Morgunblaðið - 11.11.1993, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. NÓVEMBER 1993
Morgunblaðið/Kristinn
STARFSMENN Ríkisútvarpsins, rithöfundar og sendinefnd EBU hitt-
ust til skrafs og ráðagerða í vikunni. Á myndinni eru, frá vinstri, Ales
Jan, formaður sendinefndarinnar, Dóra Ingvadóttir, sem sér um sam-
skipti RÚV við útlönd, Christian Heidsiek, yfirmaður útvarpsdeildar
EBU í Genf og María Kristjánsdóttir, leiklistarstjóri RÚV.
*
Islensk leikrit flutt í evr-
ópskum útvarpsstöðvum
Útvarpsstöðvar innan Evrópubandalags útvarpsstöðva, EBU, ætla
að kynna íslensk útvarpsleikrit á næsta ári. Bandalagið hefur ákveðið
að styðja við og kynna leikritun smárra málsamfélaga og í tilefni af
50 ára afmæli íslenska lýðveldisins varð ísland fyrir valinu nú.
Fóstbræður, Kór óperunnar og Sinfóníuhljómsveitin
__ *
Aldarminning Páls Isólfssonar
Páll ísólfsson. Garðar Cortes. Þorgeir J. Andrésson.
Spennufiðringur
Sendinefnd frá EBU hefur dvalið
hér á landi undanfarna daga og
kynnt sér íslensk útvarpsleikrit. Ales
Jan, framkvæmdastjóri Radio Slo-
venia, er í forsæti nefndarinnar.
Hann segir, að á síðasta ári hafi EBU
tekið ákvörðun um að sérstaklega
bæri að vernda og kynna smærri
málsvæði innan bandalagsins. „Við
ákváðum að byija á íslandi og það
er forvitnilegt verkefni, því jafnvel
þó ísland sé þekkt fyrir ríka bók-
menntahefð þá hafa fá íslensk leik-
rit heyrst í útvarpsstöðvum Evrópu,
einna helst í Þýskalandi. Þessu viljum
við breyta og kjósum afmælisár ís-
lenska lýðveldisins til þess. Mest
áhersla verður lögð á flutning ieikrit-
Leiðir Ármanns, Sævars og Þor-
geirs lágu fyrst saman í Menntaskól-
anum á Akureyri. Þar léku þeir,
sungu og spiluðu á hljóðfæri og
sömdu gamnavísur og grínþætti fyr-
ir árlega skemmtidagskrá leikfélags-
ins.
Að afloknu stúdentsprófí lá leiðin
suður til náms og einn góðan veður-
dag voru þeir allir gengnir í Hugleik.
Hugleikur er áhugaleikfélag í
Reykjavík. Öll verk sem á fjalir kom-
ast þar eru samin af félögum í hópn-
um.
Haustið 1991 gengu félagarnir til
anna um 17. júní, á lýðveldisafmæl-
inu. “
Ales segir að nefndin hafi komið
hingað til lands_til óformlegra við-
ræðna við Ríkisútvarpið og rithöf-
unda. „Við höfum kynnt okkur hand-
rit að útvarpsleikritum, sem til eru
þýdd á erlend tungumál og við höfum
einnig fengið endursagnir annarra
leikrita, sem yrðu þá hugsanlega
þýdd og flutt í útvarpsstöðvum í
Evrópu,“ segir hann. „Við hvetjum
allar aðildarstöðvar EBU til að taka
eitt íslenskt leikrit til flutnings á
næsta ári. Radio Slovenia mun til
dæmis flytja eitt leikrit og það er
hugsanlegt að við bjóðum íslenskum
Ieikstjóra að leikstýra því.“
liðs við fjóra sér reyndari Hugleiks-
höfunda og útkoman varð söngleik-
urinn Fermingarbarnamótið sem
frumsýnt var vorið 1992.
Þeir hófu síðan samstarf við Hjör-
dísi Hjartardóttur, einn af Ferming-
arbarnamótshöfundum og sýndi
Hugleikur verk fjórmenninganna,
Stútunga sögu, á síðasta vori. Var
gerður góður rómur að þeirri sýn-
ingu.
Fjórmenningamir hafa nú sanúð
skemmtileik fyrir Leikfélag Akur-
eyrar sem nefnist Góðverkin kalla! —
átakasaga.
TÓNLEIKAR verða í Langholts-
kirkju í kvöld, fimmtudagskvöld
11. nóvember kl. 20 í tilefni ald-
arafmælis Páls ísólfssonar.
Stjórnandi er Garðar Cortes, ein-
söngvari Þorgeir J. Andrésson,
framsögumaður Arnar Jónsson,
Kór íslensku óperunnar og
Karlakórinn Fóstbræður.
