Morgunblaðið - 13.02.1999, Page 38

Morgunblaðið - 13.02.1999, Page 38
38 LAUGARDAGUR 13. FEBRÚAR 1999 MORGUNBLAÐIÐ MORGUNBLAÐIÐ STOFNAÐ 1913 ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík. FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson. RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. NIÐURSTAÐA ÖLDUN G ADEILD AR Niðurstaða öldungadeildar Bandaríkjaþings í réttarhöld- unum yfir Clinton, Bandaríkjaforseta, er þrátt fyrir allt sigur fyrir bandaríska stjórnkerfið. Þótt forsetinn hafi sýnt ótrúlegt dómgreindarleysi í einkalífi sínu réttlætti það ekki brottvikningu úr embætti. Málarekstur repúblikana var augljóslega á pólitískum forsendum. En að lokum urðu nægilega margir úr þeirra hópi til þess að skerast úr leik og öldungadeildin komst að réttri niðurstöðu. Að baki þeirri ákvörðun forystumanna repúblikana að ganga svona langt í baráttunni gegn Clinton hlýtur að liggja djúpstætt hatur. Það á sér sennilega tvær megin skýringar. Að einhverju leyti eru repúblikanar að hefna harma frá því að Nixon varð að segja af sér embætti fyrir aldarfjórðungi vegna Watergate-mála. Margir áhrifamenn í flokki repúblikana nú voru nánir samstarfsmenn Nixons og hafa engu gleymt. Að öðru leyti er ljóst, að í hópi repúblik- ana eru áhrifamiklir aðilar, sem telja, að Clinton og sam- starfsmenn hans ætli að breyta bandarísku þjóðfélagi á þann veg, að gangi gegn ríkurn hagsmunum, sem repúblikanar standa vörð um. Þess vegna vildu þeir annað- hvort koma honum frá völdum eða lama forsetann svo mjög, að hann mundi lítil áhrif hafa það sem eftir væri kjör- tímabils hans. Þessi ráðagerð hefur mistekizt. Nú þegar hafa tveir forystumenn repúblikana í fulltrúadeildinni orðið að segja af sér vegna afleiðinga þessa máls og nú er spurt hver verði örlög margra þingmanna repúblikana í næstu kosningum, sem harðast gengu fram gegn Clinton. Forsetinn sjálfur gengur auðvitað frá þessum leik breyttur maður. Allt þetta mál hefur verið þungt persónu- legt og pólitískt áfall fyrir Clinton. Og það mun fylgja hon- um lengi. Aðrir stjórnmálamenn horfast nú í augu við, að einkalíf þeirra er orðinn þáttur í hinni pólitísku baráttu í ríkara mæli en nokkru sinni fyrr. Það á eftir að verða gífur- legt álag fyrir fjölskyldur þessara manna. Enginn er full- kominn. Ekki er ósennilegt að eftir þá lífsreynslu, sem Clinton hefur gengið í gegnum vegna eigin mistaka, muni margir þeirra, sem þátt taka í stjórnmálum bæði í Banda- ríkjunum og annars staðar, hugsa sitt mál og fremur láta af stjórnmálaafskiptum en eiga það á hættu að einkalíf þeirra verði opin bók, eins og Bandaríkjaforseti hefur kallað yfir sig. Hins vegar benti ræða Clintons á Bandaríkjaþingi fyrir nokkrum vikum til þess, að enn væri mikill kraftur og end- urnýjun í þeim hópi samstarfsmanna hans, sem vinna að stefnumörkun fyrir forsetann. Þær hugmyndir standa fyrir sínu og eiga augljóslega eftir að móta stjórnmálaumræður í Bandaríkjunum næstu misserin. Bandarískt þjóðfélag kall- ar á stórfelldar umbætur og um þær umbætur standa djúp- stæðar deilur. Clinton hefur lagt fram hugmyndir um í hverju þær umbætur geti verið fólgnar og það framtak verður ekki frá honum tekið, þótt forsetinn hafi ekki