Dagblaðið Vísir - DV - 09.01.1993, Side 12

12
LAUGARDAGUR 9. JANÚAR 1993.
Erlend bóksjá
BAD
LANGUAGE
f.ars-Gunnar Andersson
and Petcr Trudgill
„Vont" mál -
eða bara
breytt?
Höfundar þessarar bókar benda
réttilega á aö því hefur ávallt ver-
iö haldið fram af sumum, svo
langt aftur í aldir sem heimildir
ná að tungumálinu, hvort sem
það er nú enska eða eitthvað ann-
að, fari hrakandi. Unga kynslóðin
kunni ekki lengur að tala „gott“
mál. En tungan lifir enn góðu lífi,
íjölbreyttari en nokkru sinni.
Sem bendir til að þessar sífelidu
áhuggjur séu með öllu óþarfar.
Það er hins vegar einungis eitt
markmið þessarar forvitnilegu
bókar að sýna fram á með skýr-
um dæmum að það sem sumum
finnst „vont“ máls geti aðrir fylli-
lega rökstutt sem harla „gott“
mál. Oft sé þetta eingöngu spum-
ing um tilfinningu og smekk.
Annaö markmið höfundanna,
sem sjálfir bera mikla umhyggju
fyrir tungunni, er einmitt að
leggja áherslu á nauðsyn þess að
foreldar, kennarar og aðrir sem
uppeldi annist láti sig það varða
frá degi til dags hvemig talað er
og ritað í samfélaginu.
BAD LANGUAGE.
Höfundur: Lars-Gunnar Andersson &
Peter Trudgill.
Penguin Books, 1992.
Morðleikur á
sveitahóteli
Englendingar em sérfræðingar
í alls kyns morðgátum. Reyndar
er vinsælt á Englandi að efna til
sérstakra morðleikja um helgar á
hótelum. Þar þræða gestimir sig
gegnum vísbendingar þar til
„morðinginn" er afhjúpaður.
Þessi bók er eins konar sam-
bland af spennusögu og slíkum
morðleik. Atburðarásin gerist við
svipaðar aðstæður og í hinni
frægu Músagildru Agötu Christie
- á afskekktu hóteli sem er ein-
angrað vegna illviðris. Þar er
morðleikur á dagskránni en hann
breytist snarlega í raunveruiegt
morð sem lesandinn tekur þátt í
að afhjúpa.
í lok hvers bókarkafla er gefin
ný vísbending um hver morðing-
inn sé og gefst lesendum tækifæri
til aö spreyta sig á henni eins og
sögupersónunum. Er það nánast
eins og að ráða erfiöa krossgátu
og því ágæt æfing fyrir gráu sell-
umar!
THE CHRISTMAS CRIMES AT PUZZ-
EL MANOR.
Höfundur: Simon Brett.
Coronet Books, 1992.
Viðskipti
eru stríð
Langflestar spennusögur koma og
fara. Afar sjaldgæft er að slíkar bók-
menntir veki almennan áhuga á mik-
ilvægu málefni, hvaö þá víðtækar
pólitískar umræður um samskipti
stórvelda. Rising Sun eftir Michael
Crichton er þannig undantekningin
sem sannar regluna.
Á yfirborðinu er þetta morðsaga í
Los Angeles á vesturströnd Banda-
ríkjanna. Lögreglan er kölluö að
glæsilegri nýbyggingu japanska risa-
fyrirtækisins Nakamoto. Þar stendur
yfir meiriháttar vígsluhátíð með
þátttöku bandarísku valdastéttar-
innar. Þar em sumsé mættir mikil-
vægir stjómmálamenn, þekktar
poppstjörnur og allt þar á milli. En
á hæðinni fyrir ofan samkvæmið
mikla er fundaherbergi stjórnar jap-
anska risans. Þar finnur lögreglan
unga, fagra, fáklædda og steindauða
stúlku. Allt bendir til þess að hún
hafi verið myrt.
Gífurleg ítök
Los Angeles er alþjóðleg borg. Þar
er mikið af útlendingum, ekki síst Jap-
önum. Lögreglan hefur því sérstaka
fuiltrúa sem sérhæfa sig í samskipt-
um við útlendinga. Það kemur eink-
um í hlut tveggja lögreglumanna sem
annast samskipti við Japani að reyna
að komast til botns í þessu morð-
máli. Og þeir komast fljótt að því að
ekki er við neitt almúgafólk að etja
heldur japanska fjármálamenn sem
hafa gífurleg ítök í bandarískum
stjómmála- og flármálaheimi og em
eiginlega eins konar ríki í ríkinu.
Jafnframt því sem Crichton rekur
rannsókn morðmálsins kemur hann
á framfæri miklum fróðleik um Jap-
ani og japönsk áhrif í Bandaríkjun-
um. Og það er svo sannarlega ófögur
mynd sem hann dregur upp - ekki
aðeins af vinnubrögðum Japana held-
ur einnig andvaraleysi Bandaríkja-
manna sem hagi sér gjaman eins og
vanþroska, gráðug böm þegar Japan-
ir veifi peningaseðlum sínum.
