Morgunblaðið - 29.04.1988, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 29. APRÍL 1988
31
Samgönguráðherra um kaupskipastólinn:
Færri skip flytja nú meira vörumagn
ÍSLENSKI kaupskipastóllin hef-
ur dregist lítillega saman á
síðustu árum en hann telur nú
45 skip, sagði Matthías Á.
Mathiesen, samgönguráðherra, í
sameinuðu þingi í gær í svari við
fyrirspurn frá Danfríði Skarp-
héðinsdóttur (Kvl/Vl) um kaup-
skipaeign íslendinga og leigu
erlendra farskipa. Þrátt fyrir
fækkun skipa væri þó flutt um-
talsvert meira vörumagn en áð-
ur.
Samgönguráðherra sagði kaup-
skipastólinn á vegum íslenskra út-
gerða í dag telja 45 skip. Þar af
væru 32 skip undir íslenskum fána,
en 7 skip á þurrleigu hjá íslenskum
útgerðum, mannaðar íslenskum
áhöfnum. íslenskar útgerðir ættu 2
skip sem skráð væru undir erlend-
um fánum og 4 erlend skip væru í
langtímaverkefnum hjá íslensku-
útgerðunum. íslenski kaupskipa-
stólinn hefði lítillega dregist saman
á undanfömum árum en helstu
ástæður þess væru þær, að skipin
væru nú stærri og afkastameiri og
rekstur þeirra betur skipulagður og
afköst við lestun og losun hraðari.
Viðskiptaráðherra;
Lög um samvinmifélög
endurskoðuð eftir samþykkt
hlutaf élagafrumvarps
VIÐSKIPTARÁÐHERRA telur
að ekki eigi að endurskoða iög
um samvinnufélög fyrr en útséð
er um örlög stjórnarfrumvarps
um hlutafélög sem fjárhags- og
viðskiptanefnd efri deildar hefur
til meðferðar. Nauðsynlegt væri
að lög um samvinnufélög væru
í samræmi við lög um annan at-
vinnurekstur. Þetta sagði ráð-
herrann í svari við fyrirspum frá
Halldóri Blöndal (S/Ne) um
hvemig liði endurskoðun sam-
vinnulaga. Halldór sagði mikla
þörf á þvi að færa samvinnulög-
gjöfina í nútimahorf og gæti
hann ekki unað við skýringu við-
skiptaráðherra.
Halldór Blöndal (S/Ne) sagði
samvinnuhreyfinguna hafa átt und-
ir högg að sækja á undanfömum
árum og löggjöfin um hana væri
ekki í takt við tímann. Þetta hefði
fengist staðfest í ummælum ýmissa
forsvarsmanna hreyfingarinnar.
Lögin væru frá árinu 1937 og tækju
ekki tillit til verslunar- og starfs-
hátta eins og þeir væru nú.
Halldór sagðist ekki draga í efa
þá miklu þýðingu sem kaupfélög
hefðu á ýmsum stöðum á landinu
en einmitt þess vegna væri mikil-
vægt að koma í veg fyrir þær þræt-
ur sem væru uppi núna til dæmis
um hver væri-hlutur kaupfélaganna
í SÍS. Þingmaðurinn sagðist telja
nauðsynlegt að menn (huguðu á
nýjan leik þessa umgjörð svo Al-
þingi gæti fljótlega fjallað um frum-
varp til endurskoðunar á samvinnu-
lögunum.
Jón Sigurðsson, viðskiptaráð-
herra, sagði að í tíð síðustu ríkis-
stjómar hefðu verið unnin drög að
frumvarpi til endurskoðunar á lög-
um um hlutafélög og stofnanir í
Eiður Guðnason:
Fyrirspum byggð á
ómerkilegu slúðri
INGI Björn Albertsson (B/Vl)
spurði I sameinuðu þingi i gær
menntamálaráðherra hvort hann
hygðist beita sér fyrir þvi „að
kannað verði sannleiksgildi
þeirrar staðhæfingar er fram
kemur í dagblaðinu Timanum 30.
mars sl. þar sem segir að sam-
kvæmt skipun að ofan séu fréttir
er snerta stjómmál ritskoðaðar
þjá sjónvarpi". Birgir ísleifur
Gunnarsson, menntamálaráð-
herra, sagðist bera fullt traust
til fréttastofu sjónvarps og ekki
ætla að gripa til frekari aðgerða.
