Morgunblaðið - 29.09.1988, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 29. SEPTEMBER 1988
Morgunblaðifl/Árni Sæberg
Aðstandendur útgáfu bókarinnar Skóli - nám - samfélag. Talið frá
vinstri: Jón Karlsson, forstjóri Iðunnar, Indriði Gíslason prófessor
við Kennaraháskóla íslands, Wolfgang Edelstein, höfúndur bókarinn-
ar og Heimir Pálsson, deildarstjóri námsbókadeildar Iðunnar.
Rítröð Kennaraháskólans og Iðunnar:
Ný bók eftir Wolf-
gang Edelstein
í gær var kynnt útgáfa nýrrar
bókar, sem ber heitið Skóli -
nám - samfélag, en hún er
tíunda ritið sem út kemur i rit-
röð Kennaraháskóla íslands og
Iðunnar. Höfúndur bókarinnar
er Wolfgang Edelstein.
Bókin Skóli - nám - samfélag
skiptist í þijá hluta. Fyrsti hlutinn
heitir „Félagslegar forsendur
breytinga á skólahaldi" og skil-
greinir ytri skilyrði þeirra gagn-
geru breytinga sem orðið hafa og
þurfa að verða á íslensku skóla-
kerfi að mati höfundar til þess að
það geti gegnt hlutverki sínu í fjöl-
breytilegu samfélagi nútímans.
Höfundur leggur mikla áherslu á
að gera grein fyrir félagslegu sam-
hengi menntunar og skýra hvemig
það hefúr úrslitaáhrif á hlutverk
og eðli skólans.
Annar hluti ber yfirskriftina
„Nám - kennsla - skóli" og þar
flallar höfundur í fjórum meginrit-
gerðum um þætti sem ekki síst
snerta framhaldsskólann, stöðu
hans í samfélaginu og þær kröfur
sem til hans hljóta að verða gerðar.
Þriðji hlutinn, „Samfélags-
fræði", gerir grein fyrir þeirri til-
raun sem unnin var hér á landi á
árunum 1974—84 og beindist að
endurskoðun og endurskipulagn-
ingu nokkurra hefðbundinna
kennslugreina grunnskólans með
það fyrir augum að þær gegndu
til fullnustu því hlutverki sem þjóð-
félagið gerir til þeirra.
Wolfgang Edelstein er kunnur
fyrir vísindastörf sín víða um lönd.
Hann hefur skrifað Qölda ritgerða
og bóka um kennslumál og skóla
og er gagnmenntaður í sögu, mál-
vísindum og kennslufræðum.
Hann hefur stundað viðamiklar
rannsóknir á sviði menntunarví-
sinda bæði hérlendis og erlendis.
Samstarf Iðunnar og Kennara-
háskóla íslands um útgáfu lestrar-
efnis handa kennaranemum og
starfandi kennurum hófst fyrir
rúmum áratug síðan. Útgáfunni
var fljótlega skipt í tvo flokka:
Ritröð Kennaraháskóla íslands og
Iðunnar og Smárit Kennarahá-
skóla íslands og Iðunnar. Flest
ritin fialla um uppeldis- og
kennslufræðileg efni, en jafnframt
er málþroska og móðurmáli gerð
töluverð skil. Sumar bækurnar eru
beinlínis hugsaðar sem námsefni
handa kennaranemum, en aðrar
höfða meira til starfandi kennara.
Bókin Skóli - nám - samfélag er
tíunda ritið sem kemur út í ritröð
Kennaraháskóla íslands og Iðunn-
ar. Bókin er 284 tölusettar síður.
Fræðsluvarpið
hefur fjarkennslu
Fyrsta útsending 3. október
MÁLH) og meðferð þess er heiti
fiarkennslunámskeiðs sem hefst
í Ríkissjónvarpinu 3. október
með kynningarþætti um fiar-
kennsluna og fyrirkomulag
hennar. í október og nóvember
verða sýndir Qórir sjónvarps-
þættir, sem hver um sig (jalla
um mismunandi þætti íslensk-
unnar og í tengslum við þá verð-
ur sent út kennsluefni í útvarpi
og gefnar út kennslubækur og
kennslubréf. Samþykki hefúr
fengist þjá menntamálaráðu-
neytinu fyrir þvi að þetta
fjarnám megi meta til eininga í
framhaldsskólum.
