Morgunblaðið - 16.08.1985, Blaðsíða 15

M'ORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 16. ÁGÚST 1985
15
SVIPMYNDIR UR BORGINNI / Ólafur Ormsson
„Hagavagninn fór
um Ægissíðuna
til að minna á sig
Himinsins blíða er í borginni
fyrstu daga ágústmánaðar, hiti
frá tíu og allt upp í átján stig,
sólskin meira eða minna, skýjað
einstöku sinnum og úrkoma
varla teljandi. í þannig tíð er
haldið uppá dagana með ýmsu
móti, t.d. farið í skoðunarferðir í
hverfi í borginni þar sem ekki er
komið svo mánuðum skiptir eða
jafnvel árum.
Vesturbærinn varð fyrir val-
inu hjá greinarhöfundi sunnu-
daginn 11. ágúst síðastliðinn
uppúr klukkan tvö eftir hádegi
þegar íþróttamennirnir i Evr-
ópubikarkeppninni i frjálsum
íþróttum voru að búa sig undir
að slá hvert vallarmetið af öðru
inni í Laugardal. Það var mistur
í lofti, sólarlaust en einstök hlý-
indi í borginni, veðurstofan gaf
upp 13 stiga hita á hádegi og
víðast hvar þar sem gangandi
fólk var á ferli var það í léttum
sumarfötum og samferðamaður í
skoðunarferðinni um vestur-
bæinn hafði orð á því hvað er-
lendir ferðamenn væru margir í
borginni þessa dagana og hafði
ekki fyrr sleppt orðinu að fyrir
framan Þjóðminjasafnið við
Suðurgötu stoppaði stór lang-
ferðabíll og út kom hópur fólks.
Þarna voru Asíumenn, fólk af
hvíta kynstofninum, blökku-
menn og fólk sem okkur þótti
líklegt að væri frá austurlöndum
fjær og einn farþeganna var af
indjánakyni; hann var með
dökkt og mikið hár aftur á axlir
og hvíta fjöður í barmi. Við
stoppuðum um stund við gatna-
mót Suðurgötu og Hringbrautar
og skoðuðum nýtt umhverfi sem
blasti við okkur. Gamli íþrótta-
leikvangurinn við Suðurgötu er
horfinn, búið er að rífa niður
grindverkið er áður stóð um-
hverfis leikvanginn, stúkan er
einnig horfin og miðasöluhúsin
gegnt Hringbrautinni þar sem
mynduðust oft langar biðraðir
hér í gamla daga og í hugann
komu minningar tengdar
íþróttaleikvanginum þar sem
snillingar eins og Ríkharður,
Þórður Þórðarson, Donni,
Sveinn Teitsson og Þórólfur
Beck fóru á kostum snemma á
sjötta áratugnum og raunar allt
fram á sjöunda áratuginn og
ungir knattspyrnuáhugamenn
voru svo yfir sig hrifnir að þeir
gleymdu oft á tíðum að kaupa
sælgæti og gos og störðu í lotn-
ingu á hetjur sínar þegar þær
gátu látið boltann gera næstum
allt nema tala.
Ekki langt frá þar sem stúkan
var áður á gamla íþróttaleik-
vanginum við Suðurgötu rís nú
viðbygging við Hótel Sögu, hin
myndarlegasta bygging, og mið-
ar allvel áfram. Sama verður
ekki sagt um aðra byggingu og
fyrirferðarmikla skammt frá
gatnamótum Birkimels og
Hringbrautar, Þjóðarbókhlöð-
una. I því húsi er margt ógert og
þörfin fyrir þá byggingu ekki
síðri en viðbyggingu hótelsins.
