Morgunblaðið - 14.08.1988, Blaðsíða 2

2 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. ÁGÚST 1988
Heimildir:
Talsvert hefur birst um Viðey á prenti,
en af heilsteypari heimildum má nefna:
Grein um Viðey eftir J6n Helgason
biskup sem birtist (júlí og ágúst 1939 í
Lesbók Morgunblaðsins. Viðey með sund-
um, grein eftir Áma Óla I Ferðahand-
bókinni 1972 og eftir sama höfund er
bókin Viðeyjarklaustur, drög að sögu
Viðeyjar fram að siðaskiptum, útg. 1969.
Viðey, sögustaður og unaðsreitur við
bæjardyr Reykjavíkur, greinaflokkur sem
birtist I Lesbók Morgunblaðsins (janúar
og febrúar 1983. Endurminningar Thors
Jensens, skráðar af Valtý Stefánssyni,
útg. 1955 og 1983. Þrautgóðir á rauna-
stund, eftir Steinar J. Lúðvíksson, útg.
1980. Búskapur Eggerts Briem ( Viðey,
grein eftir Jónas Magnússon ( Stardal f
Lesbók Morgunblaðsins 1952. Skúli
Magnússon landfógeti, eftir Jón Jónsson
Aðiis, útg. 1911. Skúli fógeti eftir Lýð
Bjömsson, útg. 1966. Steinhúsin gömlu
á fslandi, eftir Helge Finsen og Esbjöm
Hiort, 1978. Frásögn Ólafs Magnússonar
frá Mosfeili 1 bókinni Ég man þá tíð, sem
Hermann Ragnar Stefánsson skráði, útg.
1987.
Nokkuð er sagt frá Viðey ( skýrslu
Náttúrufræðistofnunar fslands, Innnes,
náttúrfar, minjar og landnýting. Staðar-
valsnefnd gaf skýrsluna út 1985.
f Árbók Arbæjarsafns 1987 eru greinar
um fomleifarannsóknimar í Viðey eftir
Mjöll Snæsdóttur og Margréti Hallgríms-
dóttur. PLE

mmmm
Hámarksþœgindi fyrir lagmarksverð. Hann er loksins
kominn stóllinn sem sameinar þessa 1vo kosti.
Þessi stóii styður vel við þakið og gœtir þess að þú
sitjir rétt. Hann er með léttri hœðastillingu, veltanlegu
þaki og fimm arma öryggisfœti.
%^>etta er gœðastóll ó góðu verði.
Z'Z’-V
.v.V'/'.a;
Hallarmúla 2 Sími 83211
Oftast eru eggin fjögur. Morgunblaðið/Sigurgeir Jónasson
HROSS AGAUKURINN:
Hátt hneggur
hrossagaukur
Morgunblaðið/Sigurgeir Jónasson
Dapur ( bragði hallar hrossa-
gaukurinn undir flatt. „Engar
flugur í dag?“ Rannsóknir hafa
sýnt að flestir hrossagaukar
hafa vetrardvöl á írlandi.
Morgunblaðið/Sigurgeir Jónasson
Á varptimum setjast hrossagaukar oftá áberandi staði, svo sem
girðingar- og símastaura og láta þá í sér heyra með margs
konar tónbrigðum.
ÞAÐ stóðu miklar deilur á sínum
tíma um hnegg hrossagauksins.
í upphafi spunnust ýmsar þjóð-
sögur um hýóðið, krakkar fengu
þá uppörvandi skýringu að þetta
væri himnahrossið sem tæki til
sin óþekku börnin. Þegar upplýs-
ingaöldin gekk i garð komust
sjónarmið náttúrufræðinga á
framfæri, þetta kom eftir allt
saman frá litlum langnefja fugli
sem virtist ekki hafa mikla burði
til að taka börn traustataki og
flytja þau með sér i hreiður sitt.
Það þótti lengi sjálfsagt að hross-
agaukurinn framleiddi þetta hljóð
með raddböndum sínum en fljótlega
kom upp sú kenning að það kæmi
frá vængjum fuglsins, þegar hann
flygi. Það var síðan sannað með
tilraunum Svíans Meve, árið 1856
sem leiddu enn fremur 'í ljós að
„ystu stélfjaðrirnar væru hljóðfærið
sem hrossagaukurinn spilar á með
vængjunum“ (Puglar íslands e.
Hjálmar R. Bárðarson). Hrossa-
gaukurinn setur sig_í sérstakar
hneggstellingar og tekur sérkenni-
legar dýfur úr fluglínu sinni, við
það sveiflast stélfjaðrir hans og hið
draugalega hnegg myndast.
Hrossagaukurinn er einn af þeim
fuglum sem allir kannast við. Hið
sérkennilega nef hans virðist of-
vaxið „kiwi“löguðum búk hans og
hegðan hans er allsérstök á stund-
um. Hann er drappleitur með dökk-
brúnum yrjum og algengastur á
láglendi. Honum þykir jafnan best
að búa í mýrlendi, enda af vað-
fuglakyni, en líður þó vel í kjarr-
og skóglendi. Aðalfæða hans eru
smádýr eins og ormar, skordýr og
sniglar. í votlendinu stingur hann
löngu nefinu í leðju en fremsti hluti
þess er mjög næmur og „þreifar"
hann fyrir sér með því í leit að æti.
Yfirleitt er hrossagaukurinn far-
fugl, en þó halda sumir gaukar út
veturinn og kúra sig þá við kalda-
vermsl og volgrur. Flestir koma upp
úr miðjum aprílmánuði og heýa
þegar í stað hreiðurgerðina. Um
þetta leyti er hrossagaukurinn mjög
áberandi og heldur hneggtónleika
af miklum móði. Á öðrum árstíðum
verður hrossagaukurinn eins og
hálffeiminn og ferðast bara um að
nóttu til. Á daginn sefur hann í háu
grasi og flýgur ekki upp fyrr en
rétt er komið að honum og þá með
hvellu hljóði og ráðvilltu flögri.
Hrossagaukurinn er mjög stygg-
ur og verpir sjaldan við mannabú-
staði. Þó getur hann verpt nálægt
mannabyggð þar sem hann mætir
ekki styggð. Hreiðrið er vel falið
og oft erfiðleikum bundið að fínna
það. Útungunartími er um 3 vikur
og komast ungamir fljótt á legg,
eru mataðir af foreldrunum fyrstu
1-2 vikumar og taka fyrstu flugtök-
in 4-5 vikna gamlir.
Næstu viku verður
50% afsláttur
af öllum vörum
v/Laugalæk S: 33755.