Alþýðublaðið - 12.08.1976, Blaðsíða 5

Maff"' Fimmtudagur 12. ágúst 1976
ÚTLÖND 5
Walter Laquer stjórnmálafræðingur:
Fánýtí hryðjuverka
nema til að vekja
stundarathygli
Hryðjuverk eru ekki
nein ný bóla i veröld-
inni. En það er bezt að
gæta að þvi, að þau
hafa aldrei haft af-
gerandi áhrif til þess að
vinna neinum málstað
gagn, né heldur, að þau
hafi komið i veg fyrir
að menn sem beittu
þeim biðu lokaósigur.
Það er að visu rétt,
að ekkert rikisvald get-
ur gefið öllum þegnum
sinum fullkomna
tryggingu lífs og lima
ætið og æfinlega.
En fréttamenn
skyldu gæta að þvi, að
gera ekki of mikinn há-
vaða úr einstökum
hryðjuverkum, eða
hræða fólk að óþörfu á
ofurvaldi hryðjuverka-
manna.
Jafnvel þó þeim takist aö
ræna nokkrum borgurum, eins
og í Hollandi, eöa nái á sitt vald
heilli tylft af oliuráöherrum,
eins og I Wien, heföi heimurinn
ekki veriö viö þaö aö hrynja.
Heföu þeir t.d. myrt oliuráö-
gjafana, sunnudagskvöldiö,
sem þeir náöu þeim á sitt vald,
er alveg vfst, aö þeirra heföi
veriö rækilega minnzt I blööun-
um I heimalöndum þeirra og
lffsferill valdsmannanna veriö
rakinn.
En jafnvist er, aö innan sólar-
hrings, heföu aörir veriö komnir
i þeirra staö, og vel má vera
jafn góöir og gildir.
Blaöamenn og hryöjuverka-
menn eiga þaö sameiginlegt, aö
halda aö fréttir, sem birtast
u;ndir a ða lfy r irsögnu m
blaöanna séu þvi áhrifameiri,
sem letrið er stærra!
Þennan misskilning nota ill-
virkjarnir til þess aö vekja á sér
athygli og ótta hins almenna
borgara.
Sú hryðjuverkaalda, sem nú
viröist ganga yfir, veldur mörg-
um bæöum undrun og áhyggj-
um. Margar skýringar hafa
verib gefnar, en fæstar réttar.
Látum okkur ihuga örfáar.
Pólitisk hryðjuverk
eru ekki ný af
nálinni.
I raun og veru eru þau jafn-
gömul rikisstofnunum mann-
kyns en satt er þaö, aö þau hafa
tekið myndbreytingum.
Rétt er einnig aö gera sér
ijóst, aö þrátt fyrir allt eru
hryöjuverk nútimans ekki jafn
grimmdarleg ogáöur. A siöasta
tug liöinnar aidar var stórum
meira um morö valdamanna en
nú bæöi i Evrópu og Ameriku,
enda virtust hryöjuverkamenn
þá eiga fleiri formælendur en
nú.
Siðfræöi þessara illvirkja er
heldur ekki nýuppfundin.
Arið 1834, gaf Johannes Most,
fyrrum social demokrati, sem
haföi gerzt stjórnleysingi, út
handbók I hvernig reka skyldi
byltingarstyrjöld.
bar voru leiöbeiningar um
notkun og gerö allskonar dráps-
tækja, og þvi haldiö fram, aö
hér væri ekki um aö ræöa
morð, heldur aflifun „þessara
svina”, sem f veginum stæöu!
Sumir vilja fullyröa, aö
skæruhernaöur og hryöjuverk
hafi áöur veriö máttlitil boriö
saman við þaö sem nú er, vegna
þess aö skipulag skortir.
En þetta er alrangt.
Rússnesku anarkistarnir voru
þrautskipulagðir, svo eitthvaö
sé nefnt, og nitjándu aldar
hryöjuverkamenn standa eng-
um aö baki nema siöur sé. Þvi
er óhætt aö fullyröa aö grund-
vallar aögerðir bæöi Maós og
Castros hafiallar komiðidags-
ljósiö fyrir heilli öld!
Hryðjuverk eru ekki í
eðli sinu byltingar-
kennd né vinstri
stefna.
Hryöjuverkamenn trúa ekki
á frelsi, jafnrétti eöa bræöralag.
1 raun og veru fyrirlita þeir hinn
breiða grunn ogtrúa á sögulega
köllun til litils minnihluta.
Sagt var, aö þvi aðeins gætu
menn oröið félagar I Tupamar-
os, t.d. að þeir bæru sómasam-
legan lærdómstitii! Þetta kann
að vera ofsagt, en ekki fjarri
lagi.
Ef til vill þótti þeim hentugt
aö látast vera vinstri sinnaöir,
en fyrirrennarar þeirra voru
fasistar i eðli og framkvæmd-
um.
Nitjándu aldar skæruliöar,
sem böröurst gegn Napoleoni,
voru hægri sinnaöir ótvhrætt og
spönsku skæruliðarnir vildu
endurreisa rannsóknarréttinn.