Litla Brekka, gamli torfbær-
inn þar sem Eðvarð Sigurðsson,
hinn farsæli verkalýðsleiðtogi,
bjó árum saman og allt fram i
byrjun áttunda áratugarins er
nú horfinn fyrir allnokkru. Bær-
inn stóð sunnan við hjónagarða
háskólans þar sem nýlega komu
upp illvígar deilur um húsaleigu-
greiðslur. Litla Brekka var lík-
lega síðasti torfbærinn í Reykja-
vík og setti vissulega svip á um-
hverfið þar sem hann stóð ekki
fjarri Lynghaganum. Þegar við
fórum um þá götu, greinarhöf-
undur og samferðamaður í skoð-
unarferðinni um vesturbæinn
leist okkur þannig á umhverfið,
hús, garða og allan frágang á
lóðum, gangstéttum og götu að
við stefnum að því báðir í ellinni
að koma okkur upp þar þaki yfir
höfuðið, það er að segja ef guð
lofar.
Við hús númer fimm stóð bíll
borgarstjóra, dökkblár eins og
vera ber, og börn voru að spegla
sig í lakkinu. Neðan við Ægissíð-
una, þegar komið er frá Lyng-
haga, eru grásleppukarlar og
aðrir smábátaeigendur með að-
setur og þar voru nokkrar trillur
uppi í fjöru og verið að dytta að
þeim. Þar eru einnig nokkrir
skúrar og á einn þeirra hafði
verið skrifað með stórum stöfum
KR, sem líklega mun eiga að
tákna Knattspyrnufélag Reykja-
víkur. Þekktur knattspyrnu-
áhugamaður telur að yfirráða-
svæði þessa rótgróna vesturbæj-
arfélags sem mig minnir að sé
komið á níræðisaldurinn náði
tæplega ekki þetta langt frá
Kaplaskjólsveginum þar sem
höfuðstöðvarnar eru og áhrifin
svo mikil að þar um slóðir hefur
aldrei þrifist nokkur knatt-
spyrnumaður seni ekki hefur
verið í búningi félagsins, en það
er önnur saga.
Við Ægissíðuna og Faxaskjól-
ið, götuna neðst niður við sjóinn
í vesturbænum, ríkti þennan
sunnudagseftirmiðdag einskon-
ar himneskur friður. Bílaumferð
var næstum engin. Hagavagninn
fór um Ægissíðuna til að minna
á sig og á gangstétt mættum við
barnshafandi konu með barna-
vagn á undan sér, í einstaka
húsagarði var verið að vökva
blóm og lítill hvítur hundur
meig upp við ljósastaur og horfði
upp í himininn. Á horni Fálka-
götu og Dunhaga er í byggingu
myndarlegt fjölbýlishús og búið
að loka fyrir innganginn að Arn-
argötunni þar sem Erlingur
Hansson bjó eitt sinn og hélt
uppi gleði í gömlu steinhúsi fyrir
um það bil tiu til fimmtán árum.
Alltaf hefur mér þótt einhver
sjarmi yfir þessu borgarhverfi
þarna í grenndinni við Dunhaga,
Fálkagötu og Tómasarhaga og
þar er að finna ýmislegt sem
minnir á forna tíð í byggingar-
list og þá sérstaklega við Fálka-
götu. Þegar við gengum um
Tómasarhaga þá varð skyndi-
lega á vegi okkar svartur rófu-
laus köttur, vingjarnlegur á
svipinn og hann horfði þannig á
okkur að það var líkast því að
hann áttaði sig á að þarna voru á
ferð aðkomumenn og hann vildi
greinilega bjóða okkur sérstak-
lega velkomna í hverfi þar sem
lífsgæðakapphlaupið er óþekkt
fyrirbæri.
Klukkan var langt gengin í
fjögur þennan sunnudagseftir-
miðdag, 11. ágúst síðastliðinn,
þegar við gengum um Nesveg og
yfir á Hofsvallagötu. Þar um
slóðir eða neðan til við sundlaug
vesturbæjar hefur risið á síðari
árum glæsilegt hverfi einbýlis-
húsa og ekki langt frá Hagamel
45 þar sem vinafólk býr er kom-
inn pylsuvagn og minigolf til
hliðar við sundlaug vesturbæjar,
sem sagt allt til alls og svo er
þar Haukur í horni, vinsælt veit-
ingahús í næsta nágrenni þar
sem „Háloftafræðingurinn" og
„Hakinn" eru tíðir gestir meðal
annarra og skiptast á skoðunum
um hagsmunamál íbúa í vestur-
bænum yfir mat og drykk. Það
er sjarmi yfir vesturbænum
þessa ágústdaga árið 1985 sem
hafa verið einstaklega mildir.
