Morgunblaðið - 29.04.1988, Blaðsíða 1

80 SÍÐUR B/C
STOFNAÐ 1913
96. tbl. 76. árg. FÖSTUDAGUR 29. APRÍL 1988________________________________Prentsmiðja Morgunblaðsins
Ungveijalaiid:
Saumað
að Kadar
Vín, Reuter.
KAROLY Grosz, forsætísráð-
herra Ungveijalands, hvattí í
gær eldri menn innan forystu-
sveitar kommúnistaflokksins til
að segja af sér og er almennt
litið svo á að orðum þessum hafi
Grosz einkum beint til Janosar
Kadars, leiðtoga ungverska
kommúnistaflokksins, sem er 75
ára að aidri.
Grosz hvatti aldurhnigna for-
ystumenn til þess að láta af störfum
er sýnt væri að starfshæfni þeirra
væri tekin að skerðast. Það þykir
engin tilviljun að forsætisráðher-
rann skuli hafa látið þessi orð falla
nú þar sem þing ungverska komm-
únistaflokksins verður haldið í
næsta mánuði. Grosz þykir líkleg-
astur eftirmaður Kadars og sagði
ónefndur ungverskur embættis-
maður í gær að hann teldi helmings-
líkur á því að ákveðið yrði á þinginu
að Kadar skyldi víkja fyrir Grosz.
Reuter
Pólskir öryggislðgreglumenn skoða skilriki námsmanna sem efndu til fjöldafundar við Jagiellonien-
háskóla í Krakow í gær. Fundarmenn lýstu yfir fullum stuðningi við kröfur verkfallsmanna í Lenín-
stáliðjuverinu.
Stjórnvöld í Póllandi hafa í hótunum við verkfallsmenn í Lenín-stálverinu:
Deilan hin alvarlegasta
frá því herlög voru sett
Krakow, Reuter.
STJÓRNVÖLD í Póllandi sUtu í gær samningaviðræðum við verka-
menn í Lenín-stálverinu, sem verið hafa i verkfalli frá þvi á þriðju-
dag. Hótuðu yfirvöld að sveitír öryggislögreglu yrðu kallaðar til og
verkfaUsmenn fangelsaðir sneru þeir ekki aftur tíi vinnu sinnar.
Leiðtogar verkamanna lýstu hins vegar yfir þvi að verkfaUinu yrði
haldið áfram þar tíl gengið hefði verið að kröfum þeirra. Ólgan i
PóUandi er hin mesta frá árinu 1981 er stjórnvöld settu herlög til
að brjóta á bak aftur starfsemi „Samstöðu", hinnar óleyfUegu hreyf-
ingar pólskra verkamanna.
Þátttaka í verkfallinu í Lenín-
stálverinu í borginni Krakow fór
enn vaxandi í gær og höfðu um
15.000 af 32.000 starfsmönnum
þess þá lagt niður vinnu. Skipulagn-
ing verkfallsins er í höndum nefnd-
ar 16 manna, sem allir eru ýmist
stuðningsmenn eða félagar „Sam-
stöðu". Lech Walesa, leiðtogi hreyf-
ingarinnar, hefur hvatt verkamenn
um gjörvallt Pólland til að leggja
niður störf beiti stjómvöld vaidi
Sauðþrár
ökufantur
Stokkhólmi, Reuter.
Þrítugur Svii var í gær dæmd-
ur til fjögurra mánaða vistar
innan fangelsismúra eftir að
hafa verið tekinn próflaus á bíl
sinum í 168. skipti.
Nafn mannsins var ekki gefið
upp í samræmi við lög i Sviaríki. í
niðurstöðum dómsins kom fram að
maðurinn var í bæjarleyfí og var á
leið aftur „heim“ í fangelsið þar sem
hann tekur út refsingu sína fyrir
fyrri umferðarlagabrot er hann var
stöðvaður.
gegn verkfallsmönnum í Krakow.
Yfírvöld stóðu ekki við þá hótun
sína að kalla út sveitir öryggislög-
reglu en tilkynntu þess í stað að
samningaviðræðum hefði verið slit-
ið þar sem verkfallsmenn hefðu
ekki samþykkt lokatilboð yfirvalda
um hækkun launa. í tilkynningu frá
saksóknara Krakow-borgar sagði
að verkfallið væri ólöglegt. Kynnu
þeir sem þátt tækju að verða ákærð-
ir fyrir óspektir og dæmdir til allt
að þriggja ára fangelsisvistar.
A miðvikudag buðu yfírvöld að
mánaðarlaun yrðu hækkuð um
20.000 zlotí á mánuði (um 2.000
kr. ísl.) og tilkynntu jaftiframt að
hugsanlegar ákærur á hendur verk-
fallsmönnum yrðu látnar niður falla
gengju þeir að þessu. Háttsettur
embættismaður í stjóm Lenín-stál-
versins sagði hins vegar í gær að
þetta tilboð hefði verið dregið til
baka og að ekki væri unnt „að
ábyrgjast öryggi" þeirra sem þátt
tækju í óleyfílegum verkfallsað-
gerðum.