Eiður Guðnason (A/Vl) var mjög
harðorður i umræðunum og
sagði þetta mál vera byggt á
ómerkilegu slúðri.
Menntamálaráðherra sagðist
hafa óskað eftir umsögn útvarps-
stjóra vegna þessarar fyrirspumar.
í svari hans segir: „Fyrirspyijendur
vfsa til frétta dagblaðsins Tímans
sem hafði það eftir ónafngreindum
heimildum að vinnubrögð af því
tagi sem vikið er að í fyrirspuminni
væm viðhöfð á fréttastofu sjón-
varpsins. Fréttamenn sjónvarpsins
hafa með yfírlýsingum í Tímanum
harðlega mótmælt þessum tilhæfu-
lausu fuliyrðingum og segja frek-
lega vegið að starfsheiðri sínum
með þeim. Undirritaður vísar því
algerlega á bug að fréttastofa sjón-
varpsins sæti ritskoðun af einu eða
öðm tagi og telur fréttaflutning
Tímans um þetta efni ekkert annað
en fyrirlitlegan rógburð sem er
blaðinu til skammar og fráleitt til-
efni könnunar eða rannsóknar af
hálfu menntamálaráðherra."
Birgir ísleifur sagðist bera fullt
traust til fréttastofu Ríkissjón-
varpsins og hygðist ekki ætla að
elta ólar við „söguburð" af þessu
tagi og gera frekari ráðstafanir.
Hreggviður Jónsson (B/Rn)
sagði fyrirspum þessa ekki vera að
tilefnislausu. Það yrði fróðlegt að
setja á stofn nefnd og kanna hvem-
ig fréttaflutningur væri. Ýmislegt
benti til þess að þessar fréttir væm
ekki úr lausu lofti gripnar og
ástæða væri til að kanna þetta bet-
ur.
Hjörleifur Guttormsson
(Abl/Al) sagðist ekki treysta sér
til þess að láta menntamálaráðherra
kanna þetta mál eftir „frammistöðu
hans í Tangen-málinu“. Nær væri
að Alþingi kannaði það.
Eiður Guðnason (A/Vl) sagði
þessa fyrirspum vekja furðu sína.
Hún væri byggð á slúðri sem eng-
inn væri borinn fyrir. Fulltrúi
fréttamanna hefði harðlega mót-
mælt þessu „ómerkilega slúðri" f
Tímanum. Eiður sagðist hafa starf-
að á fréttastofu Rfkissjónvarpsins
í 11 ár en aldrei orðið var við þrýst-
ing frá stjómmálamönnum eða rit-
skoðunartilhneigingar. Fréttamenn
myndu ekki sætta sig við slíkt.
Þetta væri fráleitt mál byggt á
nafnlausu slúðri sem enginn maður
virtist þora að leggja nafn sitt við.
Ingi Björn Albertsson (B/Vl)
taldi að „óvilhallir menn“ ættu að
kanna þetta mál. Þegar svona birt-
ist í einu stjómarmálgagninu þyrfti
að kanna málið.
Albert Guðmundsson (B/Rvk)
sagðist harma að menntamálaráð-
herra neitaði að kanna þessar full-
yrðingar frekar. Hann upplýsti að
Borgaraflokkurinn hefði séð ástæðu
til að skrifa útvarpsstjóra um skyld
máleftii.
atvinnurekstri. Enn væri ekki ljóst
hvemig þessu frumvarpi myndi
reiða af en það hefði nú verið til
meðferðar í efri deild síðan í októ-
ber og teldi hann eðlilegt að ákveða
á þessu stigi ekki frekar um fram-
haldsstarf varðandi endurskoðun
samvinnulaga. Þau þyrftu að vera
í samræmi við lög um annan at-
vinnurekstur. Viðskiptaráðherra
sagðist leggja áherslu á að frum-
varpið um hlutafélög yrði að lögum
á þessu þingi. í beinu framhaldi af
því mætti sfðan taka lög um sam-
vinnufélög til rækilegrar endur-
skoðunar.
