Lesbók Morgunblaðsins - 07.12.1952, Blaðsíða 7

r
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
' 619
milljón smálesta. Þar sést enn farið
eftir hann, míla í þvermál og 600
fet á dýpt og er kallað Canon
Diablo. Nyrzt í Kanada hefur ann-
ar loftsteinn fallið og er talið að
hann hafi verið enn stærri, en far-
ið eftir hann fannst fyrir fáum ár-
um og hefur ekki verið rannsakað
til hlítar enn. Frá þessum sprengju-
gíg hefur áður verið sagt allítar-
lega í Lesbók.
Auk loftsteinanna sogar jörðin
til sín ryk utan úr geimnum og
telst mönnum svo til, að 600 smá-
lestir af þessu ryki hlaðist á jörð-
ina á hverju ári. Þetta blandast
jarðveginum, án þess að menn veiti
því athygli og á löngum tíma þyng-
ir þetta jörðina svo að aðdráttar-
afl hennar eykst og hún dregur
meira til sín af ryki og loftstein-
um.
í marzmánuði 1951 fann ame-
ríski stjörnufræðingurinn dr. Willi-
am Markowitz nýtt smástirni, sem
hann segir að muni vera milli 50
og 100 mílur í þvermál. Enn hefur
ekki tekizt að finna sporbraut þess,
en það er svo nærri jörðu, að vel
getur verið að það rekist á hana
einhvern tíma.
Að undanförnu hefur mikið ver-
ið talað um fljúgandi kringlur, sem
muni vera komnar hingað frá öðr-
um stjörnum og sé stjórnað af viti
gæddum verum. Það er alveg ó-
þarfi að seilast svo langt að get-
gátum, þegar menn vita, að um
þessar mundir er meira um loft-
steina en verið hefur að undan-
förnu. Þeir fara með geisihraða, en
á þeirri stundu er þeir blossa upp
vegna núningshitans, getur svo
farið að það sé eins og þeir standi
í stað um stund. Mestar líkur eru
því til þess að hinar fljúgandi
kringlur, sem sézt hafa svo víða
um jörðina að undanförnu, sé ekki
annað en loftsteinar.
Norður ú
SKÚTA sýslumannsins, sem kölluð
er „Sýsla“, sighr út ísafjörð einn
dag í september, á leið frá Long-
yearþorpi til Nýa Álasunds. í leið-
inni eigum við að skila pósti og
appelsínum til loftskeytamann-
anna á Kap Linné. Þeir eiga að
koma á báti til móts við okkur úti
í firði. En mugguhríð var á og við
fórum fram hjá þeim og urðum að
snúa við. Vitavörðurinn sér okkur
í ratsjá sinni og hann gefur okkur
rétta miðun. En Barmen skipstjóri
er ekki ánægður.
„Það er ekki gaman að þurfa að
treysta á ratsjá annarra," segir
hann.
Hér má heldur ekki miklu muna.
Ef örlítið skakkar á stefnunni, er
skipið komið inn í skerjagarðinn,
og þá er úti um það. Óheppilegt
að „Sýsla“ skuli ekki hafa sína
eigin ratsjá, svo að hún sé öruggari
á hinum hættulegu siglingaleiðum
meðfram Svalbarða.
Allir stara milli vonar og ótta út
í dimmviðrið, en muggan hefur
lagzt eins og veggur að skipinu
öllum megin. Allt í einu sést ofur-
lítil ljósglæta. Þá verða allir ró-
legir, því að þeir vita að þarna er
þá vitinn. Og rétt á eftir kemur í
ljós lítill vélbátur með þremur
mönnum. Það er eins og honum
hafi skotið út úr muggunni. Hann
leggur að skútunni á hléborða. Á
svipstundu er farangrinum fleygt
ofan í hann, og það eru glaðir
menn sem leggja frá borði út í
hríðarmugguna, því að nú eru þeir
með kveðjur frá konum og kær-
ustum innan borðs — og auk þess
ávexti, sem eru sælgæti þarna
norður í fásinninu.
Morguninn eftir siglum við fyrir
heimsenda
Fuglaklett á Prins Karls Forland
og í hreinu frostviðri siglum við
inn Kóngsfjörð. Fuglabjörgin eru
í eyði um þetta leyti árs. Fuglarnir
hafa fært sig suður á bóginn, þar
sem er mildari veðrátta, og ekki
sést nema einn og einn már, sem
flögrar lágt yfir bárunum í leit að
æti.
Framundan er tilkomumikil út-
sýn. Voldugir skriðjöklar ganga
hver við annan niður að firðinum
og í fjarska glitrar sólin á Kóngs-
jökli, sem gengur út í hafið eins
og grænn og þverhnýptur veggur.
Yfir skriðjökulinn hreykir Þrí-
hyrningur tindum sínum, og í
norðvestri rís hinn hái og hvassi
tindur Kap Mitras eins og vörður
yzt á þessu hrikalega íslandi.
Tveimur dögum seinna siglum
við út fjörðinn og þá er skift um
til hins verra. Þá er norðaustan
stórhríð og enginn leikur að kom-
ast út um Forlandssund. „Sýsla“
skoppar eins og skel á öldunum
fyrir utan Kvadeklett og það er
svo dimmt að við grillum aðeins í
Forland, er við siglum þar hjá. —
Þarna í sundinu eru grynningar og
sker. Það er ekki víst að við séum
á alveg réttri leið og menn stara
milli vonar og ótta á línurit berg-
máls-dýptarmælisins. Langa hríð
stendur hann kyrr á 5 metrum —
sýnir að ekki má miklu muna að
skipið taki niðri. Grynnkar eða
dýpkar? Menn bíða í ofvæni. Hver
mínútan líður eftir aðra og svo —
allt í einu fellur mælirinn niður á
20 metra, 50 metra, 60 metra. Við
erum komnir yfir rifið, og þá er
óhætt að ganga til náða.
Nýa Álasund stendur norður
undir 79. breiddargráðu, þaðan eru