Itölsku skæruliöamir brenndu
hispurslaust hús, þeirra sem
taldir voru vinstri sinnaöir, og
ef viö flytjum okkur nær okkar
timum, hafa bæöi IRA og IMRO
i Makedoniu oft haft náiö sam-
band við bæöi fasista og
kommúnista!
Þegar allt kemur til alls og
máliö er rannsakað niöur f kjöl
kemur i ljós, aö hér er um of-
stækismenn aö ræöa, sem geta
hvort sem er heldur snúizt á
vinstri eða hægri væng stjórn-
mála.
Hryðjuverk eru oftast
sprottin af eðlilegri
óánægju.
Sé hún fjarlægð, hverfa
þau af sjálfu sér.
Þetta virðist skynsamleg á-
lyktun, en þá er bezt aö hafa þaö
i huga, aö ætiö munu verða
menn, sem eru óánægöir meö
þaö sem er, og menn sem trúa
þvi, aö þvi aðeins sé unnt að
bæta úr óánægjuefnunum, aö
beitt sé til þess valdi!
Hér geta átt I hlut minnihluta-
hópar, sem skilja ekki, að ef
aörir slikir fetuöu i þeirra fót-
spor, yröu þjóöfélögin æöi mátt-
litil.
Þaögetur veriö bæöi raunhæft
og réttmætt aö kenna einhverju
kerfi um, hvaöeina sem mönn-
um mislikar. En mála sannast
er, aö það er ekki alltaf fljótgert
aö leiðrétta kerfi, og svo hitt, aö
ekkert riki eða kerfi er né getur
veriö betra en einstaklingarnir
innan þess.
Þaö er einnig athyglisvert, aö
þaö er sjaldnast eöa aldrei sem
hryöjuverkamenn ná neinum
árangri, nema þar sem ástandiö
er ekki afleitt, þvert á móti.
Takiö eftir þvi, að hvorki
Þjóöverjar né ttalir áttu viö aö
búa neitt slikt, meðan nazistar
og fasistar réðu þessum rikjum,
og þessa verður h eldur ekki var t
i löndum sem kommúnistar
ráöa.
St jórn íraks tókst auöveldlega
aö yfirbuga Kúrda 1975, en viö
sjáum engan _ veginn fyr-
ir endann á hryðjuverkum i
Ulster. Er þó hlutskipti Ulster-
búa á engan hátt sambærilegt
við undirokun kúrdisku þjóöar-
innar. Aöalmunurinn er sá, aö
þar var kné látiö fýlgja kviöi
hispurslaust, en stjórn Ulsters
skirrist viö þvi.
óttinn er áhrifamikill.
Hryöjuverk vekja athygli og
frásagnir af þeim birtast meö
stóru letri I heimsblööunum.
Þau eru hrollvekjur, en sögu-
lega séö hafa þau aldrei haft
lanevarandi áhrif.
Skæruhernaður hefur aöeins
veriö rekinn með nokkrum
árangri gegn nýlendustjórnum
og nú er timi nýlenduveldanna
liðinn. 1 raunverulegri styrjöld
hefur áhrifa hans litið gætt og i
aðeins einu tilfelli (á Kúbu) hef-
ur skæruhernaður leitt til valda-
töku og þá á friðartimum.
En þjóðfélagsástandið á Kúbu
var lika sérstætt, og þaö uröu
Castro mikil vonbrigöi, aö sllkt
endurtók sig hvergi i rikjum
Suöur Ameriku.
Eöli Viet Nam striösins var
engan veginn oröiö sama og
skæruhernaöur, svo dæmi sé
tekiö. Staöreynd er aö ekkert
þjóöfélag lætur iföast til lengd-
ar, aö hryöjuverk séu daglegt
brauö.
Fari svo, aö þeirra taki aö
gæta aö marki, risa kröfur til
stjórnvalda svo hátt, aö þau
veröa aö taka i taumana. Þá er
heldur ekki deildt á, þó gripa
veröi til óyndisúrræöa^ sem
skert geta i bili mannréttindi,
þótt slikt sé fjarri hugmynda-
heimi borgaranna, annars.
Rikisvaldiö er i reynd ofurefli
hryðjuverkamannanna, ef þvi
er beitt.
Mao-tse-Tung hefur sagt eitt-
hvaö áþessaleiö: „Efviðlitum
á hryöjuverkamennina eins og
fiska má líta á þjóöfélagiö þar
sem þeir starfa, eins og hafiö.
Arangur þeirra byggist aöeins
á, hvaö þeim er látiö haldast
uppi”, og Mao veit hvaö hann
syngur I þessu efni.
Regis Debray, postuli skæru-
liöanna I Suður-Ameriku, sagöi
um Tupamaros: „Meö þvl aö
grafa hinu frjálsa Uruguay
gröf, grófu þeir slna eigin”!
Margir óttast, að meö tilkomu
áhrifamikilla vopna muni þeim,
sem hryöjuverk stunda, vaxa
fiskur um hrygg. Þetta er aö-
eins hluti af miklu víötækari
vanda, þvi þaö þarf ekki neinn
hóp brjálæöinga, sem kæmust
yfir kjarnavopn, til þess að
vinna illbætanlegt tjón. Þar
veröa þvi yfirvöld aö vera sér-
staklega á varöbergi og gæta
slikra ógnarvopna svo, að þau
lendi ekki I höndum óábyrgra
eöa glæpamanna.