Það er gróðursælt þarna víðast
hvar og snyrtilegt og þar býr
víða fólk sem búið hefur þarna í
áratugi og getur ekki hugsað sér
að búa annars staðar.
Kanadísk þingmannanefnd í heimsókn:
Vilja samvinnu á banda
ríska fiskmarkaðinum
KANADÍSK þingmannanefnd, sem nú er stödd hér á landi í
bodi Alþingis, ræddi m.a. við sjávarútvegsráðherra, Halldór
Ásgrímsson, um að íslendingar fengju hugsanlega fiskveiði-
heimildir í kanadískri lögsögu. Engin niðurstaða fékkst þó á
þessum fundi, enda eiga kanadísk stjórnvöld eftir að taka
afstöðu til málsins.
Fjórir þingmenn stjórnar-
flokksins i Kanada, íhaldsflokkn-
um, og einn úr flokki frjálslyndra
skipa sendinefndina, sem hér er
til að endurgjalda heimsókn is-
lenskra þingmanna til Kanada
árið 1976. Hafa kanadísku þing-
mennirnir átt viðræður við ís-‘
lensk stjórnvöld um ýmis mál er
varða tengsl landanna, en hér er
þó fyrst og fremst um kurteisis-
og kynnisför að ræða.
Á fréttamannafundi, sem efnt
var til vegna dvalar þingmann-
anna hér, kom m.a. fram að
Kanadamenn hafa áhuga á að
auka samstarfið við íslendinga,
einkum á sviði fjarskiptamála og
orkunýtingar, en einnig í sjávar-
útvegsmálum.
Állir þingmannanna eru frá
austurströnd Kanada, þar á með-
al er einn frá Nýfundnalandi,
Morrisey Johnsen, og annar frá
Nova Scotia, Gerald Joseph
Comea. Forsvarsmaður sendi-
nefndarinnar er Jean J. Charet.
Hann sagði það ljóst að dregið
hefði úr vlðskiptatengslum ís-
lendinga og Kanadamanna frá
því 1980, ekki síst sökum aukinn-
ar samkeppni þjóðanna á fisk-
mörkuðum í Bandaríkjunum. Þó
vildu Kanadamenn bæta sam-
skiptin, enda ættu þjóðirnar
margt sameiginlegt.
Charet sagði að samningur
Slippstöðvarinnar á Akureyri við
kanadískt útgerðarfyrirtæki um
breytingar á tveimur togurum
væri vissulega spor í rétta átt, og
gætu íslendingar deilt hinni
miklu tækniþekkingu sinni í sjáv-
arútvegi með Kanadamönnum.
þótt aðeins um 1% þjóðar-
framleiðslu Kanadamanna eigi
rætur að rekja til fiskveiða eru
þær helsta atvinnugreinin á
ákveðnum svæðum, eins og t.d. á
Nýfundnalandi og Nova Scotia.
Sagði Morrisey Johnsen að i sinu
kjördæmi byggju um 79 þúsund
manns, og þar af störfuðu rúm-
lega 11 þúsund við sjávarútveg.
Atvinnuleysi væri nú um 23% á
Nýfundnalandi, og þvi skipti
mikUf máli að auðlindir hafsins
væru nýttar til fulls. Af þeim
sökum m.a. hefðu kanadísk
stjórnvöld leyft Japönum og
Portúgölum og fleiri þjóðum að
veiða í kanadískri lögsögu, enda
væri hluta aflans landað í Kan-
ada. Sagði Johnsen að í viðræðum
við sjávarútvegsráðherra hefði
m.a. verið rætt um möguleikann
á að íslendingar fengju fiskveiði-
heimildir innan landhelgi Kan-
ada, en ríkisstjórn lands síns ætti
þó eftir að ákveða hvað gert yrði
í málinu.
