Lesbók Morgunblaðsins - 16.01.1927, Blaðsíða 3

lö. jan. ’27.
Jjakkii- skilið fyrir. Og hve gott
sem snmum kann að þykja það, þá
hygg jeg að það sje einmitt til ils
að margir alþýðumenn halda okkur
skólagengnu læknana miklu lærðari
og hjrgnari en vjer erum og halda
jafnframt að í lyfjabúðum voriun
finnist lyf við hverjum sjúkdómi
— í þessari skúffu við þessum sjúk-
dómi og í þessum skáp við hinum.
Og þegar vjer ekki hittum á rjetta
lyfið, þá sje það af því, að við
villumst uin skúffur og glös.
Mjer finst, að allur lýður megi
vita það, sem vjer læknarnir vitum
altof vel, að það eru aðeins sárfá
þau lyf, sem eru óyggjandi eða því
sem næst óskeikul læknislvf. Ilins-
vegar ráðum vjer yfir fjölda ágætra
lyfja til að deyfa með þjáningar, til
að örfa líkamskraftaria í bili og til
að mýkja og græða, en öll þau lyf
gera lítið til að flýta náttúrubat-
f.num, heldur miða til þess að gera
líðan sjúklingsins betri og og um
ieiff aitka honum vonartraust um
hata. Aðalstarf okkar læknanna er,
að hugga og lina sársauka — eða
í einu orði að hjúkra, en jafnframt
f.ð vera andlegir lœknar.
Sá er í rauninni enginn læknir,
sem ekki kann að vekja tiltrú lijá
sjúklingnum um bata og um leið
beita dularfullum áhrifum á sálar-
líf hans og taugakerfi.
Ilver sjúklingur vill að freistað
sje hins ítrasta til að flýta batan-
um. Þó margir viti að venjulega
batni einhver kvilli af sjálfu sjer,
eru flestir svo gerðir, að Jieir hafa
ekki þoliamæði til að bíða eftir
slíku í aðgérðarleysi með sársauka
og óþægindi, heldur vilja fyrir
hvern mun revna að reka fjandann
burt sem fyrst. Þess vegna verður
la-knirinn að hefjast handa. Vei
þeim lækni, sem ekki gerir það,
heldur gapir eins og þorskur, með
höndur í vösum. Hinn á aftur vissa
lýðhylli, sem er snar í ráðum og
á ráð undir hverju rifi og leggur
sig allan fram. Auðvitað '.(jafnframt
þó hann þá stund geri einhverja
vitleysu í því brauki og bramli;
franskt máltæki segir: sá sem aldrei
hefir gert vitleysu hefir aldrei gert
neitt!). Af þessu leiðir það, að
nýjar og nýjar lækningaaðferðir
ryðja sjer stöðugt rúm. Fólkið vill
það. Og hver tími hefir sína tísku.
LESBÓK M0RGUNBLAÐSIN3 11
Það má vel vera, að nú sje í að-
sígi öld andlegra lækninga með
bænum og dáleiðslu, kristallagóni
og kirkjublessun. Ef alt slíkt getur
verulega lijálpað eða a. m. k. eins
vel og mixtúrur, pillur og skurð-
lækningar, þá segi jeg fyrir mitt
leyti, að mjer væri ósárt um að
slíðra hnífinn og láta botnlanga og
ýmsar meinsemdir eiga sig og hætta
öllum meðalaaustri. Við fáum nú
að sjá livað tíðin ber í skauti sínu,
en gleðja skyldi það mig ef ein-
hver eining fengist um nýjar ein-
faldar, allsherjar lækningaaðferðir,
sem allir meðalmentaðir menn gætu
um hönd haft, svo vjer losnuðum
við .alt of mörgu sjerfræðingana og
alt það syndaflóð af dýru meðala-
gutli, sem fólkið verður að kaupa
og kyngja.
Það ergir mig oft að heyra
greinda og góða menn halda því
fram, að vjer læknarnir hugsum
ekkert um sálina heldur einblínum
eingöngu á efnið og líkamann.
Lækningar okkar flestra eru þó
eins nú og cetiff fyr á tímum í raun
rjetti mestmegnis andlegar lœkn-
ingar.
