Morgunblaðið - 12.11.1988, Page 11

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. NÓVEMBER 1988
11
Theódór Júlíusson og ÞrAinn Karlsson í „Skjaldbökunni".
SkjaldbaJkan í Þjóðleikhúsinu:
Þetta boð er
mikíll heiður
- segir leikstjórinn, Viðar Eggertsson
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ sýnir um þessar mundir leikritíð „Skjaldbakan
kemst þangað líka“ eftir Arna Ibsen. Eins og firam hefúr komið
i fréttum er þetta gestaleikur frá Leikfélagi Akureyrar, þar sem
verkið hefur verið sýnt í haust. Viðar Eggertsson er leikstjóri
sýningarinnar og í stuttu spjalli sem Morgunblaðið átti við hann
var hann spurður hvers vegna Skjaldbakan væri komin í Þjóðleik-
húsið.
„Þjóðleikhúsráð og Þjóðleik-
hússtjóri tóku þá ákvörðun að
bjóða sýningunni suður," svaraði
Viðar. „Þetta er mikill heiður,
vegna þess að dyr Þjóðleikhússins
standa ekki alltaf opnar fyrir sýn-
ingum annarra leikhúsa. Þeir
verða að velja úr §ölda góðra
verka sem í gangi eru.
Það sem eflaust kemur til er
að Leikfélag Akureyrar er Qarri
leiklistarunnendum hér á Stór-
Reykjavíkursvæðinu. Sýningar
frá Akureyri hafa komið suður
áður og við erum afskaplega stolt
yfir því að Skjaldbakan skuli feta
sömu slóð og sýningar á borð við
„Beðið eftir Godot", sem var sýnt
hér á Listahátíð 1980 og „Atóm-
stöðin", sem Þjóðleikhúsið bauð
suður 1983.
Fyrsta sýningin á Skjaldbö-
kunni hér sunnan heiða var á
miðvikudagskvöld og svo
skemmtilega vill til að einmitt það
kvöld, fyrir fjórum árum, klukkan
20.30 var þetta leikrit frumsýnt
í Nýlistasafiiinu. Fyrsti samlestur
á þeirri uppfærslu var reyndar í
því húsnæði sem nú er Litla svið
Þjóðleikhússins. Þannig að segja
má að Skjaldbakan hafi komist
hringinn."
Nú íjallar þetta leikrit um tvö
erlend ljóðskáld sem eru að jagast
um ljóðlist og pólitík. Á þetta eitt-
hvert erindi við okkur Islendinga?
„Það sem styttir leiðina til
áhorfandans er að höfundurinn
er íslenskur og miðar við sinn
samtíma og þann veruleika sem
við eigum heima í, jafiivel þótt
hann noti, sem dæmi, tvær mann-
eskjur og einstæða vináttu þeirra
og það hvemig þeim reiðir af á
ógnartímum."
En er ekki pólitík og ljóðlist
dálitið flókið viðfangsefni í leik-
riti?
„Nei, þetta er ótrúlega fallegt
verk og það er vináttan sem skipt-
ir máli. Svo fallegt að maður
kemst ekki út úr því, samanber
það að ég er búinn að vera að
vinna í þessu leikriti í fjögur ár —
ýmist sem leikari eða leikstjóri.
Þegar við sýndum Skjaldbökuna
á Irlandi, skrifaði einn gagnrýn-
andinn: „Verkið hlýtur að kveikja
skáldneistann í hverjum sem
stendur andspænis hörðum veru-
leika lífsins. Veltið ykkur upp úr
skáldskap og njótið hverrar
mínútu." Ég tek undir þessi orð,“
sagði Viðar að lokum.
Þægilegar töflur
úr ekta
skinni
M
Verð: Kr. 1390.-
Litur: Hvítt. Stærðir: 36-41.
Ath. Mikið úrval svipaðra tegunda.
5% staðgreiðsluafsláttur. Póstsendum samdægurs.
