Morgunblaðið - 17.05.1988, Blaðsíða 60

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 17 MAÍ 1988
Daði E. Jóns-
son - Minning
Fæddur 26. mai 1943
Dáinn 2. maí 1988
Ég lifi í Jesú nafiii,
í Jesú nafni ég dey,
þótt heilsa og líf mér hafni,
hræðist ég dauðann ei.
Dauði, ég óttast eigi
afl þitt né valdið gilt
í Kristí krafti ég segi:
komþúsæll.þáþúvilt. (H.P.)
Það var sem nístingshrollur færi
um mig, er ég frétti andlát skóla-
bróður míns, Daða Eysteins Jóns-
sonar, sem varð bráðkvaddur á
heimiíi sínu að kvöldi 2. maí sl.
Hann útskrifaðist með mér frá
Verzlunarskóla íslands vorið 1963
og vorum við skólafélagamir ein-
mitt að halda upp á 25 ára útskrift-
arafmæli okkar föstudaginn 29.
apríl sl. Var Daði þar hrókur alls
fagnaðar eins og jafnan og grunaði
engan, að skilin yrðu svo skjót milli
lífs og dauða.
Daði var skólabróðir minn í 4 ár,
frá 1959—1963. Það er nú svo, að
kynni við skólafélaga, sem stofnað
er til á þessum mótunarárum, verða
• ævarandi og fymast aldrei. Verzl-
unarskólinn var þá ekki stór og
mikili, allir þekktust og voru út á
við sem órofa heild. Skólinn var
okkar uppeldisstofnun og mótaði
okkur ævilangt. Daði lét ekki mikið
fyrir sér fara, en hann var hvers
manns hugljúfí, alltaf til hjálpar
reiðubúinn og ávann sér virðingu
og velvild bæði kennara og nem-
enda. Hann var félagslyndur og
átti stóran þátt í þeim góða anda,
er ríkti í skemmtanahaldi okkar.
- Man ég eftir mörgum skemmtileg-
um stundum, sem við áttum saman,
skólaskemmtunum, skólaferðalög-
um og bara skemmtilegum viðræð-
Að kvöldi 10. maí sl. lést Ami
Haraldsson fyrrverandi verslunar-
maður. Andlát hans bar fremur
brátt að þrátt fyrir að hann hafí
átt við erfíð veikindi að stríða. Sjálf-
ur var Ámi tilbúinn að kveðja hið
jarðneska líf og ganga á vit Hins
æðsta, fullviss að þar myndi hann
hitta fyrir horfna ástvini. Hann
kvaddi með hógværð og friðsæld
en skilur eftir sig góðar minningar
hjá þeim sem hann þekktu og þótti
vænt um hann, minningar sem gott
er að eiga og hverfa til.
Ámi Haraldsson fæddist í
Reylcjavík 29. desember 1912.
Hann var sonur sæmdarhjónanna
Haraldar Ámasonar og Amdísar
Bartels. Ámi átti fjögur systkini,
þau Bjöm, Kristínu, Jóhönnu og
Erlu og ólust þau upp í foreldrahús-
um og nutu mikillar ástúðar. Har-
aldur, faðir Áma, var umsvifamik-
ill kaupsýslumaður í Reykjavík í
sinni tíð. Hann rak Haraldarbúð í
Austurstræti 22 og þótti í mörgu
brautryðjandi í kaupmennsku á Is-
landi. Þótti verslun hans lengst af
bera af öðrum og var auðheyrt á
Áma að hann var stoltur af föður
sínum og ri§aði oft upp æsku- og
unglingsár sín og talaði um Harald-
arbúð — hversu glæsilega og
smekklega hún hefði verið búin.
Ungur að árum fór Ámi í versl-
unarskóla á Englandi og stundaði
þar nám um hríð. Eins og títt var
um böm efnafólks á þessum árum
ferðaðist Ámi mikið um heiminn
og aflaði sér þannig þekkingar um
menn og málefíii síns tíma. Hann
var sannkallaður heimsmaður og
bar ætíð næmt skynbragð á gæði
og fegurð.
