Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1886, Page 160

160
þrællinn alinn upp til að vera tómt vinnudýr. Hann
er rændur réttindum mannsins, allt hans andlega eðli er
svelt i hel, til þess að hann geti unnið og ekkert ann-
að en unnið; og í þeirri slóðalegu jarðyrkju, i þeim
nídda jarðvegi, í því auma ástandi allra handiðna, sem
þar á sér stað, getið þér fundið yður skýringargreinir
á þeim lærdómi yðar, að þér fáið betri verkamenn
með því að niðurlægja þá.
En þá er og sagt, að öll upplýsing til muna hefji
menn yfir handiðn sína, láti þá líta fyrirlitningaraugum
á störf sín svo sem klúr og óvirðuleg, gjöri stritvinnu
óþolandi. Eg svara, að manni þyki að sama skapi
meira koma til vinnu sinnar, sem sálin hjálpar meira
höndunum til að vinna. Menntaður bóndi, sem kann
efnafræði akuryrkjunnar, gróðrarlögin, skapnaðareðli
plantnanna, eiginlegleika áburðarins, áhrif veðráttunn-
ar, sem horfir með þekkingarinnar augum á vinnu
sfna, og lætur kunnáttuna bæta úr þörfum sínum, hann
er miklu vonglaðari og um leið göfugri verkamaður
en kotungurinn, sem hefir svipaða sál hnausunum, sem
hann gengur á, og allt sitt líf fæst við tómt hugsunar-
og framfaralaust, sofandi strit. En ekki er hér með
búið. Af hverju er það, mér er spurn, að vér köllum
lfkamlega vinnu óvirðulega, að oss finnst eins og hún
eigi skylt við eitthvað auðvirðilegt, og að vel mennt-
aðir menn eigi að fyrirlíta hana? þ»ess meginorsök er
sú, að á flestum öldum hafa svo fáir mentaðir menn
stundað hana. En látið nú menntaða menn fara að
plægja, slá og vinna aðra bændavinnu, og plæging,
sláttur og bændavinna verður óðara menntaðra manna
verk. J>að er maðurinn, sem gefur verkinu verðleika,
en verkið er ekki neinn mælikvarði fyrir verðleika
mannsins. Læknar gjöra opt þau störf, sem eru ó-
þokkalegri en flest verkmannavinna. Eg hefi séð
frægan efnafræðing hulinn af ryki eins og vinnumann.