbjörnsson, kaupmaður,
sem lengi rak verslun á Leifsgötu
32 og víðar hér í borg er látinn.
Þar er til foldar fallinn einn af
mætustu mönnum þessa borgar-
samfélags. Hann var á mann-
dómsskeiði framsækinn og at-
hafnasamur.
Páll fæddist að Ytri-Bakka í
Tálknafirði 10. sept. 1898. Foreldr-
ar hans voru hjónin, Sigrún Sig-
urðardóttir og Hallbjörn Eðvarð
Oddsson, sem þar bjuggu. Á Ytri-
Bakka ólst Páll upp fram til ferm-
ingar og varð svo fljótt sem aldur
og orka leyfði að taka þátt í að
brúa bilið milli fátæktar og bjarg-
álna. Foreldrar hans voru sæmd-
arfólk og hjá þeim hlaut hann gott
uppeldi og frá þeim hollar erfðir.
Árið 1912 flytur fjölskyldan úr
Tálknafirði í Súgandafjörð og þar
átti Páll heima til ársins 1930.
I Súgandafirði lagði hann
gjörva hönd á margt. Hann stund-
aði sjó ýmist sem háseti, mat-
sveinn eða skipstjóri, vann land-
búnaðarstörf með föður sínum og
var alltaf reiðubúinn að sinna
hverju því verki sem komið gat að
gagni atvinnuuppbyggingu þorps-
ins.
Þrátt fyrir lítil efni fór hann til
náms í Samvinnuskólann og lauk
þaðan burtfararprófi 1921. Hann
mun þá hafa verið búinn að gera
upp hug sinn um það til hverrar
áttar skyldi stefnt.
Fyrstu tvö árin eftir að hann
lauk námi vann hann hjá Kaupfé-
lagi Súgfirðinga en fór svo þaðan
og gerðist starfsmaður hjá þeim
mæta heiðursmanni, Örnólfi
Valdimarssyni, sem þá rak um-
svifamikla verslun og útgerð á
Suðureyri og var hjá honum fram
til ársins 1930 að hann fluttist til
Reykjavíkur og stofnaði þar eigin
verslun.
í Súgandafirði vann Páll mikið
að ýmis konar félagsmálum bæði í
opinberri þjónustu og á sviði
íþrótta og æskulýðsmála. Hann
spann því ungur snaran þátt til
uppbyggingar samfélagsins í
þessu litla og einangraða byggð-
arlagi, sem lengi var, og er ef til
vill ennþá, ein sterkasta menning-
arheild vestfirskra byggða.
Á Suðureyri kynntist Páll konu
sinni Sólveigu Jóhannsdóttur.
Foreldrar hennar voru hjónin
Guðríður Guðmundsdóttir frá
Ljárskógum í Dölum vestur og Jó-
hann Hallgrímsson frá Laxárdal í
Hrútafirði. Allir sem vel til
þekkja mæla á einn veg, að þegar
Páll kvæntist þeirri konu hafi
hann stigið sitt stærsta lífsgæfu-
spor. Þau urðu samferða í nær sex
tugi ára og á þeirri löngu leið
Ijómuðu sólhlýju brosin hennar
Sólveigar yfir lífi hans hvert
augnablik. Jafnvel þegar syrti í ál-
inn ellegar sorgir bar að höndum
lýstu þau bros í gegnum tárin.
Fyrstu ár þeirra hjóna í Reykja-
vík var enginn dans á rósum, en
Páll bjó yfir þeim eðliseigindum
sem vel duga þegar á brattann er
að sækja — þori, viljastyrk og
stefnufestu, þess vegna tókst, hon-
um að ná settu marki í lífinu. —
En það stendur enginn nema hann
sé studdur og þann stuðning átti
Páll ætíð vísan innan veggja
heimilisins — hjá henni, sem
vakti yfir börnunum þeirra og
stóð vörð um heimilishamingjuna.
Sjálfur hefur hann sagt, að þrátt
fyrir uggvænlegt skýjafar, sem
yfir dró á tímabili ævinnar, þá
hafi hann aldrei tapað sólarsýn og
því verið gæfumaður.