í sumar hefur verið unnið að
ýmsum öðrum verkefnum á vegum
Fræðsluvarps og munu sum þeirra
koma fyrir augu almennings í sjón-
varpi í haust en önnur síðar. Meðal
efnis á haustdagskránni má nefna
umræðuþætti um skólamál,
fræðsiuþátt um notkun bókasafna
og fræðsluþátt um framleiðni fyrir
grunnskólastigið. Einnig verða
sýndir umferðarþættir sem Farar-
heill ’87 hefur látið vinna og Entrée
Libre, frönskuþættir fyrir byijend-
ur, að ógleymdu efni frá Náms-
gagnastofnun.
I Ríkisútvarpinu, báðum rásum,
verða einnig útsendingar á vegum
Fræðsluvarps og má nefna ensku-
kennslu fyrir byijendur, sem Mála-
skólinn Mímir hefur unnið, og
íslenskukennslu.
Fjarkennslan í íslensku er fyrsta
skref Fræðsluvarps í skipulagðri
kennslu, en ætlunin er að halda
áfram á þeirri braut og hefia stærð-
fræðikennslu á framhaldsskólastigi
eftir áramótin í samvinnu við fiar-
kennslunefnd Menntamálaráðu-
neytisins og verður námsefni þá í
samræmi við kjamanámsefni fram-
haldsskólanna og fæst metið til ein-
inga í kjama. Næsta haust er svo
ætlunin að hefia íslenskukennslu
með sama sniði.
Samtök sparigáreigenda:
Gert vegna mikils
flölda tilmæla
- segir Gunnar Helgi Hálfdánarson
Námið skiptist í fióra áfanga og
verður einn sjónvarpsþáttur helgað-
ur námsefni hvers um sig. Nemend-
um er í sjálfsvald sett hvort þeir
taka alla áfangana eða velja einn
eða fleiri. Áfangamir heita: mál og
samfélag, ritun, þýðingar og frá-
sagnir. Hópur íslenskufræðinga
hefiir unnið að þessu verkefni und-
ir stjóm Höskuldar Þráinssonar,
prófessors í nánu samstarfí við
Sigrúnu Stefánsdóttur, fram-
kvæmdastjóra Fræðsluvarps.
Bókaútgáfan Iðunn sér um út-
gáfu námsbókanna sem notaðar
verða við fiarkennsluna, en þær
eru: Handbók um ritun og frágang
eftir Ingibjörgu Axelsdóttur og
Þómnni Blöndal, Mál og samfélag
eftir Indriða Gíslason, en aftan við
skrif Indriða hefur verið felldur
meginhluti Álitsgerðar sem Baldur
Jónsson, Guðmundur B. Krist-
mundsson, Höskuldur Þráinsson og
Indriði Gíslason skrifuðu um mál-
vöndun og framburðarkennslu í
gmnnskólum. Þriðja bókin nefnist
Um þýðingar og i henni fjalla þeir
Höskuldur Þráinsson og Heimir
Pálsson um vanda þýðenda. „Eitt
verð ég að segja þér“ eftir Ásgeir
S. Bjömsson og Baldur Hafstað
fjallar um þá góðu gömlu list að
segja sögur og er hugsuð sem
námsefni í áfanganum Frásagnir.
Væntanlegir nemendur geta pantað
bækumar og annað námsefni hjá
Bókaútgáfunni Iðunni og þar fást
einnig skráningareyðublöð sem
senda á til Fjölbrautarskólans á
Selfossi, sem einnig tekur við úr-
lausnum verkefna í kennslubréfum
og sér um framkvæmd námskeiðs-
ins gagnvart nemendum.
GUNNAR Helgi Hálfdánarson
segir að Samtök sparifiáreig-
enda hafi verið stofnuð vegna
mikils fiölda tilmæla fólks sem
á eignir f bönkum, sparisjóðum,
verðbréfum og lífeyrissjóðum.