I JÚLÍMÁNUÐI sl. seldi Iceland
Seafood Corporation, dótturfyr-
irtæki Sambandsins, frystar
sjávarafurðir fyrir 12,3 milljónir
Bandaríkjadala eða rúmlega 500
milljónir króna í Bandaríkjun-
um. Þetta er 32% meira í er-
lendri mynt en í sama mánuði í
fyrra og var þetta raunar sölu-
hæsti júlímánuður í sögu fyrir-
Hann sagði að mikið væri veitt
af þorski og grálúðu við Ný-
fundnaland, en meðal annarra
fisktegunda væri lax. Er Johnsen
var spurður nánar um laxveið-
arnar kvað hann Kanadamenn
hafa miklar áhyggjur af laxveið-
um Færeyinga og annarra þjóða í
sjó við Grænland, þar sem laxinn
hefði skilað sér illa undanfarið.
Aðspurður kvaðst Johnsen styðja
sjónarmið íslendinga í hvalveiði-
málum, og einnig vera hlynntur
selaveiðum, enda væri hringorm-
ur í fiski mikið vandamál.
Gerald Joseph Comeau sagði að
í viðræðum við sjávarútvegsráð-
herra hefði ríkisstyrki Kanada-
manna til sjávarútvegs borið á
góma. Og þótt hann kysi fremur
að ræða um „endurfjármögnun" í
þessu sambandi væri þessi ráð-
stöfun ekki til frambúðar. Stefna
tækisins.
Fyrstu sjö mánuði ársins seldi
Iceland Seafood Corporation
frystar sjávarafurðir fyrir 74,5
milljónir dollara eða um 3.090
milljónir króna miðað við meðal-
gengi Bandaríkjadals á þessu
tímabili. Þetta var 11 af hundr-
aði meiri sala í erlendri mynt en
á sama tímabili fy*ra árs.
stjórnarinnar væri að draga úr
ríkisafskiptum af atvinnulífi, og
því vonaðist hann til að unnt yrði
að draga úr beinum stuðningi
ríkisvaldsins við sjávarútveg fyrr
en síðar. Hins vegar mætti ekki
gleyma því að ríkisstuðningurinn
væri til kominn vegna mikils at-
vinnuleysis í landinu, en nú væru
um 11,5% vinnufærra manna at-
vinnulausir í Kanada.
Áðspurður kvað hann sam-
keppni íslendinga og Kanada-
manna á bandarískum fiskmörk-
uðum vissulega hafa haft áhrif á
samskipti þjóðanna. Á hinn bóg-
inn væri áhugi á að koma á auknu
samstarfi milli þeirra. Það væri
einkum unnt með því að vinna
sameiginlega að kynningu fiskaf-
urða í Bandaríkjunum til að
freista þess að breyta matarvenj-
um Bandaríkjamanna. Ljóst væri
að mikið og erfitt starf væri
framundan, þar sem neysla á
fiski hefði staðið í stað í Banda-
ríkjunum undanfarin ár. En það
væri þeim mun meiri ástæða til
að íslendingar og Kanadamenn
tækju höndum saman og færu að
vinna að sameiginlegum hags-
munum sínum.
Að lokum sögðust kanadisku
þingmennirnir hafa orðið margs
vísari hér á landi, og væri greini-
legt að þjóðirnar gætu lært mikið
af hvorri annarri. I Kanada væri
til dæmis mikið rætt um samn-
ingagerð við Bandaríkjamenn um
frjáls viðskipti milli ríkjanna.
Hefði þingmannanefndin leitað
álits á þessu máli í viðræðum sin-
um við íslenska ráðamenn hér,
þar sem þeir réðu yfir þekkingu á
svipuðum málum vegna aðildar
íslands að Fríverslunarbandalagi
Evrópu.
Iceland Seafood Corporation:
Seldi fyrir ríflega 500
milljónir króna í júlí