Morgunblaðið - 27.04.1986, Blaðsíða 55

^pi^GyHBLAPIÐ, SUNtjUPAGUE 27.,APRlh,ig86
Kolbrún var komin af stórum og
sterkum frændgarði þar sem ættar-
tengslin slitnuðu aldrei. Hún hafði
gott og traust samband við alla,
ekki síst þá yngstu sem oft voru í
ferðum með henni og fór það ekki
framhjá neinum hve gott og fagurt
samband var þar á milli. Hún var
mjög hrifnæm þegar hún ferðaðist
um Iandið. Hún virti fyrir sér blóm-
in, fjallalækina og háfjöllin, allt með
þeirri undrun og hrifningu sem
einkennir sönn náttúruböm. Allir
sem ferðum unna hafa misst traust-
an og góðan ferðafélaga, en munum
það að halda minningu hennar á
loft með því að standa traustan
vörð um félag okkar. Henni þótti
svo innilega vænt um það. Við
kveðjum hana með ósk um góða
heimkomu.
F.h. Útivistarfélaga
Þorleifur Guðmundsson
Þegar vinimir hverfa lætur
maður ósjálfrátt hugann reika aftur
í tímann. Ég læt hann reika til löngu
liðinna daga. Ég er sex vetra gömul
og fæ að fara til Blönduóss með
föður mínum og systur. Við komum
að rauðu húsi í grænu túni og það
er veizla í húsinu. Þar bjó Jón Pálm-
arsson og kona hans, María Eyjólfs-
dóttir. Dætur þeirra vom Kolbrún
og Hrefna. Þær vom á líkum aldri
og við systumar og lengi á eftir
töluðum við um þessar skemmtilegu
systur og skirðum brúðumar okkar
í höfuðið á þeim.
Tíminn leið og ég varð viðskila
við þetta fóik um langt skeið. En
fyrir nokkmm ámm rifjaðist kunn-
ingsskapurínn upp á ný. Við Kol-
brún urðum samferða til Grænlands
í ferð, sem Norræna félagið efndi
til í tilefni þess að þúsund ár vom
liðin frá landnámi Eiríks rauða á
Grænlandi. Ég held, að öllum sem
tóku þátt í þessarí ferð, verði hún
ógleymanleg. Það var einhver sér-
stakur blær yfir þessum dögum og
Grænland er engu öðm lfkt. Við
dvöldum þaraa í 15 daga og ferðuð-
umst á bátum eða gangandi um
fjöll og fimindi. Kolbrún var mikil
ferðakona, göngugarpur og létt á
sér eins og fuglinn fljúgandi. Það
er gott að ganga á Grænlandi.
Manni skrikar næstum aldrei fótur,
jarðvegurinn er svo fastur fyrir.
Hápunktur ferðarinnar held ég hafi
verið ferðin út í Hvalseyjarkirkju.
Þar talaði Kristján Eldjám og lýsti
fyrir okkur brúðkaupinu, sem þar
fór fram 1408. Eftir það fréttist
ekkert af hinum fomu Grænlend-
ingum og enginn veit um afdrif
þeirra.
Seinna um daginn messaði svo
Jónathan Motzfeldt yfir ferðafólk-
inu og lagði út af 90. sálmi Davíðs,
4. versi: „Því þúsund ár em í þínum
augum sem dagurinn í gær, þegar
hann er liðinn, já, eins og nætur-
vaka.“
Við stóðum öll höggdofa í þessarí
sex hundmð ára gömlu kirkju með
himininn yfir fyrir þak. Hvað varð
um fólkið sem hér hafði búið og
skilið eftir þessar minjar og þessi
fallegu nöfn: Hvalsey, Brattahlíð,
Sólarfyöll? Því verður aldrei svarað.
Seinna fómm við Kolbrún svo í
fleiri ferðir saman, einu sinni til
Norðurlanda. Alltaf var hún sami,
góði, trausti ferðafélaginn. Það
vakti athygli mína hvað hana tók
alltaf sárt til íslands. Ef hún sá
flaggað með Norðurlandafánanum
og þann íslenzka vantaði varð hún
gröm og kvartaði við þau hótel eða
staði sem þannig höguðu sér. Ég
man að þegar hún kom úr þessari
ferð gisti hún bara eina nótt í
Reykjvík, en lagði svo af stað í
öræfaferð sem stóð ímarga daga.