Ámi var mjög myndarlegur mað-
um á göngunum í Verzló. Öll vorum
við ung og glöð og höfðum gaman
af græskulausu gamni við kennara
og nemendur. Allt slíkt var þó í
góðu, en eins og allra ungmenna
er háttur, áttum við okkar glettni-
stundir við kennara, sem tóku því
auðvitað misvel. Daði vildi aldrei
grátt gaman við neinn og er það
ekkert oflof að segja, að hann var
með eindæmum góð sál. En eins
og hógværra er háttur, fór ekki
mikið fyrir honum, en þeim mun
betra var að leita til hans, ef eitt-
hvað bjátaði á. Þá var allt „ekkert
mál“ og lagði hann sig allan fram.
Við Daði urðum góðir vinir þrátt
fyrir ólík áhugamál og get ég sagt
hér, að hann reyndist mér einstak-
lega vel og vissu fæstir um þau
mál, er ég bar undir hann. Af eigin
reynslu get ég þvt sagt, að öllum
vildi hann gott gera. A verzlunar-
skóiaárum sínum hafði Daði kynnst
tilvonandi konu sinni, Báru M.
Eiríksdóttur, og hafði hann því fest
ráð sitt þegar í skóla, enda ham-
ingjusamur mjög með Báru. Þau
giftu sig í nóvember 1965.
Böm þeirra eru þijú: María
Björk, f. 18.2. 1965, Krirtrún
Helga, f. 9.10. 1971 og Atli Már,
f. 26.2. 1976 og sjá þau nú á eftir
yndislegum föður og vini langt um
aldur fram. Minningin um góðan
föður lifir þó og verður þeim til
styrktar. En það er auðvelt fyrir
utanaðkomandi að skrifa þannig
huggunarorð, því að sá, sem fyrir
sorginni verður, upplifír hana, eins
og syrgjandi einn getur gert og þá
eru orð svo lítils megnug.
En sorgina verður að takast á
við; tala um hana og umfram allt
ekki byrgja hana inni. Þegar svo
snöggan dauðdaga ber að, er svo
margt, sem maður vildi hafa talað
ur og sagt var að Reykjavíkurdætur
hefðu iðulega snúið sér við á götum
borgarinnar þegar þetta glæsi-
menni gekk hjá. Þá var einnig haft
á orði að konur hefðu gjaman kos-
ið að láta Áma afgreiða sig í Har-
aldarbúð þar sem hann starfaði á
yngri ámm, ekki bara vegna glæsi-
leika hans, heldur einnig vegna
þess að hann hafði afburðaþekk-
ingu á þeim vömm sem vom á
boðstólum og var mikið lipurmenni.
Árið 1940 kvæntist Ámi Har-
aldsson Elínu Ingvarsdóttur
Bjamasonar skipstjóra. Elín var
kvenna fegurst og var það mál
þeirra er sáu þau saman að þar
hefði farið glæsilegasta par borgar-
innar.Ámi og Elín eignuðust þijá
drengi. Elstur er Haraldur, rann-
sóknarmaður í Reykjavík, þá Bjami
Ingvar, veitingamaður í Reykjavík,
og yngstur er Bjöm flugvélstjóri
hjá Flugleiðum. Þeir em allir mann-
kostamenn og reyndust föður sínum
mikil stoð í erfíðum veikindum hans.
Því miður entist hjónaband Áma
og Elínar ekki og slitu þau sam-
vistir.
Árið 1963 kynntist Ámi móður
m inni, Kötlu Dagbjartsdóttur, en
hún var ekkja með tvö böm. Ámi
hafði þá um árabil átt í útistöðum
við Bakkus konung, sem marga
menn reynir að knésetja. Katla
hjálpaði honum að losna undan
þeim áhrifamætti í nokkur ár og
góð vinátta tókst með þeim. Árið
1966 urðu þau viðskiptafélagar er
þau festu kaup á veitingastaðnum
Brytanum í Austurstræti 4. Þessari
kaffistofu breyttu þau og kölluðu
Fjarkann og varð hann fyrsti og
vinsælasti skyndibitastaðurinn í
Reykjavík næstu árin. Þau Katla
betur út um, tjáð tilfínningar sínar
betur, en enginn á von á dauðanum
í blóma lífsins og þegar engin teikn
em á lofti um að endalokin séu svo
nærri. En trúin á góðan Guð og
almætti hans mun veita Bám og
bömunum styrk til þess að gera sér
ljóst, að Daði er horfinn í þá vistar-
vem, sem bíður okkar allra og hann
veit hvað þeim fínnst hafa verið
ósagt við hann og einnig, hvað hann
vildi sagt hafa við þau. En hið eina,
sem er öraggt við fæðingu nýs ein-
staklings, er sú vissa, að hann
muni deyja, þegar hans tími kemur
og við verðum að trúa því, að okk-
ar bíði betra lff, sem bæti okkur
upp allar sorgir í þessari jarðvist.