í gamla daga þektust ekki nema
hindurvitnalyf, sem vjer nú teljum
algerlega álirifalaus nema máske
beldur til skaða — eins og t. d.
hundsgall og músasaur, tóulungu,
kúamykja, gvlliniplástur o. s. frv.
Og ótal húsráð gáfust vel þegar
engin lyf voru fyrir hendi, ejrrna
mergur, hor úr nösum, dordinguls-
vefur, baun í handlegg og þvag í
ýmsum myndum. Ilið síðastnefmla
var altaf við hendina. Annaðhvort
heitt eða kalt og keita út í eldhús-
horni. Svo komu upp óteljandi
j urtalyf og svo ný og ný efni þegar
efnafræðin þroskaðist. Hver tíska
rak aðra. Svo komu blóðtökur og
laxeringar. Síðan hómópatalyf og
Brami og Voltakross og Kínalífs-
elexír o. fl. Á tímabili hjeldu snmir
lijer á landi, þegar Braminn var í
almætti sínu, að allir læknar yrðu
óþarfir. Þá orti Grímur Thomsen:
Jónas lækni og Lárus_þá
legg jeg og Tómas saman,
í einu gef jeg alla þrjá
eitt fyrir glas af Brama.
Af allskonar fánýtu gutli hefir
mönnum getað batnað og getur enn,
ef sá trúir sem gefur inn og getur
komið öðrum til að trúa. Veldur
hver á heldur. Þó vjer nú brosum
að ónýtu lyfjunum, sem læknar
týrri tíma höfðu úr að spila, þá
urðu margir þeirra frægir fyrir
sínar lækningar þá, engu síður en
nú gerist. Hvernig mátti það ske!
Iaff voru mestmcgnis andlcgar
lœkningar, sem um var aff rœffa,
fá, eins og enn þann dag í dag.
Mörgum batnaði að vísu af sjálfu
sjer, hvort sem var, en sumum
batnaði snögglega fyrir trú — t. d.
eins vel af músasaur eins og að
leita Oxnafells.
Það eru margar leiðir til Róm.
Hjá okkur svonefndu lærðu lækn-
unum eru afarmargar lækningaað-
ferðir í brúki við sömu sjúkdóma
— og getur sjúklingum batnað af
þeim öllum hverri fyrir sig. Einn
læknar gigtina með nuddi, annar
með áburði, þriðji með bökstrum,
fjórði með plástri, fimti með drop-
um, sjötti með mixtúru, sjöundi
með pillum, áttundi með ljósum,
níundi með rafmagni, tíundi með
soðnu vatni, ellefti með breyttu
mataræði og tólfti með guðsbless-
un. Og ef ekki eitt hjálpar, þá er
annað prófað og svo þriðja, og svo
koll af kolli, þangað til gigtar-
skrattinn hverfur oft af sjálfu sjer.
Þegar svo er í pottinn búið, þá er
engin furða, þó að mörg vitleysan
fæðist í veröldinni og sje tekin fyr-
ir góða og gilda vöru. Og jafnvel
hin bragðverstu lyf verða vcslings
sjúklingarnir að leggja sjer til
munns af j)ví tiskan hýffur svo. Þá
var kraftalækningin eitthvað við-
kunnanlegri, sem eitt sinn var í
brúki hjer á landi og jeg las um
hjá Dr. Páli Eggert í „Menn og
menntir* ‘. Einni lúku af hvæiti var
hnoðað saman við þvag sjúklingsins
og gjörð úr því kaka. Síðan var
kakan gcfin hundi þrisvar á dag,
svo að sjúklingurinn sá, og við það
tatnaði sjúklingnum. Það mundi
eflaust gleðja margt barnið, ef í
sama stað kæmi, þó hjeppa væri
gefið lýsið og laxerolían og það
slyppi.
Svo jeg nú ekki orðlengi þetta
frekar, þá skal jeg berlega játa,
að jeg eins og fleiri er orðinn þeirr-
ar trúar, að okkar nútímalækningar
sjeu orðnar alt of óþarflega marg-
brotnar, og vel sje þeim, sem úr