Helstu kröfur verkfallsmanna
eru:
• Helmingshækkun launa þannig
að þau verði um 80.000 zlotí (um
8.000 ísl. kr.) á mánuði.
• Kaupauki til handa tilteknum
starfsstéttum og lífeyrisþegum til
að vega upp á móti gifurlegum
verðhækkunum að undanfömu.
• Vísitölubinding kaupgjalds og
verðlags.
• Störf til handa fjórum félögum
í „Samstöðu" sem sagt var upp í
Lenín-stáliðjuverinu er herlög vom
sett árið 1981.
Talsmenn „Samstöðu" sögðu i
gær að verkfallinu yrði haldið
áfram. „Menn em dálítið þreyttir
en vilja halda ótrauðir áfram þrátt
fyrir hótanimar."
Utanríkisviðskipti
Bandaríkjanna:
Asíuríki
fordæma
þvinganir
Tókýó, Washington, Reuter.
EMBÆTTISMENN í ríkjum
Austur-Asíu fordæmdu í gær
frumvarp, sem öldungadeild
Bandaríkjaþings samþykkti á
miðvikudag, og skyldar forseta
Bandaríkjanna til að grípa til
viðskiptaþvingana gegn þeim
ríkjum sem setja hömlur á inn-
flutning á bandarískum vörum.
Frumvarpið gengur þvert á
stefnu stjórnar Ronalds Reagans
Bandaríkjaforseta og skýrði tals-
maður hans frá því í gær að for-
setinn myndi beita neitunarvaldi
gegn því.
Til þess að þingmenn geti hnekkt
neitunarvaldi forsetans þurfa tveir
af hveijum þremur þingmönnum
beggja deilda Bandaríkjaþings að
leggjast gegn því. Fmmvarpið var
samþykkt með 63 atkvæðum gegn
36 í fulltrúadeildinni og bendir allt
til þess að ekki fáist tilskilinn meiri-
hluti gegn neitunarvaldi forsetans.
Embættismenn í nokkmm ríkjum
Austur-Asíu fordæmdu niðurstöðu
fulltrúadeildarinnar í gær og sögðu
frumvarpið alvarlega ógnun við
verslunarfrelsi og fyrirkomulag al-
þjóðaviðskipta.
Fmmvarpinu er einkum beint
gegn löndum Asíu en viðskiptahalli
Bandaríkjanna gegn ríkjum þessum
er mikill. í frumvarpinu er kveðið
á um að tollmúrar verði hlaðnir
gegn þeim ríkjum sem ekki heimila
óheftan innflutning á bandarískum
framleiðsluvömm. Að auki er for-
setanum tryggt aukið svigrúm til
að treysta samkeppnisstöðu banda-
rískra fyrirtækja.
Reagan forseti og flokksbræður
hans hafa þó einkum áhyggjur af
ákvæði í frumvarpinu, sem kveður
á um að uppsagnarfrestur starfs-
manna bandarískra fyrirtækja skuli
lengdur. Fulltrúar stjómarinnar
hvottu þingmenn Demókrataflokks-
ins í gær til að leggja fram nýtt
framvarp um utanríkisviðskipti og
að fella niður ákvæðið umdeilda.
Sjá ennfremur „Viðskipta-
hindranir og hömlur . . . á
bls. 26.
Tekist á í sjónvarpssal
JACQUES Chirac, forsætisráðherra Frakklands (t.v), lét hörð orð
falla er hann mætti Francois Mitterrand, Frakklandsforseta, í sjón-
varpskappræðu í París í gærkvöldi. Sjónvarpseinvígið var liður í bar-
áttunni fyrir seinni umferð forsetakosninganna {Frakklandi, sem fram
fer 8. maí. Frammistaða frambjóðendanna tveggja var talin geta
ráðið miklu um niðurstöðu kosninganna. Chirac sagði Mitterrand
hafa mistekist hrapallega stjóm efnahagsmála í landinu undanfarin
ár og væri mikil fylgisaukning öfgaafla bein afleiðing þess. Mitter-
rand sagði það ljóst vera að angist og örvænting í röðum tiltekinna
þjóðfélagshópa væri ástæða aukins fylgis öfgamanna en varaði Chirac
við að leita eftir stuðningi fylgismanna Jean-Marie Le Pen. Le Pen
var frambjóðandi hægri-öfgamanna í fyrri umferðinni og fékk mun
meira fylgi en búist hafði verið við. Þá deildu þeir hart um hvemig
taka bæri á starfsemi hryðjuverkamanna og gengu ásakanir um óheil-
indi á víxl. Mitterrand þótti taugaóstyrkur í upphafí en menn höfðu
á orði að sjálfstraust hans hefði vaxið er leið á þáttinn. Ef marka
má skoðanakannanir vinnur Mitterrand ömggan sigur í síðari umferð
kosninganna.
Reuter