Morgunblaðið - 16.08.1985, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FÓSTUDAGUR 16. ÁGÚST 1985
17
Áfengisvarnarnefndum er
markað starfssvið með lögum
— eftirPál V.
Daníelsson
Þeir, sem stuðla vilja að fjölgun
vínsölustaða, hafa gerst háværir
út af því að dómsmálaráðherra
hefur gefið út yfirlýsingu um að
hann muni taka fullt tillit til um-
sagna áfengisvarnanefnda við af-
greiðslu nýrra vínveitingaleyfa.
Hafa ómakleg orð fallið í garð
ráðherra í þessu sambandi. Svo
einkennilega vill til, að þeir sem
fram fyrir skjöldu ganga 1 þessu
efni gera það eingöngu út frá
þeirri hlið málsins að vínsölustað-
ir séu sjálfsagðir en sleppa því
sem að almenningi snýr í ríkum
mæli en það er hið félagslega tjón
í ýmsum myndum, heilsutjón og
dauði fyrir aldur fram, sem neyt-
endurnir verða að þola vegna
áfengisneyslunnar. Er það bæði
kaldrifjað og siðlaust að horfa
fram hjá þeirri hlið þessa máls.
Áfengisvarnanefndirnar
Þá virðast menn vera tilbúnir í
það að reyna að gera lítið úr
áfengisvarnanefndum. Jafnvel
sveitarstjórnarmenn, sem eiga að
þekkja áfengislögin, telja áfeng-
isvarnanefndir undirnefndir sveit-
arstjórna. En það er mikill mis-
skilningur.
Rétt er að sveitarstjórnir kjósa í
áfengisvarnanefndir samkvæmt
áfengislögun nema formann, sem
heilbrigðisráðherra skipar að
fengnum tillögum Áfengisvarna-
ráðs. Samkvæmt þessum lögum
skal Áfengisvarnaráð „hafa um-
sjón með áfengisvarnanefndum,
samræma störf þeirra og vera
þeim til aðstoðar og leiðbeiningar
í hvívetna". Þá hefur heilbrigðis-
ráðherra gefið út sérstaka reglu-
gerð um verksvið áfengisvarna-
nefnda.
Þótt sveitarstjórnum sé falið
með sérstökum lögum að kjósa
fólk í nefndir eða stjórnir að hluta
til eða öllu leyti er ekki þar með
sagt að viðkomandi nefndir eða
stjórnir séu undirnefndir sveitar-
stjórnanna, enda starfssvið þeirra
oft markað í viðkomandi lögum.
Hlutverk áfengisvarna
í áfengislögunum segir m.a.:
„Áfengisvarnaráð fer með yfir-
stjórn allra áfengisvarna í land-
inu. Það skal stuðla að bindindis-
semi, vinna gegn neyslu áfengra
drykkja og reyna í samráði við
ríkisstjórn, áfengisvarnanefndir
og og bindindissamtök að afstýra
skaðlegum áhrifum áfengis-
neyslu.“
Það sem ráðherra hefur gert er
ekki annað en það að lýsa því yfir
að hann muni taka mark á þeim,
sem eiga að vinna að áfengisvörn-
um lögum samkvæmt. Og það var
sannarlega tími kominn til þess að
tillit væri tekið til ástandsins í
áfengis- og öðrum fíkniefnamál-
um. Undanfarna áratugi hefur
nær eingöngu verið farið eftir
þeim vilja vínsölumanna og vín-
neyslufólks að slaka á hömlum
með þeim afleiðingum að þeim
fjölgar með ári hverju, sem áfeng-
isneyslan veldur margvíslegu fé-
lagslegu tjóni, sjúkdómum og
dauða fyrir aldur fram. Það fólk
sem að áfengisvörnum vinnur hef-
ur veitt upplýsingar og bent á leið-
ir til þess að draga úr slíku tjóni
en rannsóknir og reynsla benda til
þess að ýmsar takmarkanir og
Páll V. Daníelsson
„Það sem ráðherra hef-
ur gert er ekki annaö en
það að lýsa því yfir að
hann muni taka mark á
þeim, sem eiga að vinna
að áfengisvörnum lög-
um samkvæmt.“
hömlur á meðferð og aðgengi að
áfengi séu líklegastar til góðs
árangurs og allar slíkar leiðir eru
í höndum stjórnvalda. Það eru því
stjórnvöld ríkis og sveitarfélaga
sem bera fulla ábyrgð á því hvern-
ig komið er í áfengismálum okkar,
þótt enginn vilji halda á loft af-
rekum í því að leiða þá ógæfu yfir
fólk.