kunn- að fótum sínum forráð í kvennamálum. Það verður fróðlegt að fylgjast með aðlögun bandarískra fjölmiðla að breyttum aðstæðum. Geta þeir losnað við Mon- icu Lewinsky úr hugarheimi sínum? Fjölmiðlarnir vestan hafs hafa verið helteknir af þessu máli og geta ekki haldið því fram, að almenningur hafi gert kröfu til þess. Eini aðil- inn í Bandaríkjunum, sem hélt jafnvægi í þessari fáránlegu orrahríð var hinn almenni borgari í Bandaríkjunum. Þar ríkti heilbrigð skynsemi, sem ekki einkenndi gerðir forset- ans né viðbrögð þingmanna repúblikana. Samband Clintons og Lewinskys og allar hugsanlegar hliðar þess máls einokaði bandaríska fjölmiðla nánast allt sl. ári. A hverju einasta kvöldi frá því snemma árs 1998 má segja að stanzlausar umræður hafi staðið í öllum banda- rískum sjónvarpsstöðvum um málið. Alls kyns „sérfræðing- ar“ voru kallaðir fram til þess að setja fram skoðanir um hvaðeina, sem hægt var að finna til þess að ræða um. Þessi ofkeyrsla var sjúkleg og kannski má segja að málið allt hafi leitt í ljós, að alvarlegur gröftur hafði búið um sig í hinu pólitíska samfélagi í Washington, sem varð að brjótast út. Nú bíður það stjórnmálamanna og fjölmiðla að sýna, að þessir aðilar séu færir um að ræða um eitthvað annað en kvennamál Clintons. Það er engan veginn ljóst, að þeim takist það. Miðað við það leikhús fáránleikans, sem staðið hefur yfir í Washington, má allt eins búast við því að sjálfs- skoðun stjórnmálamanna og fjölmiðlamanna í framhaldi af lyktum málsins standi í langan tíma og fari að sjálfsögðu fram fyrir opnum tjöldum. Opinberum starfsmönnum fækkar á landsbyggðinni en fjölgar í Reykjavík 62,8% 52,1% 39,2% Hlutfallsleg dreifing íbúa, útgjalda og stöðugilda á kjördæmin árið 1997 /r~ Hlutfall íbúa — Hlutfall útgjalda Hlutfall stöðugilda 5,1% 5,2% , ♦i* ‘P' 11,9% t; 9,8% gi%,„ rá^dÍ7,8% IILI Reykjavík 3,5% 3,1% 3,3% o-i% 3,6% 3;9% 31% ij r_i ■□□ mmm I Reykjnes Vesturland Vestfirðir Norðurl. vestra Norðurl. eystra Austurland Suðurland 7,5% 7,6% 4,6% 4,5% „„ I : ]| .I^ nnPi I I 1 45,5% Hlutfallsleg dreifing íbúa og útgjalda ríkisins vegna stuðnings við húsnæðiskerfið, eignar- og leiguíbúðir, árið 1997 Hlutfall íbúa — Hlutfall útgjalda 5,1% 3^L 3'2% 2,3% 3’6% 2,6% 9,8% 9,6% 0 4,6% 7,5% 3,2% 4,7% Reykjavík Reykjnes Vesturland Vestfirðir Norðurl. vestra Norðurl. eystra Austurland Suðurland Mínna kemur í hlut landsbygffðarinnar Utlánatöp í Reykjavík og öðrum kjördæmum 1994-97 Upphæðir í 2 93g milljónum kr. Reykjavík 2.115 1.915 1.729 pq 1.581 ii Önnur kjördæmi Hlutfallsleg skipting n ,. ......... Önnur Reykjavík 63^0% Mi2% kjördæmj 51,8% 54,7% I 41,8% 1.607 1.310 1.127 48,2% 45,3% 37,0% 1994’95 '96 ’97 1994'95 '96 ’97 1994 ’95 '96 '97 1994 '95 ’96 ’97 Skýrsla sem Byggða- stofnun hefur látið vinna sýnir að landsbyggðin ber skarðan hlut frá borði varðandi aðgang að húsnæðisstyrkjum og opinberum störfum. Einnig tapar bankakerf- ið meira fé á viðskiptum við Reykvíkinga en landsbyggðarfólk. STARFSMÖNNUM opinberra stofnana fjölgaði um 424 á tímabilinu 1994-1997. Þrátt fyrir samþykkt Alþingis frá 6. maí 1994 um að auka þjónustu og starfsemi opinberra stofnana á lands- byggðinni en draga saman á höfuð- borgarsvæðinu varð öll