VELTUSUNOI 1
KRINGMN
KBIMeNM
S. 689212
21212
«>
FORLAGSFRÉTTIR
Kærleikur - lækningar
kraftaverk
Ný bók um reynslu skurðlæknis af einstökum
hæfileika sjúklinga til að læknast
af sjálfsdáðum
„Besta ráðið sem ég get gefið
nokkrum manni er að lifa
hvem dag eins og hann væri
hinn síðasti í lífinu. Þar með
er ég ekki að hvetja neinn til
að fremja bankarán eða eyða
öllú sínu sparifé í einhverja
vitleysu. Ég er að tala um hina
andlegu hlið lífsins. Leitaðu
gleðinnar. Reyndu að losa um
innri spennu, skilja hvað hijáir
hugann og finna aukinn frið í.
hjarta. Ég get fullvissað hvem
og einn sem það gerir um, að
næsta morgunn vaknar hann
svo sæll og hamingjusamur að
hann langar ekki til að deyja.
Þetta er besta ráðið sem ég
get gefíð þeim sjúklingi, sem
þjáist af krabbameini eða öðr-
um lífshættulegum sjúkdóm-
Þetta segir Bemie S. Siegel,
bandariskur læknir, er fyrir
tveimur árum sendi frá sér bók
sem nú kemur út á islensku
undir heitinu Kærleikur -
lækningar - kraftaverk.
Bókin hefur vakið gífurlega
athygli vestan hafs þar sem
hún varð metsölubók og í rúmt
ár hefur hún verið efst á lista
jrfir söluhæstu bækur sem New
York Times sendir frá sér.
Bemie S. Siegel menntaðist
sem skurðlæknir við Yale há-
skóla og starfar nú sem skurð-
læknir í New Haven, Connec-
ticut í Bandaríkjunum.
Hvers virði er
ástúð o g
umhyggja?
Þar sem lyf og hefðbundnar lækn-
isaðferðir duga ekki einar sér til
að bjarga mannslífum getur ást
og umhyggja gert kraftaverk. Það
er boðskapur Siegels læknis í þess-
ari bók. Hann byggir fullyrðingar
sínar á eigin reynslu, sérstaklega
í meðferð sjúklinga með krabba-
mein. Fyrir nokkrum árum hóf
hann að beita sér fyrir manneskju-
legri meðferð krabbameinssjúkl-
inga, þar sem áhersla er lögð á
umhyggju og mannlega samhygð.
í þessari bók rekur hann mörg
lýsandi dæmi og segir árangurinn
af ástríkri umönnun kraftaverki
líkastan. Andlegt ástand sjúklings-
ins og máttur hugans getur að
hans dómi skipt sköpum um líkur
hans á að lifa. Siegel læknir bend-
ir á, að læknisfræðin hafi jafnan
verið fremur afskiptalítil um fólk,
sem fær ekki sjúkdóma þótt fær-
ustu læknar hafí alltaf vitað bet-
ur. „Yfirleitt velta læknar því sjald-
an fyrir sér, hvemig viðhorf sjúkl-
ings til lífsins hafa áhrif á það
hversu langt þetta líf verður og
hversu hamingjuríkt".
Bernie S. Siegel læknir
Þeir sjúklingar, sem sýna óvæntan
og oft óskýranlegan bata, kallar
Bemie S. Siegel einstaka sjúkl-
inga. Það hugtak kemur ekki fyrir
í því sem kennt er í læknisfræði.
Ég Iærði það eftir að ég hafði
verið óánægður og leitandi í starfi
í langan tíma. Mér var aldrei kennt
neitt um sjálfslækningu og kær-
leik, hvemig ég ætti að tala við
sjúklinga eða til hvers ég væri að
verða læknir. Námið gerði mig
ekki heilan á sál og líkama og
samt var þess vænst að ég gerði
aðra heila heislu... í starfí mínu
hugsaði ég um sjúkdómstilfelli,
línurit, sjúkdóma, meðferð og spár
um árangur í staðinn fyrir mann-
eskjur. Ég hafði litið á sjúklingana
sem vélar sem gera þyrfti við. Á
þessum tíma flutti ég eitt sinn
erindi á ráðstefnu bamalækna.
