Lesbók Morgunblaðsins - 25.11.1951, Blaðsíða 10

558
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
ar þar sami eldurinn sem fyrr. Nú
eru hundarnir hættir ólátunum og
heldur Stefán áfram til hólmans og
rekur upp fjeð sem hann var vanur.
Stefán segir nú frá því, sem fyrir
hann hafði borið, bæði heima á
Bjarnarstöðum og viðar, og sjer fólk-
ið á Bjarnarstöðum einnig eldinn eins
og Stefán, þegar dimmt er orðið á
kvöldin. Virtist blossinn eiga upp-
tök sín í bitanum fyrir neðan glugg-
ann, en ef lagst var á gluggann og
horft inn, sást þar ekkert inni fyrir
nema myrkrið, og ef athugað var inni
í hjallinum fannst þar aldrei neitt,
sem bent gæti á að eldur eða
ljós væri þar lifandi. Leiddu menn
ýmsar getur að þessu og meðel ann-
ars kom lólkinu á Bjarnarstöðum í
hug, að eldurinn gæti verið endur-
kast frá ljósinu í baðstofuglugganum
á Bjarnarstöðum, því að stafnglugg-
inn á baðstofunni stóðst rjett á við
hjallgluggann. Eitt kvöld tekur því
húsfreyjan >sig til cg breiðir vand-
lega þykkt, svart stykki fyrir bað-
stofugluggann, svo að hvergi sjer
ljósglætu með. En ekki hafði þetta
nein sýnileg áhrif á eldinn í hjall-
inum. Kann íogaði jafn skær þar við
gluggan sem fyrr. Er skemmst frá
því að segja að eftir að Stefán veitti
þessu fyrirbrigði fyrst athygli nótt-
ina góðu, þegar hundar hans ruku
upp við hjallinn, sjest þessi kynlegi
eldur oft kyntur fyrir innan hjall-
gluggan, öllum kvöldum eftir að
dimmt vai' orðið. Barst frjettin um
þetta vítt um nágrennið og lögðu
ýmsir trúnað á en aðrir ekki.
Margir, sem komu að Bjarnarstöð-
um, sáu eldinn en þó ekki allir. Fór
þá sem oft vill verða, að þeir, sem sáu
þetta með eigin augum, rengdu ekki
fyrirbrigðið lengur, en hinir, sem
ekki gátu sjeð það, töldu það aftur
hjegilju eina og tilbúning. Þannig
liðu nokkur ár og eldurinn í Bjarn-
arstaðahjallinum varð svo venjulegt
fyrirbrigði að hætt var að mestu að
færa það í frásögur.
Veturinn 1909 var Ingveldur
Bjarnadóttir vetrarstúlka í Þorkels-
gerði í Selvogi. Þá var þar tvíbýli
og var Ingveldur í „Austurbænum“
hjá þeim hjónum Þórunni og Bjarna.
Þá var það eitt kvöld snemma vetrar
í stiltu og fögru veðri að þau voru
öll fjögur saman komin hjónin í
Austurbæ, Guðný húsfreyja í Vest-
urbænum og svo Ingveldur. Guðný
í Vesturbæ var röskgerð kona og
glaðsinna. Stingur hún nú upp á
því við hin að þau taki sig nú til öll
fjögur og fari yfir að Bjarnarstöð-
um og viti hvort þau sjái nokkuð
eldinn í hjallglugganum. Tóku hin
vel í þetta og leggja þau öll af stað.
Ekki var meira en tíu mínútna gang-
ur frá Þorkelsgerði að Bjarnarstöð-
um og ljettu þau ekki fyrr en þau
koma að stórum fiskasteini vestur
á hlaðinu á Bjarnarstöðum. Fóru
þau mjög hljóðlega, því þau vildu
ekki gera fólki á Bjarnarstöðum neitt
ónæði, og taka sjer nú stöðu við fisk-
steininn. Blasti þá við þeim hjallur-
inn og gluggi hans. Fóru þau ekki
erindisleysu, því að í glugganum sáu
þau nú öll greinilega eldinn al-
ræmda. Teygði hann ýmist loga-
tungu sína upp fyrir miðjan glugga
eða sýndi hvítglóandi glóðina, en
neista hrannir stigu upp af og sindr-
aði frá í allar áttir. Síðan ganga þau
upp á hól einn að norðan verðu við
bæinn. Sást þaðan einnig til hjalls-
ins. Ekki hvarf þeim eldurinn að
heldur og sást hann jafn glöggt það-
an. Nú fara þau til fiskasteinsins aft-
ur og sjest eldurinn þaðan sem fyr.