fjölgunin í Reykjavík og á Reykjanesi. Par fjölg- aði opinberum störfum um 455 en í öðrum kjördæmum fækkaði stöðu- gildum við opinberar stofnanir um 31 á tímabilinu. I skýrslu, sem Haraldur L. Har- aldsson hefur unnið fyrir Byggða- stofnun og kynnt var á blaðamanna- fundi í gær kom fram að 62,8% stöðu- gilda opinberra stofnana, samkvæmt A-hluta ríkissjóðs; tilheyra Reykja- víkurkjördæmi. I Reykjavík búa 39,2% landsmanna en þangað renna 52,1% af þeim hluta ríkisútgjalda, sem hægt er að heimfæra á ákveðin kjördæmi. í öllum öðrum kjördæmum er hlut- fall stöðugilda hjá hinu opinbera lægra en hlutfall af íbúatölu á landinu. Einkum er það Reykjanes sem ber skarðan hlut frá borði í þessum sam- jöfnuði. Þar búa 27% landsmanna, þar starfa 11,9% opinberra starfsmanna og þangað renna 14,4% heildarút- gjalda ríkisins. Á hinn bóginn virðist allgóð fylgni milli hlutfalls ríkisútgjalda til lands- byggðarkjördæma og hlutfallstölu þeirra af íbúafjölda á árinu 1997. Það skýrist af því að hlutfallslega meira af framlögum til fjárfestinga er varið á landsbyggðinni. Ekki var þó í skýrsl- unni greint frá dreifingu fjárfestinga milli kjördæma. Haraldur L. Haraldsson, segir að þegar borið sé saman hlutfall stöðu- gilda við hlutfall af útgjöldum sé ljóst að þau útgjöld sem renna til launa- greiðslna skapi mesta eftirspum og þar sé hlutur Reykjavíkur drýgstur. „Aftur á móti fer hærra hlutfall af út- gjöldum ríkisins í öðram kjördæmum til fjárfestinga sem skapa ekki jafn- mikla eftirspurn og launagreiðslur," segir í skýrslunni. Haraldur rökstuddi þetta með því að t.d. hefði opinbert framlag til fjár- festinga á Vestfjörðum minnkað um 1 milljarð króna frá 1994-1997, vegna þess að jarðgangagerð er lokið. Þess- um milljarði hefði þó ekki nema að litlu leyti verið eytt í kjördæminu heldur hefði hann að mestu runnið til verktaka, sem búsettir væru annars staðar, og starfsmanna þeirra og til að greiða fyrir viðskipti við fyrirtæki erlendis og í öðrum landshlutum. Það fé sem renni sem launagreiðslur í vasa fólks sem búsett er á staðnum fari hins vegar til þess að skapa eftir- spurn í atvinnulífi í þeim byggðarlög- um. „Eg tel vænlegra að skapa störf en byggja menningarhallir," sagði Haraldur. Aukningin í Reykjavík hærri en það sem þrjú kjördæmi fá til sín Einnig kom fram hjá Haraldi að ríkisútgjöld til þriggja kjördæma á landinu væru lægri en sem nemur þeirri aukningu, sem orðið hefur í framlögum til Reykjavíkur frá 1994-1997. Haraldur segir að við vinnu sína hafi hann byggt á uppsetningu ríkis- reikninga og skipt útgjöldum stofn- ana, sem flokkast undir A-,B-, C-,D- og E-hluta, eftir kjördæmum nema vegna fyrirtækja í E-hluta þar sem eignarhlutur ríkisins er minni en 50%. Þess var gætt að framlög úr A- hluta, þ.e. almennum rekstri ríkis- sjóðs, að undanskildum ríkisfyrir- tækjum, ríkisfyrirtækjum (B-hluti), lánastofnunum (C-hluti), fjármála- stofnunum (D-hluti) og hlutafélögum (E-hluti), væru ekki tvítalin. Þá voru framlög til grunnskóla með öllu und- anþegin í samanburðinum en hann færðist til sveitarfélaga í upphafi árs 1997. Haraldur sagði að reynt hefði verið að skilgreina útgjöld þannig að þau teldust til þess staðar þar sem fjár- munum er ráðstafað, þ.e. þar