Morgunblaðið - 15.01.1997, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 15. JANÚAR 1997 23
AÐSENDAR GREINAR
Ýmist fall- eða ágætis-
einkimn hjá Máli og menningu
KÆRI Friðrik!
Þökk fyrir bréfið,
sem birtist í Morgun-
blaðinu þ. 11. janúar.
Þú ert svei mér við-
bragðsfljótur, ef til vill
einum um of, vegna
þess að þegar við-
brögðin eru svona
snögg getur manni
orðið á í messunni. Á
einum stað í grein
minni benti ég á verk
tveggja höfunda sem
höfðu ekki hlotið náð
fyrir augum Máls og
menningarmanna,
þ.e.a.s. Pirandellos og
Guðrúnar Helgadóttur, en
sérhæfir sig á sviði barnabók-
mennta og gerir það með miklum
ágætum eins og alþjóð veit. Þetta
voru því í rauninni vangaveltur
um hvaða stefnu útgefendur og
þá sér í Iagi Mál og menning fylgja
í bókavali sínu og eitt leiðir af
öðru. Guðmundur Andri Thorson
og Guðrún Helgadóttir ræddu
saman í bókarþætti hjá Áslaugu
Dóru Eyjólfsdóttur í Sjónvarpinu.
Ef þú sérð ekki samhengið, Frið-
rik, þá er það þitt vandamál, sem
þú verður að leysa á þína vísu og
eitt skal ég láta þig vita; þú stýrir
ekki mínum penna, né efnisvali
mínu.
Þú segir að ég gæti lært margt
af Thor Vilhjálmssyni. Það eru þín
orð og skoðun, en ekki mín. Ég
þakka þér samt fyrir ráðlegging-
arnar, en ég á lærimeistara. Hann
er allt í senn nákvæmur, vandvirk-
ur, smekkvís, orðhagur og um
fram allt rammíslenskur. Meira
en hægt er að segja um suma
menn, sem eru nú að burðast við
að íslenska snilldarverk erlendra
höfunda. Þessi maður er nú látinn.
Hann hét Þórarinn Björnsson,
skólameistari Menntaskólans á
Halldór
Þorsteinsson
hún
Akureyri, gamall
kennari minn og vin-
ur, þýðandi Jóhanns
Kristofers eftir Rom-
ain Rolland. Vel á
minnst Friðrik, þú og
reyndar fleiri gætu
mikið af honum lært.
I beinu framhaldi af
þessu mætti kannski
segja þér frá því að
Þórarinn las einu sinni
yfir þýðingu mína á
Antigónu eftir Jean
Anouilh og sátum við
á grasflötinni fyrir
framan Menntaskól-
ann einn dýrlegan
sumardag. Hann benti mér á sitt-
hvað sem betur mátti fara, gaf
mér góð ráð og ábendingar og að
lokum gaf hann mér háa einkunn
fyrir þýðinguna. Um haustið var
sjónleikurinn svo sýndur í þjóðleik-
húsinu.
Ég hef haft það fyrir sið að leita
til góðra íslenskumanna og biðja
Eitt er auðsætt, segir
Halldór Þorsteinsson,
það gætir fjarskalega
mikils misræmis hjá
ykkur Máls og menn-
ingarmönnum.
þá að lesa yfir greinar mínar eða
þýðingar, manna eins og t.d. Har-
aíds Sigurðssonar heitins, bóka-
varðar og þýðanda, Gríms Helga-
sonar heitins, föður Vigdísar, for-
stöðumanns handritadeildar
Landsbókasafns um árabil og nú
til Aðalgeirs Kristjánssonar fyrr-
verandi skjalavarðar. Það sakar
ekki að geta þess hér að Grímur
kenndi íslensku í Verslunarskóla
íslands áður en hann var ráðinn
til starfa á Landsbókasafni íslands
og Aðalgeir er með magisterspróf
í íslensku.
Nú ætla ég að taka mér það
bessaleyfi að birta bréf frá Hall-
dóri Guðmundssyni hjá Máli og
Menningu, dagsett 14.6. 1996:
Kæri Halldór.
Við höfum nú litið á prýðilega
þýðingu þína á smásögum Pirand-
ellos. Þrátt fyrir kosti hennar
treystum við okkur ekki til að
bæta henni á þýðingarskrá okkar.
