Frjáls verslun - 01.10.1971, Síða 35

einkum of handahófskennd, Þú
vékst áðan að því, að verð-
lagskerfið hindraði í vissum at-
riðum eðlilega þróun. En er
samt ekki hægt að hafa ein-
hverja stjórn á þessum mál-
um, til dæmis ákveðna verka-
skiptingu milli verzlunargreina
og verzlana í einstökum hverf-
um?
HJ: Með skipulagningu nýrra
borgarhverfa hefur verið reynt
að finna og mæta þörfum verzl-
unar á hverjum stað. Vissu-
lega hefur þó skort hér sér-
þekkingu, sem samtök kaup-
manna hefðu þurft að geta lát-
ið í té, en svo hefur ekki verið.
Kaupmannasamtökin hafa nú
aðstöðu til þess að fylgjast með
skipulagsmálum borgarinnar,
lengra er því miður ekki kom-
ið. Hinar mörgu smáu verzlan-
ir eru að mestu leyti afleiðing
haftakerfisins og eldra skipu-
lags.
HÁIR SKATTAR KREFJAST
MÖGULEIKA Á ÁGÓÐA
FV: Hvað viltu segja um
skattlagningu á verzlunina?
HJ: Það voru gerðar breyt-
ingar á skattalögunum í fyrra,
en þær komu ekki smásölu-
verzluninni til góða nema að
litlu leyti, þar sem þeim var
einkum ætlað að koma til móts
við hlutafélög, en kaupmanna-
verzlanir eru að miklum hluta
í einstaklingseign. Skattabyrði
er þó ekki aðalvandamál at-
vinnufyrirtækja. Látum það
vera þótt fyrirtæki borgi helm-
ing eða jafnvel nokkru meira
af hreinum tekjum í skatta, ef
hægt er að reka fyrirtækin með
ágóða. Það er mergurinn máls-
ins. Fyrirtækin verða að hafa
ágóða. Verðlagslögin kveða
svo á um, að álagningarreglur
skuli miða við þörf þeirra fyr-
irtækja, sem hafi vel skipu-
lagðan og hagkvæman rekstur.
Hvar eru þau fyrirtæki? Við
hvað á að miða, þegar engar
hagtölur eru til? Og hver á að
dæma um þetta? Þannig spyr
verzlunarstéttin. Mér finnst
það einkennilegur hugsunar-
háttur, þegar fólk er á móti
því, að fyrirtækin skili ágóða,
sem er þó meginforsenda fyrir
blómlegu atvinnulífi, vilja helzt
að fyrirtækin rétt skrimti. Slík-
um hugsunarhætti þarf endi-
lega að breyta. Auðvitað á það
að vera keppikefli allra lands-
manna, að fyrirtækin hafi sem
mestan ágóða, borgi háa skatta
og há laun. Það á ekki að svelta
atvinnufyrirtækin, svo að fólk-
ið þurfi að fá hluta af nauð-
þurftalaunum sínum um greip-
ar hins opinbera. Slíkt er illa
falin krókaleið að ríkisrekstri.
ALMENN ÞEKKING OG
VITNESKJA UM VERZLUN
ÓNÓG, REYNT AÐ BÆTA
ÚR ÞVÍ AÐ NOKKRU Á
NÆSTUNNI
FV: Það er oft vegið að
verzluninni úr ýmsum áttum,
að ósekju, og af miklu þekk-
ingarleysi. Við höfum áður rætt
um skort á opinberum upplýs-
ingum um verzlunina, en nú
hlýtur það í annan stað að vera
hlutverk samtaka verzlunar-
innar sjálfrar að kynna at-
vinnuveginn. Oft verður þess
vart, að verzlunin stendur ekki
saman að neinni upplýsinga-
miðlun, og er jafnvel sundruð
í baráttu fyrir einstökum mál-
um. Gerir verzlunin nóg af því
að kynna sig á jafnt hærri og
lægri stöðum?
HJ: Það er áberandi nauð-
syn að kynna verzlunina, hlut-
verk hennar, stöðu hennar og
framtíðarverkefni betur en gert
er. Ég held að almenningur viti
minnst um verzlun, þegar um
atvinnuvegina er rætt. Að
minnsta kosti minnst satt um
verzlunina. Samtök verzlunar-
innar eiga auðvitað nokkra sök
á þessu. Þótt fjárhagsvandi sé
hjá samtökum einkaverzlunar-
innar, þá er það eitt ekki nóg
afsökun fyrir því, að ekki er
betur að kynningu hennar stað-
ið. Einkaverzlunin er í þrem
aðskildum fylkingum, sem
nauðsyn ber til að sameina bet-
ur til meginátaka. Samvinnu-
verzlun er aftur á móti mun
heilsteyptari. í vor var haldin
ráðstefna samtaka einkaverzl-
unarinnar, einmitt um samein-
ingu kraftanna, og að þeim
málum hefur verið skipulega
unnið síðan. Vonir standa til
að af þessu verði sá árangur,
að meira samstarf náist og sam-
tökin í heild verði þróttmeiri.
Ég vona að öflugri kynning á
verzluninni sé í nánd, og ég hef
þá trú, að þegar almenningur
fær að vita hið sanna um eðli
frjálsrar verzlunar, þá muni
engum valdhöfum duga að
halda verzluninni í viðjum
lengur-
Það eru núna 20.000 ár síðan Homo Heidelbergensis prentuðu fyrstu fótsóla sína á leir-
inn á Rínarbökkum. Þetta var seinlegt. Fyrir 119 árum byrjuðu þeir svo að framleiða
prentvélar (þær beztu í heimi) og núna í desember siðastliðnum voru þeir búnir að
framleiða 220.000 vélar — og tilkynna yður það hér með.
HEIDELBERGER DRUCKMASCHINEN AG. STURLAUGUR JÖNSSON & CO.
FV 10 1971
35