sem við- komandi stofnun eða útibú er stað- sett. „Það má þó ljóst vera að um getur verið að ræða nokkra óvissu við að skilgreina hvernig útgjöld deilast á kjördæmi. Þótt leitast hafi verið við að hafa sem mesta nákvæmni er þess að gæta að einhverjar skekkjur kunna að leynast í skiptingu á milli kjör- dæma,“ segir í inngangi að skýrsl- unni. Haraldui' segist þó telja að skipta megi þorra ríkisútgjalda niður á kjör- dæmi. Af 123,7 milljarða ríkisútgjöld- um á A-hluta ríkissjóðs árið 1997 vora einungis um 25 milljarðar sem hann taldi ekki hægt að skipta niður með þeim hætti. Af þeirri fjárhæð voru tæplega 15 milljarðar vegna fjár- magnskostnaðar ríkissjóðs. Áhrif markaðsvæðingar Alls er að finna hjá ríkisstofnun- um (A-hluta) 17.662 stöðugildi í lok árs, sem var fjölgun um 424 eins og fyrr sagði frá 1994. Hjá ríkisfyrir- tækjum, -hlutafélögum og fjármála- stofnunum voru stöðugildi 6.325 og hafði fækkað frá 1994 um 119. Þar horfir svo við að fækkunin hefur orð- ið mest í Reykjavík, eða um 130 störf en í öðrum kjördæmum hefur störf- um hjá þessum stofnunum fjölgað um 11. Skýring á þessu misræmi í fjölda starfsmanna A- og B-hluta, eru að mati Haralds og Guðmundar Malmquist, framkvæmdastjóra Byggðastofnunar, að leita í áhrifum markaðsvæðingar fjármálalífsins og ýmissa ríkisfyrirtækja, sem hafi leitt til fækkunar starfa. títlánatap mest í Reykjavík Þeir telja einnig að líklega megi leita skýringa í markaðsvæðingu fjár- málamarkaðarins undanfarin ár á því að meirihluti útlánataps þess hluta fjármálakerfisins, sem ríkið tekur þátt í að reka, á sér nú stað í Reykja- vík og hefur aðstaða landsbyggðar og höfuðborgar snúist við frá 1994-1997 hvað þetta varðar. Egill Jónsson, stjórnarformaður Byggðastofnunar, sagði á fundinum að þessi niðurstaða sýndi og sannaði að það væri rangt, sem margir hefðu haldið fram í almennri umræðu. „Menn hafa talið að hlutur lands- byggðarinnar væri ekki sérlega góður í þessum efnum og bankarnir hafa sett sína taxta upp miðað við það að það væri hættulegra að sýsla með peningana út um hinar dreifðu byggð- ir en þar sem markaðurinn er stærri,“ sagði Egill. Húsnæðisstuðningur mestur á sv-horni í könnun Haralds L. Haraldssonar var einnig kannað hvernig stuðningur ríkisins við íbúðareigendur og -leigj- endur hefði skipst milli kjördæma, með greiðslu vaxtabóta, niður- greiddra vaxta og með húsaleigubót- um. Einnig í þessum samanburði hallar á landsbyggðina, að sögn skýrsluhöf- undar. Reykvíkingar, sem eru eins og fyrr sagði 39,2% íbúa, njóta 45,5% út- gjalda ríkisins vegna stuðnings við húsnæðiskerfið. Reyknesingar, sem eru 27% landsmanna, njóta 28,7% stuðnings. Segja má að jafnvægi ríki í Norðurlandi eystra, þar sem búa 9,8% þjóðarinnar og njóta 9,6% húsnæðis- stuðnings. I öðrum kjördæmum er stuðningur vegna húsnæðiskostnaðar lægri en hlutfall af íbúafjölda á land- inu. Frá 1994-1997 hækkaði stuðningur ríkisins við þennan málaflokk úr 4.130 milljónum króna í 5.389 milljónir króna en ekki verður séð að dreifingin milli kjördæma hafi breyst umtals- vert á samanburðai’tímanum. Haraldur lýsti þeini skoðun sinni að þjóðhagslega hagkvæmt væri að dreifa ýmsum opinberum störfum t.d. milli Reykjavíkur og