Lesbók Morgunblaðsins - 27.09.1953, Blaðsíða 9
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
543
r»
Upprisan. Hin ný-
fædda vera stendur
yfir tómri brynjunni
og er mjög olík skor-
kvikindi því, sem
skreið upp úr jörð-
inni. Hún biður
þarna meðan hinir
þykku flipar verða
að stóruin gegnsæum
vængjum, sem geta
lyft henni hátt mót
ljósi og degi.
if Jarðbyggjarnir £á vængi
EN þegar tók að vora nú síðast,
fundu þessir jarðarbúar að merki-
leg breyting var í nánd. Þeir fóru
að graía í kring um sig og þokast
nær yfirborði. Þeir grófu göng
beint upp þangað til þeir komust
undir bert loft til þess að verða
að umskiftingum, fljúgandi ver-
um, lifa stutt tilhugalíf, auka
kyn sitt og' deya svo.
Hvers konar hvatúð er það sem
stjórnar atferli þessara kvikinda?
Hvert þeirra heíur lifað út af fyrir
sig niðri í jörðinni í samfelld 17 ór.
En finna þau öll á sér samtímis, að
„upprisudagur“ þeirra er kominn?
Nokkur koma á undan, önnur doka
lengur við, en meginþorrinn kemur
upp úr jörðinni samtímis eða á fá-
um nóttum. Á sumum stöðum er
þá hola við holu á jörðinni, hver
um hálfan þumlung á vídd. Upp
um þessar holur hafa þau komið
og þaer geta verið allt að 40.000
umhverfis eitt einasta tré. Það er
engin furða þótt sumum mönnum
finnist stefnuvargur hafi sprottið
upp á einni nótt.
Fyrir 30 árum sagði „New York
Times“ að enginn maður hefði séð
þessi kvikindi koma upp úr jörð-
inni, og margir hafa tekið undir
það síðan. Það er satt að þau skríða
alltaf upp á yfirborðið í myrkri. En
nú á seinni árum hafa menn fylgzt
með þessu með því að bregða upp
sterku ljósi þar sem þau eru að
koma upp úr holunum. Þati eru þá
brún á htinn, með stórum eldrauð-
um augum. Þau eru ekki ósvipuð
krabba, og göngulaginu svipar til
göngulags krabba fyrst er þau
koma upp á yfirborðið. Á fremstu
fótunum eru voldugar krabbaklær,
sem þau hafa notað til að grafa.
Brátt skríða þau að næsta tré, eins
og þeim sé vísað á það. Þau klífa
kippkorn upp í það, læsa krabba-
klonum þar i rifur á berkinum, eða
í blöðin, og reyna fyrir sér hvort
þær sé nú vel fastar.
•jc Hamskiftingar
ÞEGAR þessu er lokið, er því lík-
ast sem kvikindið fái krampa og
engist sundur og saman. Allt í einu
springur skelin á baki þess. Það
engist enn nokkra stund og sprung-
an gleikkar, og út um þessa
sprungu skríður svo gulhvítt kvik-
indi, með eldrauð augu og tvo
svarta bletti í hnakkanum. Það
skilur við skelina, sem það kom úr
og hún hangir þarna tóm á trénu,
læst í það með krabbaklónum. En
á þessu nýa kvikindi eru engar
krabbaklær, heldur grannir fætur.
Það er heldur óburðugt, því að
utan á því er ekki nema þunn
himna, og út úr því þykkir flipar
sem virðast vera því til trafala. En
á þessu verður mikil breyting þeg-
ar fyrstu nóttina. Fliparnir verða
allt í einu að stórum næfurþunnum