Alþýðublaðið - 12.08.1976, Blaðsíða 6

Fimmtudagur 12. ágúst 1976

Séra Lombardy
ViB höldum lítiö eitt áfram
meö skólaskákina.
t þessari stööu haföi Canal
svart og hvitt haföi Dunkel-
blum. Canal drap peöiö á e5 meö
drottningunni og eftir svarleik
Dunkelblums gaf hann sam-
stundis.
— 0O0—
Einn af vinsælli skákmönnum
erlendum, sem hér koma er
séra Lombardy frá Banda-
rikjunum.
Lombardy er mjög þægilegur
i framkomu og minnir talsvert á
einn islenzkan skákmann bæöi
hvaö framkomu og holdarfar
snertir, Braga Halldórsson.
I hinu ágæta timariti CHESS
frá Sutton Coldfild, Englandi
birtist eftirfarandi skák meö
umsögn Lombardys, þetta var i
siöustu umferö minningarmóts-
ins um enska meistarann Alex-
ander.
Lombardy segir svo i styttri
lauslegri þýöingu.
Ég bjargaöi andlitinu meö
þessari skák. Þaö er aöeins
hægt aö lita á mótiö sem slys
fyrir mig, mörg jafntefli, einn
vinningur (þar til i siöustu um-
ferö) og fjögur frekar óviöbúin
töp.
Gömlu góöu dagarnir viröast
farnir, en klukkan blessunin,
kom mér til hjálpar siöasta um-
ferö var tefld klukkan hálf tiu
fyrir hádegi og hollenzki stór-
meistarinn Timman var alls
ekki nógu vel vaknaöur.
Ég verö nú samt aö viður-
kenna aö ef hann heföi boðiö
mér jafntefli fyrir tiunda leik er
mjög liklegt aö ég heföi þegið
þaö.
Einhverntfma munu skák-
stjórnarmenn skilja þaö aö um-
feröirnar, sérstaklega siöasta
umferðin séu á eölilegri tfma en
þessum þ.e. klukkan hálf tiu aö
morgni.
Þetta erbæöi fyrir keppendur
og áhorfendur, þvi skák er jú
gaman (aö vissumarki) eins og
aðrar iþróttir.
Fólk fer út á kvöldin til þess
að sjá eitthvað sem þaö hefur á-
nægju af.
Ef skákin er ekki nægilega
mikilvæg i augum skákfólks þá
verður hún aldrei mikilvæg hjá
almenningi.
Annar sigur minn!!!”
Frönsk vörn, uppskiptaaf-
brigðiö.
1. e4, e6. 2. d4, d5. 3. Rc3, Bb4. 4.
exd5, e6xd5. 5. Bd3, Re7. (Næsti
leikur hvits hefur verið viður-
kennd „teoria” minnsta kosti I
fimmtiu ár 5. -, Rc6 heföi veriö
betra) 6. Dh5! Dd7. 7. h3!, Rf5.
8. Re2, Rc6. 9. Be3! (Hvitur er
ekki hræddur viö aö missa
biskupinn fyrir riddarann, þvi
eftir þaö heföi hann öll völd á
boröinu eins og eftirfarandi
leikir sýna: 9. ~, RxB. 10. fxR,
De6. 11. Df3, 0-0. 12. 0-0-0, BxR.
Annars kæmi Rf4.13. RxB, Re7.
14. e4)
mtm&mtwit
9. -, Rce7. 10. Bd2, b6. 11. 0-0-0,
Bb7. 12. Rb5, BxB. 13. HxB, g6
14. Dg5, a6.15. Rbc3, 0-0-0 16. g4,
Rd6. 17. Rg3, Rc4. 18. Hddl,
Hhe8? (Svartur heföi jafnaö
tafliö meö Dd6 og framhaldinu
f6) 19. Hhel, Kb8. (Svartur
þarnast kfegsins sem nasst miö-
boröinu Rd6 varbetra) 20. BxR!
dxB. 21. Rge4, Rd5. 22. RxR,
DxR. 23. DxD, BxD. 24. Rf6,
HxH. 25. HxH, Be6. 26. Rxh7,
Hxd4. 27. Rg5, Bd5. 28. Hdl!,
HxH skák. 29. KxH, Kc8. 30.
Ke2, Kd7. 31. c3.
(Nú getur svartur aldrei losaö
sig viö tvipeðiö) 31. ~, f6. 32.