Það prógramm er orðið býsna
hlaðið og kann vel að vera að við
séum að ætla okkur um of. Ég
sýndi Friðriki Rafnssyni söguna
upp á TMM, og honum leist ágæt-
lega á hana, en taldi það ókost
að þú ert nýbúinn að flytja hana
í útvarpi. Því endursendi ég sög-
una hér með.
Bestu kveðjur,
Halldór Guðmundsson.
Ég fæ ekki betur séð en að
nafni minn Guðmundsson og þú,
gefið mér báðir ágætiseinkunn
fyrir þýðinguna á smásögunni:
Ljósin í húsinu hinum megin, eins
og reyndar bréfið frá Halldóri
bæði sýnir og sannar, en þið Ingi-
björg Haraldsdóttir teljið hins veg-
ar þýðingu mína á Súraldin frá
Sikiley ekki vera nógu lipra og
gefið mér því „falleinkunn" fyrir
hana. Ég íslenskaði seinni söguna
hálfum mánuði eftir þá fyrr-
nefndu. Ég veit ekki betur, Frið-
rik, en að ég hafi beitt sömu vinnu-
brögðum og notað samskonar þýð-
ingarstíl í bæði skiptin. Er það ef
til vill hugsanlegt að undarlega
snögg afturför hafi átt sér stað
hjá mér? En eitt er auðsætt; það
gætir fjarskaiega mikils misræmis
hjá ykkur Máls og menningar-
mönnum í einkunnagjöf frá degi
til dags.
Ekkert smámál
ÞAÐ á að sameina
Alþýðubandalagið, Al-
þýðuflokkinn, Þjóð-
vaka, Kvennalista og
alla baráttumenn fé-
lagslegs réttlætis í einn
flokk. Það færi best á
því. En þetta er ekkert
smámál. Það er ýmis-
legt sem þarf að gera.
Það bara einhvem veg-
inn hefur ekkert orðið
úr því. Og af hveiju
hljóta menn að spyrja
sig. Af hveiju er ekki
fyrir löngu búið að út-
rýma kynbundnu launa-
misrétti. Af hveiju er
ekki búið að koma á
eðlilegri skiptingu arðsins af sameig-
inlegri auðlind þjóðarinnar, sjávarút-
veginum, á milli fólksins. Af hveiju
ríkir ekki framsýni í menntamálum.
Af hveiju ríkir skammsýni í utanrík-
ismálum. Af hveiju?
Vegna þess að valdahlutföll ís-
lenskra stjórnmála eru brengluð.
Vinstri menn, félagslegir réttlætis-
sinnar eru of valdalitlir. Þeir
koma ekki stefnu sinni í
framkvæmd, sundraðir í
marga smáflokka. Þetta
eru engin ný sannindi. Það
sem við verðum hins vegar
að átta okkur á er þetta.
Við búum við aðstæður sem
eru einstakar. Við höfum
tækifæri á þessu kjörtímabili til
að búa til stjórnmálaafl sem getur
umbreytt íslensku þjóðfélagi. Með því
að samstilla atvinnulífið í sókn á er-
lenda markaði. Ekki bara Evrópu og
Róbert
Marshall
hina þefðbundnu mark-
aði íslendinga, heldur
einnig á þær slóðir sem
enn eru okkur framandi.
Það er nefnilega enn
hægt að sækja fram.
Islendingar eiga enn
sjéns, ef svo má segja.
Við þurfum ekki ein-
göngu að samstilla at-
vinnulífið í samfelda
sóknarheild heldur einn-
ig að umbreyta upp-
byggingu hins opinbera.
Með mótun sóknarlína
atvinnulífs og hins opin-
bera, sem breyta þarf í
skilvirkt og opið lýð-
ræðiskerfí sem starfar í
anda eðlilegra og sanngjarnra starfs-
hátta í atvinnulífi jafnt á við hið opin-
bera.
Það er stundum sagt að vald spilli.
Það er ekki alveg rétt. Vald er nauð-
synlegt. En valdhafi sem er ekki
hræddur um að missa völd sí mun
spillast. Þetta á ekki eingöngu við
um valdhafa hins opinbera. Þetta
eru sjálfgefin sannindi á fijáls-
um markaði. Það ríkir full-
komin fákeppni á mörgum
sviðum íslensks viðskipta-
lífs. Þetta sér almenningur
þegar olíufélögin virðast
ófær um að lækka verð eða
koma til móts við neytendur
nema þegar erlend sam-
keppni blasir við. Það sama á
við tryggingafélögin; engin lækkun
fyrr en erler.d samkeppni blasir við.