Halldór Blöndal sagði að þingið
mætti hafa til endurskoðunar á
sama tfma bæði lög um hlutafélög
og samvinnufélög. Hann gæti undir
engum kringumstæðum unað við
þá skýringu viðskiptaráðherra að
meðan ijárhags- og viðskiptanefnd
efri deildar væri að athuga frekar
frumvarpið um hlutafélög yrðu lög
um samvinnufélög ekki endurskoð-
uð.
Eyjólfur Konráð Jónsson
(S/Rvk) sagði nauðsynlegt að láta
félagalöggjöfína fylgjast að. Það
hefðu verið samþykkt mjög merk
lög um hlutafélög árið 1978 en allt-
af verið einhver fyrirstaða þegar
ætti að endurskoða lög um sam-
vinnufélög. Það væri kominn tími
til að færa þau í nútímalegt horf.
Varðandi frumvarpið til breytinga
á lögum um hlutafélög sagði hann
að f því fælust engar stærri breyt-
ingar.
Jón Sigurðsson sagði það vera
hentugt vinnulag að Ijúka lagasetn-
ingu um hlutafélög. Ef þessar laga-
breytingar væru ekki umfangsmeiri
en þetta að mati deildarmanna þá
ætti ekki að vera erfitt að „hespa
þessu af“.
Albert Guðmundsson (B/Rvk)
sagðist vona að endurskoðun á lög-
unum yrði þannig að það yrði bæði
þjóðinni og samvinnuhreyfíngunni
til gagns.
Halldór Blöndal sagði að sér
gengi ekki nema gott eitt til. Hann
væri félagsmaður í Kaupfélagi Ey-
firðinga og teldi nauðsynlegt að
löggjöfín yrði færð f nútímalegt
horf.
Skipastóllinn flytti því töluvert
meira vörumagn nú en þau gerðu
fyrir nokkrum árum þrátt fyrir
fækkun skipanna.
Matthías sagði þetta vera sömu
þróun og annarsstaðar en íslensk-
um útgerðum hefði tekist bærilega
að komast í gegnum þá erfíðleika-
tíma sem hefðu einkennt útgerð um
allan heim undanfarin 5-7 ár.
í svari ráðherrans kom einnig
fram að íslenskum farmönnum
hefði fækkað undanfarin 10 ár en
hann sagði að ekki lægju fyrir ná-
kvæmar tölur í því sambandi. í dag
störfuðu um 660 farmenn á íslenska
kaupskipaflotanum og 70 útlend-
ingar á þeim tímaleiguskipum sem
fyrirtækin væru með f rekstri. Ekki
hefði verið gripið til sérstakra ráð-
stafana til að koma í veg fyrir að
islenskir farmenn yrðu fyrir at-
vinnumissi vegna leiguskipatöku en
þó hefði þeim tilmælum verið beint
til kaupskipaútgerða að takmarka
töku leiguskipa eftir mætti auk
þess sem félög farmanna hefðu
verið í viðræðum við skipafélögin
um þessi mál. „í raun hefur ekki
orðið vart atvinnumissis vegna er-
lendra leiguskipa og möguleikar
stjómvalda eru litlir í þessu efni ef
menn vilja á annað borð hafa sigl-
ingar ftjálsar til og frá landinu,
eins og er hjá öðrum Vestur-Evr-
ópuríkjum," sagði samgönguráð-
herra.
Ráðherra sagði að lokum að það
væri ánægjulegt hversu takmörkuð
áhrif hinir miklu erfiðleikar í al-
þjóðlegri kaupskipaútgerð hefðu
Matthías Á. Mathiesen
haft hér á landi. Það væri hins veg-
ar engin tiygging fyrir óbreyttu
ástandi í því efni og því myndu
stjómvöld kappkosta að fylgjast
náið með öllum breytingum sem
yrðu á þessu sviði, svo og að yfir
okkur myndu ekki dynja sömu erfið-
leikar í kaupskipaútgerð og sumar
nágrannaþjóðir okkar hefðu þurft
að stríða við.
Danfríður Skarphéðinsdóttir
(Kvl/Vl) sagði að íslenskir farmenn
væru að missa vinnu sína vegna
erlendra leiguskipa auk þess sem
það kostaði gjaldeyri að leigja.