Segir þá Guðný við Bjarna, að hann
skuli fara niður að hjalli og gá inn
um gluggann og vita hvort hann verði
nokkurs vísari. Fer Bjarni þegar og
kemur til þeirra aftur eftir litla
stund. Segir hann að allur eldur
hafi horfið, er hann hafi gáð inn um
gluggann og ekkert hafi hann sjeð
nema myrkrið þar inni fyrir. En
hin þrjú höfðu öll horft á eldinn og
ekki sjeð hann neitt dvína á meðan
Bjarni var við þar. Enda sá Bjarni
hann líka jafnskjótt og hann kom
aftur til þeirra við fiskssteininn.
Eftir þetta rengdi ekkert þeirra
fráscgnina um eldinn í hjallglugg-
anum á Bjarnarstöðum.
Þess má geta, að aldrei hafði fólk
orðið vart við néitt annað furðulegt
í sambandi við hjallinn nema þenna
dularfulla eldljóma.
Ilvcrjir voru smalamennimir?
Um aldamótin 1900 átti Ingveldur
heima á bæ þeim í Selvogi er Klöpp
heitir.
Eitt sinn um veturnætur átti Ing-
veldur, er þá var á fermingaraldri,
og unglingspiltur á hennar reki að
smala niður fjenu í Selvogsheiðinni.
Þennan sama dag ætlaði bóndinn á
bænum og annar bóndi, nágranni
hans, að reka sláturfje út að Vogs-
ósum til prestsins, og var ungling-
unum þessvegna ætlað að reka nið-
ur fjeð.
Nú leggja þau Ingveldur af stað
um dagmálabilið um morguninn upp
í Heiði og ljetta eigi fyr en þau
koma miðsvæðis þangað, er þau áttu
að smala fjenu niður. Þar stansa þau
á berghól stórum og litast um. Verð-
ur þá Ingveldi litið fram heiðina. Sjer
hún þá hvar við svonefnt Bjargar-
horn kemur stór fjárhópur og tveir
menn hlaupandi á eftir og hlaupa
niður svokallaðan Leyni og fylgdu
tveir rakkar mönnunum. Þar bar
fyrir leiti, svo a& þeir hurfu þar
sjónum hennar. Þá segir Ingveldur
við piltinn: „Nei, sjáðu, þarna fara
þeir þá Stefán og Eiríkur“, en svo
hjetu bændurnir, sem fyr var minnst
á. Sá Ingveldur þessa smalamenn
svo greinilega, að hún sá vel, hvern-
ig þeir voru búnir. Voru þeir eins
klæddir og bændurnir* voru venju-
lega, annar á mórauðri peysu en hinn
á hvítum strigajakka. „Hæ, hvar
eru þeir?“ spyr drengur. „Og þeir
eru þarna hjá Bjamarhorninu“, seg-
ir Ingveldur og bendir honum þang-
að. „Sjerðu ekki hópinn, sem renn-
ur á undan þeim?“ Drengurinn lít-
ur í áttina og segir: „Jeg sje ekkert.“
Furðaði Ingveldi mjög þessi glap-
skygni hans en segir svo við hann:
„Nú skulum við hlaupa óg standa
fyrir fjenu, svo að það fari ekki vest-
ur úr hjá þeim.“ Þau taka þegar
bæði til fótanna. En þegar þau eru
komin á móts við leitið, þar sem
Ingveldi virtist fjárhópurinn hverfa
á bak við, er þar ekkert að sjá, hvorki
menn sje skepnur. Varð Ingveldur
þá mjög undrandi, því að landslagi
er þar svo háttað, að ómögulegt var
að fje gæti verið þar á ferð án þess
að verða sjeð. Nú ganga þau um og
gá um alt, en engin skepna verður
á leið þeirra. Alt fje virðist vera
hlaupið niður úr heiðinni og komið
ofan að sjónum. Snúa því ungiing-
arnir heim við svo búið og koma
þar milli hádegis og nóns. Eru þá
báðir bændumir þar fyrir og komnir
úr för sinni út að Vogsósum. Kváð-
ust þeir hafa haldið beina leið þang-
að og ekkert gengið upp í heiðina.
Enda gat slíkt illa samrýmst, þar
sem leiðin út að Vogsósum lá í gagn-
stæða átt við þá ,er smalarnir þurftu