Öll orð em svo tómleg, þegar hjart-
að er fullt af sorg og spumingum:
Hvers vegna hann? Það em svo
margir, sem þrá að deyja, en svo
em fullfrískir einstaklingar kallaðir
frá hálfnuðu dagsverki. Mannlegur
máttur fær þessu ekki svarað.
Vorið 1963 vom sannkallaðir
gleðidagar. Þá var peysufatadagur-
inn ógleymanlegi, glettnar og gam-
ansamar kveðjur og þakkir til læri-
feðra og það var vor í hugum okk-
ar allra. Eftir lokaprófín það ár
fómm við sitt í hveija áttina, en
alltaf var eins og einhver nákominn
mætti manni, ef maður sá þessa
fyrrverandi skólafélaga á götu og
tók þá tali. Eins og gengur hafði
maður meira samband við suma en
og Ámi ráku Fjarkann sameigin-
lega fram til ársins 1979. Síðustu
árin umgengust Katla og Ámi lítið
en góður kunningsskapur hélst þó
með þeim alla tíð.
Eins og áður er drepið á háði
Ámi harða glímu við Bakkus. Sú
glíma reyndi á hann og átti sjálf-
sagt þátt í því hversu heilsu hans
hrakaði ört. Síðustu mánuði lífs síns
dvaldist Ámi á Reylq'alundi og naut
þar góðrar umönnunar. Þar áður
hafði hann dvalist langdvölum á
Heilsuhælinu í Hveragerði og á
Vífílsstöðum og hafði hann oft orð
um þann velvilja sem hann fann
þar í sinn garð.
Meðan Ámi var heill heilsu
stundaði hann útilíf af miklum
áhuga. Laxveiðar vom líf hans og
yndi og aðaláhugamál um langt
skeið. Hann var sannkallaður snill-
ingur þegar hann var með stöngina
í hendi og unun að horfa á hann
kasta flugu. Mér em í fersku minni
ferðimar í Norðurá í Borgarfirði.
Aldrei leið Áma betur en einmitt
við ána þegar hann var að egna
fyrir laxinn. Það skipti minnstu
máli hvort fengurinn var meiri eða
minni. Ámi var frábær leiðbeinandi
og eftirsóttur sem slíkur enda gjör-
þekkti hann ámar í Borgarfírðinum
þar sem hann stundaði laxveiðar
af kappi, oft með fyrirmönnum
aðra. En allt um það; þegar við
hittumst, var eins og tíminn stæði
í stað. Állir samglöddust, ef ein-
hveijum gekk vel og allir sam-
hryggðust, ef eitthvað bjátaði á.
Ég hitti Daða iðulega í gegnum
árin, alltaf jafn hressan og þá var
gjaman minnst á gömlu góðu árin.
Vom þá rifjaðar upp minningar um
brall okkar í kennslustundum,
gamanið á nemendamótum og
raunar allt það gleðilega, sem fylgdi
þessum ámm. Við vomm líka svo
heppin að lúta stjóm mesta lær-
dóms- og viskumanns, sem Verzl-
unarskólinn hefur átt að skóla-
stjóra. Dr. Jón Gíslason var kenn-
ari af Guðs náð og þótt hann væri
strangur, var hann mannvinur og
skildi sálarlíf okkar ungmennanna.
Hann sýndi okkur fram á, að
mannshugurinn einn stenst tímans
'tönn og því beri að þroska hann,
vísindum og tækni til framfara. Ég
minnist þess, að ég hitti Daða fyrir
nokkmm ámm og tókum við tal
saman. Við ræddum um lífíð og þá
braut, er ýmis okkar höfðu valið.