Hótanir
Gefið hefur verið í skyn, að ekki
verði það fólk kosið aftur í áfeng-
isvarnanefndir, sem standi gegn
fjölgun vinveitingahúsa. Þetta
getur verið gott og blessað. En
taki hinir pólitisku flokkar upp
slíka stefnu þá ættu þeir að marka
hana fyrir kosningar svo að fólk
vissi að hverju það gengi. Þá getur
fólk metið það stefnumál með öðr-
um á kjördegi og jafnvel fyrr ef
það vill standa að framboði fólks
með öðru hugarfari. Þegar á reyn-
ir hika flestir við að fara upp í
bifreið hjá ölvuðum bílstjóra og
það sama getur gerst í sambandi
við þjóðarskútuna að fólk vilji
heldur kjósa aðra en þá, sem
mestan áhuga hafa á bjór og
brennivíni, til þess að halda um
stjórnvölinn.
Höfundur er formadur Áfengis-
rarnanefndar Hafnarfjardar.
Ó fr emdarástand
í dagyistarmálum
— eftir Sigríði
Stefánsdóttur
Algengt er að óskapast sé yfir
fæð barnaheimila og leikskóla,
fólk komi börnum sínum ekki að á
slíkum stofnunum. Dagheimilin
eru nær fullsetin af börnum svo-
kallaðra forgangshópa, náms-
manna og einstæðra foreldra. Bið
eftir leikskólaplássi er eitt til tvö
ár, börn komast ekki að þar fyrr
en 3ja ára o.s.frv. Allt er þetta rétt
og satt. En það er fleira sem hrjá-
ir þennan rekstur, þ.e. skortur á
starfsfólki, jafnt lærðum fóstrum
sem ófaglærðu starfsfólki. Lengi
hefur ástandið verið slæmt og erf-
itt hefur verið að manna þessar
stofnanir á undanförnum árum en
aldrei eins og nú. Þarna er um að
ræða ábyrgðarmikil störf og erfið
en launin eru furðu lág. Það hefur
gert það að verkum að manna-
skipti eru stöðug, sérstaklega gild-
ir það um ófaglært starfsfólk.
Margir koma inn í þessi störf í
stuttan tíma en hverfa úr þeim
jafnskjótt og betra býðst annars
staðar. Fjölmargir hefðu svo
gjarnan viljað vera í þessum störf-
um en geta ekki afsakað fyrir
sjálfum sér né sínum að vera í
slíkum láglaunastörfum þegar
betri laun bjóðast annars staðar.
Á barnaheimilið Hagaborg, þar
sem ég þekki best til, vantar sex
starfsmenn 1. september eða eftir
sumarfrí, þar sem barnaheimilið
er lokað nú í ágúst. Þrátt fyrir
auglýsingar var lítið sóst eftir
þessum störfum og því sjáanlegt
að loka verður á 32 börn eða helm-
ing allra barna á heimilinu þann
1. september.
Þetta ástand er ekki einskorðað
við Hagaborg, það ríkir meira og
minna um alla borg, þó sum
„Launin verða að vera
það há að fólk fáist til
að gegna þessum störf-
um til langframa, ekki
bara meðan það bíður
eftir að annað og betra
bjóðist.“
barnaheimili og leikskólar verði
kannski heldur verr úti en aðrar
stofnanir og nokkrar sleppa í
þetta sinn. Það vantar starfsfólk í
86 stöðugildi á dagvistarstofnanir
borgarinnar, 38 fóstrur og 48
ófaglærða starfsmenn og lítill
áhugi á þeim.