Rf3, Kd6. 33. h4, Be6.34. Rh2, g5
35. hxg, fxg. 36. Ke3, Ke5. 37. f3,
c5.38. Rfl, Bd5. 39. Rg3, Bc6. 40.
Re2, Bd7. 41. Rgl, Kf6. 42. Rh3,
Bc6. 43. f4, gxf4. 44. Kxf4, Be8.
45. Rg5. Bg6. 46. Rf3, Bbl. 47. a3,
b5.48. R d2, Bg6. 49. Re4 skákog
svartur gaf. Styttar skýringar
Lombardys.
SKAK
%
Umsjón: SVAVAR GIJÐNI SVAVARSSON
Föstudagur 13. ágúst kl. 20.00
1. Þórsmörk.
2. Landmannalaugar-Eldgjá.
3. Hveravellir-Kerlingarfjöll.
4. Hlööufell-Brúarárskörö.
13.-22. ágúst. Þeystareykir-
Slétta-Axarfjöröur-Vopna-
fjöröur-Mývatn-Krafla.
17.-22. ágúst. Langisjór-
Sveinstindur-Álftavatnskrók-
ur-Jökulheimar.
19.-22. ágúst. Berjaferð I
Vatnsfjörö.
26.-29. ágúst. Noröur fyrir
Hofsjökul.
Nánari upplýsingar og far-
miðasala á skrifstofunni.
Feröafélag tslands.
VIPPU - BltSKURSHUM
LagerstærSir miðað við jmúrop:
ÍJæð;210 sm x breldd: 240 sm
3M) - x - 270 sm
ABrar stærðir. srníSaðdtr eftir beiðné
GLU%AS MIÐJAN
Isiöumúla 20, simi 38220,
Islenskubættir Albýðublaðsins
eftir Guðna Kolbeinsson
Þaö hlýtur aö vera lýöum 1 jóst
aö nauösynlegt er aö mál á
barnabókum sé gott. Þaö þarf
meira aö segja aöveramjög gott
— vera til fyrirmyndar. Þetta á
ekki sist við um þær bækur sem
lesnar eru upphátt fyrir börn
sem erusem óöast aö heyja sér
oröaforða og koma skipan á
setningamyndun sina.
Til þess að afla efnis I þessan
þátt las ég allmikiö af barna-
bókum þeim sem út komu fyrir
siöustu jól. Málfar þessara bóka
kom mér þægilega á óvart, það
var mun betra en ég átti von á
samkvæmt fyrri reynslu. Vona
ég aö þetta sé merki þess aö
betur sé nú vandað til I þessum
efiium en verið hefur undanfar-
in ár.
Litum fyrst aöeins á eina
endurútgefna bók: Heiöa og
Pétur, I þýöingu Laufeyjar
heitinnar Vilhjálmsdóttur. Eins
og vænta mátti er málfar á bók-
inni mjög gott, en nokkuð hátiö-
legt. Eitt dæmi skal þó nefnt um
óeölilegt málfar. — Notkun
lýsingaroröa er miklum vanda
bundin. Mig rámar I að hafa
einhvers staöar i kennslubókum
rekist á þá reglu aö séu nafn-
oröin óákveöin þá beri aö nota
hina sterku mynd lýsingarorös-
ins, en hina veiku séu nafnorðin
ákveöin. Sem dæmi var tekiö:
góöur maöur — góöi maöurinn.
Þessi regia er mjög slæm. Viö
islendingar horfum t.a.mL oft
upp I bláan himininn en áldrei
upp Í bláa himininneins og viö
ættum aö gera samkvæmt regl-
unni.
Þetta stafar aö ég held, af þvi
aö notkun veikrar beygingar er
lltt eöa ekki hugsanleg nema
annaöhvort sé um samanburö
aö ræöa eöa hann a.m.k.
hugsanlegur. Ef viö segöum ég
horfi upp í bláa himininn, yröi
þess vegna aö vera til annar
himinn sem ekki væri blár.
Þvi finnst mér óeölilegt mál
þegar sagt er á bls. 22 f um-
ræddribók: „Hún borðaöi meö
góöri lyst þykka brauösneiö, er
hún haföi smurt meö mjúka
ostinum.” — Þetta var eini
osturinn á borðum og betra
heföi veriö aö tala um aö Heiöa
heföi smurt brauösneiöina meö
mjúkum ostinum.
