Dagblaðið Vísir - DV - 17.07.1990, Blaðsíða 14

14
ÞRIÐJUDAGUR 17. JÚLÍ 1990.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÖNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK, SlMI (91)27022-FAX: (91)27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 1000 kr.
Verð í lausasölu virka daga 95 kr. - Helgarblað 115 kr.
Lítilla sæva
Lítilla sanda, lítilla sæva, lítil eru geð guma. Það má
segja um síðustu aðgerðir ríkisstjórnarinnar í efnahags-
málum. Hún stefnir að setningu bráðabirgðalaga um
nokkur lítil atriði, þegar þetta er skrifað. Ætlunin er
að draga úr verðhækkunum, sem stefndu fram yfir hin
svonefndu rauðu strik í kjarasamningunum. Spurning
er, hvort stjórnin ætlar síðan að hindra, að launþegar
nái rétti sínum og fái kauphækkanir, sem þeir eiga sam-
kvæmt samningum, fyrir það sem umfram rauðu strik-
in fer. Launþegar eiga rétt á þeim hækkunum, og það
má ekki gerast, að þeir verði sviptir þeim. En stjórnin
dundar nú við smávægis breytingar á fyrri ákvörðun-
um, breytingar sem yfirleitt eru viðunandi en ekki stór-
mannlegar. Ekkert er gert til að leggja til atlögu við
hinn mikla vanda, sem er í efnahagsmálum. Bráða-
birgðalögin nú eru hvorki fugl né fiskur.
Ríkisstjómin hafði við undirbúning leitað til Þjóð-
hagsstofnunar um tillögur um, hvað gera mætti til að
halda verðlagi niðri. Þjóðhagsstofnun nefndi í svari
nokkur ómerkileg atriði. Meðal þeirra var sumt af því,
sem nú kemur fram. Þá nefndi stofnunin hækkun geng-
is krónunnar, sem lækkaði verð á innfluttum vömm.
Hvorki stofnunin né ríkisstjórnin virðast sjá, hvert
stefnir. Leiðin liggur þangað, að verðbólga rjúki upp
næsta vetur og næsta ár. Þar er fyrst og fremst um að
kenna ríkishallanum, sem eykur peningaþenslu, og öðm
aðhaldsleysi stjórnnvalda. En þessa daga hafa menn
setið yfir hugmyndum um minniháttar kmkk.
Fjármálaráðherra lagði til, að gengið yrði hækkað
um eitt til tvö prósent. Forsætisráðherra snerist gegn
því. Fiskvinnslumenn mótmæltu og sögðu, að þá mundi
stefna í tap. Hið rétta er, að fiskvinnslan í heild hefði í
bih getað þolað slíka gengishækkun. Verðhækkanir á
útfluttum fiski hafa verið það miklar. En það þýðir ekki,
að rétt væri að hækka gengið. Ætla má, að brátt stefni
í stóraukna verðbólgu. Þá yrði rétt að fara að tala um
tap fiskvinnslunnar. Því væri lítið vit í að fara að hækka
gengið og lækka það síðan aftur eftir nokkra mánuði.
Slíkur óstöðugleiki mundi hefna sín. Gengishækkun var
því ekki ráðleg. En aðgerðimar nú em hvergi nærri
nægilegar, til þess að stjórnin sýni lit. Hún leysir með
þeim engan vanda, enda þótt aðgerðunum verði ekki
mótmælt í sjálfu sér. Miklu meira þarf til, fyrst og fremst
þarf að ráðast gegn rót vandans. Sú rót er í stjórnarstefn-
unni sjálfri.
Ríkisstjórnin hyggst afnema virðisaukaskatt af húsa-
viðgerðum og bókum. Hún hyggst fresta einhveijum
opinberum hækkunum, svo sem á bensíngjaldi. Látum
það gott heita. En ekki er unnt að mæla með því, að
hallinn á ríkissjóði verði aukinn. Hann er bölvaldur.
Hallinn veldur vaxtahækkunum, og hann veldur fyrst
og fremst verbólgu og erlendri skuldasöfnun. Hægt er
að mæla með minnkun ríkisumsvifa, sem þyrfti að verða
margfalt meiri en nú er að stefnt - ef á móti kæmi sam-
svarandi niðurskurður. Margoft hefur verið tíundað,
hvar má skera niður. Raunar má gera það víðast hvar,
en einkum í landbúnaði. En stjórnarherrarnir bjóða
þessa dagana upp á smákukl, sem kemur að mjög htlu
gagni, meðan vandi þjóðarinnar er í raun stór.
Við sjáum, að núverandi landsfeður ráða ekki við
vandann.
Spuming er, hvort aðrir geri það.
Haukur Helgason
„Kristnin ... er veraldlega sinnuö og hvetur fólk til að taka þátt í lifinu," segir greinarhöfundur m.a. - Hátíðar-
samkoma hjá einum trúarsöfnuði í Bandaríkjunum.
Þegar bænin leysir
ekki úr ristilstíflunni
Grátandi segir faðirinn á skerm-
inum frá því hvemig dauða sonar-
ins bar að. Þetta tveggja og hálfs
árs gamla bam hafði verið veikt í
nokkra daga og fyrirbænir föður,
móður og fulltrúa safnaðarins virt-
ust ekki ætla að hrífa. Ekki var
kallað á lækni. Bamið dó vegna
þess aö ristill þess var stíflaður.
Kristin vísindi
Þaö er út af fyrir sig ekki saga
þó að ekki sé kallað á lækni í Amer-
íku þar sem fjölmargir lifa og deyja
án slikra fyrirbæra. Máliö er saga
vegna þess aö foreldramir em og
voru í trúarsöfnuði, hvers aðal sér-
staða er lækning með bænahaldi.
