Morgunblaðið - 29.06.1999, Blaðsíða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 29. JÚNÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Litlu mun-
aði í Manila
AIRBUS 310-þota bandaríska
flutningafyrirtækisins Federal
Express fór út af brautarenda í
lendingu á flugvellinum í Manila
á Filippseyjum í gær. Engan
sakaði, en miklar skemmdir
urðu á vélinni, að sögn flugvall-
arstarfsmanna. Þotan var að
koma frá San Francisco í
Bandaríkjunum. Ekki hafa verið
gefnar út opinberar yfirlýsingar
um orsök óhappsins, en flugvall-
arstarfsmenn sögðu vélina hafa
runnið út af brautinni, sem hafí
verið hál vegna rigningar. Vélin
stöðvaðist nokkra metra frá
steingarði sem skilur að flug-
völlinn og hraðbraut. Settur
framkvæmdastjóri fugvallarins
sagði: „Flugmaðurinn má þakka
fyrir að lendingarhjólin skyldu
grafast í jörðina, annars hefði
hann kannski lent úti á hrað-
brautinni.“
A-Tímorar hefja
friðarviðræður
Jakarta. Reuters, AP.
Svartfellingar þoka sér
Qær sambandsríkinu
XANANA Gusmoa, leiðtogi aðskiln-
aðarsinna á Austur-Tímor, sagði í
gær að friðarviðræður stríðandi
fylkinga Austur-Tímora hefðu ekki
gengið eins vel og vonast hefði verið
til en gætu enn ráðið úrslitum um
hvort friður kæmist á fyrir at-
kvæðagreiðsluna eftir tvo mánuði
um framtíð landsvæðisins.
Viðræðumar hófust á föstudag og
markmiðið með þeim ér að binda
enda á mannskæð átök milli að-
skilnaðarsinna og stuðningsmanna
Indónesíustjómar á Austur-Tímor.
Gusmoa sagði að fyrstu fundimir
hefðu verið mjög mikilvægir þótt
þeir hefðu ekki gengið eins vel og
vonast hefði verið til. Hreyfingar
aðskilnaðarsinna væm enn stað-
ráðnar í að gera allt sem þær gætu
til að tryggja frjálsa og lýðræðis-
lega þjóðaratkvæðagi’eiðslu á veg-
um Sameinuðu þjóðanna (SÞ) um
hvort Austur-Tímor ætti að vera
hluti af Indónesíu eða fá sjálfstæði.
Biskupar kaþólsku kirkjunnar á
Austur-Tímor standa fyrir viðræð-
unum, en þær fara fram án þátttöku
Indónesíuhers, sem stjómar land-
svæðinu og hefur verið sakaður um
að hafa stutt vopnaðar hreyfingar
Austur-Tímora, sem era andvígar
því að landsvæðið fái sjálfstæði. Tug-
ir manna hafa fallið í átökunum síð-
PÁFAGARÐUR gerir nú hvað
hann getur til að koma í veg fyr-
ir frekari útbreiðslu bókar sem
vakið hefur mikla reiði yfirvalda
kaþólsku kirkjunnar en í bókinni
er flett ofan af meintum hneyksl-
ismálum ýmissa kirkjunnar
manna. Eru nokkrir háttsettir
þjónar Páfagarðs sakaðir um
samkynhneigð, kynferðisglæpi,
framasýki og fjármálamisferli í
bókinni, sem heitir „Á hverfanda
hveli í Páfagarði".
Sérstakur dómstóll Páfagarðs
hefúr boðað á sinn fund Luigi
Marinelli preláta, sem sagður er
hafa ritað bókina. Hefur Marinelli
verið skipað að koma í veg fyrir
frekari dreifingu bókarinnar og
tryggja jafnframt að hún verði
ekki þýdd á önnur tungumál.
Fullyrt er að Marinelli, sem
settist í helgan stein á síðasta ári,
hafí ritað bókina í bræðiskasti
enda sé hann ósáttur við að hafa
ekki hlotið frekari frama innan
ustu tvo mánuði og þúsundir hafa
flúið í framskógana af ótta við árásir.
