Frjáls verslun - 01.10.1971, Síða 25

frá samningum við Bretland,
Danmörku, Noreg og frland
fyrir næstu áramót, en síðan
tekið til við að ganga frá
samningum við EFTA-löndin
sex, sem ekki hafa sótt um
aðild, Austurríki, Finnland,
ísland, Portúgal, Sviss og Sví-
þjóð.
2. STJÓRNSKIPAN
Bandalag Evrópuríkja, — eða
„Samfélag Evrópuríkja“ —
greinist í þrjú bandalög, sem
stofnuð voa-u með sérstökum
sáttmálum: Efnahagsbandalag-
ið, Kjarnorkubandalagið og
Kola- og stálsambandið. Nú orð-
ið hafa þessi bandalög sameig-
inlegt stjórnkerfi. Helztu á-
kvörðunareiningar þess eru:
1. Ráð bandalagsins.
2. Framkvæmdastjórn.
3. Evrópuþingið.
4. Dómstóll bandalagsins.
Mikilvægustu stjórnareining-
ar aðrar eru:
Efnahags- ogfélagsmálanefnd-
in, Framkvæmdasjóður fyrir
þróunarlöndin. Fjárfestingar-
bankinn, Félagsmálasjóðurinn,
Ráðgefandi nefnd um gjaldeyr-
ismál.
í bandalaginu á sæti einn ráð-
herra frá hverju aðildarríkj-
anna. Ekki þarf sami ráðherra
að mæta hverju sinni, og sú
venja hefur skapazt, að ráð-
herra getur sent embættismann
sem staðgengil sinn. Ráðherra
er heimilt að gefa öðrum ráðs-
manni umboð til að fara með
atkvæði sitt, en þeirri heimild
hefur sjaldan verið beitt. Svo
fremi annað sé ekki tekið fram,
kveður Rómarsáttmálinn svo á
um, að einfaldur meirihluit at-
kvæða skuli ráða við ákvarðan-
ir ráðsins.
Undantekningar frá þessari
reglu eru hins vegar svo marg-
ar. að aðalreglan um einfaldan
. . . . viðskiptabandalaganna.
meirihluta er í reynd orðin að
undantekningu. í flestum mik-
il vægum málum hefur reglan
um skilorðsbundinn meirihluta
orðið ráðandi. Skipting at-
kvæða milli bandalagsríkjanna
er þá, sem hér segir: Frakk-
land. Ítalía og Vestur-Þýzka-
land hafa hvert um sig fjögur
atkvæði, Belgía tvö, Holland
tvö og Luxemborg eitt, eða sam-
tals 17 atkvæði. Til þess að á-
kvarðanir ráðsins um tillögur
framkvæmdastjórnar séu bind-
andi þarf 12 meðatkvæði. Þann-
ig er hugsanlegt, að hinir þrír
stóru ráði á kostnað hinna fjög-
urra smáu.
í öllum öðrum málum eru
tólf atkvæði ekki nægileg. Þar
þarf atkvæði minnst fjögurra
landa að koma til. í reynd hafa
flest mál verið afgreidd með
samhljóða atkvæðum.
Hið svokallaða Luxemborgar-
samkomulag frá árinu 1966 fel-
ur í sér mikilvæga tilslökun
frá ákvæðum Rómarsáttmálans
um meirihluta ákvarðanir. Sam-
komulagið ber með sér, að í
málefnum, þar sem eitt eða
fleiri bandalagsríkjanna hafi
sérstaklega mikilvægra hags-
muna að gæta. skuli leitazt við
að ná einhuga samkomulagi
„innan sanngjarna tímatak-
marka“. Frakkar gengu lengst
og vildu gera það að algeru
skilyrði, að umræður um mikil-
væg málefni héldu áfram, unz
samþykki allra aðildarríkjanna
lægi fyrir.
Með tímanum hefur skapazt
fastmótuð vinnutilhögun milli
ráðsins og framkvæmdanefnd-
arinnar, svo og m.yndazt venj-
ur um samstarf þessara aðila
annars vegar og hins vegar
nefnda og sendifulltrúa aðildar-
ríkjanna i Brússel.
í Framkvæmdanefnd eru
níu menn, tilnefndir af ríkis-
stjórnum aðildarríkjanna með
gagnkvæmu samkomulagi. Skal
minnst einn nefndarmanna
vera frá hverju landi, en mest
tveir. Um tíma voru nefndar-
menn fjórtán.
Framkvæmdanefndin á að
fylgjast með störfum bandalags-
ins og framvindu mála. Hún á
að sjá um, að aðildarríkin fari
eftir gerðu samkomulagi. Hún
getur kært einstök ríki fyrir
dómstól bandalagsins — hvað
og hefur átt sér stað. Hún kem-
ur fram fyrir hönd bandalags-
ins í Evrópuþinginu og er ábyrg
gagnvart því. Ákvarðanir
nefndarinnar skulu teknar með
meirihluta atkvæða, þ.e. minnst
5 verða að vera með. En sem
um ráðið hefur framkvæmda-
nefndin yfirleitt afgreitt mál
með samhljóða atkvæðum.
Nefndarmenn hafa skipt með
sér verkum og málefnum. Þann-
ig heyra 20 sérdeildir undir
nefndina. Sérfræðingar og aðrir
starfsmenn þessara deilda eru
valdir af aðildarríkjunum á
sama hátt og fulltrúar í fram-
kvæmdanefnd og gildir um alla,
að þeir skulu vera óháðir skoð-
unum ríkisstjórna viðkomandi
landa.
Á Evrópuþinginu eiga sæti
142 þingmenn frá bandalags-
ríkjunum sex. Skipting þeirra
milli ríkjanna er með svipuðum
hætti og í Evrópuráðinu.
Frakkland, Ítalía og Vestur-
Þýzkaland hafa 36 þingmenn
hvert, Belgía og Holland 14
hvort, og Luxemborg 6.
Evrópuþingið hefur hvorki
löggjafarvald né framkvæmda-
vald eins og venja er um þjóð-
þing. Hlutverk þess er nánast
að vera ráðgefandi við fram-
kvæmdaaðila bandalagsins.
Gert er ráð fyrir, að þingmenn-
irnir sén sjálfstæðir fulltrúar
fólksins og taki ekki við tilsögn
frá hlutaðeigandi ríkisstjórnum,
þjóðþingum eða stjórnmála-
flokkum.
Aðalvald sitt getur Evrópu-
þingið sýnt með því að gera
skriflegar og munnlegar fyrir-
spurnir til framkvæmdanefnd-
arinnar. Þá getur þingið sam-
þykkt vantraust á nefndina, og
verður hún þá öll að segja af
sér. Til þessa þarf a.m.k. tvo
þriðju greiddra atkvæða. eða
meira en helming allra þing-
manna.
Evrópuþingið hefur komið
upp 13 fastanefndum um ýmis
mikilvæga málefnaflokka.
Fjármögnun starfseminnar
var í upphafi skipt þannig á
milli aðildarríkja Efnahags-
bandalagsins (bein framlög):
Belgía 7,9%
Vestur-Þýzkaland 28,0%
Frakkland 28,0%
Ítalía 28,0%
Luxemborg 0,2%
Holland 7,9%
100,0%
Framlögin voru svipuð hlut-
fallslega til Kjarnorkubanda-
lagsins og Kola- og stálsam-
bandsins.
Frá því 1. janúar 1971 hefur
FV 10 1971
25