Kolbrún rak um árabil verzlun
við Laugaveginn. Einnig var hún
ágætur ljósmyndari og hafa birst
eftir hana myndir í ýmsum tímarit-
um. Það er undarlegt að eiga aldrei
eftir að hitta hana og heyra hana
segja frá síðustu Qallaferðinni eða
ráðgera þá næstu.
Eg kveð þessa vinkonu mfna með
söknuði og þakka henni fyrir
tryggðina og vináttuna. Að endingu
ætla ég að biðja Jónas Hallgrímsson
eins og áður að lána mér kveðjuorð-
in og segi með honum: „Dreymi þig
ljósið, sofðu rótt.“
Þorbjörg Björnsdóttir
Helga E. Andersen
Minning
Fædd23.júlí 1894
Dáin 18. april 1986
„Hún amma þín var að kveðja."
Hvað þessi eina setning getur verið
sár. Þó fyllist hugurinn þakklæti,
þakklæti fyrir svo ótalmargt.
Helga amma var ung, þegar hún
missti manninn sinn, Bjama Magn-
ússon, frá íj'órum ungum bömum
þeirra. Eflaust hefur lífið oft verið
erfitt fyrir ömmu, samt var hún
alltaf hress og kát.
Amma bjó lengst af í Aðalstræti
16, þar sem fjölskyldan hittist all
oft. Þar vom þægindin ekki í fyrir-
rúmi. íbúðin var t.d. hituð með
einum kolaofni og stór og mikill
eldhúsvaskur kom í staðinn fyrir
bað. Þessu fann maður ekki fýrir,
það var alltaf svo gott að koma til
ömmu.
Frístundir sínar notaði amma til
að sauma. Hún saumaði mikið, allt
frá litlum myndum og upp í fína
stóla. Þessa fallegu hluti gaf hún
bömum sínum, bamabömum og
bamabamabömum. Amma las líka
mikið og hún spilaði mikið við okkur
bamabömin og síðar við bama-
bamabömin.
Amma var alltaf veitandinn.
Þegar hún kom hingað austur, eða
hún vissi af einhverjum á austurleið,
var alltaf eitthvað tfnt í poka handa
okkur. Einnig ef við vomm á ferð-
inni. Hún hafði alltaf eitthvað til-
búið handa okkur, þegar við vomm
að kveðja.
Amma flutti til foreldra minna
fyrir 15 ámm. Oft fann maður
hversu þakklát hún var fyrir að fá
að vera hjá þeim og hún talaði
mikið um hversu góð þau vom.
Ég er hrædd um, að langömmu-
bömunum finnist vanta eitthvað,
að geta ekki hlaupið upp til Helgu
ömmu, þegar þau koma til ömmu
og afa í Nökkvavoginum.
Ég veit að það hefur verið tekið
vel á móti ömmu og að henni líður
vel núna
Við hér á Reyðarfirði þökkum
ömmu allar samvemstundimar og
biðjum Guð að blessa hana.
Helga.
Líf í 92 ár. Það hlýtur að vera
ákaflega margt sem á daga þess
drífúr, sem lifir í níutiu og tvö ár.
Móður-amma mín lifði í 92 ár
og er ætlun mín að kveíja hana
hér í örfáum orðum, ekki vegna
þess að hún hafi óskað þess, heldur
vegna þess að þegar íslendingur
hefur þjónað landi sínu í hartnær
heila öld þá verða landar hans að
fá að vita af því. Það hjálpar okkur
að halda tengslum við uppmnann.
Annars sagði Helga-amma við
mig fyrir nokkmm dögum, það var
f bamaafmæli eins af afkomendum
hennar, þetta er nú orðið nokkuð
gott, það er kominn tími til að ég
fari að fara.
Eftir að hafa yljað umhverfið í
92 ár er hún nú farin og kemur
ekki aftur.
Helga Enea Andersen, eða
Helga-amma eins og hún var kölluð
síðustu ljörutíu árin, fæddist í
Reykjavík 23. júlí 1894, ein af
fimmtán bömum Helgu Jónsdóttur,
prests Jakobssonar og Hans And-
ersen fæddum í Sjöbo á Skáni í
Svíþjóð.