Langtímamarkmið
Meginþemaö í bókinni er einfald-
Japanir kaupa og kaupa.
NAHONAL #É BESTSELLER
A Novel
doz2ling...A brovura paffofmance...
Ás weH bum o thrili machtne as o
suspense novei con be.'
The fov bfk Síws Sooi Resie*
lega að vegna þess að Japanir og
Bandaríkjamenn hugsi og starfi á
gjörlíkan hátt séu hinir síðarnefndu
að missa þjóðarauðinn í hendur
„Japans hf.“ Japanir vinni á gmnd-
velli þeirrar lífsskoöunar að við-
skipti séu stríð. Þeir hugsi um stríðið
sjálft en ekki bara einstakar orr-
ustur, gæti þess að hleypa Banda-
ríkjamönnum ekki inn á eigin mark-
að en fari eins og eldur í sinu um
þann bandaríska þar til þeir hafi
• Reuter
eignast flest það sem skipti þá máh
til að ráða markaðinum á sem flest-
um sviðum. Og með sama áframhaldi
sé algjör sigur þeirra í sjónmáh.
Spenna og
boðskapur
Lögreglumennimir finna ahs stað-
ar fyrir gífurlegum ósýnilegum
áhrifum Nakamoto-samsteypunnar;
innan lögreglunnar, borgarstjórnar,
bandaríska þingsins, í háskólunum
og að sjálfsöðu í hátækniiðnaðinum
sem hér kemur verulega við sögu.
Crichton hefur unnið heimavinnu
sína vel enda er í bókarlok birtur hsti
fjölmargra rita sem hann hefur
kynnt sér um Japan og japönsk áhrif
í Bandaríkjunum. En jafnframt gætir
hsmn þess að fróðleikurinn og boð-
skapurinn falh vel að söguþræðinum
og spennunni. Þess vegna er Rising
Sun líka frábær spennusaga hvort
sem lesendur hafa áhuga á póhtíska
boðskapnum eða ekki og sú besta
sem Crichton hefur skrifað síðan
fyrsta saga hans, The Andromeda
Strain, sá dagsins ljós.
RISING SUN.
Hölundur: Michael Crichton.
Ballantine Books, 1993.
Metsölukiljur
Bretland
Skáldsögur:
1. Terry Pratchelt
WITCHES ABROAO.
2. Joanrw Trotlope:
THE CHOIR.
3. Stephen Fry;
THELIAR.
4. Stephen Klng;
NEEDFUL THINGS.
5. Catherlne Cookeon:
THE RAG NYMPH.
6. Joanne Trollope:
THE RÉCTOR'S WIFE.
7. Frederlck Foreyth:
THE DECEIVER.
8. Ken Follett:
NIGHT OVER WATER.
9. Ellzabeth Jane Howard:
MARKtNG HME.
10. Ruth Rendell:
KtSSING THE GUNNER'S OAUGHTER.
Rit almenns eðlis:
1. Andrew Morton:
OIANA: HER TRUE STORY.
2. Carl Gtlea:
GILES; A COLLECTION.
3. THE SECRET DIAHY OF JOHN MAJOR
AGEO 47»/..
4. Mlchael Palln:
ABOUNO THE WORLO IN 80 DAYS.
5. H. Beard & C. Ceit
THE OFFICIAL POLITICALLY CORRECT
DICTIONARY ANO HANOBOOK.
6. Slmon Mayo:
FURTHER CONFESSIONS.
7. Gary Larson:
COW8 OF OUfl PLANET.
8. Privata Eye:
COLliMANBALLS S.
0. Poter Mayte:
A YEAR W PROVENCE.
10. Petar Mayta:
TOUJOURS PROVENCE.
(Byggt á The Sunday Tirnes)
Bandaríkin
Skáldsögur:
1. Sldnoy Sheldon:
THE DOOMSDAY CONSPIRACY.
2. Norman Maclean:
A RIVER RUNS THROUGH IT.
3. John Grlsham:
A TtME TO Kia.
4. John Grtsham:
THE FIRM.
5. Oean Koontz:
HIDEAWAY.
6. Johanna Llndsey:
ANGEL.
7. Stephen King:
THE WASTE LANOS.
8. Norman Madean:
A RIVER RUNS THROUGH IT.
9. Mlchael Crichton:
RISING SUN.
10. Joaeph Wambaugh:
FUGITIVE NIGHTS.
11. Jene Smlley:
A THOUSAND ACRES.
1Z V.C. Andrewe:
MIDNIGHT WHISPERS.
13. Alenandra Rlpley:
SCARLETT.
14. EUeen Goudoe:
SUCH DEVOTEO SISTERS.
1$. Bram Sloker:
DRACULA.