Sagði Daði þá m.a. að hann virti
dr. Jón heitinn æ meir eftir því sem
hann yrði eldri og þroskaðri og
væri það gæfa okkar að hafa notið
leiðsagnar slíks andans stórmennis,
sem þó var svo hlýr og gegnum-
heill. Minnist ég þess, hve umræða
þessi festist í huga mér, því að
andinn í Verzlunarskólanum okkar
var einstakur.
Eins og áður er sagt, lukum við
verzlunarprófí vorið 1963. Skildust
þá leiðir sumra okkar, því að sumir
héldu áfram námi og luku stúdents-
prófí, en aðrir fóm út í atvinnulífíð
og dreifðist því hópurinn skiljan-
lega.
Daði var í hópi þeirra, sem fóm
strax til starfa í lífsins skóla. Eftir
nám hóf hann fyrst störf hjá Eiríki
Ketilssjmi, en fór síðan til starfa
hjá Dentalíu og starfaði þar lengi
vel. Síðan hóf hann störf hjá Tann-
smíðaverkstæðinu í Síðumúla 29
og þar starfaði hann til dauðadags.
Þau hjón höfðu lagt í það stórvirki
að reisa sér hús á Marbakkabraut
22 í Kópavogi og fluttu þangað inn
landsins á sínum yngri ámm.
Nú hefur Ámi lagt út á ókunnar
leiðir, sem við öll eigum eftir að
fara fyrr eða síðar. Erfiðleikar
lífsins og erfíðir sjúkdómar eru að
baki og nýtt líf framundan. Áma
mun án efa famast þar vel. Ég og
fjölskylda mín þökkum fyrir sam-
fylgdina með Áma um leið og við
vottum sonum hans og fjölskyldum
þeirra dýpstu samúð.
Bryndís Valgeirsdóttir
í dag er gerð frá Dómkirkjunni
útför Ama Haraldssonar, verslun-
armanns, er andaðist á Reykjalundi
hinn 10. þ.m.
Hann var elstur bama hjónanna
Haraldar Ámasonar, kaupmanns,
og Amdísar Henriksdóttur Bartels,
fæddur á Laufásvegi 3 hér í borg
hinn 29. desember 1912.
Bamungur fluttist hann með for-
eldmm sínum á Hverfísgötu 44, en
mjög var þá þægilegt að búa í því
hverfí vegna þess að rétt ofan við
homið á Hverfísgötu og Vatnsstíg
hafði athafnamaðurinn Jónatan
Þorsteinsson mikil verksmiðjuum-
svif og seldi hann nágrönnum sínum
afgangsraforku, þannig að þeir
gátu lýst upp hús sín.
í þessu hverfí athafna og nýmæl-
is ólst Ámi upp til fermingaraldurs,
en þá flutti flölskyldan aftur á Lauf-
ásveg, í þetta skiptið í hús nr. 33,
og þar bjó Ámi þar til hann stofn-
aði sitt eigið heimili árið 1940.
Á bemsku- og æskuámm sínum
á Hverfísgötunni knýtti Ámi vin-
áttubönd við ýmsa jafnaldra sína
þar, er urðu ævilangt tryggir vinir
hans og ferðafélagar.
Snemma hóf Ami nám hér í
verslunarfræðum og fór síðan utan
til Englands og Þýskalands til þess
að afla sér frekari menntunar. Að
námi loknu kom hann aftur til
starfa í verslun föður síns í Austur-
stræti, en þar hafði hann á námsár-
unum fetað sín fyrstu spor á versl-
unarbrautinni.
Til þeirra starfa, er þar biðu
hans, var hann mjög vel undirbú-
Minning:
Ámi Haraldsson
fv. verslunarmaður
í ágúst 1987. Entist því Daða stutt
vist í þeim híbýlum, sem þau höfðu
lagt svo hart að sér við að eignast.
Lífið virtist blasa við þeim. Bömin
vom komin af erfiðasta aldri og
Bára vann hálfan daginn hjá Sam-
bandi ísl. sveitarfélaga. Það var svo
sannarlega kominn tími til að fara
að huga að lífinu sjálfu og eiga sér
gleðistundir utan strits og áhyggna.
Bára hefur sjálf sagt mér, að síðast-
liðið ár og fram til fráfalls Daða
hafi verið eitt hamingjuríkasta
tímabil í lífí þeirra hjóna.