Hans hafði komið til íslands árið
1879 þá 22 ára gamall til að læra
skraddaraiðn (klæðskeraiðn) hjá
F.A. Löve. Tveimur ámm eftir
komuna hingað kvæntist hann
Helgu Jónsdóttur og átta ámm síð-
ar stofnaði hann eigið klæðskera-
verkstæði. Þegar Helga-amma
fæddist var H. Andersen orðinn
einn af stóm atvinnurekendunum í
Reykjavík með þijátíu manns í
vinnu.
Það hefur sjálfsagt verið §ömgt
borðhaldið í Aðalstræti sextán, því
að fyrir utan bamaskarann þá
snæddu skraddarasveinar einnig
hjá meistaranum.
Síðar fékk fyrirtækið nafnið H.
Andersen og Sons þar sem bræður
Helgu-ömmu gengu inn í fyrirtækið
með föðumum.
Á unglingsárum sfnum var Helga
send, ásamt Bengtu systur sinni,
til Kaupmannahafnar í húsmæðra-
skóla. Á þessum tíma hét þetta að
vera sigldur og var hin mesta „for-
frömun" enda kynntust flestir af-
komendur Helgu-ömmu útlöndum
fyrst í gegnum danskar gamansög-
ur og vísur sem vom listilega kveðn-
ar upp á dönsku.
Eftir þessa Danmerkurför hófst
alvara lífsins hjá Helgu. Hún hóf
störf á saumaverkstæði í Reykjavík
og kynntist skömmu síðar manns-
efni sfnu, Bjama Þorgeiri Magnús-
syni, sem þá var herbergisfélagi
Þórbergs Þórðarsonar er þeir
bjuggu uppi á lofti í Bergshúsi.
Eftir að hafa verið í festum, að
þeirra tíma sið, nógu lengi giftust
þau árið 1918 og hófu búskap í
Aðalstræti 16.
Fjórir íslendingar litu á þessum
ámm dagsins ljós í Aðalstræti 16.
Þeir vom: Ellen, Agnar, Hallfríður
og Jakob, §órir tilvonandi máttar-
stólpar þjóðfélagsins, sem nutu
umhyggju og leiðbeininga ástríkra
foreldra.
En skjótt skipast veður í lofti,
þegar yngsta bamið var fimm ára
var Helga orðin ekkja. Ekkja með
§ögur böm.
Það fæm ekki margir í sporin
hennar Helgu-ömmu í dag. Að
koma til manns fjóram bömum
þegar samhjálp var engin, §öl-
skyldufyrirtækið var að engu orðið
LEGSTEINAR
MOSAIK H.F.
Hamarshöfða 4 — Sími 81960
+ Hjartanlegar þakkir fyrir auðsýnda samúð viö andlát og útför
móður okkar, fósturmóöur, tengdamóður, systur og ömmu.
VALGERÐAR ERLENDSDÓTTUR,
Hafnarfirðl.
Sérstakar þakkir færum við starfsfólki á annari hæð sjúkradeildar
Hrafnistu í Hafnarfirði fyrirfrábæra umönnun.
Ingibjörg Jóelsdóttir, Ástráður Sigursteindórsson,
Geir Jóelsson, Lóa A. Bjarnadóttir,
Friðrik Jóelsson, Valdfs Guðjónsdóttir,
Gróa Jóelsdóttir, Jón P. Jónsson,
Kristín Guðmundsdóttir, Bjarni Þórðarson,
Erlendur Guðmundsson, Kristfn Gunnlaugsdóttir,
Sigríður Erlendsdóttir og barnabörn.
og Aðalstræti 16 horfíð í kreppuna
frægu.
Aldrei var kvartað eða kveinað á
því heimili, enda kom hún upp fjór-
um bömum sínum og em afkom-
endur nú 32 talsins, hið mann-
vænlegasta fólk, enda arfleifðin hin
besta.
Árið 1969 sendi Guðbrandur
Magnússon, mágur Helgu, henni
afmæliskveðju sem lýsir vel tilfínn-
ingum manns gagnvart afreki eins
og hennar.
Guðbrandur skrifar m.a. á þessa
leið:
Frú Helga Andersen, mín kæra
mágkona.
„Ég var við aldur, þegar það stóð
fyrir mér að maðurinn væri ekki
æðsta skepna jarðarinnar — heldur
konan. Og þetta þá vegna þess að
á konunni hefir hvílt og hvílir
stærra og mikilsverðara hlutskiptið
en okkar karlmannanna. Þið hafið
ekki aðeins borið okkur manneskj-
umar undir brjóstum, heldur hafið
þið alið okkur og fóstrað, umvafið
og frætt á þeim bylgjulengdum, sem
mannlífinu hefír komið og mjakað
því og þokað til þess þroska, þar
sem nú er komið.