Sagði hún stjómvöld þurfa að móta
stefnu í þessum málum og beina
skipafélögunum inn á fslenskan
markað.
Hreggviður Jónsson (B/Rn)
sagði íslendinga vera í samkeppni
við þjóðir með ódýrt vinnuafl og
kæmi það niður á okkur.
Menntamálaráðherra:
Bjartsýni varðandi
kennararáðningar
BIRGIR ísleifur Gunnarsson,
menntamálaráðherra, svaraði f
gær fyrirspurn frá Danfríði
Skarphéðinsdóttur (Kvl/Rvk) um
lausar stöður kennara og ráðn-
ingu í þær. Ráðherra sagði að
samkvæmt viðtölum við skóla-
meistara væru þeir bjartsýnni en
á síðasta ári um kennararáðning-
ar því hreyfing á kennurum væri
minni en áður.
Birgir ísleifur Gunnarsson,
menntamálaráðherra, sagði að f
vetur hefði starfað við gmnnskóla
landsins eftirfarandi fyöldi leið-
beindenda, flokkað eftir fræðsluum-
dæmum:
Reykjavík 26 stöður,
Reykjaneskjördæmi 79 stöður,
Vesturlandsumdæmi 46 stöður,
Vestfjarðaumdæmi 58 stöður,
Norðurlandsumdæmi vestra 52
stöður,
Norðurlandsumdæmi eystra 86
stöður,
Austurlandsumdæmi 71 staða,
Suðurlandsumdæmi 53 stöður.
Alls væri þama um að ræða 471
stöðu. Þessar stöður myndu losna
í vor og yrðu þá auglýstar, en tek-
ið yrði tillit til þeirra sem nú stund-
uðu réttindanám. Að auki mætti
búast við að einhveijar stöður sem
grunnskólakennarar gegndu myndu
Frumvarp um Háskóla
á Akureyri samþykkt
NEÐRI deild samþykkti sf ðastlið-
inn miðvikudag stjórnarfrum-
varp um Háskóla á Akureyri og
er það þvf orðið að lögum. Gert
er ráð fyrir að fyrst f stað muni
háskólinn á Akureyri einkum
fást við kennslu á styttri náms-
brautum sem ljúki með prófum
er veiti tiltekin starfsréttindi en
jafnframt rétt til áframhaldandi
háskólanáms.
í upphafi verða í skólanum
rekstrar- og heilbrigðisdeild en í
greinargerð með frumvarpinu segir
að eðlilegt sé að taka tillit til at-
vinnuhátta á hveijum stað þegar
fjallað sé um hlutverk hans. Á
Akureyri hafi atvinnulffið einkennst
af verslun, iðnaði og þjónustu. Þar
sé öflugt sjúkrahús sem sé ætlað
það hlutverk að vera varasjúkrahús
fyrir allt landið. Þar sé margháttað-
ur iðnaður og umsvifamikil verslun
og þjónusta.
Lögin verða endurskoðuð innan
þriggja ára.
Birgir tsleifur Gunnarsson
losna, en ennþá væri óljóst hversu
margar þær verða.
Frá framhaldsskólum sagði
menntamálaráðherra að mjög fáar
beiðnir hefðu borist ennþá um aug-
lýsingu á kennarstöðum og aðeins
ein skólastjórastaða myndi losna
svo vitað væri.
Af þessum sökum gæti ráðuneyt-
ið ekki gefíð upp hve margar stöður
gætu hugsanlega losnað. Hins veg-
ar yrðu allmargar stöður auglýstar,
sem skipaðar væru kennurum sem
ekki hefðu fullgild kennsluréttindi,
en þeir væru um 325. Menntamála-
ráðherra sagði að margir kennarar
myndu ljúka námi í uppeldis- og
kennslufræðum f vor og sumar, svo
að stöður þeirra yrðu tæpast lausar
þótt auglýstar yiðu.
Þá yrði stundakennsla auglýst
en hve mikil hún yrði væri ekki
endanlega vitað fyrr en nemenda-
innritun væri að fullu lokið. Sam-
kvæmt viðtölum við skólameistara
væru þeir bjartsýnni en á sfðasta
ári um kennararáðningar þvf hreyf-
ing á kennurum væri minni en áður.