Reykjaness í auknum mæli, m.a. til þess að nýta fjárfestingu. Þannig kvaðst hann gagnrýna að umhugsunar- og umræðulaust, að því er virtist, hefði stofnunum á borð við Fjárfestingarbanka atvinnulífsins og Nýsköpunarsjóð verið valinn staður í Reykjavík þegar hagkvæmt hefði verið að reyna að velja þeim stað í Kópavogi. Þótt þar væri um að ræða eitt atvinnusvæði teldi hann hag- kvæmt að dreifa opinberri starfsemi betur um svæðið en nú er gert. Með sama hætti mætti gagnrýna að mið- stöð alþjóðaflugþjónustu hefði verið valinn staður á Reykjavíkurflugvelli en ekki í Keflavík. LAUGARDAGUR 13. FEBRÚAR 1999 39 » Bill Clinton sýknaður í réttarhaldi öldungadeildar Bandaríkjaþings Helstu valdastofnanirnar hafa beðið álitshnekki Réttarhaldi öldunga- deildar Bandaríkjaþings í máli Bills Clintons er lokið en ljóst er að það mun draga dilk á eftir sér fyrir helstu valda- stofnanir landsins og rýra frekar traust al- mennings á valdamönn- unum í Washington og fjölmiðlunum sem hafa velt sér upp úr hneyksl- ismálinu í rúmt ár. Reuters 45 ÞINGMENN öldungadeildarinnar fundu Bill Clinton sekan um að hafa framið meinsæri en 55 sýknuðu hann. BILL Clinton Bandaríkjafor- seti hrósaði sigri í gær þegar öldungadeild þingsins sýkn- aði hann af ákærunni um að hafa framið meinsæri og lagt stein í götu réttvísinnar til að leyna sam- bandi sínu við Monieu Lewinsky, fyrr- verandi starfsstúlku í Hvíta húsinu. Þessi sigur var þó dýrkeyptur fyrir forsetann og ljóst er að málið hefur skaðað bandaríska stjórnkerfið og kynt undir vantrausti almennings á stjórnmálamönnunum. Rúmt ár er nú liðið frá því Lewin- sky-málið komst í hámæli og Clinton hefur hvað eftir annað verið auðmýkt- ur frammi fyrir alþjóð. Hann stóðst þó þessa eldraun, hélt velli og nýtur enn mikillar hylli meðal þjóðarinnar. Sið- ferðisleg staða hans hefur hins vegar versnað, stefna hans hefur horfið í skuggann og hans verður að öllum lík- indum einkum minnst sem eina banda- ríska forsetans á öldinni sem hefur verið ákærður til embættismissis. Bandaríska þingið hefur einnig beð- ið álitshnekki vegna meðferðar máls- ins, sem einkenndist oftast af flokka- dráttum repúblikana og demókrata. Málið hefur einnig skaðað bandarísku fjölmiðlana, sem margir telja að hafi farið offari í umfjöllun sinni um málið. William Galston, prófessor við Mar- yland-háskóla, segir að enginn vafi leiki á því að Lewinsky-málið hafi vald- ið helstu valdastofnunum Bandaríkj- anna „miklum skaða“. „Spuraingin er hins vegar hversu lengi hann varir.“ Sam Nunn, fyrrverandi þingmaður demókrata, tekur undir þetta og segir að allar meginstoðir bandaríska stjórnkerfisins, sem tengdust málinu, hafi beðið hnekki, „að stjómarskránni undanskilinni". Afleiðingarnar ekki þær sömu og í Watergate-málinu Fréttaskýrendur telja þó að áhrif hneykslismálsins til lengri tíma litið verði gjörólík afleiðingum Watergate- málsins, sem varð Richard Nixon að falli fyrir aldar- fjórðungi. Watergate-málið varð til þess að virðing fjöl- miðlanna jókst og völd þingsins jukust nokkuð á kostnað forsetaembættis- ins. Mál Clintons er hins vegar talið hafa rýrt traust almennings á fjölmiðl- unum og ólíklegt þykir að róttækar breytingar verði gerðar á valdsviði