Við karlmenn höfum hinsvegar
lengst af hlotið að sinna öllu hinu
kaldsamara og grófgerðara þótt
hitt beri að viðurkenna að í okkar
hlut, og þá vaxandi í seinni tíð,
í55;
hafí einnig komið að vísa til vegar
í ýmsu því er til æðri vísinda horfir,
en þetta er þá vitni um ykkar batn-
andi uppeldi enda nú viðurkennt
að allt sem best var unnið og til
afreka teldist, var unnið fyrir konu-
ást...
Helga-amma bjó í 70 ár í Aðal-
stræti 16, í hjarta borgarinnar.
Þaðan eigum við bamabömin
margar okkar bestu minningar. Það
ber ekki hinn minnsta skugga á
þann stað. Ávallt velkominn. Það
yljar að láta hugann reika þangað.
Þar er fyrir konan sem kenndi
okkur að lifa lífínu ánægð.
Segja má að hún hafi uppskorið
vel, því síðustu árin naut hún
ágætrar umhyggju baraa sinna.
Sérstaklega elstu dóttur sinnar,
Ellenar, og manns hennar, Guð-
mundar Siguijónssonar, en hjá
þeim bjó hún síðustu árin.
Ég kveð ömmu mína með kæm
þakklæti fyrir allt sem hún hefur
skilið eftir hjá mér og mun hjálpa
mér að lifa ánægjulegu og góðu lífi
hveijar svo sem aðstæðumar em.
Þorgeir Logi Áraason
Þar kom að því að hún elsku
amma mín fékk hina langþráðu
hvíld. Ég veit að henni líður vel
núna, því það var svo dásamleg ró
yfir henni þegar hún fór yfir móð-
una miklu. Við minnumst allra
okkar stunda saman. Þegar hún
kom í heimsókn og þurfti að hvfla
sig á hvetjum stigapalli til að
komast alla leið upp. Baaði var það,
að mjöðmin var henni til mikils ama
að ég tali nú ekki um bilað hjarta
og veik lungu og ným. Eða eins
og læknirinn sagði: „Þessi kona á
ekki að geta staðið uppi, hún geng-
ur á viljanum." Og sjónin, hún
þekkti okkur á röddinni eins og hún
sagði sjálf. En furðulegt samt hvað
hún gat spilað á spil við okkur
lengi. Ég held hún hafi verið svona
minnug þvf hún spurði hvaða spil,
þetta og hitt væri og þá gat hún
spilað allvel.
Bjama afa missti hún þegar hún
var 38 ára frá 4 bömum, öllum
innan við fermingu. Hún stóð sig
eins og hetja þrátt fyrir erfið tíma-
bil og ól öll sín böm upp í Aðal-
stræti 16, þar sem hún sjálf fæddist
og átti síðan heima þar í 70 ár.
Hún var mikil handavinnukona og
em margir sem eiga fallegar út-
saumaðar hannyrðir eftir hana.
Hún missti mikið þegar hún hætti
að geta saumað út.
Elsku, elsku ömmu minnar mun
ég sakna mikið og megi Guð vera
með henni.
Rannveig
t
Móðir okkar,
MARGRÉT FRIÐBJARNARDÓTTIR,
Suðurgötu 15,
Keflavfk,
lést í sjúkrahúsi Keflavíkur 24. aprfl.
Börnin.
t
Útför sambýlismanns míns, föður okkar og afa,
SIGURBJÖRNS ÁRNASONAR
frá Landakoti, Sandgerði,
ferfram frá Dómkirkjunni þriðjudaginn 29. apríl kl. 15.00.
Kornelfa Jóhannsdóttir,
Arndfs Sigurbjörnsdóttir,
Sigrún Sigurbjörnsdóttir,
Valdimar Sigurbjörnsson
og barnabörn.
t
Eiginkona min, móðir mín, tengdamóðir og amma,
KRISTÍN EYJÓLFSDÓTTIR,
Krókahrauni 4, Hafnarfirði,
verður jarðsungin fró Þjóðkirkjunni í Hafnarfirði þriðjudaginn 29.
apríl kl. 13.30.
Sigurður Alexandersson,
Hilmar Harðarson, Kristfn Pétursdóttir
og barnabörn.