Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1896, Blaðsíða 18
18
verða því hlynntir. Jeg veit þeir kannast viö það
allir, að menntunin er ekki eingöngu i þvi fólgin,.
að ná einhverju ákveðnu þekkingarstigi, heldur nær
hún og til hugsjónaaflsins, tilfinninganna, viljans,.
sálarlifsins alls. Það getur enginn vafi á því leikið,
að skemmtiiesturinn hefur hina mestu þýðing, þar
sem ræða er um víðtæka menntun. Og þess vegna
geng jeg að því vísu, að allir þeir, sem æskulýðn-
um standa næst, telji það iunan síns verkahrings,
að hafa vakandi auga á þeim lestri ungmennanna,
vera þar bvetjandi eða letjandi, eptir því sem til
hagar, laðandi og leiðbeinandi. Slíkt leiðbeiningar-
starf finnst mjer hljóti að vera með því ánægjulegasta,
sem menn eiga kost á hjer i lifi. Það borgar sig
svo vel. Jarðvegurinn, sera með því er ræktaður,
er svo frjór. Skilningurinn kann að vera lítt þrosk-
aður, en hugurinn er svo gljúpur, svo móttækilegur
og hjartað er svo opið. Sálin er svo þyrst í allt,
sem er mikilfenglegt, göfugmannlegt, glæsilegt,
riddaralegt, karlmanniegt. Það er eitthvert ólag
með, ef ekki má svala þeim þorsta svo, að einhver
ávöxtur verði af í lífinu. Og það er raunaleg van-
ræksla, þegar engin hliðsjón er höfð á honum í hinu
andlega uppeldi mannanna.
Það má hvervetna vekja og styrkja hið góða,
hjá ungum og gömlum, ef rjett er að því farið. Eitt
áhrifamesta ráðið til þess er það, að nota þann hluta
bókmenntanna, sem jeg hef minnzt á í kveld. En
einhvern leiðarstein þurfum vjer flestir, ungir og
gamlir, inn í aldingarð bókmenntauna og innan um
liann. Annars er svo hætt við, að vjer annaðhvort
komumst aldrei inn í hann eða villumst jafnharðan
út úr honum aptur og ráfum sro lengst af um gróð-
urlitla eða gróðurlausa Banda.