Og hér má líka taka samþjöppun
veiðiheimilda á fárra manna hendur.
Að lokum þetta, Friðrik. Ég
get ekki varist þeirri hugsun að
innst inni í hugskoti þínu blygðist
þú þín fyrir að hafa hafnað
Pirandello og grípir nú til þess
ráðs að gera mig að blóraböggli
til að réttlæta ákvörðun þína og
reyna þannig að forðast álits-
hnekki. Heldur broslegt yfirklór
að mínum dómi. Vonandi reynið
þið Máls og menningarmenn að
samræma betur einkunnagjöfina
hjá ykkur í framtíðinni. Það er
engu líkara en hægri höndin viti
ekki hvað sú vinstri er að gera
og ég einfeldningurinn, sem hef
alltaf staðið í þeirri meiningu að
allt væri unnið með vinstri hend-
inni hjá ykkur, en svo lengi lærir
sem lifir.
í bréfi þínu frá 16.12. 1996
segir þú orðrétt að þér hafi ekki
litist nógu vel á söguna til að birta
hana í Tímariti Máls og Menning-
ar. Þú minnist ekki þar einu orði
á þýðinguna, en nú í þessu hjákát-
lega brölti þínu til að afsaka þig
segirðu í opna bréfinu þínu í Morg-
unblaðinu að þið Ingibjörg hafið
ekki gefið Pirandello „falleinkunn“
heldur þýðingu minni. Mikið getur
þú verið myrkur í máli. Ertu líka
svona myrkur í máli í þýðingum
þínum? Þú segir eitt og meinar
annað. Af hveiju sagðir þú það
ekki í afsvarsbréfinu berum orðum
að þú værir ekki nógu ánægður
með þýðinguna? Varstu ekki mað-
ur til þess? Jæja, þetta yfirklór
þitt, Friðrik frækni, verður bros-
legra og broslegra með hveiju orði
sem ég skrifa.
Höfundur er skólastjóri
Málaskóla Halldórs.
Stofnfundur Grósku
verður 18. janúar nk.,
segir Róbert Marshall,
sem hvetur félags-
hyggjufólk til að mæta
á fundinn.
Það er ekkert annað en valdasam-
þjöppun. Afleiðingin af þessu fyrir-
komulagi er sú að spillingin blómstr-
ar jafnt á vegum hins opinbera sem
í atvinnulífinu. Þarna eru valdhafar
sem ekki óttast að missa völd sín
vegna þess að aðhald almennings
er ekkert. Um þetta kerfi standa
afturhaldsflokkarnir vörð. Hinir
klassísku íhaldsflokkar, Sjálfstæðis-
flokkur og Framsóknarflokkur,
stjórna í krafti brenglaðs lýðræði-
skerfis, þar sem almenningur upplif-
ir sig ekki sem þátttakanda í ákvarð-
anatöku og stefnumótun. Og al-
menningur hefur gefist upp á þessu
fyrirkomulagi. Ákvarðanir eru ein-
faldlega teknar af þeim valdhöfum
sem fyrir eru og því þá reyna, hugs-
ar langþreyttur almenningur.
Þessu verðum við að breyta en
það verður ekkert smámál. Skref í
rétta átt gæti verið að mæta til
stofnfundar Grósku, samtaka fé-
lagshyggjufólks, sem stofnuð verða
í Loftkastalanum 18. janúar. Það
verða engin smásamtök.
Höfundur er háskólancmi.
Stílhrein hönnun - hagsttett verð
Júpíter blöndunartækin frá
Datttixa eru glæsileg og vönduð.
Mjúkar línur einkenna alla hönnun
á Júpíter sem auðvelda mjög þrif
og vegna sérstakrar áferðar á hand-
fangi nær notandi alltaf góðu taki
við að skrúfa frá vatni eða fyrir.
Fimnt ára ábyrgð cr á ölium
Júpíter teekjum og varahlutum
í þau.
Kynntu þér stilhrein blöndunartæki
á sérlega hagstæðu verði.
damixa
m
Pæst i öllnm helstu byggiiigavörnversliiniiin