forsetans vegna misgjörða hans. Mál Clintons gæti hins vegar kynt undh' vantrausti almennings í garð þingsins í Washington og dregið dilk á eftir sér fyrir repúblikana. Bandarískir fréttaskýrendur spá því að málið hafi mun minni áhrif á forsetaembættið til lengri tíma litið. „Watergate-málið hafði djúpstæð áhrif á forsetaembættið," sagði Ro- bert Dallek, sem skrifaði ævisögu Lyndons Johnsons, fyrrverandi for- seta. „[Mál Clintons] er miklu fremur persónulegt vandamál en stjórn- kerfiskreppa.“ WILLIAM Rehnquist, forseti hæstaréttar Bandaríkjaima, ber fundarhamri til merkis um að réttarhaldinu í máli Clintons sé lokið. Fræðimenn, sem hafa rannsakað sögu forsetaembættisins, segja þó að mikilvægi embættisins hafi minnkað í augum almennings eftir að kalda stríðinu lauk. „Fólkið talar ekki leng- ur um það með bljúgum virðingar- tóni,“ sagði Ross Baker, fræðimaður við Rutgers-háskóla. „Bill Clinton hef- ur tekist að ýta undir þá þróun.“ Baker bætti þó við að breytingarnar á stöðu forsetaembættisins hefðu hingað til orðið vegna „ytri aðstæðna eins og kreppu, borgarastyrjaldar, heimsstyrjalda og kalda stríðsins fremur en persónuleika einstakra for- seta.“ Richard Fenno, fræðimaður við Rochester-háskóla, sagði að réttarhald öldunga- deildarinnar væri „allmikil hneisa“ fyrir þingið en spáði því að ekkert lát yrði á flokkadráttunum þar sem repúblikanar hefðu gefið höggstað á sér og demókratar kynnu að notfæra sér það til hins ýtrasta. Fjölrniðlarnir gagnrýndir Bandarísku fjölmiðlarnir hafa einnig verið gagnrýndir fyrir að hafa velt sér upp úr málinu með linnulaus- um vangaveltum, viðtölum og útlist- unum dag eftir dag frá því Lewinsky- málið komst í hámæli. ,Almenningi gremst þetta og lítur svo á að fjöl- miðlarnir hneigist til að hrapa að ályktunum," sagði Tom Rosensteil, fyrrverandi blaðamaður og nú yfir- maður stofnunar sem beitir sér fyrir bættri fjölmiðlun. „Heimildarmönn- um, sem reyna að notfæra sér fjöl- miðlana, hefur vaxið ásmegin og þeir eiga nú auðveldara með að ráðskast með þá.“ Tim Russert, yfirmaður fréttastofu NBC-sjónvarpsins, benti á þá hættu að fjölmiðlamir hefðu sjálfir óæskileg áhrif á framvindu þeirra mála sem þeir fjalla um. „Þegar fjölmiðlamir einbeita sér að ákveðnu máli getur svo farið að þeir knýi það áfram, segi ekki aðeins frá því.“ Þeir sem fóru verst út úr máli Clint- ons og Lewinsky eru þó repúblikan- arnir Newt Gingrich, fyrrverandi for- seti fulltrúadeildarinnar, og Bob Li- vingston, sem var kjörinn eftirmaður hans. Gingrich sagði af sér í nóvember vegna kosningaósigurs repúblikana, sem var einkum rakinn til framgöngu þeirra í máli Clintons. Mánuði síðar tilkynnti Livingston að hann myndi ekki taka við af Gingrieh og viður- kenndi að hafa haldið framhjá konu sinni eins og Clinton. Henry Hyde, formaður dómsmála- nefndar fulltrúadeildarinnar og aðal- saksóknai’i hennar í réttarhaldinu, neyddist einnig til að játa að hafa haldið við gifta konu löngu áður þegar hann var á fimmtudagsaldri. Hann lýsti því sem „ungæðislegri ógætni“ og hélt starfinu, en orðspor hans sem ráðvands stjómmálamanns beið nokkurn hnekki. 