Gunnar er formaður stjórnar
samtakana. Hann segir að fólk
þetta hafi áhyggjur af sparifé
sínu vegna yfirlýsinga stjórn-
valda um að sparifé muni skatt-
lagt.
„Það er ljóst að við búum við
vanda hérlendis sem kallast
stjómvöld. Þau telja sig hafa frítt
spil í að valsa með eignir sparifiár-
eigenda og telja sig geta ráðstafað
þeim að vild. Gegn þessu viljum
við spoma," segir Gunnar Helgi
Hálfdánarson. „Þessi vaxandi við-
Morgunblaðið/Bjami
Sigrún Stefánsdóttir, framkvæmdastjóri Fræðsluvarps, Heimir Páls-
son, sem sér um útgáfu námsefnis og Höskuldur Þráinsson, prófessor.
leitni stjómvalda að ganga á hlut
sparifiámigenda kemur á sama
tíma og ljóst er að nauðsynlegt
er að efla spamað í landinu en
ekki draga úr honum með einhliða
vaxtalækkunum, skattlagningu á
sparifé og verðbólgumillifærsl-
um.“
í máli Gunnars kemur fram að
aðdragandinn að stofnun þessara
samtaka hafi verið stuttur. Byijað
var að ræða málið í síðustu viku
enda þá ljóst að mikill hljóm-
grunnur var orðinn fyrir stofnun
þeirra.
„Við sem höfum boðað að ráð-
deildarserni sé það sem koma skal
stöndum nú frammi fyrir þeirri
staðreynd að það á að refsa þeim
sem standa að slfku. Samtökum
Gunnar Helgi Hálfdánarson
þessum er ætlað að standa gegn
þeim refsingum," segir Gunnar.
Almennur borgarafundur verð-
ur haldinn á vegum samtakana
laugardaginn 1. október kl. 14 á
Hótel Borg.
Bæklingur um við-
brögð við eldsvoða
inn á flest heimili
BRUNAMÁLASTOFNUN
Ríkisins hefúr gefið út bækling
sem ber heitið Bregstu rétt við
eldsvoða og dreift verður inn á
flest heimili landsins, en hann
hefúr að geyma leiðbeiningar
um hvernig fólk á að bregðast
við ef eldsvoði verður á heimili
þess eða í næsta nágrenni.
Að sögn Bergsteins Gizurarson-
ar, brunamálastjóra ríkisins, er
þetta í fyrsta skipti sem gefnar
eru út leiðbeiningar af þessu tagi
fyrir almenning hér á landi, en
fyrirmyndin er að mestu sótt til
Norðurlanda, þar sem útgáfa leið-
beininga af þessu tagi hefur við-
gengist um árabil.
Viðbrögð fólks sem lendir í elds-
voða geta oft á tíðum verið van-
hugsuð og röng, en bæklingnum
er ætlað að upplýsa fólk um rétt
viðbrögð við eldsvoða og stuðla
þannig að því að koma í veg fyrir
mistök sem gætu jafnvel orðið
fólki að fjörtjóni.
í bæklingnum kemur fram að
eldsvoðar á heimilum eru algeng-
astir eldsvoða, og flestir þeirra
sem farast í eldsvoða verða fyrir
því á heimilum. Reykingar í rúmi
eða annars staðar á heimilinu er
algengasta orsök eldsvoða sem
hefur dauða í för með sér. Hættu-
legustu eldsvoðamir verða að
nóttu til þegar heimilisfólk sefur
vært. Eldurinn getur magnast
ótrúlega fljótt og reykurinn orðið
banvænn á nokkrum mínútum.
Morgunblaðið/Þorícell
Bergsteinn Gizurarson, bruna-
málstjóri ríkisins, heldur hér á
bæklingnum um bunavarnir,sem
borinn verður inn á fiest heimili
landsins á næstunni.
Það getur því orðið spuming um
sekúndur frekar en mínútur hvort
allir bjargast út. Þess vegna ættu
reykskynjarar, sem vara heimilkis-
fólk við hættunni, að vera á hveiju
heimili.