Margir komu of seint og skýrðu í
ákafa frá því að það hefði verið
lagt inn „merkilegt tilfelli"; bam
sem var að falla í skykursýkisdá.
Mér brá þegar ég áttaði mig á
hvað þessi afstaða skapaði mikla
fjarlægð milli læknanna og „tilfell-
isins“, sem þama var fárveikt,
hrætt bam með örvingluðum for-
eldrum."
Einstakir
sjúklingar
„Ég stofnaði hópa með sjúklingum
mínum í því skyni að hjálpa þeim,“
heldur Siegel læknir áfram. „Ég
fylgdist með því hvemig fólk lærði
að lifa með sjúkdómi sínum og
beijast árangursríkri baráttu við
innri spennu, sorg og vonbrigði,
ég sá hvemig það náði valdi á
heilsu sinni og hvemig krabba-
meinsæxli hjöðnuðu og hurfu. Ég
var gáttaður. Þetta hafði ég ekki
séð áður. Þetta fólk kalla ég ein-
staka sjúklinga.“
En ekki eru allir einstakir sjúkling-
ar. „Mér virðist sem 15-20 prósent
af sjúklingum, sem þjást af
lífhættulegum sjúkdómum, teljist
til þessa hóps. Þetta em þeir, sem
em reiðubúnir til að taka fulla
ábyrgð á lífi sínu, breyta hugar-
fari sínu og andlegri líðan í því
skyni að vinna bug á sjúkdómum
og vilja samvinnu við lækni sinn
um að svo megi takast. Oftar en
ekki er þetta skapmikið fólk, sem
alls ekki sættir sig við hlutskipti
sitt og er af mörgum læknum ta-
lið „erfiðir sjúklingar". Flestir
kjósa aftur á móti að sitja aðgerð-
arlausir og láta lækni sinn stjóma
sjúkdómsmeðferðinni. „Þú ert
læknirinn. Þitt er að annast mig
og lækna." Slíku fólki getur verið
erfitt að hjálpa.
Sem læknir leggur Bemie Siegel
ríka áherslu á, að hér sé ekki um
það að ræða að eitt komi í stað
annars. Hugræktin, sem hann
hvetur sjúklinga sína til og leið-
beinir um í bókinni, á ekki að koma
í stað læknisaðgerða, heldur á
sjúklingurinn að leggja sitt af
mörkum ásamt læknum sínum í
baráttu við sjúkdóminn. „Sá, sem
elskar sjálfan sig og elskar einnig
lífið og sættir sig auk þess við að
það vari ekki að eilífu, getur breytt
h'fi sínu tíl hins betra. Hlutverk
mitt sem skurðlæknis er að iengja
tímann sem er til stefnu, svo að
megi nota hann til sjálfslækning-
Hvað um
heilbrigt fólk?
Hvaða erindi eiga orð Siegel lækn-
is þá við fullfriskt fólk? Er bók
hans einungis ætluð sjúklingum?
Því svarar hann á þessa leið: „Hver
og einn getur orðið einstakur sjúkl-
ingur og það er best að byija áður
en maður verður veikur. Margir
nýta ekki lífskraft sinn til fulln-
ustu fyrr en lífshættulegur sjúk-
dómur þvingar þá til hugarfars-
breytingar. En það þarf ekki að
verða á elleftu stundu. Við getum
hvenær sem er nýtt okkur þann
kraft, sem við búum yfir í sálinni,
og það er meira svigrúm til að
hann geri gagn áður en ógæfan
blasir við“.
FORLAGIÐ1
ÆGEGÖTU 10, SÍMI: 91-25188
.0