Pólitiskir hryðju-
verkamenn og hinir
almennu.
Ýmsir telja, aö pólitiskir
hryöjuverkamenn standi hinum
framar á ýmsan hátt, sýni
minni grimmd og hispursleysi i
glæpaverkum. Þeir séu gjarnan
betur menntaöir og ættaöir úr
miö eöa „æöri” stéttum.
Reynslan viröist sýna aö of-
stæki þeirra ber þá oft hyggind-
in ofurliöi, og þeir geta auðveld-
lega oröiö handbendi leyniþjon-
ustu erlendra.
Almennir hryðjuverkamenn
standa þeim ekki framar aö
grimmd enda trúa þeir ekki á
neinar handahófsaögeröir.
Enda þótt þeir stundum mis-
þyrmi föngum, er þaö fremur til
aö afla sér fjárhagslegs á-
vinnings, en byggist ekki á
neinni ofstækistrú á málstaö,
eins og hendir hina pólitisku.
Glögg dæmi af þessu má sjá I
framferöi, t.d. palestínsku ó-
aldarmanna, sem viröast hafa
sérhæft sig i barnamoröum.
Aftur á móti virðast
IRA-menn fyrst og fremst beina
árásum slnum aö óbreyttum
verkamönnum af mótmælenda-
trú, þráttfyrir hina „alþjóölegu
samhyggö verkalýösins”, sem
þeir þykjast trúa á og vilja á-
stunda. Markmiöið á aö vera,
segja þeir, aö nota óttann til
þess aö ná fram auknu réttlæti i
veröldinni!
Hungraðir og
örvinglaðir menn!
Þeir, sem halda aö hryöju-
verkamenn séu hungraöir og
örvinglaðir yfirleitt, ættu aö
lesa upp og læra betur. Miklu
heldur gefur starfsemi þeirra ó-
mælt i aðra hönd.
Talsmaöur paiestinskra
Araba hefur viöurkennt i blaöa-
viötali viö spænska blaðamenn I
MADRID BLAÐINU Plat-
forma, aö tekjur þeirra séu sizt
minni en sumara Arabarikja,
eins og t.d. Jórdanlu.
Hæst settu íoringjarnir fá 5
þús. dollara mánaöarlaun og
svo auövitaö margskonar
hlunnindi. Þeir eiga iika ómælt
fé i bönkum i Sviss. Samtökin
sjálf eru eins og aöur er sagt
ekki á neinum horleggjum, auk
þess sem þau drýgja tekjur sfri-
ar meö bankaránum og f járkúg-
un. Mörg riki I Austur-Evrópu
og Miö-Austurlöndum gredöa
milljónir dollara til samtaka
hryöjuverkamanna vlöa um
heim. Þetta gerir þeim fært aö
leggja i allskonar kostnaö, múta
valdsmönnum og kaupa nýtizku
vopn, svo nokkuö sé taliö.
Dvöl foringjanna á dýröleg-
ustu hótelúm og viö hverskyns
bflífi, gerir þá hinsvegar ekki
dugmeiri viö aö framkvæma
„áhugamálin.”
Vissulega er unnt aö setja
dæmin þannig upp, aö þeir gætu
haft áhrif á veraldarsöguna.
Heföi þaö t.d. heppnast aö ráöa
Hitler eöa Stalin af lifi i tæka
tiö, nrrætti þaö hafa lengt lif
milljóna, ef ekki milljónatuga
manna.
En yfirleitt komast þeir ekki
upp meö neinn moöreyk, þar
sem haröstjórn annars rikir.
Hryöjuverk og hryöjuverka-
menn eru auövitaö nokkur þjóö-
félagsleg hætta. En ef betur er
aö gáö, eru áhrif þeirra raun-
verulega hverfandi. Einstökflug
vélarán breyta þvi ekki, aö flug
heldur áfram truflunarlitiö,
sama má segja um bankarán,
aö bankakerfin halda sin strik ,
og þó allir oliufúrstarnir væru
handteknir tapaöist ekki svo
mikiö sem ein oliutunna!
Arabiu Lawrence segir frá þvi i
endurminningum sinum, aö
þrátt fyrir ágæti Bedúinanna
sem hermanna, gengu þeir meö
þá firru, aö þvl háværari, sem
vopnin væru, þvi áhrifameiri
væru þau!
Afstaöa Vesturlandabúa til
hryðjuverkamanna er ekki ó-
svipuö. Vitaniega veröur aö
gjalda viö þeim allan varhuga,
en ekki fyllast ótta viö hávaö-
ann, sem þeir skapa kringum
starfsemi sina.
Geri menn sér i alvöru ljóst
hverjum tökum á aö taka þá og
fylgi þvi eftir, er hættan, sem
þeir skapa miklu óverulegri en
menn vilja vera láta.
Menn skyldu gæta þess, að
sögulega séð hefur aldrei unnizt
neinn málstaður með
hryðjuverkum