Skírnir - 01.12.1905, Blaðsíða 7

Trú og sannanir.
295
hliðina og fullkomnunar-hugsjónum sínum á hina, hafi
fremur tilfinning fyrir því nú en áður, að þeir séu sjálf-
um sér nógir? Eða að þessi heimur með öllu sínu mat-
arstriti og eftirsókn eftir einskisverðum hlutum og eymd
•og ójöfnuði og rangsleitni sé sjálfum sér nógur? Er nokk-
ura lifandi vitund aðgengilegra nú en nokkuru sinni áður
að hugsa til þess að skilja við ástvin sinn að eilífu? Er
það frá nokkuru sjónarmiði sennilegt, að þráin eftir óenda-
lega ríkum kærleika — líftauginni í trúarbrögðnnum —
sé nokkuru daufari nú, en hún hefir áður verið? Hitt
virðist miklu líklegra, að trúarþörfin hafi aldrei verið
jafn-mikil og nú. Menningin magnar sársaukann, og
reynsla mannkynsins er sú, að ekkert örfi trúarþörfina
fremur en hann.
Margvísleg grein er fyrir því gerð, hvernig á því
standi, að trúarbrögðin hafa kulnað, mörgu um kent.
Sumir kenna um úreltum kenningum kirkjunnar. Aðrir
því, að henni hafi ekki tekist að verða menningarhug-
sjónum þjóðanna samferða, og að hún hafi sumpart orðið
eins og utanvelta í framsókninni, sumpart fjandsamleg
henni. Aðrir leita að orsökunum hjá vísindunum. Ekki
svo að skilja, að gætnir vísindamenn fullyrði að jafnaði,
að þeim sé kunnugt um neinar sannanir gegn trúarbrögð-
unum. Prófessor Huxley, einn af allra gáfuðustu og
ákveðnustu andstæðingum kirkjunnar á síðara helmingi
síðustu aldar, kveður jafnvel svo ríkt að orði, að frásag-
an í Nýja testamentinu um illa andann, sem fór í svínin,
ríði ekki bág við nokkurt þekkingaratriði, svo hann viti
til. En þeir, sem leita að orsökunum fyrir trúardeyfðinni
og fráhvarfinu frá trúarbrögðunum hjá vísindunum, halda
því fram, að engin sú þekking, er vísindi nútímans hafa
fært mannkyninu, staðfesti trúarbrögðin. Og mikið af
þeirri þekkingu bendi í öfuga átt.
Það væri efni í heila bók, en ekki í stutta tímarits-
ritgjörð, að rannsaka þá grein, er menn gera fyrir því,
hve örðugt trúarbrögðin eiga nú aðstöðu í veröldinni.
‘Orsakanna er sjálfsagt að leita bæði hjá kirkjunni og vís-