16. Anne MeCattrey:
ALL THE WEYRS OF PERN.
Rit almenns eðlts:
1. Malcolm X * Alo* Haley:
THE AUTOBIOGRAPHY OF MALCOLM X.
2. Andrew Mðrion:
OIANA: HER TRUE STORY.
3. Erma Bomheck:
WHEN YOU LOOK UKE YOUR PASS-
PORT PHOTO, ITSTIMETO GO HOME.
4. Suean Faíudi;
BACKLASH.
5. Molly Ivins:
MOLLY IVINS CAN’T SAY THAT,
CAN SHE?
6 R. Emery & T. Carter
MEMORIES.
7. M. Scott Peck:
THE ROAD LESS TRAVELLED.
8. Peter Mayle:
A YEAR tN PROVENCE.
9. Deborah Tannen:
YOU JUST DONT UNDERSTAND.
10. B. Cllnton & A. Gore:
PUTTING PEOPLE FIRST.
11. Ross Perofc
UNITED WE STAND.
(Byggt a New York Timcs Book Review)
Danmörk
Skáidsögur:
1. BtBLEN.
2 Margaret Forstar:
KAMMERPIGE.
3. Anders Bodeleen:
ROD SEPTEMBER.
4. Betty Mahmoody:
FOR MIT BARNS SKYLO.
5. Herbjorg Wassmo:
DINAS BOG.
6. Johannes Mellshave:
ADAM OG EVA VED ROSKtt.DE FJORO.
7. John tnrlng:
VANDMETODEN.
8. James Fentmore Cooper:
DEN SIDSTE MOHIKANER.
9. Erik Foanee Hansen:
SALME VED REJSENS AFSLUTNINQ.
1D. Peler Hoeg:
fortællinqer om natten.
(Byggt a Politiknn Sendag)
Umsjón: Elías Snæland Jónsson
THE SPECTACUtAR 8ESTSEILER 8Y THE AUTHOR OF
PM5QW ANO TBFASjjlRE
É
OiRK wr$ MOST fXFlöSIVf AOVENTURE!
Ollu lífi
ájörðinni
ógnað
Söguhetjur nokkurra bandarí-
skra spennusagnahöfunda eru
gjarnan í því að bjarga heims-
byggðinni frá yfirvofandi útrým-
ingu. Clive Cussler er einn þeirra
sem lætur sömu söguhetjuna,
Dirk Pitt að nafni, stunda þetta
tómstundagaman.
í þessari elleftu spennusögu
sinni tjallar Cussler um hastar-
lega mengun sem ógnar öllu lífi
á jörðinni. Þessi ógnvaldur virð-
ist eiga upptök sín einhvers stað-
ar í Sahara-eyðimörkinni. En
hvar? Og hver ber ábyrgðina?
Dirk Pitt fer á vettvang og
kemst að því eftir alts kyns
glæfraferðir að megnunin er af
mannavöldum. Hann leggur að
sjálfsögðu til atlögu við andstæð-
inginn til að bjarga mannkyninu.
I meginfrásögnina er blandað
tveimur eins konar aukasögum.
Önnur snertir Abraham Lincoln
og er beinlínis fáránleg, jafnvel
fyrir spennusögu.
Annars er þetta hröð og læsileg
afþreying.
SAHARA.
Höfundur: Clive Cussler.
Pocket Books, 1992.
THE M
SIGN
^ AND THE
Seal
THE EXPLOSIVELY CONTROVERSIAL
INTERNATIONAL BESTSEILER
A QUEST FOR TRE LOSl
A8R OF THE COVENANT
graham hancock
Leyndardómar
sáttmálsarkar
Fyrir rúmum áratug eða svo
hóf Indiana Jones feril sinn á
hvíta tjaldinu og leitaði þá að sátt-
málsörk þeirri sem gyðingar not-
uöu til að geyma töflurnar með
boðorðunum tíu.
Þessi kvikmynd var ein helsta
kveikja þess að bókarhöfundur,
Graham Hancock, fór að svipast
um eftir grip þessum. Hann fór
víða og sökkti sér ofan í alls kyns
fróðleik og furður fyrri alda. Hér
lýsir hann leit sinni og árangri
hennar eða árangursleysi.
Bókin hefst á tiltölulega skyn-
samlegum nótum. En þegar á lið-
ur leit Hancocks að Örkinni
bresta veruleikaböndin hvert af
öðru. í stað þess aö leggja rauns-
ætt mat á það sem hann les, sér
og heyrir lætur hann trúgimina
taka völdin. Eins og hjá sann-
færðum trúboða eru staðreynd-
imar túlkaðar oft á hinn fárán-
legasta hátt til þess eins að þjóna
þeirri kenningu sem höfundur-
inn trúir á. Slíkt endar að sjálf-
sögðu í tómri vitleysu.
THE SIGH AND THE SEAL.
Höfundur: Graham Hancock.
Mandarin, 1992.