Ramos-Horta í fyrstu
heimsókninni frá 1975
Nóbelsverðlaunahafinn Jose
Ramos-Horta, útlægur leiðtogi að-
skilnaðarsinna, var leyft að fara til
Indónesíu til að taka þátt í viðræð-
unum. Þetta er í fyrsta sinn sem
hann kemur til landsins frá því
Indónesar hernámu Austur-Tímor
árið 1975.
Fimmtán stuðningsmenn Indó-
nesíustjórnar efndu í gær til mót-
mæla við flugvallarhótel í Jakarta,
þar sem friðarviðræðurnar fara
fram, og héldu á borðum með víg-
orðum gegn Horta. Þeim var ekki
leyft að fara inn í hótelið og þeir
sögðust ætla að efna til fjölmennari
mótmæla við bygginguna í dag.
Sendiherra Portúgals, Ana
Gomes, sagði á fundinum í gær að
ekki hefði enn verið hægt að
tryggja að þjóðatkvæðagreiðslan
gæti farið friðsamlega fram þar sem
hætta væri á átökum á mörgum
svæðum. Ráðgert hafði verið að at-
kvæðagreiðslan yrði 8. ágúst, en
Kofi Annan, framkvæmdastjóri SÞ,
ákvað í vikunni sem leið að fresta
henni um að minnsta kosti tvær vik-
ur vegna átakanna.
kaþólsku kirkjunnar. Marinelli
hefur fyrir sitt leyti ekki neitað
aðild að gerð bókarinnar en seg-
ir að verið sé að gera sig að
blóraböggli, og að augljóst sé að
fleiri en einn maður komu að rit-
un sögunnar.
Þeir sem kunnugir eru innvið-
um Páfagarðs segja auðvelt að
þekkja um hverja verið sé að
ljalla í bókinni, þótt viðkomandi
séu í fæstum tilfellum nafn-
greindir. I bókinni er m.a. stað-
hæft að einn háttsettur kirkjunn-
ar þjónn loki sig reglulega inni á
skrifstofu sinni í Páfagarði ásamt
ungum drengjum í því skyni „að
sinna mikilvægum störfum."
Loks er í bókinni greint frá
þeirri valdabaráttu og því bak-
tjaldamakki sem fram fór í Páfa-
garði eftir andlát Jóhannesar
Páls páfa fyrsta. Er jafnvel varp-
að fram efasemdum um að dauða
páfans hafí borið að með eðlileg-
um hætti.
í KJÖLFAR ósigurs Serba í
Kosovo-stríðinu þykir nú ýmislegt
benda til að stjórnvöld í Svartfjalla-
landi hafi nú aukið andstöðu sína við
júgóslavnesk stjórnvöld og um það
sé nú rætt meðal ráðamanna í
Podgorica að segja Svartfjallaland
úr Sambandsríki Júgóslavíu og lýsa
yfir sjálfstæði landsins.
í Svartfjallalandi búa um 600.000
manns - flestir af serbneskum upp-
rana - og í gegnum tíðina hafa íbú-
ar landsins sýnt Serbum pólitíska
hollustu. Er Júgóslavía, sem var og
hét, var brotin upp í einingar árið
1991 ákváðu stjómvöld í Belgrad og
Podgorica að starfa áfram saman
undir merkjum Júgóslavíu, sam-
bandsríkis Serbíu og Svartfjalla-
lands. Nú eru hins vegar teikn á
lofti um að Sambandsríkið sé brátt
liðin tíð, ekki síst ef Slobodan Milos-
evic forseti þess mun áfram ríkja á
valdastóli í Belgrad.
„Við verðum að forða okkur und-
an faðmlagi hans eins fljótt og auðið
er,“ sagði Miodrag Vukovic, leiðtogi
Jafnaðarmannaflokks Svartfjalla-
lands og náinn ráðgjafi Milo Djuka-
novics, forseta landsins, í viðtali við
Washington Post sem birtist í sl.
viku. „Fyrirsjáanlegt er að enginn
mun fjárfesta í Júgóslavíu og þess
vegna eiga ríkin enga samleið á
meðan Milosevic er til staðar.“
Undirbúningur hafinn?