Karlakórinn Fóstbræður, Kór ís-
lensku óperunnar og Sinfóníuhljóm-
sveit íslands hafa tekið höndum
saman um að heiðra minningu Páls
ísólfssonar á aldarafmæli hans með
því að flytja Alþingishátíðarkantötu
Páls. í tilefni Alþingishátíðar árið
1930 var efnt til samkeppni um
hátíðarljóð. Fyrir valinu varð ljóð
Davíðs Stefánssonar „Að Þingvöll-
um 930-1930“. Þá var efnt til sam-
keppni um tónverk við ljóðið og
varð Páll hlutskarpastur í þeirri
samkeppni. Kantatan var frumflutt
á Þingvöllum 17. júní 1930.
Páll stjómaði sjálfur uppfærsl-
unni, 100 manna kór og hljóm-
sveit, sem að nokkm leyti var skip-
uð hljóðfæraleikumm frá Kaup-
mannahöfn. Einsöngvari var Pétur
Jónsson, en Óskar Borg sá um
ljóðalestur. Kantatan hefur tvisvar
síðan verið flutt í heild sinni, en
það var árið 1943 á fimmtugsaf-
mæli Páls og árið 1968 á sjötíu og
fimm ára afmæli hans. í upphafi
tónleikanna verður leikinn Hátíðar-
forleikur sá er Páll samdi í tilefni
opnunar Þjóðleikhússins árið 1950.
Miðar eru seldir á skrifstofu Sin-
fóníuhljómsveitarinnar og við inn-
ganginn í Langholtskirkju rétt fyrir
tónleika. Miðaverð er 1.500 kr. en
áskrifendur fá 10% afslátt séu mið-
ar keyptir á skrifstofu hljómsveitar-
innar.
Leikurinn gerist í litlum bæ, Gjald-
eyri á Ystunöf. Þar eru starfrækt
hin ýmsu líknarfélög og klúbbar og
hafa sig helst í frammi Lóðarís-
klúbburinn og Dívans-hreyfingin
ásamt kvenfélaginu Sverðliljunum.
Standa þessi félög fyrir miklu söfn-
unarátaki vegna 100 ára afmælis
sjúkrahússins og leiðir átakið til mik-
illa átaka.
Leikritið Góðverkin kalla! — átaka-
saga er sérstaklega samið fyrir leik-
arana sem fara með hlutverkin, en
þeir eru: Sigurður Hallmarsson, Saga
Jónsdóttir, Rósa Guðný Þórsdóttir,
Aðalsteinn Bergdal, Sigurveig Jóns-
dóttir, Dofri Hermannsson, Sigurþór
Albert Heimisson, Arna María Gunn-
arsdóttir og Skúli Gautason.
Leikstjóri er Hlín Agnarsdóttir.
Leikmynd og búninga gerir Stígur
Steinþórsson og lýsingu hannar
Ingvar Bjömsson.
Bókmenntir
Erlendur Jónsson
Sigríður Freyja Jónsdóttir: ÁST-
MÆR FEÐGANNA. Skáldsaga.
137 bls. Bókfellsútgáfan. 1993.
»Ásdís fann fyrir spennufíðringi í
maganum. Skyldi hann koma á
morgun og tala við hana aftur? Eitt-
hvað í fasi hans hafði gefið til kynna
að hann vissi vel hvar hunda- og
kattamaturinn var geymdur. Það var
eins og hann hefði fundið sér tylli-
ástæðu til að ávarpa hana.«
Þetta er dæmigerð klausa úr Ást-
mey feðganna. Frásögnin er opin og
dulbýr ekkert. Persónur eru
gegnsæjar, atburðarásin liggur ljós
fyrir, lausnirnar eru einfaldar. Les-
andinn þarf ekki að reyna óheyrilega
á höfuðið vegna flókinna líkinga né
langsóttra skírskotana.
Einskis slíks er heldur að vænta.
Þetta er afþreyingarbók sem lýtur
sinu lögmáli sem slík. Hér er það
spennan sem gildir. Og raunar einn-
ig byggingin, eða með öðrum orðum
söguþráðurinn. Þar við bætist nokk-
uð sem kalla mætti íslenska ástar-
sagnahefð. Leiðin frá Ingibjörgu Sig-
urðardóttur til Sigríðar Freyju er
ekki ýkjalöng. Eins og títt er hjá
Ingibjörgu er aðalpersónan hér ung
og óreynd. Og þráir ást og hjóna-
band en er jafnframt tvílráð og van-
megnug andspænis hörðum heimi.