2,8 milljarða rannsókn Niðurstaða öldungadeildarinnar er ennfremur ósigur fyrir Kenneth St- arr, er var falið að stjórna rannsókn á svokölluðu Whitewater-máli, sem snýst um viðskipti Clintons þegar hann var ríkisstjóri Arkansas. Rannsóknin stóð í fjögur ár og kostaði skatt- greiðendur rúma 40 millj- ónfr dala, andvirði 2,8 milljarða króna. Rannsókn Starrs hófst í ágúst 1994, tveimur árum áður en Clinton var endurkjörinn, og vatt smám saman upp á sig. Paula Jones höfðaði mál á hendur Clinton í maí 1994 og sakaði hann um kynferðislega áreitni á hóteli í Arkansas þremur áram áður. Sú ásökun hafði afdrifaríkar afleiðingar fyrir forsetann því lögfræðingar Jones fengu ábendingu frá óþekktum manni um að Clinton hefði verið í þingum við Monicu Lewinsky. Lewinsky var stefnt sem vitni í máli Jones og undirritaði eiðsvarna yfirlýs- ingu 7. janúar á liðnu ári þar sem hún neitaði því að hafa átt í kynferðislegu sambandi við forsetann. Fyrrverandi vinkona hennai', Linda Tripp, olli hins vegai' miklu uppnámi fimm dögum síð- ar þegar hún afhenti Starr hljóðritanir af samtölum sínum við Lewinsky, sem lýsti þar sambandi sínu við forsetann á opinskáan hátt. Daginn eftir fór Tripp á fund Lewinsky á hóteli í Virg- iníu og faldi á sér hljóðnema með hjálp bandarísku alríkislögreglunnar FBI til að taka samtal þeirra upp. Þremur dögum síðar, eða 13. janú- ar, fékk Starr heimild til að rannsaka Lewinsky-málið. Daginn eftir bar Clinton vitni í máli Jones og neitaði því að hafa verið í þingum við Lewin- sky. Forsetinn lýsti því síðan yfir opin- berlega 26. janúar á liðnu ári að hann hefði ekki átt í kynferðislegu sam- bandi „við þessa konu, Monicu Lewin- sky“ og neitaði því að hafa beðið hana að bera Ijúgvitni. Málshöfðun Jones var vísað frá í apríl á liðnu ári en rannsóknin á af- sprengi hennar, Lewinsky-málinu,- hélt áfram. Clinton bar vitni fyrir kviðdómi vegna rannsóknar Starrs 17. ágúst sl. og viðurkenndi þá að hafa átt í „óviðurkvæmilegu" sambandi við Lewinsky. Atkvæði féllu eftir flokkslínum Starr sendi þinginu skýrslu í sept- ember þar sem hann kvaðst hafa aflað „trúverðugra upplýsinga“ sem kynnu að réttlæta málshöfðun á hendur for- setanum til embættismissis. Dóms- málanefnd fulltrúadeildarinnai' sam- þykkti síðan að leggja til að þingið hæfi rannsókn sem leitt gæti til máls- höfðunar. Atkvæði féllu eftir flokkslínum í dómsmála-,. nefndinni og einnig í full- trúadeildinni 8. október þegar hún samþykkti rann- sóknina. Eftir að dómsmálanefnd- in hafði rannsakað málið lagði hún til, enn eftir flokkslínum, að höfðað yrði mál á hendur forsetanum. Fulltrúa- deildin samþykkti síðan 19. desember að höfða mál gegn forsetanum fyrir að fremja meinsæri og hindra framgang réttvísinnar og atkvæði féllu því sem næst alveg eftir flokkslínum. Réttarhald öldungadeildarinnar hófst 7. janúar og í gær, rúmum mán- uði síðar, var forsetinn sýknaður af báðum ákæruatriðunum. Tíu þing- menn repbúblikana snerust að þessu sinni á sveif með demókrötum í at- kvæðagreiðslunni um meinsærisá- kæruna og fimm repbúblikanar komust að þeirri niðurstöðu að for- setinn hefði ekki lagt stein í götu réttvísinnar. Mál forsetans hefur skaðað þingið og fjölmiðlana“ „Clinton hélt velli en ekki Gingrich og Livingston“

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.