Foreldrar standa því frammi
fyrir því að lokað verði á börn
þeirra 1. september og verða þeir
því að taka þau með sér í vinnu
eða hringja í atvinnurekandann
og segja, því miður kemst ég ekki
til vinnu um ófyrirsjáanlega
framtíð. Foreldrar verða þar með
að svikja sínar skuldbindingar af
því að þeir eru sviknir um þessa
þjónustu sem þeim hefur verið
veitt vilyrði fyrir og þeir treysta á.
Þessi mál vérður því að leysa og
á einhvern varanlegan hátt, ekki
einungis með því að klóra í bakk-
ann og reyna að ráða einhvern og
einhvern til starfsins til að bjarga
málum fyrir horn núna, sama
staða gæti komið upp um áramót
eða næsta vor. Þeir sem ábyrgð
bera á dagvistarmálum borgar-
innar verða að beita sér fyrir því
að kjör þessara stétta verði bætt,
á annan hátt leysist þetta ekki.
Launin verða að vera það há að
fólk fáist til að gegna þessum
störfum til langframa, ekki bara
meðan það bíður eftir að annað og
betra bjóðist. Stöðug mannaskipti
eru beinlínis skaðleg fyrir börnin,
dagvistun er liður í uppeldi en
ekki geymslustaður. Börnunum
verður að líða vel og finnast þau
vera örugg, en það getur verið erf-
itt þegar stöðugt koma ný og ný
andlit. Þau mynda þá ekki þau
tengsl við starfsfólkið sem er und-
irstaða þess að þeim líði vel og að
starfsfólki líði vel. Það þarf meira
til en að gæta barnanna eins og
sauða, það þarf meira en að líta
eftir þeim svo þau fari sér ekki að
voða. Starfsfólk þarf að vera til-
búið að sinna þeim hverju og einu,
hugga þau, tala við þau, kenna
þeim o.s.frv. Dagvistarstofnanir
eru byggðar þannig upp að börnin
þroskist þar og læri og þá verður
að sjá til þess að starfsfólk fáist
til að sinna þeim störfum og sé
fært um að sinna þeim. Um slíkt
er ekki að ræða eins og ástandið er
nú, starfsmannaflótti vegna
smánarlegra launa. Byrjunarlaun
fóstra eru 21.700 kr. og ófaglærðs
starfsfólks 16.500 kr. Um enga eft-
irvinnu er að ræða, ekkert vakta-
álag til að bæta kjörin.
Hér er ekki um að ræða hags-
muni starfsfólks og einhvers fá-
menns foreldrahóps. Börn á dag-
vistarstofnunum í Reykjavík eru
yfir 3.000 og flest börn fara ein-
hvern tímann á slíka stofnun,
barnaheimili eða leikskóla, þó sum
þeirra komist ekki að fyrr en um
síðir.
Ég held ég tali fyrir munn
flestra foreldra þegar ég hvet yfir-
völd til að bregðast skjótt við og
reyna allar Ieiðir til að leysa þessi
mál á varanlegan hátt með því að
meta þessi störf til hærri launa.
Það er betra fyrir alla aðila, börn,
foreldra, starfsfólk dagvistar-
stofnana og atvinnulífið í heild.
Höfundur er kennari og foreldri
barns i dagristarstofnun.
u þú stigurgæfusporá
neuga
Hugmyndin að HEUGA gólfteppum
í formi 50 x 50 cm flísa hefur marga kosti:
★ ENDINGIN MARGFÖLDUÐ, slitblettir óþarfir, flisarnar fluttar til innbyrðis.
★ Laghentir leggja þær sjálfir og færa húsgögnin til eftir hendinni.
it Engar áhyggjur af blettum: flísin er tekin upp, færð til eða endurnýjuð.
★ Auðvelt að breyta og/eða bæta. ★ Fastlíming er óþörf.
T.d. þessir völdu HEUGA:
I.B.M., SKÝRR, Gjaldheimtan. Husgagnahöllin.
HEUGA hentar þér,
eins og milljónum annarra um vfða veröld.
/fo nix
HÁTÚNI 6A SÍMI (91)24420