Það verða því kvalafullar breyt-
ingar á lífí þessarar fjölskyldu nú,
og er það hugheil von mfn og trú,
að Guð veiti Bám og bömunum
styrk og samheldni til að komast
skaðlaus út úr þeirri miklu raun.
Maður fínnur til svo mikils van-
máttar við að skrifa minningargrein
um svo góðan dreng. Svo margs
er að minnast, svo margt mætti
rifja upp, en það er eitthvað svo
erfítt að koma því frá sér á þann
hátt, sem maður vildi. En orð em
samt það eina, sem tjáð getur hug
okkar og tilfínningar. Þau hjón vom
loks að koma sér upp góðu fram-
tíðarheimili — að vísu með erfiðleik-
um og skuldabasli í þjóðfélagi, þar
sem einstaklingurinn í skjóli
ómanneskjulegrar fjármálastefnu
stjómvalda sér nánast aldrei út úr
húsnæðisskuldum.
Nú, mitt í allri sorginni koma
þeir erfiðleikar til viðbótar: afkom-
an, greiðsla skulda og þrotlaus bar-
átta við að halda heimilinu_ saman
í vægðarlausri lífsbaráttu. í okkar
„velferðarþjóðfélagi" á ekki að
þurfa að leggja slíka raun á syrgj-
endur, sem era svo berskjaldaðir
og þurfa að glíma við svo mikla
andlega erfiðleika.
Við, sem áttum Daða að skólafé-
laga og vini, þökkum honum það
af alhug og óskum honum góðrar
vistar í nýjum heimkynnum. Við
minnumst hans sem einstaklega
ljúfs manns, sem var ef til vill of
góður drengur í því hörkuþjóðfé-
lagi, sem við lifum í. Kannski er
taugaálag á því fólki meira en við
gemm okkur grein fyrir, en þetta
inn. Hann hafði við nám sitt, bæði
hér og erlendis, náð mikilli leikni í
verslunarstörfum og öðlast stað-
góða þekkingu á vöram og þá ekki
síst þeim, er faðir hans flutti hingað
til lands og verslaði með. Auk þess
var hann jafnan vel klæddur og
glaðlegur og alúðlegur í framkomu.
Fengu menn því fljótlega traust á
honum og leituðu gjaman til hans
um aðstoð við val á fatnaði og ferða-
vörum.
Ámi hafði frá unga aldri haft
mikið yndi af ferðalögum og ferð-
ast talsvert um óbyggðir landsins.
Hann stofnaði ásamt nokkmm vin-
um sínum „Litla skíðafélagið" og
fór á vegum þess fjölmargar ferðir
um jökla landsins. Þetta var á þeim
ámm, er lítið var um vegi í óbyggð-
um og enn minna um fjallabifreiðir.
í þessum ferðum varð hver að
bjarga sér jafnt með ferðabúnað
sem viðurværi og á þessum ámm
fékk Ámi mikinn áhuga á matar-
gerð og fór áhugi hans vaxandi á
þessu sviði eftir því sem árin liðu.
Kom þar að um miðjan aldur að
hann lagði á hilluna þau verslunar-
störf, sem hann hafði þá stundað
fulla tvo áratugi. Rak hann eftir
það um margra ára skeið veitinga-
hús í Austurstræti við miklar vin-
sældir, en seinustu árin aðstoðaði
hann son sinn, Bjama Ingvar, við
veitingarekstur hans, meðan heils-
an leyfði.
Auk ferðalaga hafði Ámi mörg
áhugamál önnur. Hann stundaði
t.d. laxveiði á sumram um áratuga-
skeið og þótti bæði slyngur og
snjall í þeirri íþrótt sem öðm, er
hann tók sér fyrir hendur.
Hinn 20. júlí 1940 gekk Ámi að
eiga Elínu Ingvarsdóttur. Foreldrar
hennar vom hjónin Ingvar Ágúst
Bjamason, skipstjóri, og Ólöf Guð-
rún Einarsdóttir. Elínu og Áma
varð þriggja bama auðið, Haraldar,
rannsóknarlögreglumanns, Bjama
Ingvars, veitingamanns og Bjöms,
flugvirkja.
Frá því er ég kynntist Áma fyrst
man ég vart eftir því að honum
yrði misdægurt, enda hafði hann