Kvenleg eðlisgreind fleytir henni þó
framhjá háskalegustu skeijum freist-
inganna. Holdsins lystisemdir eru
samt hvergi forsmáðar. Ungu stúlk-
umar hjá Ingibjörgu héldu sig frá
hvers kyns flangsi og fjöllyndi. En
tíðarandanum samkvæmt fer »ást-
Skilaboðaskjóðan er leikrit fyrir
alla fjölskylduna og gerist í ævin-
týraskóginum þar sem Madda-
mær« Sigríðar Freyju fljótlega í ból-
ið með þeim sem hún treystir.
Það er líka partur af þjóðlegri
ástarsagnahefð að láta góða fólkið
vera hrekklaust og ístöðulaust en
vondu mennina freka og slóttuga.
Sigríður Freyja fer nokkum veginn
eftir þeirri forskrift. Ennfremur þyk-
ir fara vel á að stúlkan sé fátæk en
elskhuginn ríkur, helst forríkur. Sú
regla er hér einneginn í heiðri höfð.
Um endi sögu þessarar er það hins
vegar að segja að hann kemur dálít-
ið skáhallt á venjuna. Ef til vill ætl-
ast höfundurinn til að lesandinn botni
söguna sjálfur og bindi þannig hinn
rósrauða endahnút á söguþráðinn?
Það er þá hreint ekki illa til fundið.
Ástmær feðganna er fyrsta bók
höfundar. Því er síst að furða þótt
nokkurs viðvaningsbrags gæti í text-
anum. Persónusköpunin mætti líka
vera skarpari og ákveðnari. Sömu-
leiðis em persónurnar of margar fyr-
ir ekki lengri sögu og þvæiast allt
of mikið hver fyrir annarri. Höfund-
urinn hefði þurft að setja sig í spor
lesandans sem kemur að öllu þessu
fólki ókunnugur og þarf að kynnast
því áður en hann fer að láta sig varða
örlög þess. Þá hefði málfar söguper-
sónanna mátt vera nær því sem fólk
— einkum ungt fólk — talar dagsdag-
lega án þess að láta það vera með
slettur og slangurmál; það er annar
handleggur.
Allt um það er ekki ósennilegt að
unnendur ástarsagna geti haft
nokkra skemmtun af lestri þessarar
sögu Sigríðar Freyju. Höfundur
skrifar sig upp þegar á söguna iíð-
ur, nær smásaman ömggari tökum
á efninu, heldur fastar um þráðinn.
Og það lofar góðu.
mamma saumakona býr með Putta
syni sínu. Dreitill skógardvergur,
Snigill njósnadvergur, Skemill upp-
finningadvergur, Litlidvergur og
Stóridvergur safna liði þegar Putta
litla er rænt af Nátttröllinu. Rauð-
hetta, Mjallhvít, Hans og Gréta og
ýmsar fleiri þekktar ævintýraper-
sónur koma við sögu þegar farið
er að reyna að bjarga Putta úr prís-
undinni. Milli fimmtán og tuttugu
leikarar og hljóðfæraleikarar taka
þátt í sýningunni og auk þess
nokkrir nemendur úr Listdansskóla
íslands. Frumsýning á Skilaboða-
skjóðunni verður í lok mánaðarins.
Dvergarnir taka lagið. Frá
vinstri: Jón St. Kristjánsson,
Björn Ingi Hilmarsson, Erling
Jóhannesson, Margrét Guð-
mundsdóttir og Stefán Jónasson.
Leikfélag Akureyrar
Góðverkin kalla! — átakasaga
HAFNAR eru æfingar á nýjum gleðileik með söngvum hjá Leikfélagi
Akureyrar. Snemipa í sumar hófst samning þessa nýja skemmtileiks
og verður hann frumsýndur á jólum. Leynd .hefur hvílt yfir höfundi
hans og hefur hann gengið undir nafninu „Heiðursfélagi". Hulunni
hefur nú verið svipt af honum og hefur komið í ljós að bak við höf-
undarnafnið hafa leynst þrír menn; Ármann Guðmundsson, Sævar
Sigurgeirsson og Þorgeir Tryggvason, en þeir hafa vakið athygli að
undanförnu fyrir ritun skemmtileikja fyrir Hugleik.
Þjóðleikhúsið
Skilaboðaskj óðan
Nýtt íslenskt ævintýraleikrit fyrir börn
ÆFINGAR standa nú yfir í Þjóðleikhúsinu á Ieikritinu Skilaboða-
skjóðunni eftir Þorvald Þorsteinsson. Þetta er ævintýri með söngvum
sem Jóhann G. Jóhannsson hefur samið tónlist við.