En snúum okkur nú aö næstu
bók. Nefnist hún Branda og
villikettirnir og hefur Siguröur
Gunnarsson snaraö henni á
islensku. Mál á þessari bók er
aðflestu leyti gott en þó er einn
hængur á. Notkun lýsingarorða
er oft óeölileg. Flestum for-
eldrum yröi áreiöanlega bilt viö
ef dóttirin lýsti yfir þvi einn
góöan veðurdag aö hún hygöist
fara i kjólinn sinn bláa. Þaö er
mun eölilegri og venjulegri
oröaröö i fslensku aö lýsingar-
oröið sé á undan nafnoröinu.
Ekki er hægt aö segja aö hitt sé
rangt en fáir munu mæla meö
aö nota mikiö þá röðina. En þaö
er mikið um þetta i bókinni um
Bröndu og skulu nefnd örfá
dæmi: A bls. 5.: „Branda haföi
látið fara vel um sig á stólnum
gamla.sem var á sinum staö.”
A bls. 10., ,,Pési laumaöist aö
rimlagiröingunni lágu, sem
skildi á milli aldingarösins og
húsagarösins litla.”Og neðar á
sömu siöu- „Hann var tæpast
horfinn sýnum þegar Pési
laumaöist aftur inn i garöinn
eins og gild svört slanga, og aö
kassanum stóra” A bls. 16.
„Eva gekk á eftir
Fyrir siöustu jól kom út bókin
Meira af Jóni Oddi og Jóni
Bjarna eftir Guðrúnu
Helgadóttur. Er skemmst frá
þvi aö segja aö máliö á þeirri
bók er mjög gott ög samtöl á
eölilegu mæltu máli, en þaö er
atriöi sem oft er misbrestur á.
Ef mig misminnir ekki kvartaöi
einn gagnrýnandinn undan þvi
aö atviksoröiö ferlega og önnur
lOc væru of mikiö notuö i
flutninga-karlinum i gegnum
stofurnar tómu.”
Þannig mætti lengi telja og er
þessi lýsingaroröanotkun til
mikilla lýta á annars góöu
málfari bókarinnar.
bókinni. Er ánægjulegt aö vita
gangrýnendur gefa gaum aö
málfari bóka og mættu þeir
gera meira að þvi, en i þessu
máli vil ég þó halda uppi
nokkrum vörnum fyrir
Guðrúnu.
Þaö er kostur á málfari
barnabókar ef þau börn, sem
eru söguhetjur i henni, tala
mælt mál sins aldurflokks. Slikt
verður þó aö vera innan
skynsamlegra marka ogforöast
ber málvillur og slæmt mál.
Þetta tel ég aö Guörúnu hafi
tekizt mæta vel. Tiskuorö eins
og ferlegaeru ekki háskaleg en
gæöa tungutak söguhetjanna lifi
i huga litlu áhreyrendanna eöa
lesendanna, þeir taka þá betur
eftir og liklegra er aö þeir
tileinki sér eitthvaö af
málfari og oröaforöa bókar-
innar.
Eitt smáatriði vakti óánægju
mina viölestur þessarar bókar.
A bls. 8 segir frá þvi að þeir
bræöur fóru 1 fyrsta skipti i
skóla og hittu kennarann sinn.
Þarsegir: „Hún var I alveg eins
fötum og Anna Jóna, meö langt
hár eins og hún...” — Fram til
þessa hefur fólk ýmist veriö
meö sitthár eöa stutt, en alls
ekki langt.
Málfariö á tveimur þýddum
bókum langar mig til aö hrósa
sérstaklega. Onnur nefnist:
Litli bróöir ogKalli á þakinu, Is-
lenskaö hefur Siguröur
Gunnarsson. 1 þeirri bók ber
ekkert á lýsingaroröanotkun af
þvi tagi sem stórlýtir máliö á
bókinni: Branda litla og villi-
kettirnir, sem Siguröur hefur
einnig islenskaö.Málfar er mjög
gott og samtöl lifandi og eölileg.
Hin bókin, sem ég tel sérstaks
hróss verða, heitir Káta fer i
sjóferö, Magnús Kristinsson is-
lenskaöi. Þaöeina, semmérfell-
ur illa I þeirri bók, er nafn aðal-
söguhetjunnar. Þetta halfis-
leniska en þó ekki islenska nafn,
Káta.
r