Frjáls verslun - 01.10.1971, Síða 22

GREINAR OG VIÐTÖL
Öllum breytingum slegið á
frest, nema í utanríkismáium
Allt að 6 mánaða umþottunartími talinn nauðsynlegur vegna
kjarabótanna, sem lofað hefur verið
Það er merkileg stjórnar-
stefna, stefnan, sem enginn
kemur auga á. Manni flýgur í
hug sagan um Potemkin-tjöld-
in. Fyrir alþingiskosningar full-
yrtu núverandi stjórnarflokkar,
einkum Framsóknarflokkurinn
og Alþýðubandalagið, að þeir
hefðu mótaðan valkost and-
spænis þáverandi stjórnar-
stefnu. Þeir hafa nú verið við
völd á fjórða mánuð og það er
ekki nóg með að stjórnarstað-
an vaði í villu og svíma um
fyrirætlanir stjórnarinnar. Ráð-
herrarnir vita ekki hver stefn-
an verður. Hvernig stendur á
því, að valkosturinn liggur ekki
ljósar fyrir en þetta? Fyrir
kosningar, töldu núverandi
stjórnarflokkar sjálfsagt, að
gengið yrði að öllum kröfum
launþegasamtakanna. Hvernig
eru viðbrögðin um þessar mund-
ir? Ríkisstjórnin telur sig þurfa
allt að sex mánuðum til að átta
sig á kröfum, sem áður var tal-
ið sjálfsagt að ganga að án verk-
falla.
KRÖFURNAR UM 40%.
í heild fela kröfur launþega-
hreyfingarinnar í sér kringum
40% hækkanir. Þær eru hlið-
stæðar hæstu kröfum á síðustu
árum. Það hefur verið tilhneig-
ing launþegasamtakanna að
reyna að knýja fram verulegar
kauphækkanir í góðærum. Ár-
ið 1965 var t.d. samið um nál.
18% kauphækkanir, en þá voru
heildarkröfurnar hlutfallslega
svipaðar og nú, og mikill upp-
gangur alls staðar í atvinnulíf-
inu. Nú fara saman einkar hag-
stætt verðlag á útflutningsaf-
urðum og gylliboð ríkisstjórn-
arinnar. Hvað er því eðlilegra,
miðað við það sem á undan er
gengið. en kröfurnar séu upp-
spenntar?
Einstakt góðæri segir í sjálfu
sér lítið um greiðslugetu at-
vinnuveganna. Um þessar
mundir eru útflutningsgrein-
arnar að ná sér eftir áföllin
1967-1969. Og framundan blasir
við stórfelld útgjaldaaukning í
hraðfrystiiðnaðinum, vegna
endurbóta með tilliti til Banda-
ríkjamarkaðar. Greiðsluhalli
vofir yfir rikissjóði og versn-
andi gjaldeyrisstaða virðist fyr-
irsjáanleg. Nýr útflutnings-
iðnaður er að skjóta rótum, en
á við harða samkeppni að etja.
Þannig mætti lengi telja upp
dsimi þess, sem hafa verður
hliðsjón af, þegar greiðslugeta
atvinnuveganna er athuguð.
BIÐLUND, EN HVERS ER
BEÐIÐ?
Svo virðist vera að verka-
lýðsleiðtogar geri sér grein fyr-
ir því, að ríkissjóður og at-
vinnuvegirnir eiga erfitt með
að mæta kröfum þeirra. Þeir
sýna biðlund, sem vitað var að
þeir áttu til, en hefur sjaldnast.
verið látin þjóna hagsmunum
launþega. Nú er útlit fyrir að
ríkisstjórnin geti fengið allt að
hálft ár til að átta sig fullkom-
lega á ölum aðstæðum.
Ég fæ ekki séð að íslenzka
ríkisstjórnin, fremur en aðrar
vinstri stjórnir, sem komist
hafa að völdum í Evrópu síð-
ustu áratugi, sé þess umkomin
að gera stórfelldar breytingar
á efnahagskerfinu. Raunveru-
legur vinstri valkostur er að
þessu leyti ekki til, annar en
sá sem almenningur mundi und-
ir eins hafna og þykir ekki leng-
ur boðlegur. Hins vegar hefur
ríkisstjórnin í málefnasamningi
þeim, sem gerður var við stjórn-
armyndunina, lagt áherzlu á,
„að takast megi að koma í veg
fyrir þá háskalegu verðlagsþró-
un, sem átt hefur sér stað í
efnahagsmálum undanfarin ár
og leitt hefur til síendurtekinna
gengislækkana og óðaverð-
bólgu.“ Hér er ekki verið að
lofa stöðvun verðbólgunnar,
eins og forsætisráðherra benti
á í stefnuskrá sinni á Alþingi,
skömmu eftir að Alþingi kom
saman. Það er verið að lofa
meiri stöðugleika en lengstum
hefur ríkt. En hvernig ber rík-
isstjórnin sig að, til að uppfylla
þetta næst þýðingarmesta
stefnuskráratriði sitt? Hún
byrjar á því að skapa fólkinu
í landinu meiri vonir en unnt
verður með nokkru móti að
uppfylla, án þess að tefla af-
komu þjóðarbúsins í fullkomna
tvísýnu. Hún býður heim hin-
um miklu kjarakröfum, sem
launþegahreyfingin hefur gert,
og biður svo um marga mánaða
22
FV 10 1971