Söfnuðurinn sem kennir sig við
kristin visindi (Christian science)
leggur mikið upp úr andlegum
kristilegum lækningum og kenn-
ingin er að safnaðarmeðlimir noti
bænina en leiti ekki til veraldlegra
doktora þegar heilsuvanda ber að
höndum.
Að gerast „Christian scientist"
er ákvörðun um þaö að treysta al-
gjörlega á Guð í staðinn fyrir
læknavísindi „eins og gerði Jesú
Kristur". Þetta gera safnaðarmeð-
limir með fyrirbænum og söfnuð-
urinn hefur á sínum snærum sér-
staka „bænara" sem ferðast á milli
og biðja.
Kristnir „scientistar" trúa sínum
söfnuði, leita sem sagt ekki til
læknis og nota ekki lyf, sama á
hverju gengur. - Að leita ekki hefð-
bundinna lækninga er það sem
fyrst og fremst greinir safnaðar-
meðlimi frá öðm kristnu fólki.
Berfólki vitni...
Mary Baker Eddy stofnaði söfn-
uðinn 1879 í Boston og þar er glæsi-
leg móðurkirkja þessa safnaðar
sem teygir nú anga sína til 68 landa
og eignar sér 2.600 kirkjur. Söfnuð-
inn er t.d. að finna alls staðar á
Norðurlöndum nema á íslandi. -
Útgáfu- og kynningarstarfssemi
þessa safnaöar er mjög mikil.
Hann rekur útvarpsstöðvar og
sjónvarpsstöðvar í Bandaríkjunum
og gefur út mjög virt daghlað; „The
Christian Science Monitor". Blaöið
er mjög gott. Flytur fréttir úr öllum
heimsálfum og sjónarhom þess er
tíðum fótiuntroðið sjónarmið
minnihluta, þeirra sem ekki njóta
réttlætis. - Blaðið vekur athygli á
gleymdum frelsisstríðum, er með
viturlegar fréttaskýringar þar sem
sjónarhomið er miklu viðara en
KjaUarinn
Sr. Baldur
Kristjánsson
almennt er í bandarískum blöðum.
Sömu sögu get ég sagt af þeim
fréttum og fréttatengdu þáttum
sem ég hef séð í sjónvarpsstöðinni.
Blaðiö og sjónvarpið bera fólki
vitni sem lætur sér ekki á sama
standa um líf manna hér á jörðu
og eftirsókn þeirra eftir réttlæti.
Það ber fólki vitni sem lætur sér
mjög annt um neyö náungans, læt-
ur sér annt um umhverfi sitt og
dáir framför hvers konar. - Blaðiö
ber fólki vitni sem sér samasem-
merkið milli kristni og réttlætis.
Sorglegar afleiðingar
Gömul og gróin guðfræði, enn í
fullu gildi, kennir okkur að árang-
ur mannkyns í læknavísindum og
á öðrum sviðum er horfa til heilla
sé ekki hvað síst því að þakka að
Guðs orð og kristin kenning blási
mönnum í bijóst að takast á við
lífið og sigrast á þrautum þess og
erfiðleikum. Kristnin eins og hún
er upp á sitt besta er veraldlega
sinnuð og hvetur fólk til að taka
þátt í lífinu og leita sigurs í þeim
glímum sem það býöur upp á.
Þanxúg hefur kristnin gengið með
og verið aflvaki framfara og kennir
hiklaust aö slíkt sé að uppfylla
Guðs vilja. í þessum efnum hefur
skilning skort hjá stofnanda
„Christian science". Hún hefur
einfaldlega, að dómi þess sem þetta
ritar, lagt óviturlega út af lækn-
ingakraftaverkum Krists. Hin
sorglega afleiðing er sú að böm,
sem þó era svo heppin að fæðast
inn í sæmilega haldna millistétt
tæknivædds þjóðfélags, deyja úr
ristilstíflum vegna þess að bæna-
hald er ekki alltaf vel til þess fallið
að leysa úr slíkum stíflum.
Blessaðir foreldrarnir eru einnig
fómarlömb. Þeir voru aldir upp í
þessum misskilningi á bæninni.
Þeir voru þó ekki eins algjör fórn-
arlömb og barnið og ekki eins sak-
laus. í réttarhöldum yfir þeim hef-
ur t.d. verið sýnt fram á að þegar
bænasamkomur dugðu ekki til aö
lækna tannverk fór faðirinn til
tannlæknis og Guð hafði greinilega
ekki verið talinn nógu góður í
hjartalækningar því að þegar afinn
fékk hjartaáfall fór hann á spítala.
Kemur það samfélaginu
við?
í þessum hugleiðingum er enginn
að kasta rýrð á andalækningar og
fyrirbænir eða bænir yfirhöfuð.
Sem viðbót og aukatekja með vís-
indum og þekkingu geta bænir haft
ómælda þýðingu og máttur þeirra
er víðkunnur. En hver vildi fæðast
inn í fjölskyldu sem biðst fyrir í
stað þess að leita læknis? - Slíkt
framferði getur ekki talist kristið á
nokkurn hátt.
Það er svo aftur önnur saga hvort
það komi samfélaginu nokkuð við
hvenær við leitum læknis fyrir
bömin okkar eða hvernig við kom-
um fram við þau yfirhöfuð. Til era
þeir sem vilja mjög ákveðið vemda
fjölskylduna fyrir samfélaginu. -
Hinn skandinaviski skilningur, þar
sem samfélagið sjálft verður hin
altumlykjandi móðir, þykir ekki
alls staðar sjálfsagður.
Sr. Baldur Kristjánsson
„Hinn skandinaviski skilningur, þar
sem samfélagið sjálft verður hin allt-
umlykjandi móðir, þykir ekki alls stað-
ar sjálfsagður.“