Athafnaferill Páls Hallbjörns-
sonar er þjóðkunnur. Upp af litlu
versluninni, sem hann byrjaði
með á Laugavegi 62, uxu stór
fyrirtæki eins og Harðfisksalan,
Reykhúsið, Skipholt hf. o.fl. Með-
an Páll hafði fulla starfsorku voru
þessi fyritæki umsvifamikil. Auk
þeirra rak hann í áratugi verslun í
húsi sínu á Leifsgötu 32.
Eftir að hann hafði gefið frá sér
öll meiri háttar umsvif á verslun-
arsviðinu lagði hann þó ekki hend-
ur í skaut. Nei. Hann lék sér að
orðum og raðaði þeim haganlega
saman í setningar sem urðu uppi-
staða skemmtilegra bóka, sem
ýmist eru byggðar á lífsmyndum
sem hann þekkti af eigin raun ell-
egar hughrifum sem hann tengdi
fjarlægum veruleika. Páll mun
allaf hafa verið trúmaður og síð-
ustu æviárin helgaði hann störf
sín kirkjulegri þjónustu, var þá
meðhjálpari í Hallgrímskirkju.
Þau Páll og Sólveig eignuðust
saman átta börn. Þau eru: Jóhann,
ókvæntur. Guðmundur Jóhanns,
kvæntur Salbjörgu Matthíasdótt-
ur. Guðríður, ógift. Sigurður Eðv-
arð, ókvæntur. Páll Ólafur, kvænt-
ur Sjöfn Óskarsdóttur. Guðrún,
gift Samúel Steinbjörnss.vni.
Hreinn, kvæntur Guðrúnu Krist-
jánsdóttur. Eina stúlku, Ólafíu
Sigurrós misstu þau úr lömunar-
veiki 11 ára gamla
Það er stór s.vrgjendahópurinn,
sem fylgir honum Páli síðasta
spölinn að hinsta beði. En ljúf
minning um góðan föður, afa og
langafa varpa lífgeislum á gengna
götu.
Það dregur nú langt í hálfa öld
síðan ég, sem þessi kveðjuorð
skrifa, kynntist heimilinu á
Leifsgötu 32. Frá þeim tíma hef ég
og fjölskylda mín átt þar vinum að
fagna. Konan mín, Jófríður frá
Ljárskógum og Sólveig kona Páls
voru systkinadætur, en þeirra vin-
átta var meiri og traustari en ætt-
artengsl ein fá bundið.
Vina og frændahópurinn var
fjölmennur, það var því oft
mannmargt á heimili Páls og Sól-
veigar, en þar var alltaf nóg
hjartarúm og þröngt geta sáttir
setið.
Samverustundirnar með Sól-
veigu og Páli eru nú aðeins minn-
ing, sú minning yljar vitund
minni, og með honum einum þessi
síðustu ár, eftir að Sólveig fór.
Æðrulaus bar hann þá þungu
raun. Kannske brást hann þó dá-
lítið á annan veg við stormsveip en
oftast áður.
Börnin hans skildu hann og
báru með honum hina duldu sorg.
Síðast þegar við Páll áttum tal
saman fannst mér ég skynja að
hverju dró. Án efa vissi hann það
sjálfur og tók þeim umskiptum
með karlmannlegri ró hins trúaða
nianns.
Hafi Páll, hjartans þökk, nú síg-
ur sól í hafið, en á morgni ,nýs
dags signir hann á sigurhæðum
sólhlýtt konubros.
Þorsteinn Matthíasson
n0lSKIj25p
’82jm>dd-
/ FIAT EINKAUMBOÐ A ISLANDI
DAVÍÐ SIGURÐSSON ht
/ SMIÐJUVEGI 4, KÓPAVOGI. SÍMI 77200.
I
íl
SKoöaöu
125 p 1982
tyrs'
GÓ0»
~«etn£lA)'
íf66.589--------------------
i * haqstsett verö
l %tA er ótrúlega . ail og
pe«a J; sem "e1ur Viö ís-
veöurtar.
ob a 'wn-SX*>«u'
óblí't veou"“' *.
Guðrún S. Guðmundsdóttir