Hefur blaðið það eftir háttsettum
embættismönnum í Svartfjallalandi
að starf sé hafið sem miði að því að
varpa hinu gamla fyrirkomulagi
Sambandsríkisins fyrir róða og
stefna hins vegar á lauslegt sam-
band ríkjanna sem væri eitthvað í
ætt við Evrópusambandið (ESB).
Samkvæmt slíku fyrirkomulagi yrði
Svartfjallaland pólitískur jafnoki
Serbíu og hefði auk þess algert full-
veldi yfir eigin landssvæði. Ef
Serbía hafnar slíku fyrirkomulagi -
sem reyndar er fastlega búist við -
er talið afar líklegt að Svartfellingar
muni krefjast sjálfstæðis, ekki síðar
en nk. haust.
Telja sérfræðingar í málefnum
Balkanskaga að slíkt geti valdið
miklum óstöðugleika á svæðinu og
hefur verið bent á að jafnvel þótt
styrkur Milosevics hafi minnkað
mikið vegna eftirmála átakanna í
Kosovo, eigi hann enn vísan stuðn-
ing um 20-30% kjósenda í Svart-
fjallalandi, ef marka má nýlegar
skoðanakannanir. Er stuðningurinn
einna mestur meðal fátækra og lítið
menntaðra sem búa í norðurhluta
landsins, nærri serbnesku landa-
mæranum.
Meðan á átökunum í Kosovo stóð
hafnaði Djukanovic, forseti Svart-
fjallalands, því alfarið að lýsa yfir
stríðsástandi í landinu, þrátt fyrir
ítekaðar kröfur þess efnis frá
stjómvöldum í Belgrad. Sú ákvörð-
un Djukanovics að halda Svart-
fjallalandi utan stríðsins var hættu-
spil - í ljósi talsverðs stuðnings við
Milosevic í landinu - sem nú virðist
hafa borgað sig. Eiga stjórnvöld í
Svartfjallalandi von á ríkum alþjóð-
legum fjárstuðningi auk þess sem
Djukanovic er nú talinn vera sá sem
stóð uppi í hárinu á Milosevic og
verndaði þjóð sína fyrir þjóðemisof-
stæki stjórnvalda í Belgrad.
Ráðamenn í Belgrad gagnrýna
hins vegar Djukanovic og stjórn
hans mjög og lýsa forsetanum sem
„svikara" og hæðast að því að hann
telji sig ve'ra frjálslyndan í ljósi for-
tíðar hans innan kommúnistaflokks-
ins í Júgóslavíu.
Jafnvel meðal þeirra Svartfell-
inga er styðja Djukanovic hefur
verið bent á að forsetinn stima-
mjúki eigi nokkuð mislitan feril að
baki. Djukanovic var í forystu
þeirra Svartfellinga er gerðu innrás
í Bosníu árið 1991 og tóku - ásamt
Júgóslavíuher - króatísku hafnar-
borgina Dubrovnik herskildi.
Djukanovic var útnefndur forsæt-
isráðherra aðeins 29 ára gamall og
stjómaði umfangsmiklu smygli á
meðan viðskiptabann Sameinuðu
þjóðanna ríkti í Júgóslavíu snemma
á áratugnum.
En á sama tíma er litið svo á með-
al umbótaaflanna í Svartfjallalandi
að Djukanovic sé sá eini er hafi burði
til að forða landinu undan Milosevic.
Nigel Kennedy
heldur tónleika
í Belgrad
BRESKI fiðluleikarinn Nigel
Kennedy hélt tönleika ásamt Fíl-
harmoníusveit Belgrad í Sava-
tónleikahöllinni í höfuðborg Ser-
bíu á sunnudag. Meðal gesta var
Milan Milutinovic, forseti Serbíu,
og eiginkona hans, Olga, sem
sjást hér á innfelldu myndinni.
Bók um Páfagarð
veldur uppnámi
Rdm. The Daily Telegraph.